Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Но́белеўская прэ́мія па хі́міі (шведск.: Nobelpriset i kemi) — найвышэйшая ўзнагарода за навуковыя дасягненні ў галіне хіміі, якая штогод прысуджаецца Шведскай каралеўскай акадэміяй навук у Стакгольме. Адна з пяці Нобелеўскіх прэмій, заснаваных у 1895 годзе паводле запавету шведскага хіміка Альфрэда Нобеля, які памёр у 1896 годзе. Гэтыя прэміі прысуджаюцца за выдатныя заслугі ў галінах хіміі, фізікі, літаратуры, міру і фізіялогіі або медыцыны. У адпаведнасці з запаветам Нобеля прэмія знаходзіцца ў падпарадкаванні і прысуджаецца камісіяй з пяці членаў, якія выбіраюцца Шведскай каралеўскай акадэміяй навук. Лаўрэатам першай Нобелеўскай прэміі па хіміі ў 1901 годзе стаў Якаб Хендрык вант Гоф з Нідэрландаў. Кожны лаўрэат атрымлівае медаль, дыплом і грашовы прыз, які змяняецца з цягам часу. У 1901 годзе вант Гоф атрымаў 150 782 шведскія кроны, што ў снежні 2008 года было эквівалентна 7 731 004 шведскім кронам. Пачынаючы з 2001 года кожная грашовая ўзнагарода складала 10 мільёнаў шведскіх крон. Прэмія ўручаецца на штогадовай цырымоніі 10 снежня, у гадавіну смерці Альфрэда Нобеля.
Па меншай меры 25 лаўрэатаў атрымалі Нобелеўскую прэмію за ўклад у галіне арганічнай хіміі — больш, чым у любой іншай з абласцей хіміі. Двум пераможцам Нобелеўскай прэміі па хіміі, немцам Рыхарду Куну (1938) і Адольфу Бутэнанту (1939), урад не дазволіў атрымаць прэмію. Пазней яны атрымалі медалі і дыпломы, але не грошы. Фрэдэрык Сенгер з’яўляецца адным з двух лаўрэатаў Нобелеўскай прэміі, які атрымаў прыз двойчы ў адной галіне ў 1958 і 1980 гадах. Другім з’яўляецца Джон Бардзін, які атрымліваў Нобелеўскую прэмію па фізіцы ў 1956 і 1972 гадах. Яшчэ двое вучоных станавіліся Нобелеўскімі лаўрэатамі і па хіміі, і ў іншай галіне: Марыя Складоўская-Кюры (атрымала Нобелеўскія прэміі па фізіцы ў 1903 годзе і па хіміі ў 1911 годзе) і Лайнус Карл Полінг (атрымаў Нобелеўскую прэмію па хіміі ў 1954 годзе і прэмію міру ў 1962 годзе). З 1901 года Нобелеўская прэмія не прысуджалася толькі 8 разоў: у 1916, 1917, 1919, 1924, 1933, 1940, 1941 і 1942 гадах. Па стане на 2016 год прэмію атрымлівалі 175 вучоных, з якіх толькі чатыры былі жанчынамі: Марыя Складоўская-Кюры (1911), Ірэн Жаліё-Кюры (1935), Дораці Кроўфут-Ходжкін (1964) і Ада Ёнат (2009). Самым маладым лаўрэатам прэміі на момант атрымання стаў Фрэдэрык Жаліё-Кюры ва ўзросце 35 гадоў у 1935 годзе, а самым узроставым быў лаўрэат 2002 года Джон Фен, якому на момант прысуджэння было 85 гадоў.
Лаўрэаты
1901—1910 • 1911—1920 • 1921—1930 • 1931—1940 • 1941—1950 • 1951—1960 • 1961—1970 • 1971—1980 • 1981—1990 • 1991—2000 • 2001—2010 • 2011—2020 • 2021—…
1901—1910
| Год | Партрэт | Імя | Краіна | Абгрунтаванне |
|---|---|---|---|---|
| 1901 |  | Якаб Хендрык вант Гоф (1852—1911) |  Нідэрланды | «У знак прызнання велізарнай важнасці адкрыцця законаў хімічнай дынамікі і асматычнага ціску ў растворах» |
| 1902 |  | Герман Эміль Фішэр (1852—1919) |  Германія | «За эксперыменты па сінтэзе рэчываў з сахарыднымі і пурынавымі групамі» |
| 1903 |  | Свантэ Аўгуст Арэніус (1859—1927) |  Швецыя | «Як факт прызнання асаблівага значэння тэорыі для развіцця хіміі» |
| 1904 |  | Уільям Рамзай (1852—1916) |  Вялікабрытанія | «У знак прызнання адкрыцця ім у атмасферы розных інертных газаў і вызначэння іх месца ў перыядычнай сістэме» |
| 1905 |  | Іаган Фрыдрых Вільгельм Адольф фон Баер (1835—1917) | Германія | «За заслугі ў развіцці арганічнай хіміі і хімічнай прамысловасці дзякуючы працам па хіміі і » |
| 1906 |  | Анры Муасан (1852—1907) |  Францыя | «За атрыманне элемента фтору і ўвядзенне ў лабараторную і прамысловую практыку электрычнай печы названай яго імем» |
| 1907 |  | Эдуард Бухнер (1860—1917) | Германія | «За праведзеную навукова-даследчую працу ў біялагічнай хіміі і адкрыццё пазаклетачнай ферментацыі» |
| 1908 |  | Эрнэст Рэзерфорд (1871—1937) | Вялікабрытанія, Новая Зеландыя (нарадзіўся ў горадзе Нельсан, Новая Зеландыя) | «За даследаванні ў галіне распаду элементаў у хіміі радыеактыўных рэчываў» |
| 1909 |  | Вільгельм Оствальд (1853—1932) | Германія (нарадзіўся ў Рызе (сучасная  Латвія), якая ўваходзіла ў склад  Расійскай імперыі) | «Знак прызнання праведзенай ім работы па вывучэнню , а таксама за даследаванні асноўных прынцыпаў кіравання хімічнай раўнавагай і скарасцямі рэакцыі» |
| 1910 |  | Ота Валах (1847—1931) | Германія | «У знак прызнання яго дасягненняў у галіне развіцця арганічнай хіміі і хімічнай прамысловасці, а таксама за тое, што ён першым ажыццявіў працу ў галіне аліцыклічных злучэнняў» |
1911—1920
| Год | Партрэт | Імя | Краіна | Абгрунтаванне |
|---|---|---|---|---|
| 1911 |  | Марыя Складоўская-Кюры (1867—1934) | Францыя (нарадзілася ў Варшаве,  Царства Польскае (сучасная  Польшча)) | «За выдатныя заслугі ў развіцці хіміі: адкрыццё элементаў радыю і палонію, вылучэнне радыю і вывучэнне прыроды і злучэнняў гэтага выдатнага элемента» |
| 1912 |  | Віктар Грыньяр (1871—1935) | Францыя | «За адкрыццё , які спрыяў развіццю арганічнай хіміі» |
 | Поль Сабацье (1854—1941) | Францыя | «За метад арганічных злучэнняў у прысутнасці дробнадысперсных металаў, які рэзка стымуляваў развіццё арганічнай хіміі» | |
| 1913 |  | Альфрэд Вернер (1866—1919) |  Швейцарыя (нарадзіўся ў Мюлузе, Францыя) | «За працу аб прыродзе сувязей атамаў у малекулах у галіне неарганічнай хіміі» |
| 1914 |  | Тэадор Уільям Рычардс (1868—1928) |  ЗША | «За дакладнае вызначэнне атамных мас вялікай колькасці хімічных элементаў» |
| 1915 |  | Рыхард Марцін Вільштэтэр (1872—1942) | Германія | «За даследаванні фарбавальных рэчываў расліннага свету, асабліва хларафілу» |
| 1916 | Прэмія не прысуджалася | |||
| 1917 | Прэмія не прысуджалася | |||
| 1918 |  | Фрыц Габер (1868—1934) | Германія | «За сінтэз аміяку з элементаў-складнікаў» |
| 1919 | Прэмія не прысуджалася | |||
| 1920 |  | Вальтэр Герман Нернст (1864—1941) |  Германія | «У знак прызнання яго прац па тэрмадынаміцы» |
1921—1930
| Год | Партрэт | Імя | Краіна | Абгрунтаванне |
|---|---|---|---|---|
| 1921 |  | Фрэдэрык Содзі (1877—1956) | Вялікабрытанія | «За ўклад у хімію радыеактыўных рэчываў і за даследаванні паходжання і прыроды ізатопаў» |
| 1922 |  | Фрэнсіс Уільям Астан (1877—1945) | Вялікабрытанія | «За зробленае з дапамогай вынайдзенага ім адкрыццё ізатопаў вялікай колькасці нерадыеактыўных элементаў і за фармуляванне правіла цэлых лікаў» |
| 1923 |  | Фрыц Прэгль (1869—1930) |  Аўстрыя | «За вынаходства метаду арганічных рэчываў» |
| 1924 | Прэмія не прысуджалася | |||
| 1925 |  | Рыхард Адольф Зігмандзі (1865—1929) | Германія, Венгрыя (нарадзіўся ў Вене,  Аўстрыйская Імперыя (сучасная Аўстрыя)) | «За выяўленне гетэрагеннай прыроды калоідных раствораў і за распрацаваныя ў сувязі з гэтым метады, якія маюць фундаментальнае значэнне ў сучаснай калоіднай хіміі, паколькі ўсе праявы арганічнага жыцця ў рэшце рэшт звязаны з калоідным асяроддзем » |
| 1926 |  | Тэадор Сведберг (1884—1941) | Швецыя | «За працы ў галіне дысперсных сістэм» |
| 1927 |  | Генрых Ота Віланд (1877—1957) | Германія | «За даследаванні жоўцевых кіслот і будовы многіх падобных рэчываў» |
| 1928 |  | Адольф Ота Рэйнгольд Віндаус (1876—1959) | Германія | «За працы па вывучэнні будовы і іх сувязі з вітаміннай групай» |
| 1929 |  | Артур Гардэн (1865—1940) | Вялікабрытанія | «За даследаванні цукру і ферментаў закісання» |
 | Ханс Карл Аўгуст Сімон фон Эйлер-Хельпін (1873—1964) | Швецыя (нарадзіўся ў Аўгсбургу, Германія) | ||
| 1930 |  | Ханс Фішэр (1881—1945) | Германія | «За даследаванні будовы і хларафілу, асабліва за сінтэз геміну» |
1931—1940
| Год | Партрэт | Імя | Краіна | Абгрунтаванне |
|---|---|---|---|---|
| 1931 |  | Карл Бош (1874—1940) | Германія | «За заслугі па ўкараненні і развіцці метадаў высокага ціску ў хіміі, што з’яўляецца эпахальнай падзеяй у галіне хімічнай тэхналогіі» |
 | Фрыдрых Бергіус (1884—1949) | Германія | ||
| 1932 |  | Ірвінг Ленгмюр (1881—1957) | ЗША | «За адкрыццё і даследаванні ў галіне хіміі паверхневых з’яў» |
| 1933 | Прэмія не прысуджалася | |||
| 1934 |  | Гаральд Клейтан Юры (1893—1981) | ЗША | «За адкрыццё цяжкага вадароду — дэйтэрыю, які выкарыстоўваецца для атрымання цяжкай вады ( ў ядзерных рэактарах), а таксама як індыкатар біяхімічных рэакцый у жывой тканцы» |
| 1935 |  | Фрэдэрык Жаліё-Кюры (1900—1958) | Францыя | «За выкананы сінтэз новых радыеактыўных элементаў» |
 | Ірэн Жаліё-Кюры (1897—1956) | Францыя | ||
| 1936 |  | Петэр Іозеф Вільгельм Дэбай (1884—1966) | Нідэрланды | «За ўклад у разуменне малекулярнай структуры ў ходзе даследаванняў дыпольных з’яў і дыфракцыі рэнтгенаўскіх прамянёў і электронаў у газах» |
| 1937 |  | Уолтэр Норман Хоўарс (1883—1950) | Вялікабрытанія | «За даследаванні вугляводаў і вітаміну C» |
 | Паўль Карэр (1889—1971) | Швейцарыя | "За даследаванне і , а таксама за вывучэнне вітамінаў і " | |
| 1938 |  | Рыхард Кун (1900—1967) |  Германія (нарадзіўся ў Вене (сучасная Аўстрыя), якая тады ўваходзіла ў склад  Аўстра-Венгрыі) | «За яго працу па вывучэнні і вітамінаў» |
| 1939 |  | Адольф Фрыдрых Іаган Бутэнант (1903—1995) | Германія | «За працы па » |
 | Леапольд Ружычка (1887—1976) | Швейцарыя (нарадзіўся ў Вукавары (сучасная  Харватыя ), які тады ўваходзіў у склад Аўстра-Венгрыі) | «За працы па поліэтылене і вышэйшых » | |
| 1940 | Прэмія не прысуджалася | |||
1941—1950
| Год | Партрэт | Імя | Краіна | Абгрунтаванне |
|---|---|---|---|---|
| 1941 | Прэмія не прысуджалася | |||
| 1942 | Прэмія не прысуджалася | |||
| 1943 |  | Дзьёрдзь дэ Хевешы (1885—1966) | Германія (нарадзіўся ў Будапешце (сучасная Венгрыя), які тады ўваходзіў у склад Аўстра-Венгрыі) | «За працу па выкарыстанні ізатопаў як мечаных атамаў пры вывучэнні хімічных працэсаў» |
| 1944 |  | Ота Ган (1879—1968) | Германія | «За адкрыццё расшчаплення цяжкіх ядраў» |
| 1945 |  | Артуры Ілмары Віртанен (1895—1973) |  Фінляндыя | «За даследаванні і дасягненні ў галіне сельскай гаспадаркі і хіміі пажыўных рэчываў, асабліва за метад кансервацыі кармоў» |
| 1946 |  | Джэймс Бэтчэлер Самнер (1887—1955) | ЗША | «За адкрыццё з’явы крышталізацыі ферментаў» |
 | Джон Хоўард Нортрап (1891—1987) | ЗША | «За атрыманне ў чыстым выглядзе вірусных бялкоў» | |
 | Уэндэл Мерэдыт Стэнлі (1904—1971) | ЗША | ||
| 1947 |  | Роберт Робінсан (1886—1975) | Вялікабрытанія | «За даследаванні раслінных прадуктаў вялікай біялагічнай важнасці, асабліва алкалоідаў» |
| 1948 |  | Арнэ Вільгельм Каўрын Тыселіус (1902—1971) | Швецыя | «За даследаванне электрафарэзу і , асабліва за адкрыццё, звязанае з комплекснай прыродай бялкоў сыроваткі» |
| 1949 |  | Уільям Фрэнсіс Джыёк (1895—1982) | ЗША | «За ўклад у хімічную тэрмадынаміку, асабліва ў тую яе вобласць, якая вывучае паводзіны рэчываў пры экстрэмальна нізкіх тэмпературах» |
| 1950 |  | Ота Паўль Герман Дзільс (1876—1954) | Федэратыўная Рэспубліка Германіі | «За адкрыццё і развіццё » |
 | Курт Альдэр (1902—1958) | Федэратыўная Рэспубліка Германіі | ||
1951—1960
| Год | Партрэт | Імя | Краіна | Абгрунтаванне |
|---|---|---|---|---|
| 1951 |  | Эдвін Матысан Мак-Мілан (1907—1991) | ЗША | «За адкрыцці ў галіне хіміі трансуранавых элементаў» |
 | Глен Тэадор Сібарг (1912—1999) | ЗША | ||
| 1952 |  | Арчэр Джон Портэр Марцін (1910—2002) | Вялікабрытанія | «За адкрыццё метаду » |
 | Рычард Лоўрэнс Мілінгтан Сінг (1914—1994) | Вялікабрытанія | ||
| 1953 |  | Герман Штаўдынгер (1881—1965) | Федэратыўная Рэспубліка Германіі | «За даследаванні ў галіне хіміі высокамалекулярных рэчываў» |
| 1954 |  | Лайнус Карл Полінг (1901—1994) | ЗША | «За даследаванні прыроды хімічнай сувязі і яе прымяненне для вызначэння структуры злучэнняў» |
| 1955 |  | Вінсент дзю Віньё (1901—1978) | ЗША | «За працу з біялагічна актыўнымі злучэннямі, і, перш за ўсё, за ўпершыню ажыццёўлены сінтэз поліпептыднага гармону» |
| 1956 |  | Сірыл Норман Хіншэлвуд (1897—1967) | Вялікабрытанія | «За даследаванні ў галіне » |
 | Мікалай Мікалаевіч Сямёнаў (1896—1986) |  СССР | ||
| 1957 |  | Александэр Рабертус Тод (1907—1997) | Вялікабрытанія | «За працы па нуклеатыдах і нуклеатыдных » |
| 1958 |  | Фрэдэрык Сенгер (1918—2013) | Вялікабрытанія | «За ўстанаўленне структур бялкоў, асабліва інсуліну» |
| 1959 |  | Яраслаў Гейраўскі (1890—1967) |  Чэхаславакія | «За адкрыццё і развіццё паляраграфічных метадаў аналізу» |
| 1960 | Уілард Фрэнк Лібі (1908—1980) | ЗША | «За ўвядзенне метаду выкарыстання вугляроду-14 для вызначэння ўзросту ў археалогіі, геалогіі, геафізіцы і іншых галінах навукі» |
1961—1970
| Год | Партрэт | Імя | Краіна | Абгрунтаванне |
|---|---|---|---|---|
| 1961 |  | Мелвін Калвін (1911—1997) | ЗША | «За даследаванні засваення дыяксіду вугляроду раслінамі» |
| 1962 |  | Макс Фердынанд Перуц (1914—2002) | Вялікабрытанія (нарадзіўся ў Вене (сучасная Аўстрыя), якая тады ўваходзіла ў склад Аўстра-Венгрыі) | «За даследаванні структуры глабулярных бялкоў» |
 | Джон Коўдэры Кендру (1917—1997) | Вялікабрытанія | ||
| 1963 |  | Карл Цыглер (1898—1973) | Федэратыўная Рэспубліка Германіі | «За адкрыцці ў галіне хіміі і тэхналогіі высокамалекулярных палімераў» |
 | Джуліа Ната (1903—1979) |  Італія | ||
| 1964 |  | Дораці Кроўфут-Ходжкін (1910—1994) | Вялікабрытанія | «За вызначэнне з дапамогай рэнтгенаўскіх прамянёў структур біялагічна актыўных рэчываў» |
| 1965 |  | Роберт Бёрнс Вудвард (1917—1979) | ЗША | «За ўклад у даследаванне » |
| 1966 |  | Роберт С. Малікен (1896—1986) | ЗША | «За фундаментальную працу па хімічных сувязях і электроннай структуры малекул, ажыццёўленую з дапамогай » |
| 1967 |  | Манфрэд Эйген (1927—2019) | Федэратыўная Рэспубліка Германіі | «За даследаванні экстрэмальна хуткіх хімічных рэакцый, якія стымулююцца парушэннем раўнавагі з дапамогай вельмі кароткіх імпульсаў энергіі» |
 | Рональд Джордж Рэйфард Норыш (1897—1978) | Вялікабрытанія | «За праведзенае імі даследаванне звышхуткіх хімічных рэакцый з дапамогай зрушэння малекулярнай раўнавагі вельмі кароткім імпульсам» | |
 | Джордж Портэр (1920—2002) | Вялікабрытанія | ||
| 1968 |  | Ларс Онсагер (1903—1976) | ЗША (нарадзіўся ў Осла (сучасная  Нарвегія), які тады ўваходзіў у склад  Шведска-нарвежскай уніі) | «За адкрыццё ў незваротных працэсах, названых яго імем, якія маюць прынцыпова важнае значэнне для тэрмадынамікі незваротных працэсаў» |
| 1969 | Дэрэк Х. Р. Бартан (1918—1998) | Вялікабрытанія | «За ўклад у развіццё канцэпцыі і яе прымяненне ў хіміі» | |
 | Од Хасель (1897—1981) | Нарвегія | ||
| 1970 |  | Луіс Ф. Лелуар (1906—1987) |  Аргенціна | «За адкрыццё першага цукровага нуклеатыду і даследаванне яго функцый у ператварэнні цукру і ў біясінтэзе складаных вугляводаў» |
1971—1980
| Год | Партрэт | Імя | Краіна | Абгрунтаванне |
|---|---|---|---|---|
| 1971 |  | Герхард Герцберг (1904—1999) |  Канада (нарадзіўся ў Гамбургу, Германія) | «За яго ўклад у разуменне электроннай структуры і будовы малекул, асабліва свабодных радыкалаў» |
| 1972 |  | Крысціян Б. Анфінсен (1916—1995) | ЗША | «За працу па даследаванні , асабліва ўзаемасувязі паміж амінакіслотнай паслядоўнасцю і яе біялагічна актыўнымі каферментамі» |
| Станфард Мур (1913—1982) | ЗША | «За ўклад у тлумачэнне сувязі паміж хімічнай структурай і каталітычным дзеяннем актыўнага цэнтра малекулы рыбануклеазы» | ||
| Уільям Х. Стайн (1911—1980) | ЗША | |||
| 1973 | Эрнст Ота Фішэр (1918—2007) | Федэратыўная Рэспубліка Германіі | «За наватарскую, праведзеную незалежна адзін ад аднаго, працу ў галіне хіміі , так званых сандвічавых, злучэнняў» | |
 | Джэфры Уілкінсан (1921—1996) | Вялікабрытанія | ||
| 1974 |  | Пол Джэй Флоры (1910—1985) | ЗША | «За фундаментальныя дасягненні ў галіне тэорыі і практыкі фізічнай хіміі макрамалекул» |
| 1975 |  | Джон Уоркап Корнфарт (1917—2011) |  Аўстралія , Вялікабрытанія | «За даследаванні стэрэахіміі рэакцый ферментатыўнага каталізу» |
 | Уладзімір Прэлаг (1906—1998) | Швейцарыя (нарадзіўся ў Сараева (сучасная  Боснія і Герцагавіна), які тады ўваходзіў у склад Аўстра-Венгрыі) | «За даследаванні ў галіне стэрэахіміі арганічных малекул і рэакцый» | |
| 1976 |  | Уільям Н. Ліпскамб (1919—2011) | ЗША | «За даследаванні структуры боравадародаў (боргідрытаў), якія тлумачаць праблемы хімічных сувязей» |
| 1977 |  | Ілья Прыгожын (1917—2003) |  Бельгія (нарадзіўся ў Маскве, Расійская Імперыя) | «За працы па тэрмадынаміцы незваротных працэсаў, асабліва за тэорыю » |
| 1978 |  | Пітэр Д. Мічэл (1920—1992) | Вялікабрытанія | «За ўклад у разуменне працэсу пераносу біялагічнай энергіі, зроблены дзякуючы стварэнню хеміасматычнай тэорыі» |
| 1979 | Герберт Ч. Браўн (1912—2004) | ЗША (нарадзіўся ў Лондане, Вялікабрытанія) | «За распрацоўку новых метадаў арганічнага сінтэзу складаных - і злучэнняў» | |
| Георг Вітыг (1897—1987) | Федэратыўная Рэспубліка Германіі | |||
| 1980 |  | Пол Берг (1926—2023) | ЗША | «За фундаментальныя даследаванні біяхімічных уласцівасцей нуклеінавых кіслот, асабліва рэкамбінантных ДНК» |
 | Уолтэр Гілберт (нар. 1932) | ЗША | «За іх уклад у вызначэнне паслядоўнасці асноў у нуклеінавых кіслотах» | |
| | Фрэдэрык Сенгер (1918—2013) | Вялікабрытанія |
1981—1990
| Год | Партрэт | Імя | Краіна | Абгрунтаванне |
|---|---|---|---|---|
| 1981 |  | Кэн’іці Фукуі (1918—1998) |  Японія | «За распрацоўку тэорыі праходжання хімічных рэакцый» |
 | Роалд Хофман (нар. 1937) | ЗША (нарадзіўся ў (сучасная  Украіна), які тады ўваходзіў у склад Міжваеннай Польшчы) | ||
| 1982 |  | Аарон Клуг (1926—2018) | Вялікабрытанія (нарадзіўся ў ,  Літва) | «За распрацоўку метаду крышталеграфічнай электроннай мікраскапіі і тлумачэнне структуры біялагічна важных комплексаў нуклеінавая кіслата — бялок» |
| 1983 |  | Генры Таўбэ (1915—2005) | ЗША (нарадзіўся ў Саскатуне,  Канада) | «За вывучэнне механізмаў рэакцый з пераносам электрону, асабліва комплексаў металаў» |
| 1984 |  | Роберт Брус Мерыфілд (1921—2006) | ЗША | «За прапанаваную метадалогію хімічнага сінтэзу на цвёрдых матрыцах» |
| 1985 |  | Херберт А. Хаўптман (1917—2011) | ЗША | «За выдатныя дасягненні ў распрацоўцы прамога метаду расшыфроўкі структур» |
 | Джэром Карле (1918—2013) | ЗША | ||
| 1986 |  | Дадлі Р. Хершбах (нар. 1932) | ЗША | «За ўклад у развіццё даследаванняў дынамікі элементарных хімічных працэсаў» |
| Юань Ц. Лі (нар. 1936) | ЗША (нарадзіўся ў ,  Тайвань) | |||
 | Джон Ч. Полані (нар. 1929) | Канада | ||
| 1987 | Дональд Джэй Крэм (1919—2001) | ЗША | «За распрацоўку і прымяненне малекул са структурна-спецыфічнымі ўзаемадзеяннямі высокай выбіральнасці» | |
 | Жан-Мары Лен (нар. 1939) | Францыя | ||
| Чарлз Джэй Педэрсен (1904—1989) | ЗША (нарадзіўся ў Пусане (сучасная  Паўднёвая Карэя), які тады ўваходзіў у склад  ) | |||
| 1988 | Іаган Дайзенхофер (нар. 1943) | Федэратыўная Рэспубліка Германіі | «За ўстанаўленне трохмернай структуры фотасінтэтычнага рэакцыйнага цэнтра» | |
 | Роберт Хубер (нар. 1937) | Федэратыўная Рэспубліка Германіі | ||
 | Хартмут Міхель (нар. 1948) | Федэратыўная Рэспубліка Германіі | ||
| 1989 |  | Сідней Олтмен (1939—2022) | Канада, ЗША | «За адкрыццё каталітычных уласцівасцей рыбануклеінавых кіслот» |
 | Томас Чэк (нар. 1947) | ЗША | ||
| 1990 |  | Эліяс Джэймс Коры (нар. 1928) | ЗША | «За развіццё тэорыі і метадалогіі » |
1991—2000
| Год | Партрэт | Імя | Краіна | Абгрунтаванне |
|---|---|---|---|---|
| 1991 |  | Рыхард Р. Эрнст (1933—2021) | Швейцарыя | «За ўклад у развіццё метадалогіі высокага разрознення» |
| 1992 |  | Рудольф А. Маркус (нар. 1923) | ЗША (нарадзіўся ў Манрэале,  Канада) | «За ўклад у тэорыю рэакцый ў хімічных сістэмах» |
| 1993 |  | Кэры Б. Муліс (1944—2019) | ЗША | «За вынаходства метаду палімеразнай ланцуговай рэакцыі» |
 | Майкл Сміт (1932—2000) | Канада (нарадзіўся ў Блэкпуле, Вялікабрытанія) | «За фундаментальны ўклад ва ўстанаўленні алігануклеатыдна-базавага, лакальна-арыентаванага мутагенезу і яго развіццё для вывучэння бялкоў» | |
| 1994 |  | Джордж А. Ола (1927—2017) | ЗША (нарадзіўся ў Будапешце,  Венгрыя) | «За ўклад у хімію » |
| 1995 |  | Паўль Джэй Крутцэн (1933—2021) | Нідэрланды | «За працы па атмасфернай хіміі, асабліва ў частцы працэсаў утварэння і раскладання азону» |
 | Марыа Х. Маліна (1943—2020) | ЗША (нарадзіўся ў Мехіка,  Мексіка) | ||
 | Ф. Шэрвуд Роўланд (1927—2012) | ЗША | ||
| 1996 |  | Роберт Кёрл (1933—2022) | ЗША | «За адкрыццё Фулерэнаў» |
 | Харальд У. Крота (1939—2016) | Вялікабрытанія | ||
 | Рычард Э. Смелі (1943—2005) | ЗША | ||
| 1997 |  | Пол Д. Боер (1918—2018) | ЗША | «За высвятленне ферментатыўнага механізму, які ляжыць у аснове сінтэзу адэназін-фасфату» |
 | Джон Э. Уокер (нар. 1941) | Вялікабрытанія | ||
 | Енс К. Скоу (1918—2018) |  Данія | «За адкрыццё першага іон-транспартнага энзіму » | |
| 1998 |  | Вальтэр Кон (1923—2016) | ЗША (нарадзіўся ў Вене, Аўстрыя) | «За развіццё тэорыі функцыяналу шчыльнасці» |
 | Джон Попл (1925—2004) | Вялікабрытанія | «За распрацоўку квантавай хіміі» | |
| 1999 |  | Ахмед Зевейл (1946—2016) |  Егіпет, ЗША | «За даследаванні , якія ўзнікаюць у час хімічных рэакцый, з выкарыстаннем фемтасекунднай тэхнікі» |
| 2000 |  | Алан Джэй Хігер (нар. 1936) | ЗША | «За адкрыццё праводнасці ў палімерах» |
 | Алан Г. Мак-Дыярмід (1927—2007) | ЗША, Новая Зеландыя (нарадзіўся ў , Новая Зеландыя) | ||
 | Хідэкі Сіракава (нар. 1936) | Японія |
2001—2010
| Год | Партрэт | Імя | Краіна | Абгрунтаванне |
|---|---|---|---|---|
| 2001 | Уільям С. Ноўлс (1917—2012) | ЗША | «За даследаванні, якія выкарыстоўваюцца ў — стварэнне хіральных каталізатараў акісляльна-аднаўленчых рэакцый» | |
 | Рыёдзі Наёры (нар. 1938) | Японія | ||
 | К. Бары Шарплес (нар. 1941) | ЗША | ||
| 2002 |  | Джон Б. Фен (1917—2010) | ЗША | «За распрацоўку метадаў ідэнтыфікацыі і аналізу структур біялагічных макрамалекул, і, у прыватнасці, за распрацоўку метадаў мас-спектраметрычнага аналізу біялагічных макрамалекул» |
 | Каіці Танака (нар. 1959) | Японія | ||
 | Курт Вютрых (нар. 1938) | Швейцарыя | «За распрацоўку прымянення для вызначэння трохмернай структуры біялагічных макрамалекул у растворы» | |
| 2003 |  | Пітэр Эгр (нар. 1949) | ЗША | «За адкрыццё » |
 | Родэрык Мак-Кінан (нар. 1956) | ЗША | «За вывучэнне структуры і механізму іонных каналаў» | |
| 2004 |  | Аарон Чэхановер (нар. 1947) |  Ізраіль | «За адкрыццё -апасродаванага раскладання бялку» |
 | Аўрам Гершко (нар. 1937) | Ізраіль (нарадзіўся ў , Венгрыя) | ||
 | Ірвін Роўз (1926—2015) | ЗША | ||
| 2005 |  | Роберт Х. Грабс (1942―2021) | ЗША | «За ўклад у развіццё метаду метатэзы ў арганічным сінтэзе» |
 | Рычард Р. Шрок (нар. 1945) | ЗША | ||
 | Іў Шавэн (1930—2015) | Францыя | ||
| 2006 |  | Роджэр Д. Корнберг (нар. 1947) | ЗША | «За даследаванні механізму капіравання клеткамі генетычнай інфармацыі» |
| 2007 |  | Герхард Эртль (нар. 1936) | Германія | «За даследаванні хімічных працэсаў на паверхнях цвёрдых цел» |
| 2008 |  | Марцін Чалфі (нар. 1947) | ЗША | «За адкрыццё і распрацоўку (GFP)» |
 | Асаму Сімамура (1928—2018) | ЗША (нарадзіўся ў Кіёта, Японія) | ||
 | Роджэр Ю. Цьсен (1952—2016) | ЗША | ||
| 2009 |  | Венкатраман Рамакрышнан (нар. 1952) | Вялікабрытанія (нарадзіўся ў ,  Індыя) | «За даследаванні структуры і функцыі рыбасомы» |
 | Томас А. Стэйц (1940—2018) | ЗША | ||
 | Ада Е. Ёнат (нар. 1939) | Ізраіль | ||
| 2010 |  | Рычард Ф. Хек (1931—2015) | ЗША | «За , якія каталізуюцца паладыем, у арганічным сінтэзе» |
 | Эйіці Нэгісі (1935—2021) | Японія | ||
 | Акіра Судзукі (нар. 1930) | Японія |
2011—2020
| Год | Партрэт | Імя | Краіна | Абгрунтаванне |
|---|---|---|---|---|
| 2011 |  | Дан Шэхтман (нар. 1941) | Ізраіль | «За адкрыццё » |
| 2012 |  | Роберт Лефкавіц (нар. 1943) | ЗША | «За даследаванні рэцэптараў » |
 | Браян Кабылка (нар. 1955) | ЗША | ||
| 2013 |  | Марцін Карплюс (нар. 1930) | ЗША Аўстрыя (нарадзіўся ў Вене, Аўстрыя) | «За развіццё многамасштабных мадэлей комплексных хімічных сістэм» |
 | Майкл Левіт (нар. 1947) | Ізраіль ЗША Вялікабрытанія (нарадзіўся ў Прэторыі,  ПАР) | ||
 | Ары Варшэль (нар. 1940) | Ізраіль |
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Geta staronka infarmacyjny spis No beleyskaya pre miya pa hi mii shvedsk Nobelpriset i kemi najvyshejshaya yznagaroda za navukovyya dasyagnenni y galine himii yakaya shtogod prysudzhaecca Shvedskaj karaleyskaj akademiyaj navuk u Stakgolme Adna z pyaci Nobeleyskih premij zasnavanyh u 1895 godze pavodle zapavetu shvedskaga himika Alfreda Nobelya yaki pamyor u 1896 godze Getyya premii prysudzhayucca za vydatnyya zaslugi y galinah himii fiziki litaratury miru i fiziyalogii abo medycyny U adpavednasci z zapavetam Nobelya premiya znahodzicca y padparadkavanni i prysudzhaecca kamisiyaj z pyaci chlenay yakiya vybirayucca Shvedskaj karaleyskaj akademiyaj navuk Layreatam pershaj Nobeleyskaj premii pa himii y 1901 godze stay Yakab Hendryk vant Gof z Niderlanday Kozhny layreat atrymlivae medal dyplom i grashovy pryz yaki zmyanyaecca z cyagam chasu U 1901 godze vant Gof atrymay 150 782 shvedskiya krony shto y snezhni 2008 goda bylo ekvivalentna 7 731 004 shvedskim kronam Pachynayuchy z 2001 goda kozhnaya grashovaya yznagaroda skladala 10 milyonay shvedskih kron Premiya yruchaecca na shtogadovaj cyrymonii 10 snezhnya u gadavinu smerci Alfreda Nobelya Medal yaki atrymlivayuc layreaty Nobeleyskaj premii Byy upershynyu adchakaneny y 1902 godze Pa menshaj mery 25 layreatay atrymali Nobeleyskuyu premiyu za yklad u galine arganichnaj himii bolsh chym u lyuboj inshaj z ablascej himii Dvum peramozhcam Nobeleyskaj premii pa himii nemcam Ryhardu Kunu 1938 i Adolfu Butenantu 1939 urad ne dazvoliy atrymac premiyu Paznej yany atrymali medali i dyplomy ale ne groshy Frederyk Senger z yaylyaecca adnym z dvuh layreatay Nobeleyskaj premii yaki atrymay pryz dvojchy y adnoj galine y 1958 i 1980 gadah Drugim z yaylyaecca Dzhon Bardzin yaki atrymlivay Nobeleyskuyu premiyu pa fizicy y 1956 i 1972 gadah Yashche dvoe vuchonyh stanavilisya Nobeleyskimi layreatami i pa himii i y inshaj galine Maryya Skladoyskaya Kyury atrymala Nobeleyskiya premii pa fizicy y 1903 godze i pa himii y 1911 godze i Lajnus Karl Poling atrymay Nobeleyskuyu premiyu pa himii y 1954 godze i premiyu miru y 1962 godze Z 1901 goda Nobeleyskaya premiya ne prysudzhalasya tolki 8 razoy u 1916 1917 1919 1924 1933 1940 1941 i 1942 gadah Pa stane na 2016 god premiyu atrymlivali 175 vuchonyh z yakih tolki chatyry byli zhanchynami Maryya Skladoyskaya Kyury 1911 Iren Zhaliyo Kyury 1935 Doraci Kroyfut Hodzhkin 1964 i Ada Yonat 2009 Samym maladym layreatam premii na momant atrymannya stay Frederyk Zhaliyo Kyury va yzrosce 35 gadoy u 1935 godze a samym uzrostavym byy layreat 2002 goda Dzhon Fen yakomu na momant prysudzhennya bylo 85 gadoy Layreaty1901 1910 1911 1920 1921 1930 1931 1940 1941 1950 1951 1960 1961 1970 1971 1980 1981 1990 1991 2000 2001 2010 2011 2020 2021 1901 1910 God Partret Imya Kraina Abgruntavanne1901 Yakab Hendryk vant Gof 1852 1911 Niderlandy U znak pryznannya velizarnaj vazhnasci adkryccya zakonay himichnaj dynamiki i asmatychnaga cisku y rastvorah 1902 German Emil Fisher 1852 1919 Germaniya Za eksperymenty pa sinteze rechyvay z saharydnymi i purynavymi grupami 1903 Svante Aygust Arenius 1859 1927 Shvecyya Yak fakt pryznannya asablivaga znachennya teoryi dlya razviccya himii 1904 Uilyam Ramzaj 1852 1916 Vyalikabrytaniya U znak pryznannya adkryccya im u atmasfery roznyh inertnyh gazay i vyznachennya ih mesca y peryyadychnaj sisteme 1905 Iagan Frydryh Vilgelm Adolf fon Baer 1835 1917 Germaniya Za zaslugi y razvicci arganichnaj himii i himichnaj pramyslovasci dzyakuyuchy pracam pa himii i 1906 Anry Muasan 1852 1907 Francyya Za atrymanne elementa ftoru i yvyadzenne y labaratornuyu i pramyslovuyu praktyku elektrychnaj pechy nazvanaj yago imem 1907 Eduard Buhner 1860 1917 Germaniya Za pravedzenuyu navukova dasledchuyu pracu y biyalagichnaj himii i adkryccyo pazakletachnaj fermentacyi 1908 Ernest Rezerford 1871 1937 Vyalikabrytaniya Novaya Zelandyya naradziysya y goradze Nelsan Novaya Zelandyya Za dasledavanni y galine raspadu elementay u himii radyeaktyynyh rechyvay 1909 Vilgelm Ostvald 1853 1932 Germaniya naradziysya y Ryze suchasnaya Latviya yakaya yvahodzila y sklad Rasijskaj imperyi Znak pryznannya pravedzenaj im raboty pa vyvuchennyu a taksama za dasledavanni asnoynyh pryncypay kiravannya himichnaj raynavagaj i skarascyami reakcyi 1910 Ota Valah 1847 1931 Germaniya U znak pryznannya yago dasyagnennyay u galine razviccya arganichnaj himii i himichnaj pramyslovasci a taksama za toe shto yon pershym azhyccyaviy pracu y galine alicyklichnyh zluchennyay 1911 1920 God Partret Imya Kraina Abgruntavanne1911 Maryya Skladoyskaya Kyury 1867 1934 Francyya naradzilasya y Varshave Carstva Polskae suchasnaya Polshcha Za vydatnyya zaslugi y razvicci himii adkryccyo elementay radyyu i paloniyu vyluchenne radyyu i vyvuchenne pryrody i zluchennyay getaga vydatnaga elementa 1912 Viktar Grynyar 1871 1935 Francyya Za adkryccyo yaki spryyay razviccyu arganichnaj himii Pol Sabace 1854 1941 Francyya Za metad arganichnyh zluchennyay u prysutnasci drobnadyspersnyh metalay yaki rezka stymulyavay razviccyo arganichnaj himii 1913 Alfred Verner 1866 1919 Shvejcaryya naradziysya y Myuluze Francyya Za pracu ab pryrodze suvyazej atamay u malekulah u galine nearganichnaj himii 1914 Teador Uilyam Rychards 1868 1928 ZShA Za dakladnae vyznachenne atamnyh mas vyalikaj kolkasci himichnyh elementay 1915 Ryhard Marcin Vilshteter 1872 1942 Germaniya Za dasledavanni farbavalnyh rechyvay raslinnaga svetu asabliva hlarafilu 1916 Premiya ne prysudzhalasya1917 Premiya ne prysudzhalasya1918 Fryc Gaber 1868 1934 Germaniya Za sintez amiyaku z elementay skladnikay 1919 Premiya ne prysudzhalasya1920 Valter German Nernst 1864 1941 Germaniya U znak pryznannya yago prac pa termadynamicy 1921 1930 God Partret Imya Kraina Abgruntavanne1921 Frederyk Sodzi 1877 1956 Vyalikabrytaniya Za yklad u himiyu radyeaktyynyh rechyvay i za dasledavanni pahodzhannya i pryrody izatopay 1922 Frensis Uilyam Astan 1877 1945 Vyalikabrytaniya Za zroblenae z dapamogaj vynajdzenaga im adkryccyo izatopay vyalikaj kolkasci neradyeaktyynyh elementay i za farmulyavanne pravila celyh likay 1923 Fryc Pregl 1869 1930 Aystryya Za vynahodstva metadu arganichnyh rechyvay 1924 Premiya ne prysudzhalasya1925 Ryhard Adolf Zigmandzi 1865 1929 Germaniya Vengryya naradziysya y Vene Aystryjskaya Imperyya suchasnaya Aystryya Za vyyaylenne geteragennaj pryrody kaloidnyh rastvoray i za raspracavanyya y suvyazi z getym metady yakiya mayuc fundamentalnae znachenne y suchasnaj kaloidnaj himii pakolki yse prayavy arganichnaga zhyccya y reshce resht zvyazany z kaloidnym asyaroddzem 1926 Teador Svedberg 1884 1941 Shvecyya Za pracy y galine dyspersnyh sistem 1927 Genryh Ota Viland 1877 1957 Germaniya Za dasledavanni zhoycevyh kislot i budovy mnogih padobnyh rechyvay 1928 Adolf Ota Rejngold Vindaus 1876 1959 Germaniya Za pracy pa vyvuchenni budovy i ih suvyazi z vitaminnaj grupaj 1929 Artur Garden 1865 1940 Vyalikabrytaniya Za dasledavanni cukru i fermentay zakisannya Hans Karl Aygust Simon fon Ejler Helpin 1873 1964 Shvecyya naradziysya y Aygsburgu Germaniya 1930 Hans Fisher 1881 1945 Germaniya Za dasledavanni budovy i hlarafilu asabliva za sintez geminu 1931 1940 God Partret Imya Kraina Abgruntavanne1931 Karl Bosh 1874 1940 Germaniya Za zaslugi pa ykaranenni i razvicci metaday vysokaga cisku y himii shto z yaylyaecca epahalnaj padzeyaj u galine himichnaj tehnalogii Frydryh Bergius 1884 1949 Germaniya1932 Irving Lengmyur 1881 1957 ZShA Za adkryccyo i dasledavanni y galine himii paverhnevyh z yay 1933 Premiya ne prysudzhalasya1934 Garald Klejtan Yury 1893 1981 ZShA Za adkryccyo cyazhkaga vadarodu dejteryyu yaki vykarystoyvaecca dlya atrymannya cyazhkaj vady y yadzernyh reaktarah a taksama yak indykatar biyahimichnyh reakcyj u zhyvoj tkancy 1935 Frederyk Zhaliyo Kyury 1900 1958 Francyya Za vykanany sintez novyh radyeaktyynyh elementay Iren Zhaliyo Kyury 1897 1956 Francyya1936 Peter Iozef Vilgelm Debaj 1884 1966 Niderlandy Za yklad u razumenne malekulyarnaj struktury y hodze dasledavannyay dypolnyh z yay i dyfrakcyi rentgenayskih pramyanyoy i elektronay u gazah 1937 Uolter Norman Hoyars 1883 1950 Vyalikabrytaniya Za dasledavanni vuglyavoday i vitaminu C Payl Karer 1889 1971 Shvejcaryya Za dasledavanne i a taksama za vyvuchenne vitaminay i 1938 Ryhard Kun 1900 1967 Germaniya naradziysya y Vene suchasnaya Aystryya yakaya tady yvahodzila y sklad Aystra Vengryi Za yago pracu pa vyvuchenni i vitaminay 1939 Adolf Frydryh Iagan Butenant 1903 1995 Germaniya Za pracy pa Leapold Ruzhychka 1887 1976 Shvejcaryya naradziysya y Vukavary suchasnaya Harvatyya yaki tady yvahodziy u sklad Aystra Vengryi Za pracy pa polietylene i vyshejshyh 1940 Premiya ne prysudzhalasya1941 1950 God Partret Imya Kraina Abgruntavanne1941 Premiya ne prysudzhalasya1942 Premiya ne prysudzhalasya1943 Dzyordz de Heveshy 1885 1966 Germaniya naradziysya y Budapeshce suchasnaya Vengryya yaki tady yvahodziy u sklad Aystra Vengryi Za pracu pa vykarystanni izatopay yak mechanyh atamay pry vyvuchenni himichnyh pracesay 1944 Ota Gan 1879 1968 Germaniya Za adkryccyo rasshchaplennya cyazhkih yadray 1945 Artury Ilmary Virtanen 1895 1973 Finlyandyya Za dasledavanni i dasyagnenni y galine selskaj gaspadarki i himii pazhyynyh rechyvay asabliva za metad kanservacyi karmoy 1946 Dzhejms Betcheler Samner 1887 1955 ZShA Za adkryccyo z yavy kryshtalizacyi fermentay Dzhon Hoyard Nortrap 1891 1987 ZShA Za atrymanne y chystym vyglyadze virusnyh byalkoy Uendel Meredyt Stenli 1904 1971 ZShA1947 Robert Robinsan 1886 1975 Vyalikabrytaniya Za dasledavanni raslinnyh praduktay vyalikaj biyalagichnaj vazhnasci asabliva alkaloiday 1948 Arne Vilgelm Kayryn Tyselius 1902 1971 Shvecyya Za dasledavanne elektrafarezu i asabliva za adkryccyo zvyazanae z kompleksnaj pryrodaj byalkoy syrovatki 1949 Uilyam Frensis Dzhyyok 1895 1982 ZShA Za yklad u himichnuyu termadynamiku asabliva y tuyu yae voblasc yakaya vyvuchae pavodziny rechyvay pry ekstremalna nizkih temperaturah 1950 Ota Payl German Dzils 1876 1954 Federatyynaya Respublika Germanii Za adkryccyo i razviccyo Kurt Alder 1902 1958 Federatyynaya Respublika Germanii1951 1960 God Partret Imya Kraina Abgruntavanne1951 Edvin Matysan Mak Milan 1907 1991 ZShA Za adkrycci y galine himii transuranavyh elementay Glen Teador Sibarg 1912 1999 ZShA1952 Archer Dzhon Porter Marcin 1910 2002 Vyalikabrytaniya Za adkryccyo metadu Rychard Loyrens Milingtan Sing 1914 1994 Vyalikabrytaniya1953 German Shtaydynger 1881 1965 Federatyynaya Respublika Germanii Za dasledavanni y galine himii vysokamalekulyarnyh rechyvay 1954 Lajnus Karl Poling 1901 1994 ZShA Za dasledavanni pryrody himichnaj suvyazi i yae prymyanenne dlya vyznachennya struktury zluchennyay 1955 Vinsent dzyu Vinyo 1901 1978 ZShA Za pracu z biyalagichna aktyynymi zluchennyami i persh za ysyo za ypershynyu azhyccyoyleny sintez polipeptydnaga garmonu 1956 Siryl Norman Hinshelvud 1897 1967 Vyalikabrytaniya Za dasledavanni y galine Mikalaj Mikalaevich Syamyonay 1896 1986 SSSR1957 Aleksander Rabertus Tod 1907 1997 Vyalikabrytaniya Za pracy pa nukleatydah i nukleatydnyh 1958 Frederyk Senger 1918 2013 Vyalikabrytaniya Za ystanaylenne struktur byalkoy asabliva insulinu 1959 Yaraslay Gejrayski 1890 1967 Chehaslavakiya Za adkryccyo i razviccyo palyaragrafichnyh metaday analizu 1960 Uilard Frenk Libi 1908 1980 ZShA Za yvyadzenne metadu vykarystannya vuglyarodu 14 dlya vyznachennya yzrostu y arhealogii gealogii geafizicy i inshyh galinah navuki 1961 1970 God Partret Imya Kraina Abgruntavanne1961 Melvin Kalvin 1911 1997 ZShA Za dasledavanni zasvaennya dyyaksidu vuglyarodu raslinami 1962 Maks Ferdynand Peruc 1914 2002 Vyalikabrytaniya naradziysya y Vene suchasnaya Aystryya yakaya tady yvahodzila y sklad Aystra Vengryi Za dasledavanni struktury glabulyarnyh byalkoy Dzhon Koydery Kendru 1917 1997 Vyalikabrytaniya1963 Karl Cygler 1898 1973 Federatyynaya Respublika Germanii Za adkrycci y galine himii i tehnalogii vysokamalekulyarnyh palimeray Dzhulia Nata 1903 1979 Italiya1964 Doraci Kroyfut Hodzhkin 1910 1994 Vyalikabrytaniya Za vyznachenne z dapamogaj rentgenayskih pramyanyoy struktur biyalagichna aktyynyh rechyvay 1965 Robert Byorns Vudvard 1917 1979 ZShA Za yklad u dasledavanne 1966 Robert S Maliken 1896 1986 ZShA Za fundamentalnuyu pracu pa himichnyh suvyazyah i elektronnaj struktury malekul azhyccyoylenuyu z dapamogaj 1967 Manfred Ejgen 1927 2019 Federatyynaya Respublika Germanii Za dasledavanni ekstremalna hutkih himichnyh reakcyj yakiya stymulyuyucca parushennem raynavagi z dapamogaj velmi karotkih impulsay energii Ronald Dzhordzh Rejfard Norysh 1897 1978 Vyalikabrytaniya Za pravedzenae imi dasledavanne zvyshhutkih himichnyh reakcyj z dapamogaj zrushennya malekulyarnaj raynavagi velmi karotkim impulsam Dzhordzh Porter 1920 2002 Vyalikabrytaniya1968 Lars Onsager 1903 1976 ZShA naradziysya y Osla suchasnaya Narvegiya yaki tady yvahodziy u sklad Shvedska narvezhskaj unii Za adkryccyo y nezvarotnyh pracesah nazvanyh yago imem yakiya mayuc pryncypova vazhnae znachenne dlya termadynamiki nezvarotnyh pracesay 1969 Derek H R Bartan 1918 1998 Vyalikabrytaniya Za yklad u razviccyo kancepcyi i yae prymyanenne y himii Od Hasel 1897 1981 Narvegiya1970 Luis F Leluar 1906 1987 Argencina Za adkryccyo pershaga cukrovaga nukleatydu i dasledavanne yago funkcyj u peratvarenni cukru i y biyasinteze skladanyh vuglyavoday 1971 1980 God Partret Imya Kraina Abgruntavanne1971 Gerhard Gercberg 1904 1999 Kanada naradziysya y Gamburgu Germaniya Za yago yklad u razumenne elektronnaj struktury i budovy malekul asabliva svabodnyh radykalay 1972 Krysciyan B Anfinsen 1916 1995 ZShA Za pracu pa dasledavanni asabliva yzaemasuvyazi pamizh aminakislotnaj paslyadoynascyu i yae biyalagichna aktyynymi kafermentami Stanfard Mur 1913 1982 ZShA Za yklad u tlumachenne suvyazi pamizh himichnaj strukturaj i katalitychnym dzeyannem aktyynaga centra malekuly rybanukleazy Uilyam H Stajn 1911 1980 ZShA1973 Ernst Ota Fisher 1918 2007 Federatyynaya Respublika Germanii Za navatarskuyu pravedzenuyu nezalezhna adzin ad adnago pracu y galine himii tak zvanyh sandvichavyh zluchennyay Dzhefry Uilkinsan 1921 1996 Vyalikabrytaniya1974 Pol Dzhej Flory 1910 1985 ZShA Za fundamentalnyya dasyagnenni y galine teoryi i praktyki fizichnaj himii makramalekul 1975 Dzhon Uorkap Kornfart 1917 2011 Aystraliya Vyalikabrytaniya Za dasledavanni stereahimii reakcyj fermentatyynaga katalizu Uladzimir Prelag 1906 1998 Shvejcaryya naradziysya y Saraeva suchasnaya Bosniya i Gercagavina yaki tady yvahodziy u sklad Aystra Vengryi Za dasledavanni y galine stereahimii arganichnyh malekul i reakcyj 1976 Uilyam N Lipskamb 1919 2011 ZShA Za dasledavanni struktury boravadaroday borgidrytay yakiya tlumachac prablemy himichnyh suvyazej 1977 Ilya Prygozhyn 1917 2003 Belgiya naradziysya y Maskve Rasijskaya Imperyya Za pracy pa termadynamicy nezvarotnyh pracesay asabliva za teoryyu 1978 Piter D Michel 1920 1992 Vyalikabrytaniya Za yklad u razumenne pracesu peranosu biyalagichnaj energii zrobleny dzyakuyuchy stvarennyu hemiasmatychnaj teoryi 1979 Gerbert Ch Brayn 1912 2004 ZShA naradziysya y Londane Vyalikabrytaniya Za raspracoyku novyh metaday arganichnaga sintezu skladanyh i zluchennyay Georg Vityg 1897 1987 Federatyynaya Respublika Germanii1980 Pol Berg 1926 2023 ZShA Za fundamentalnyya dasledavanni biyahimichnyh ulascivascej nukleinavyh kislot asabliva rekambinantnyh DNK Uolter Gilbert nar 1932 ZShA Za ih uklad u vyznachenne paslyadoynasci asnoy u nukleinavyh kislotah Frederyk Senger 1918 2013 Vyalikabrytaniya1981 1990 God Partret Imya Kraina Abgruntavanne1981 Ken ici Fukui 1918 1998 Yaponiya Za raspracoyku teoryi prahodzhannya himichnyh reakcyj Roald Hofman nar 1937 ZShA naradziysya y suchasnaya Ukraina yaki tady yvahodziy u sklad Mizhvaennaj Polshchy 1982 Aaron Klug 1926 2018 Vyalikabrytaniya naradziysya y Litva Za raspracoyku metadu kryshtalegrafichnaj elektronnaj mikraskapii i tlumachenne struktury biyalagichna vazhnyh kompleksay nukleinavaya kislata byalok 1983 Genry Taybe 1915 2005 ZShA naradziysya y Saskatune Kanada Za vyvuchenne mehanizmay reakcyj z peranosam elektronu asabliva kompleksay metalay 1984 Robert Brus Meryfild 1921 2006 ZShA Za prapanavanuyu metadalogiyu himichnaga sintezu na cvyordyh matrycah 1985 Herbert A Hayptman 1917 2011 ZShA Za vydatnyya dasyagnenni y raspracoycy pramoga metadu rasshyfroyki struktur Dzherom Karle 1918 2013 ZShA1986 Dadli R Hershbah nar 1932 ZShA Za yklad u razviccyo dasledavannyay dynamiki elementarnyh himichnyh pracesay Yuan C Li nar 1936 ZShA naradziysya y Tajvan Dzhon Ch Polani nar 1929 Kanada1987 Donald Dzhej Krem 1919 2001 ZShA Za raspracoyku i prymyanenne malekul sa strukturna specyfichnymi yzaemadzeyannyami vysokaj vybiralnasci Zhan Mary Len nar 1939 FrancyyaCharlz Dzhej Pedersen 1904 1989 ZShA naradziysya y Pusane suchasnaya Paydnyovaya Kareya yaki tady yvahodziy u sklad 1988 Iagan Dajzenhofer nar 1943 Federatyynaya Respublika Germanii Za ystanaylenne trohmernaj struktury fotasintetychnaga reakcyjnaga centra Robert Huber nar 1937 Federatyynaya Respublika GermaniiHartmut Mihel nar 1948 Federatyynaya Respublika Germanii1989 Sidnej Oltmen 1939 2022 Kanada ZShA Za adkryccyo katalitychnyh ulascivascej rybanukleinavyh kislot Tomas Chek nar 1947 ZShA1990 Eliyas Dzhejms Kory nar 1928 ZShA Za razviccyo teoryi i metadalogii 1991 2000 God Partret Imya Kraina Abgruntavanne1991 Ryhard R Ernst 1933 2021 Shvejcaryya Za yklad u razviccyo metadalogii vysokaga razroznennya 1992 Rudolf A Markus nar 1923 ZShA naradziysya y Manreale Kanada Za yklad u teoryyu reakcyj y himichnyh sistemah 1993 Kery B Mulis 1944 2019 ZShA Za vynahodstva metadu palimeraznaj lancugovaj reakcyi Majkl Smit 1932 2000 Kanada naradziysya y Blekpule Vyalikabrytaniya Za fundamentalny yklad va ystanaylenni aliganukleatydna bazavaga lakalna aryentavanaga mutagenezu i yago razviccyo dlya vyvuchennya byalkoy 1994 Dzhordzh A Ola 1927 2017 ZShA naradziysya y Budapeshce Vengryya Za yklad u himiyu 1995 Payl Dzhej Krutcen 1933 2021 Niderlandy Za pracy pa atmasfernaj himii asabliva y chastcy pracesay utvarennya i raskladannya azonu Marya H Malina 1943 2020 ZShA naradziysya y Mehika Meksika F Shervud Royland 1927 2012 ZShA1996 Robert Kyorl 1933 2022 ZShA Za adkryccyo Fulerenay Harald U Krota 1939 2016 VyalikabrytaniyaRychard E Smeli 1943 2005 ZShA1997 Pol D Boer 1918 2018 ZShA Za vysvyatlenne fermentatyynaga mehanizmu yaki lyazhyc u asnove sintezu adenazin fasfatu Dzhon E Uoker nar 1941 VyalikabrytaniyaEns K Skou 1918 2018 Daniya Za adkryccyo pershaga ion transpartnaga enzimu 1998 Valter Kon 1923 2016 ZShA naradziysya y Vene Aystryya Za razviccyo teoryi funkcyyanalu shchylnasci Dzhon Popl 1925 2004 Vyalikabrytaniya Za raspracoyku kvantavaj himii 1999 Ahmed Zevejl 1946 2016 Egipet ZShA Za dasledavanni yakiya yznikayuc u chas himichnyh reakcyj z vykarystannem femtasekundnaj tehniki 2000 Alan Dzhej Higer nar 1936 ZShA Za adkryccyo pravodnasci y palimerah Alan G Mak Dyyarmid 1927 2007 ZShA Novaya Zelandyya naradziysya y Novaya Zelandyya Hideki Sirakava nar 1936 Yaponiya2001 2010 God Partret Imya Kraina Abgruntavanne2001 Uilyam S Noyls 1917 2012 ZShA Za dasledavanni yakiya vykarystoyvayucca y stvarenne hiralnyh katalizataray akislyalna adnaylenchyh reakcyj Ryyodzi Nayory nar 1938 YaponiyaK Bary Sharples nar 1941 ZShA2002 Dzhon B Fen 1917 2010 ZShA Za raspracoyku metaday identyfikacyi i analizu struktur biyalagichnyh makramalekul i u pryvatnasci za raspracoyku metaday mas spektrametrychnaga analizu biyalagichnyh makramalekul Kaici Tanaka nar 1959 YaponiyaKurt Vyutryh nar 1938 Shvejcaryya Za raspracoyku prymyanennya dlya vyznachennya trohmernaj struktury biyalagichnyh makramalekul u rastvory 2003 Piter Egr nar 1949 ZShA Za adkryccyo Roderyk Mak Kinan nar 1956 ZShA Za vyvuchenne struktury i mehanizmu ionnyh kanalay 2004 Aaron Chehanover nar 1947 Izrail Za adkryccyo apasrodavanaga raskladannya byalku Ayram Gershko nar 1937 Izrail naradziysya y Vengryya Irvin Royz 1926 2015 ZShA2005 Robert H Grabs 1942 2021 ZShA Za yklad u razviccyo metadu metatezy y arganichnym sinteze Rychard R Shrok nar 1945 ZShAIy Shaven 1930 2015 Francyya2006 Rodzher D Kornberg nar 1947 ZShA Za dasledavanni mehanizmu kapiravannya kletkami genetychnaj infarmacyi 2007 Gerhard Ertl nar 1936 Germaniya Za dasledavanni himichnyh pracesay na paverhnyah cvyordyh cel 2008 Marcin Chalfi nar 1947 ZShA Za adkryccyo i raspracoyku GFP Asamu Simamura 1928 2018 ZShA naradziysya y Kiyota Yaponiya Rodzher Yu Csen 1952 2016 ZShA2009 Venkatraman Ramakryshnan nar 1952 Vyalikabrytaniya naradziysya y Indyya Za dasledavanni struktury i funkcyi rybasomy Tomas A Stejc 1940 2018 ZShAAda E Yonat nar 1939 Izrail2010 Rychard F Hek 1931 2015 ZShA Za yakiya katalizuyucca paladyem u arganichnym sinteze Ejici Negisi 1935 2021 YaponiyaAkira Sudzuki nar 1930 Yaponiya2011 2020 God Partret Imya Kraina Abgruntavanne2011 Dan Shehtman nar 1941 Izrail Za adkryccyo 2012 Robert Lefkavic nar 1943 ZShA Za dasledavanni receptaray Brayan Kabylka nar 1955 ZShA2013 Marcin Karplyus nar 1930 ZShA Aystryya naradziysya y Vene Aystryya Za razviccyo mnogamasshtabnyh madelej kompleksnyh himichnyh sistem Majkl Levit nar 1947 Izrail ZShA Vyalikabrytaniya naradziysya y Pretoryi PAR Ary Varshel nar 1940 Izrail span