Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Тайв́ань (кіт. (трад.) 臺灣, спр. 台湾, піньінь táiwān), афіцыйна Рэспубліка Кітай (кіт. (трад.) 中華民國, піньінь zhōnghuá mínguó) — часткова прызнаная дзяржава ва Усходняй Азіі. Раней кіраўніцтва Рэспублікі Кітай кантралявала ўсе тэрыторыі, за якімі замацаваная назва Кітай, акрамя Макаа і Ганконга. Але ж пасля грамадзянскай вайны кіраўніцтва Рэспублікі Кітай было выгнана па-за межы мацерыка; зараз яно кантралюе толькі тэрыторыі астравоў Тайвань, , , Дунша і . З пачатка 1990-ых гадоў усё часцей выкарыстоўваецца ў СМІ і паўсядзённым ужытку па ўсім свеце назва Тайвань, калі размова ідзе пра Рэспубліку Кітай, назва Кітай жа ёсць практычна манапалізаванаю Кітайскай Народнай Рэспублікай. У міжнародных арганізацыях і, напрыклад, на Алімпійскіх гульнях, Рэспубліка Кітай удзельнічае з імем Кітайскі Тайбэй.
| |||||
 | |||||
| Гімн: | |||||
| Заснавана | 1 студзеня 1912 | ||||
| Афіцыйная мова | няма | ||||
| Сталіца | Тайбэй | ||||
| Найбуйнейшыя гарады | |||||
| Форма кіравання | Змяшаная рэспубліка | ||||
| | Цзян Іхуа | ||||
| Плошча • Усяго • % воднай паверхні | 136-я ў свеце 36.193 км² 10,34 | ||||
| Насельніцтва • Ацэнка (2013) • Шчыльнасць | 23.373.517 чал. (50-я) 644 чал./км² (17-я) | ||||
| ВУП (ППЗ) • Разам (2014) • На душу насельніцтва | $977,088 млрд (20-ы) $41.581 (17-ы) | ||||
| ВУП (намінал) • Разам (2014) • На душу насельніцтва | $517,019 млрд (25-ы) $22.002 (39-ы) | ||||
| ІРЧП (2012) | ▲0,890 (вельмі высокі) (23-ы) | ||||
| Этнахаронім | або кітайцы | ||||
| Валюта | (NT$, TWD) | ||||
| Інтэрнэт-дамены | .tw, , | ||||
| Код ISO (Alpha-2) | TW | ||||
| Код ISO (Alpha-3) | TWN | ||||
| Код МАК | TPE | ||||
| Тэлефонны код | +886 | ||||
| Часавыя паясы | +8 | ||||
Палітычны статус
Нягледзячы на страту ўлады на тэрыторыі мацерыка, Рэспубліка Кітай дэ-юрэ пазначае сваёй сталіцай горад Нанкін, і да гэтага часу афіцыйна прэтэндуе на землі Кітайскай Народнай Рэспублікі, цэнтральнаазіяцкіх дзяржаў былога СССР, Манголіі, паўночнай М’янмы, хаця сучасны ўрад не звяртае асаблівай увагі на былыя ўладанні. А Кітайская Народная Рэспубліка, у сваю чаргу, не прызнае за законнае існаванне Рэспублікі Кітай і таму прэтэндуе на яе тэрыторыю.
Кітайская Народная Рэспубліка і па сённяшні дзень намагаецца дасягнуць кансэнсусу і мірна ўніфікаваць Кітай. На выпадак, калі «мірная ўніфікацыя» не здарыцца, Кітайская Народная Рэспубліка ладзіць на ўзбярэжжы Фуджыян ракеты, накіраваныя супраць Рэспублікі Кітай і рыхтуецца да ваеннага ўварвання на яе тэрыторыю. У сваю чаргу, ЗША рыхтуюць войскі Рэспублікі Кітай і экспартуюць амерыканскую зброю на Тайвань. ЗША маюць свой погляд на сітуацыю ў рэгіёне. Згодна з ім, мінулыя непаразуменні не павінны зрабіцца прычынай агрэсіі супраць Тайваня.
У самім Тайвані існуюць розныя меркаванні наконт гэтага. Кіруючая партыя Гаміньдан згодна з пазіцыяй ЗША і не адмаўляе магчымую ўніфікацыю ў больш-менш аддаленай будучыні. Аднак яна мае шэраг патрабаванняў, якія абавязкова павінна выканаць Кітайская Народная Рэспубліка, калі хоча, каб краіны аб’ядналіся. Вось яны:
- КНР абавязана дэмакратызаваць сацыяльнае жыццё да ўзроўню Тайваня.
- КНР абавязана ўзняць узровень жыцця сваіх грамадзян да ўзроўню Тайваня.
Дэмакратычная прагрэсіўная партыя таксама падтрымлівае пазіцыю ЗША, аднак выключае магчымасць уніфікацыі і выступае за адмову ад тэрытарыяльных прэтэнзій і за абвяшчэнне незалежнасці краіны пад назвай .
Згодна з «палітыкай аднаго Кітая», якую праводзяць Кітайская Народная Рэспубліка і Тайвань, усе краіны, якія ўсталявалі дыпламатычныя дачыненні з адной дзяржавай, не могуць мець стасункі з другой. У абход гэтага патрабавання, Тайвань у большасці краін свету стварыў «Прадстаўніцтвы Тайваня ў пытаннях культуры і эканомікі». Гэтыя прадстаўніцтвы, па дыяпазоне абавязкаў і пытанняў, што там разглядаюць, падобны да дыпламатычных пасольстваў. А ў 25 краінах свету знаходзяцца афіцыйныя пасольствы Тайваня.
Таксама, «палітыка адзінага Кітая» зазначае, што КНР будзе ўдзельнічаць толькі ў тых арганізацыях, дзе не прызнаны Тайвань. Раней (з 1945), Тайвань быў членам-заснавальнікам ААН. Аднак у 1971 права прадстаўніцтва Кітая ў арганізацыі і Савеце Бяспекі было перададзена КНР, а Рэспубліка Кітай пазбаўлена членства. На Алімпійскіх гульнях забараняецца ўзнімаць тайваньскі сцяг і выконваць нацыянальны гімн.
Таму наладжванне стасункаў з КНР на сённяшні дзень з’яўляецца прыярытэтным кірункам палітыкі РК. На гэта накіравана знешняя палітыка Тайваня.
Зноскі
- https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/asia
Літаратура
- Тайва́нь, Фармоза // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 384. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
- Тайва́нь, Формоза / Барышников В. Н. // Т. 25. Струнино — Тихорецк. — М. : Советская энциклопедия, 1976. — С. 209. — ((Большая советская энциклопедия) : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
- Тайва́нь, Формоза // Географический энциклопедический словарь: Географические названия (руск.) / Гл. ред. А. Ф. Трёшников; Ред. кол.: Э. Б. Алаев, П. М. Алампиев (зам. гл. ред.) и др. — 2-е изд., исправл. и дополн. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 465. — 592 с. — 210 000 экз. — ISBN 5-85270-057-6.
- Тайва́нь // Географические названия мира: Топонимический словарь: Ок. 5000 единиц (руск.) / ; Отв. ред. P. A. Агеева. — 2-е изд., стереотип.. — М.: Русские словари: ООО «Издательство Астрель»: ООО «Издательство ACT», 2002. — С. 407. — 512 с. — ISBN 5-17-001389-2 (ООО «Издательство ACT»), ISBN 5-271-00446-5 (ООО «Издательство Астрель»), ISBN 5-93259-014-9 (Издательство «Русские словари»).
- Тайва́нь // Энциклопедический географический словарь (руск.). — М.: РИПОЛ классик, 2011. — С. 656. — 800 с. — (Словари нового века). — 5 000 экз. — ISBN 978-5-386-03063-6.
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Тайвань- Міністэрства іншаземных спраў Кітайскай рэспублікі
- Тэктоніка і сейсмалогія
- Прыроднае асяродзе
- Кароткая гісторыя
- Культура
- Карэнныя народы
- Інфармацыя для вандроўнікаў
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
U panyaccya yosc i inshyya znachenni gl Kitaj znachenni Tajv an kit trad 臺灣 spr 台湾 pinin taiwan aficyjna Respublika Kitaj kit trad 中華民國 pinin zhōnghua minguo chastkova pryznanaya dzyarzhava va Ushodnyaj Azii Ranej kiraynictva Respubliki Kitaj kantralyavala yse terytoryi za yakimi zamacavanaya nazva Kitaj akramya Makaa i Gankonga Ale zh paslya gramadzyanskaj vajny kiraynictva Respubliki Kitaj bylo vygnana pa za mezhy maceryka zaraz yano kantralyue tolki terytoryi astravoy Tajvan Dunsha i Z pachatka 1990 yh gadoy usyo chascej vykarystoyvaecca y SMI i paysyadzyonnym uzhytku pa ysim svece nazva Tajvan kali razmova idze pra Respubliku Kitaj nazva Kitaj zha yosc praktychna manapalizavanayu Kitajskaj Narodnaj Respublikaj U mizhnarodnyh arganizacyyah i napryklad na Alimpijskih gulnyah Respublika Kitaj udzelnichae z imem Kitajski Tajbej Respublika Kitaj 中華民國 Scyag Respubliki Kitaj Gerb Respubliki KitajGimn source source track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track Zasnavana 1 studzenya 1912Aficyjnaya mova nyamaStalica TajbejNajbujnejshyya garadyForma kiravannya Zmyashanaya respublikaCzyan IhuaPloshcha Usyago vodnaj paverhni 136 ya y svece 36 193 km 10 34Naselnictva Acenka 2013 Shchylnasc 23 373 517 chal 50 ya 644 chal km 17 ya VUP PPZ Razam 2014 Na dushu naselnictva 977 088 mlrd 20 y 41 581 17 y VUP naminal Razam 2014 Na dushu naselnictva 517 019 mlrd 25 y 22 002 39 y IRChP 2012 0 890 velmi vysoki 23 y Etnaharonim abo kitajcyValyuta NT TWD Internet dameny tw Kod ISO Alpha 2 TWKod ISO Alpha 3 TWNKod MAK TPETelefonny kod 886Chasavyya payasy 8Palitychny statusNyagledzyachy na stratu ylady na terytoryi maceryka Respublika Kitaj de yure paznachae svayoj stalicaj gorad Nankin i da getaga chasu aficyjna pretendue na zemli Kitajskaj Narodnaj Respubliki centralnaaziyackih dzyarzhay byloga SSSR Mangolii paynochnaj M yanmy hacya suchasny yrad ne zvyartae asablivaj uvagi na bylyya yladanni A Kitajskaya Narodnaya Respublika u svayu chargu ne pryznae za zakonnae isnavanne Respubliki Kitaj i tamu pretendue na yae terytoryyu Kitajskaya Narodnaya Respublika i pa syonnyashni dzen namagaecca dasyagnuc kansensusu i mirna ynifikavac Kitaj Na vypadak kali mirnaya ynifikacyya ne zdarycca Kitajskaya Narodnaya Respublika ladzic na yzbyarezhzhy Fudzhyyan rakety nakiravanyya suprac Respubliki Kitaj i ryhtuecca da vaennaga yvarvannya na yae terytoryyu U svayu chargu ZShA ryhtuyuc vojski Respubliki Kitaj i ekspartuyuc amerykanskuyu zbroyu na Tajvan ZShA mayuc svoj poglyad na situacyyu y regiyone Zgodna z im minulyya neparazumenni ne pavinny zrabicca prychynaj agresii suprac Tajvanya U samim Tajvani isnuyuc roznyya merkavanni nakont getaga Kiruyuchaya partyya Gamindan zgodna z pazicyyaj ZShA i ne admaylyae magchymuyu ynifikacyyu y bolsh mensh addalenaj buduchyni Adnak yana mae sherag patrabavannyay yakiya abavyazkova pavinna vykanac Kitajskaya Narodnaya Respublika kali hocha kab krainy ab yadnalisya Vos yany KNR abavyazana demakratyzavac sacyyalnae zhyccyo da yzroynyu Tajvanya KNR abavyazana yznyac uzroven zhyccya svaih gramadzyan da yzroynyu Tajvanya Demakratychnaya pragresiynaya partyya taksama padtrymlivae pazicyyu ZShA adnak vyklyuchae magchymasc unifikacyi i vystupae za admovu ad terytaryyalnyh pretenzij i za abvyashchenne nezalezhnasci krainy pad nazvaj Zgodna z palitykaj adnago Kitaya yakuyu pravodzyac Kitajskaya Narodnaya Respublika i Tajvan use krainy yakiya ystalyavali dyplamatychnyya dachynenni z adnoj dzyarzhavaj ne moguc mec stasunki z drugoj U abhod getaga patrabavannya Tajvan u bolshasci krain svetu stvaryy Pradstaynictvy Tajvanya y pytannyah kultury i ekanomiki Getyya pradstaynictvy pa dyyapazone abavyazkay i pytannyay shto tam razglyadayuc padobny da dyplamatychnyh pasolstvay A y 25 krainah svetu znahodzyacca aficyjnyya pasolstvy Tajvanya Taksama palityka adzinaga Kitaya zaznachae shto KNR budze ydzelnichac tolki y tyh arganizacyyah dze ne pryznany Tajvan Ranej z 1945 Tajvan byy chlenam zasnavalnikam AAN Adnak u 1971 prava pradstaynictva Kitaya y arganizacyi i Savece Byaspeki bylo peradadzena KNR a Respublika Kitaj pazbaylena chlenstva Na Alimpijskih gulnyah zabaranyaecca yznimac tajvanski scyag i vykonvac nacyyanalny gimn Tamu naladzhvanne stasunkay z KNR na syonnyashni dzen z yaylyaecca pryyarytetnym kirunkam palityki RK Na geta nakiravana zneshnyaya palityka Tajvanya Znoskihttps data iana org time zones tzdb 2021e asiaLitaraturaTajva n Farmoza Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 15 Sledaviki Tryo Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 2002 T 15 S 384 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0251 2 t 15 Tajva n Formoza Baryshnikov V N T 25 Strunino Tihoreck M Sovetskaya enciklopediya 1976 S 209 Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t gl red A M Prohorov 1969 1978 rusk Tajva n Formoza Geograficheskij enciklopedicheskij slovar Geograficheskie nazvaniya rusk Gl red A F Tryoshnikov Red kol E B Alaev P M Alampiev zam gl red i dr 2 e izd ispravl i dopoln M Sovetskaya enciklopediya 1989 S 465 592 s 210 000 ekz ISBN 5 85270 057 6 Tajva n Geograficheskie nazvaniya mira Toponimicheskij slovar Ok 5000 edinic rusk Otv red P A Ageeva 2 e izd stereotip M Russkie slo vari OOO Izdatelstvo Astrel OOO Izdatelstvo ACT 2002 S 407 512 s ISBN 5 17 001389 2 OOO Izdatelstvo ACT ISBN 5 271 00446 5 OOO Izdatelstvo Astrel ISBN 5 93259 014 9 Izdatelstvo Russkie slovari Tajva n Enciklopedicheskij geograficheskij slovar rusk M RIPOL klassik 2011 S 656 800 s Slovari no vogo veka 5 000 ekz ISBN 978 5 386 03063 6 SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Tajvan Ministerstva inshazemnyh spray Kitajskaj respubliki Tektonika i sejsmalogiya Pryrodnae asyarodze Karotkaya gistoryya Kultura Karennyya narody Infarmacyya dlya vandroynikay