Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Індыйскі акіян — водная прастора між Азіяй на поўначы, Афрыкай і Аравійскім паўвостравам на захадзе, Аўстраліяй, Індакітаем і Зондскімі астравамі на ўсходзе і Антарктыдай на поўдні.
| Індыйскі акіян | |
|---|---|
 | |
| Упадаюць у возера | Замбезі, Kaingan River[d], Lukuledi River[d], George River[d], Mwachema River[d], Grande Ravine Glissante[d], Arve[d], Mdloti River[d], Malattar River[d], Walawe river[d], Kaaimans River[d], Turner River[d], Spero River[d], Sherlock River[d], Robinson River[d], Meda River[d], May River[d], Maitland River[d], King Edward River[d], Keurbooms River[d], Irwin River[d], Hutt River[d], Harding River[d], Groot Brak River[d], Greenough River[d], Fraser River[d], Duiwenhoks River[d], Donnelly River[d], Cockle Creek[d], Carbunup River[d], Gin River[d], De Grey River[d], Umba River[d], Hooghly River[d], Buzi River[d], Warren River[d], Дэльта Ганга, Keiskamma River[d], Mbwemburu[d], Gal Oya river[d], Yule River[d], Boesmans River[d], Mtamvuna River[d], Mthatha River[d], Prince Regent River[d], Little Brak River[d], West Yule River[d], Yule River West Branch[d], Grande Ravine[d], Grande Rivière Saint-Jean[d], Hill River[d], Mahavavy River[d], Manampatrana River[d], Maningory River[d], Petite Ravine[d], Ravine Bernica[d], Ravine Basse Vallée[d], Ravine Charpentier[d], Ravine Blanche[d], Ravine Saint-François[d], Ravine Saint-Gilles[d], Ravine Manapany[d], Ravine Sèche[d], Ravine de Takamaka[d], Ravine de l'Anse[d], Ravine de Petite-Île[d], Ravine de la Grande Chaloupe[d], Ravine de l'Ermitage[d], Ravine des Cabris[d], Ravine des Avirons[d], Ravine des Chèvres[d], Ravine des Cafres[d], Ravine des Citrons Galets[d], Ravine des Orangers[d], Ravine des Trois-Bassins[d], Ravine du Butor[d], Ravine des Patates à Durand[d], Ravine du Chaudron[d], Ravine du Pont[d], Ravine à Jacques[d], Ravine du Gol[d], Ravine du Petit Saint-Pierre[d], Ravine du Trou[d], Ravine à Malheur[d], Rio dos Bons Sinais[d], Rivière Langevin[d], Rivière Saint-Étienne[d], Rivière Sainte-Anne[d], Rivière Sainte-Marie[d], Rivière Sainte-Suzanne[d], Rivière d'Abord[d], Rivière de l’Est[d], Rivière des Galets[d], Rivière des Marsouins[d], Rivière des Remparts[d], Rivière des Roches[d], Rivière des Pluies[d], Rivière du Mât[d], Rivière du Tombeau[d], Bloukrans River[d], Storms River[d], Umzimkulu River[d], Chinde River[d], Amanzimtoti River[d], Tudor Creek[d], Voi River[d], Licungo River[d], Chalumna River[d], Illovo River[d], Kariega River[d], Kowie River[d], Krom River[d], Mbhashe River[d], Mhlatuze River[d], Nahoon River[d], Ohlanga River[d], Tsitsikamma River[d], Umbilo River[d], Umfolozi River[d], Umkomazi River[d], Van Stadens River[d], Bhira River[d], Balla Balla River[d], Bowes River[d], Buller River[d], Cane River[d], Arthur River[d], Рака Ашбертан, Сабакі, Рака Бецыбука, Blackwood River[d], Рака Брыдэ, Fanambana River[d], Fiherenana River[d], Fortescue River[d], Gamtoos River[d], Gourits River[d], Вялікая рыбная рака, Грэйт Кей, Jubba River[d], Komati River[d], Лімпопа, Linta River[d], Маханадзі, Manajeba River[d], Manambolo River[d], Mandrare River[d], Mangoro River[d], Maputo River[d], Menarandra River[d], Moore River[d], Мерчысан, Мурэй, Mzimvubu River[d], Nugaal[d], Пангані, Robe River[d], Руфіджы, Ruvu River[d], Рувума, Сабі, Sofia River[d], Sundays River[d], Суон[d], Тана, Тугела, Umgeni River[d], Wami River[d], Bemarivo River[d], Buffalo River[d], Chapman River[d], Irodo River[d], Mananara River[d], Margaret River[d], Namorona River[d], Pieman River[d], Progo River[d], Saharenana River[d], Sambirano River[d] і Zigi River[d] |
| Вадазбор | Indian Ocean basin[d] |
| Названа ад | Індыя |
| Найніжэйшы пункт | Diamantina Deep[d] |
| Мяжуе з | Kismayo[d] і Паўднёвая Афрыка |
| Шырыня | 10 000 км |
| Вертыкальная глыбіня | 7 450 м і 3 711 м |
| Плошча |
|
| Аб’ём | 282 650 000 км³ |
 | |
 Рэльеф дна | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Чацвёрты па памеры акіян Зямлі, пакрывае каля 20 % яе воднай паверхні. Яго плошча складае 90,17 млн км²; аб’ём — 210 млн км³.
Самая паўночны пункт Індыйскага акіяна знаходзіцца прыкладна на 30° паўночнай шыраты ў Персідскім заліве. Шырыня Індыйскага акіяна складае прыблізна 10 000 км паміж паўднёвымі кропкамі Аўстраліі і Афрыкі.
Берагі
Берагавая лінія слаба расчлянёная, за выключэннем паўночнай часткі, дзе размяшчаецца большасць ускраінных мораў і буйнейшых заліваў. Да бас. Індыйскага акіяна належаць моры: Чырвонае (унутранае), Аравійскае мора, Андаманскае мора, Тыморскае мора, Арафурскае мора; буйныя залівы: Адэнскі, Персідскі заліў, Аманскі заліў, Бенгальскі заліў, Карпентарыя, Вялікі Аўстралійскі заліў. На паўночным захадзе і ўсходзе берагі карэнныя, на паўночным усходзе і захадзе пераважаюць наносныя.
Астравы
Астравоў параўнальна мала. Найбольшыя з іх мацерыковага паходжання: Мадагаскар, Сакотра, Шры-Ланка. У адкрытай частцы акіяна трапляюцца вулканічныя астравы: Кразе, Каморскія астравы, Маскарэнскія астравы, Андаманскія астравы і інш.; каралавыя: Лакадыўскія астравы, Мальдыўскія астравы, архіпелаг Чагас, Какосавыя астравы, Аміранцкія астравы, Сейшэльскія астравы, Хатман-Абральёс.
Рэльеф дна і тэктанічная будова
У будове дна вылучаюцца: падводная ўскраіна мацерыкоў (шэльф) — 29 %, мацерыковы схіл — 2 %, ложа акіяна — 52 %, сярэдзінна-акіянічныя хрыбты — 17 % ад плошчы акіяна. У межах шэльфа змяншаецца магутнасць зямной кары мацерыковых ускраін і яна пераходзіць у акіянічную. На паўночным усходзе акіян абмежаваны складанай пераходнай зонай (актыўнай ускраінай — зонай паглынання літасферных пліт), якая ўключае Зондскую астраўную дугу і Зондскі жолаб. Шырыня шэльфаў не перавышае некалькіх дзесяткаў кіламетраў, у раёне м. Ігольнага на поўдні Афрыкі, каля заходняга ўзбярэжжа п-ва Індастан і паўночна-заходняга ўзбярэжжа Аўстраліі яна пашыраецца да 300—350 км. Край шэльфа знаходзіцца на глыбіні 100—200 м. Мацерыковы схіл уяўляе сабой круты (да 10—30°) уступ, месцамі расчлянёны падводнымі далінамі рэк Інд, Ганг і інш.
У межах ложа акіяна вылучаецца , утвораны сістэмай сярэдзінна-акіянічных хрыбтоў (Аўстрала-Антарктычнае падняцце, Заходне-Індыйскі хрыбет, Аравійска-Індыйскі, Афрыканска-Антарктычны, Цэнтральнаіндыйскі), якая ў раёне Адэнскага заліва і Чырвонага мора спалучаецца з унутрымацерыковымі сістэмамі рыфтаў. Агульная даўжыня сярэдзінна-акіянічных хрыбтоў Індыйскага акіяна каля 20 тыс. км, шырыня 400—1000 км і больш, вышыня 2,5—4 км. Сярэдзінна-Індыйскі хрыбет падзяляе ложа акіяна на тры сегменты, у якіх размяшчаюцца глыбакаводныя катлавіны: у паўночна-ўсходнім сектары — Аманская, Аравійская, Цэнтральная, Какосавая, Заходне-Аўстралійская, Натураліста, Паўднёва-Аўстралійская; у заходнім — Самалійская, Аміранцкая, Маскарэнская, Мадагаскарская, Каморская, Мазамбікская і Агульяс.
Сярэдзінныя хрыбты маюць максімальна расчлянёны рэльеф. Яны рассечаны шматлікімі трансформнымі разломамі, якія ў агаленнях даюць поўны разрэз акіянічнай кары (знізу ўверх) — ультраасноўныя пароды, , габра-дыябазы, базальтавыя лавы і асадачны слой. Сярэдняя магутнасць акіянічнай кары ў катлавінах 6 км.
Рэльеф ложа ўскладняецца буйнымі хрыбтамі і масівамі, частка якіх (Мадагаскарскі, частка Маскарэнскага з бднкай Сейшэльскіх а-воў і банкай Сая-дэ-Мелья, узвышша Агульяс) маюць мацерыковую кару. Паміж хрыбтамі размешчаны жолабы (Зондскі, Тыморскі, Кай).
Гісторыя фарміравання
Фарміраванне акіяна пачалося 130—150 млн гадоў назад пасля расколу Гандваны ў выніку рухаў Афрыканскай, Антарктычнай і Інда-Аўстралійскай літасферных пліт. Тады адбылося аддзяленне Афрыкі і Дэкана ад Аўстраліі з Антарктыдай, а пазней — Аўстраліі ад Антарктыды (у палеагене, каля 50 мільёнаў гадоў таму).
Напрамак і хуткасць руху пліт мяняліся на працягу геалагічнай гісторыі. Найбольш старажытная частка Індыйскага акіяна — вялізнае меза-палеазойскае базальтавае ложа на ўсходзе і поўдні. Зондскі жолаб утварыўся ў кайназойскі перыяд.
Донныя адклады
У размеркаванні асадкаў праяўляецца залежнасць ад шыротна-кліматычнай, цыркуммацерыковай і вертыкальнай занальнасці. Уздоўж мацерыкоў па перыферыі акіяна пашыраны тэрыгенныя адклады. У пелагіялі акіяна на глыбіні менш за 4000 м намнажаюцца фарамініферавыя і какалітавыя ілы. На больш значных глыбінях у гуміднай экватарыяльнай зоне яны замяшчаюцца крамяністымі (дыятомавымі і радыялярыевымі) іламі, у арыднай — чырвонымі глыбакаводнымі глінамі. Карысныя выкапні: нафта і газ (нафтагазаносны басейн Персідскага заліва, шэльфы Паўднёва-Усходняй Азіі, Аўстраліі; узбярэжжа Бангладэш, у Андаманскім і Чырвоным моры, Адэнскім заліве, уздоўж узбярэжжа Афрыкі); россыпныя радовішчы касітэрыту, рутылу, цырконію, манацыту (на ўзбярэжжы Паўднёва-Усходняй Азіі і Аўстраліі); буйныя палі жалеза-марганцавых канкрэцый на дне катлавін (Заходне-Аўстралійская, Цэнтральная, Паўднёва-Аравійская, Кразе і інш.); вялікія паклады солі ў Чырвоным моры.
Клімат
У дадзеным рэгіёне вылучаюць чатыры выцягнутых ўздоўж паралеляў кліматычных паясы. У першым, размешчаным на поўнач ад 10° паўднёвай шыраты, пераважае мусонны клімат з частымі цыклонамі, якія перамяшчаюцца ў напрамку узбярэжжаў. Улетку тэмпература над акіянам складае +28…+32 °C, зімой паніжаецца да +18…+22 °C. Другая зона (пасатны клімат) размяшчаецца паміж 10 і 30 градусам паўднёвай шыраты. На працягу ўсяго года тут дзьмуць паўднёва-ўсходнія вятры, асабліва моцныя з чэрвеня па верасень. Сярэдняя гадавая тэмпература дасягае +25 °C. Трэцяя кліматычная зона ляжыць паміж 30 і 45 паралелямі, у субтрапічных і ўмераных шыротах. Улетку тэмпература тут дасягае 10-22 °C, а ўзімку — +6…+17 °C. Ад 45° і на поўдзень характэрныя моцныя вятры. Узімку тэмпература тут вагаецца ад −16 °C да +6 °C, а летам — ад −4 °C да +10 °C.
Гідралагічны рэжым
Паверхневыя цячэнні абумоўлены атмасфернай цыркуляцыяй. На поўначы пераважаюць мусонныя цячэнні, летам арыенціраваныя на ўсход, ммою — на захад. Каля афрыканскіх берагоў пераменнае Самалійскае цячэнне цёплае зімою і халоднае летам. Міжпасатнае супрацьцячэнне выразнае паміж 3° і 8° пд.ш, зімою. Пастаяннае з адгалінаваннямі цёплых Мадагаскарскага цячэння, Мазамбікскага цячэння і цячэння мыса Ігольнага. Кругазварот у Паўднёвым паўшар’і заканчваюць халодныя цячэнне Заходніх вятроў і Заходне-Аўстралійскае цячэнне. Глыбінныя цячэнні ад Антарктыды і субтрапічных шырот пранікаюць на поўнач да п-ва Самалі. У падпаверхневых слаях экватарыяльных шырот з захаду на ўсход супрацьцячэнне Тарэева, звязанае з буйнамаштабнай сістэмай глыбіннага ўсходняга пераносу. Пераважныя тэмпературы вады на паверхні вышэй за 20 °C, на крайнім поўдні — ніжэй за 0 °C. Салёнасць ад 32 да 36,5 ‰, найбольшая — у Чырвоным моры (41 ‰) і Персідскім заліве (37—39 ‰). Шчыльнасць вады найбольшая (1027 кг/м³) у антарктычных шыротах, найменшая (1018 кг/м³) у паўночна-ўсходняй частцы акіяна і ў Бенгальскім заліве прылівы паўсутачныя і няправільныя паўсутачныя (5—11,9 м у Камбейскім заліве, 0,5—1,6 м у адкрытым акіяне). Ільды ўтвараюцца ў антарктычных шыротах і выносяцца ветрам і цячэннямі да 55° пд.ш. ў жніўні і да 65—68° пд.ш. ў лютым. Айсбергі асабліва шматлікія паміж 40 і 80° у.д.
Флора і фаўна
Флора і фаўна гэтага рэгіёну надзвычай багатыя. Раслінны свет прадстаўлены бурымі, чырвонымі і зялёнымі водарасцямі. Тыповымі прадстаўнікамі заапланктону з’яўляюцца весланогія рачкі, сіфанафоры і крыланогія малюскі. Акіянскія вады засяляюць малюскі, кальмары, крабы і лангусты. Рыбы прадстаўлены губанамі, шчаціназубымі, святлівымі анчоўсамі, рыбамі-папугаямі, рыбамі-хірургамі, лятучымі рыбамі і атрутнымі крылаткамі. Характэрнымі насельнікамі акіянаў з’яўляюцца наўтылусы, ігласкурыя, каралы Fungia, Seratopia, Sinularia і . Незвычайная і прыгожая велізарная харонія. Да эндэмікаў адносяцца марскія змеі і дзюгонь — млекакормячых атрада .
Большая частка вод Індыйскага акіяна ляжыць у трапічным і ўмераным паясах. У цёплых водах жывуць шматлікія каралы, якія, нараўне з іншымі арганізмамі — такімі, напрыклад, як чырвоныя водарасці — будуюць каралавыя астравы. У каралавых рыфах існуюць разнастайныя жывёлы: губкі, малюскі, крабы, ігласкурыя і рыбы. У трапічных мангравых зарасніках жывуць ракападобныя, малюскі і медузы (дыяметр апошніх часам перавышае 1 м).
Дзяржавы ўзбярэжжа Індыйскага акіяна
У Індыйскім акіяне размешчаны астраўныя дзяржавы Мадагаскар (чацвёрты па плошчы востраў у свеце), Каморскія астравы, Сейшэльскія астравы, Мальдывы, Маўрыкій, Шры-Ланка. Акіян абмывае на ўсходзе такія дзяржавы: Аўстралія, Інданезія, на паўночным усходзе: Малайзія, Тайланд, М’янма, на поўначы: Бангладэш, Індыя, Пакістан, на захадзе: Аман, Самалі, Кенія, Танзанія, Мазамбік, ПАР.
Эканамічнае значэнне
Рыбны промысел
Значэнне Індыйскага акіяна для сусветнай рыбалоўнай здабычы невялікае: уловы тут складаюць толькі 5 % ад агульнага аб’ёму. Галоўныя прамысловыя рыбы тутэйшых вод — тунец, сардзіна, хамса, некалькі відаў акул, баракуды і скаты; ловяць тут таксама крэветак, амараў і лангустаў.
Праз слабое развіццё параўнальна вузкай паласы шэльфа, амаль поўную адсутнасць шырокіх эпікантынентальных мораў Індыйскаму акіяну ўласцівая невысокая рыбапрадукцыйнасць (у сярэднім 35 — 40 кг/км²). У найбольш прадуктыўных прыбярэжных водах паўночна-заходняй частки акіяна (Адэнскі і Бенгальскі залівы), прыбярэжных водах Сейшэльскіх астравоў і Мадагаскара, акваторыі між паўднёвым узбярэжжам вострава Ява і заходнім узбярэжжам Аўстраліі прадукцыйнасць дасягае 250—350 кг/км². Агульныя ўловы рыбы ў Індыйскім акіяне выраслі ў 1992—2001 гг. на 20 % і перавысілі 8,7 млн т (каля 8 — 9 % ад сусветных). У 1990 — х гг. адзначалася перавага вылаву ва ўсходняй частцы (55 %), інтэнсіўнае развіццё аквакультуры (Індыя — 2,2 млн т, Бангладэш — 0,7 млн т) і здабычы нерыбных аб’ектаў (лангусты, крабы, крыль, малюскі) пры нязначным развіцці здабычы водарасцей. Асноўную здабычу вядуць прыбярэжныя азіяцкія краіны, на долю якіх прыпадае 70 % ўловаў. У групу краін-лідараў уваходзяць Індыя (2,7 млн т), Інданезія і М’янма (па 1 млн т), Тайланд (0,8 млн т), Пакістан (0,4 млн т). Уловы каля 300 тыс. т маюць Бангладэш, Іран, а звыш 100 тыс. т — Емен, Аман, , Мадагаскар, Аўстралія. Патэнцыйныя біялагічныя рэсурсы Індыйскага акіяна ацэньваюцца ў 10 — 14 млн т рыбы і морапрадуктаў.
Транспартныя шляхі
Па аб’ёме марскіх перавозак Індыйскі акіян саступае Атлантычнаму і Ціхаму, канцэнтруючы каля 1/5 сусветнага грузаабароту партоў і 1/3 грузаабароту наліўных грузаў (у асноўным нафты). Большая частка грузаабароту прыпадае на буйныя парты з грузаабаротам звыш 30-50 млн т. Галоўную ролю сярод іх адыгрываюць спецыялізаваныя нафтавыя парты Персідскага заліва (Рас-Танура, Харк, Міна-эль-Ахмадзі і інш.) Парты Паўднёвай і Паўднёва-Усходняй Азіі носяць універсальны гандлёвы характар (Мумбаі, Калькута, Чэнаі, Карачы), некаторыя парты Індыі спецыялізуюцца на апраўцы гарнаруднай сыравіны (Мармаган, Вішакхапатнам, Парадып). На аўстралійскім ўзбярэжжы істотнае месца займаюць не толькі сыравінныя (Дарвін, Порт-Хэдленд, Дампір), але і ўніверсальныя (Перт, Бонберы, Фрымантл) парты. Невысокі ўзровень эканамічнага развіцця большасці краін усходнеафрыканскай прыморскай зоны вызначае невысокі ўзровень развіцця партовай гаспадаркі. Вялікім аб’ёмам грузаабароту вылучаюцца толькі парты ПАР (Дурбан, Рычардс-Бэй, Порт-Элізабет) і асобныя вузлавыя парты (Мапуту, Мамбаса, Дар-эс-Салам, Порт-Судан).
Найбольшая канцэнтрацыя магістральных акіянічных шляхоў назіраецца ў зоне Суэцкі канал — Малакскі праліў — паўднёвы захад Аўстраліі — поўдзень Афрыкі. Характэрнай асаблівасцю большасці маршрутаў з’яўляецца іх транзітны характар (у парты Атлантычнага і Ціхага акіянаў) і вялікая інтэнсіўнасць у паўночнай часткі Індыйскага акіяна.
Асноўнай грузанапружанай лініяй з’яўляецца паўднёваафрыканскі напрамак (з партоў краін Персідскага заліву ўздоўж афрыканскага ўзбярэжжа і часткова Суэцкі канал), дзе дамінуюць перавозкі сырой нафты супертанкерамі у парты Еўропы і Паўночнай Амерыкі. На паўночнаіндыйскім кірунку да нафтавых грузаў з краін Персідскага заліва дадаюцца сыравінныя і сельскагаспадарчыя грузы з Індыі, Тайланда, Інданезіі, што накіроўваюцца ў Японію і «новыя індустрыяльныя краіны» Усходняй Азіі (Рэспубліка Карэя, Тайвань, Філіпіны і інш.) На аўстралійскім напрамку вылучаецца паток блізкаўсходняй нафты, сельскагаспадарчай сыравіны з Паўднёвай Азіі ў Аўстралію, а збожжа і прамысловых тавараў — у зваротным кірунку. Са спецыялізаваных партоў заходняга ўзбярэжжа Аўстраліі расце паток жалезаруднай і іншай сыравіны ў Японію. На афрыкана-азіяцкім напрамку (у асноўным з партоў ПАР) праз пралівы Паўднёва-Усходняй Азіі транспартуюцца буйныя патокі транзітных грузаў (жалезная руда, каменны вугаль, збожжа) у Японію, а ў сустрэчных перавозках дамінуюць прамысловыя вырабы японскага экспарту.
Найважнейшымі транспартнымі шляхамі Індыйскага акіяна з’яўляюцца маршруты з Персідскага заліва ў Еўропу і Паўночную Амерыку, а таксама з Адэнскага заліва ў Індыю, Інданезію, Аўстралію, Японію і Кітай.
Эканоміка-геаграфічныя правінцыі
Навукоўцамі выдзяляюцца чатыры эканоміка-геаграфічныя правінцыі Індыйскага акіяна: Паўночна-Заходняя, Паўночна-Усходняя, Заходняя, Усходняя.
Паўночна-Заходняя правінцыя
- Займае шырокую акваторыю паміж востравам Шры-Ланка, Мальдыўскімі і Сейшэльскімі астравамі, Афрыкай і берагамі Пярэдняй Азіі
- Найбуйнейшыя ў свеце нафтагазавыя рэсурсамі шэльфу і ўзбярэжжа
- Раён інтэнсіўных марскіх перавозак, з развітым рыбным промыслам, звязаных з наяўнасцю высокапрадуктыўных зон акіяна, з развітай партовай гаспадаркай і канцэнтрацыяй вялізнага дэмаграфічнага патэнцыялу (Індыя, Пакістан, Егіпет, Іран і інш.)
- У краінах Персідскага заліва аснову эканомікі складае нафтаздабыча і экспарт паліўных рэсурсаў марскім транспартам. Ідзе фарміраванне прыморскіх комплексаў, звязаных з развіццём нафтаперапрацоўкі і нафтахіміі, металургіі, суднабудавання. Важнай галіной з’яўляецца апрасненне марской вады (Саудаўская Аравія, Кувейт, Катар), развіты марскі промысел рыбы ў паўночна-ўсходняй частцы Аравійскага мора і водах Адэнскага заліва
- Найбольшую ролю ў рэгіёне адыгрывае Саудаўская Аравія, якая займае выгоднае становішча ў сярэдняй частцы Аравійскага паўвострава, выходзіць да ўзбярэжжа Персідскага заліва і Чырвонага мора. Галоўны прыморскі эканамічны раён фарміруецца на ўзбярэжжа Персідскага заліва, дзе развітыя нафтаздабыўная, нафтаперапрацоўчая і нафтахімічная галіны, прамысловасць будаўнічых матэрыялаў і металургія. Паводле ацэнак, каля 45 % нафтавых запасаў раёна Персідскага заліва прыпадае на Саудаўскую Аравію. У заліве вылучаюцца найбуйнейшыя ў свеце падводныя радовішчы (Сафанія, Маніфа, Марджан, Зулуф, Абу-Сафа і кантынентальна-марское Бэры), даволі значныя разведаныя запасы прыроднага газу. Больш за 1/3 здабычы нафты даюць марскія промыслы. Асноўныя прамыслова-партовыя цэнтры сканцэнтраваны на ўзбярэжжа Персідскага заліва (Дамам, Эль-Джубайль, Рас-Танура, Рас-Хафджы), Чырвонага мора (Джыда, ) і ў раёнах буйных нафтавых радовішчаў
- На Сярэднім Усходзе імкліва развіваецца эканоміка Ірана. Іранская частка шэльфу Персідскага заліву вядомаяч буйнейшымі запасамі прыроднага газу (удвая большымі за ўсе краіны Персідскага заліву ўзятыя). Важнейшыя парты і вытворчыя цэнтры прыбярэжжа — Абадан і
- Трэцім цэнтрам эканамічнага развіцця правінцыі з’яўляюцца прыбярэжныя індыйскія штаты. Тут сканцэнтравана да 3/5 усяго насельніцтва Індыі, горназдабыўная прамысловасць баксітаў, жалеза-марганцавых руд, з мора здабываюцць і ільменіты. Тут жа сканцэнтравана марская нафтагазаздабыча Індыі і яе найбуйнейшыя парты, сярод якіх Мумбаі, Качы, Мангалуру
- Да ўзбярэжжа Бенгальскага заліву выходзяць дзве найважнейшыя правінцыі Пакістана — Сінд і Белуджыстан, дзе месцяцца палова насельніцтва і вырабляецца 60 % прамысловай прадукцыі краіны. Далейшае развіццё звязана з будаўніцтвам глыбокаводнага порта ў Гвадары
- З іншых зон правінцыі расце значэнне прыбярэжнай зоны Чырвонага мора і Суэцкага заліва ў эканоміцы Егіпта. Тут здабываецца нафта (больш за 4/5 — на шэльфе), , марганцавая руда, сера, развіваецца нафтаперапрацоўка (Суэц, Рас-Гарыб), турызм
- Правінцыя найбольш развітая ў эканамічным плане з усіх правінцый Індыйскага акіяна
Паўночна-Усходняя правінцыя
- У асноўным гэта акваторыі Бенгальскага заліву і Андаманскага мора
- Першая з галін развіцця правінцыі — марскі транспарт. Зона інтэнсіўнага развіцця марскіх транзітных перавозак, марскога рыбалоўства (біяпрадукцыйнсць правінцыі 200 кг/км²)
- Характэрнай асаблівасцю з’яўляецца прыморская канцэнтрацыя насельніцтва (дэльта Ганга — 500—1500 чал./км²). Сюды ж цягацеюць усходнія эканамічныя раёны Індыі. Буйнейшы порт — Чэнаі
- Другім па значнасць артыкулам экспарту з’яўляецца прадукцыя сельскай гаспадаркі (асабліва — у Бангладэш і М’янме
- М’янма мае значныя запасы волава, вальфраму, жалеза; шэльф утрымлівае запасы манацыту
- Тайланд вядомы буйнымі запаамі волава, нафты і бурага вугалю. Буйнейшы порт і курортны цэнтр — Пхукет (вываз лесу, каўчуку, рыбы)
Заходняя правінцыя
- Знаходзіцца паміж Цэнтралнай катлавінай і Афрыкай
- Выгоднае геаграфічнае становішча на шляхах транспартных перавозак Блізкі Усход — Еўропа
- Штогод перавозяцца 600 млн т грузаў: нафта, жалезныя руды, сельскагаспадарчая сыравіна
- Буйнейшая эканоміка — ПАР, якая займае вядучыя пазіцыі па здабычы жалеза, марганцу, ванадыю, золата, плаціны, алмазаў. Спецыялізаваны вугальны порт —
- Сейшэльскія і Каморскія астравы — па́ліўныя базы для транзітных перавозак
Усходняя правінцыя
- Самая буйная правінцыя па памерах: ад Мальдыўскага хрыбту да Аўстраліі
- Найменш развітая ў эканамічным плане
- Велізарныя жалеза-марганцавыя канкрэцыі
- Забяспечвае марскія камунікацыі ў Японію і ЗША
- Грузанапружанасць ліній — 300 млн т нафты і 80 млн т жалезнай руды ў год
- У прыморскіх раёнах Аўстраліі — агромністыя запасы жалеза, марганцу, баксітаў, нафты і газу. Распрацоўка дадзенай гарнаруднай сыравіны і вываз яе марскім транспартам дала імпульс для інтэнсіўнага развіцця марской гаспадаркі: на Індыйскі акіян завязаны 20 буйных аўстралійскіх партоў, якія галоўным чынам спецыялізуюцца на масавых навалвчных грузах: напрыклад, , Порт-Херберт, Уолкат — на жалезнай рудзе, Дарвін — на медзі і баксітах
- Усходнеафрыканскія краіны правінцыі адрозніваюцца аграрнай эканомікай з асобнымі галінамі горназдабыўной індустрыі і слабым развіццём галін марской гаспадаркі. Пры гэтым у партовых цэнтрах — значная канцэнтрацыя прамысловай вытворчасці і знешнегандлёвага абароту. Так, у буйных партах Мазамбіка — Мапуту і Бейра — засяроджана амаль 3/5 апрацоўчай прамысловасці, галоўны порт і эканамічны цэнтр Танзаніі — Дар-эс-Салам — канцэнтруе 2/5 занятых у прамысловасці, галоўны порт Кеніі Мамбаса — другі пасля Найробі прамысловы цэнтр краіны
Крыніцы
- Volumes of the World's Oceans from ETOPO1
Літаратура
- Матузка А., Паўлавец Р. Індыйскі акіян // БЭ ў 18 т. Т. 7. Мн., 1998.
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Індыйскі акіян- Пирожник И. И. Экономическая география Мирового океана. Мн., 2004.
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Indyjski akiyan vodnaya prastora mizh Aziyaj na poynachy Afrykaj i Aravijskim payvostravam na zahadze Aystraliyaj Indakitaem i Zondskimi astravami na yshodze i Antarktydaj na poydni Indyjski akiyanUpadayuc u vozeraZambezi Kaingan River d Lukuledi River d George River d Mwachema River d Grande Ravine Glissante d Arve d Mdloti River d Malattar River d Walawe river d Kaaimans River d Turner River d Spero River d Sherlock River d Robinson River d Meda River d May River d Maitland River d King Edward River d Keurbooms River d Irwin River d Hutt River d Harding River d Groot Brak River d Greenough River d Fraser River d Duiwenhoks River d Donnelly River d Cockle Creek d Carbunup River d Gin River d De Grey River d Umba River d Hooghly River d Buzi River d Warren River d Delta Ganga Keiskamma River d Mbwemburu d Gal Oya river d Yule River d Boesmans River d Mtamvuna River d Mthatha River d Prince Regent River d Little Brak River d West Yule River d Yule River West Branch d Grande Ravine d Grande Riviere Saint Jean d Hill River d Mahavavy River d Manampatrana River d Maningory River d Petite Ravine d Ravine Bernica d Ravine Basse Vallee d Ravine Charpentier d Ravine Blanche d Ravine Saint Francois d Ravine Saint Gilles d Ravine Manapany d Ravine Seche d Ravine de Takamaka d Ravine de l Anse d Ravine de Petite Ile d Ravine de la Grande Chaloupe d Ravine de l Ermitage d Ravine des Cabris d Ravine des Avirons d Ravine des Chevres d Ravine des Cafres d Ravine des Citrons Galets d Ravine des Orangers d Ravine des Trois Bassins d Ravine du Butor d Ravine des Patates a Durand d Ravine du Chaudron d Ravine du Pont d Ravine a Jacques d Ravine du Gol d Ravine du Petit Saint Pierre d Ravine du Trou d Ravine a Malheur d Rio dos Bons Sinais d Riviere Langevin d Riviere Saint Etienne d Riviere Sainte Anne d Riviere Sainte Marie d Riviere Sainte Suzanne d Riviere d Abord d Riviere de l Est d Riviere des Galets d Riviere des Marsouins d Riviere des Remparts d Riviere des Roches d Riviere des Pluies d Riviere du Mat d Riviere du Tombeau d Bloukrans River d Storms River d Umzimkulu River d Chinde River d Amanzimtoti River d Tudor Creek d Voi River d Licungo River d Chalumna River d Illovo River d Kariega River d Kowie River d Krom River d Mbhashe River d Mhlatuze River d Nahoon River d Ohlanga River d Tsitsikamma River d Umbilo River d Umfolozi River d Umkomazi River d Van Stadens River d Bhira River d Balla Balla River d Bowes River d Buller River d Cane River d Arthur River d Raka Ashbertan Sabaki Raka Becybuka Blackwood River d Raka Bryde Fanambana River d Fiherenana River d Fortescue River d Gamtoos River d Gourits River d Vyalikaya rybnaya raka Grejt Kej Jubba River d Komati River d Limpopa Linta River d Mahanadzi Manajeba River d Manambolo River d Mandrare River d Mangoro River d Maputo River d Menarandra River d Moore River d Merchysan Murej Mzimvubu River d Nugaal d Pangani Robe River d Rufidzhy Ruvu River d Ruvuma Sabi Sofia River d Sundays River d Suon d Tana Tugela Umgeni River d Wami River d Bemarivo River d Buffalo River d Chapman River d Irodo River d Mananara River d Margaret River d Namorona River d Pieman River d Progo River d Saharenana River d Sambirano River d i Zigi River d VadazborIndian Ocean basin d Nazvana adIndyyaNajnizhejshy punktDiamantina Deep d Myazhue zKismayo d i Paydnyovaya AfrykaShyrynya10 000 kmVertykalnaya glybinya7 450 m i 3 711 mPloshcha76 174 000 km 1982 Ab yom282 650 000 km Relef dna Medyyafajly na Vikishovishchy Chacvyorty pa pamery akiyan Zyamli pakryvae kalya 20 yae vodnaj paverhni Yago ploshcha skladae 90 17 mln km ab yom 210 mln km Samaya paynochny punkt Indyjskaga akiyana znahodzicca prykladna na 30 paynochnaj shyraty y Persidskim zalive Shyrynya Indyjskaga akiyana skladae pryblizna 10 000 km pamizh paydnyovymi kropkami Aystralii i Afryki BeragiBeragavaya liniya slaba raschlyanyonaya za vyklyuchennem paynochnaj chastki dze razmyashchaecca bolshasc uskrainnyh moray i bujnejshyh zalivay Da bas Indyjskaga akiyana nalezhac mory Chyrvonae unutranae Aravijskae mora Andamanskae mora Tymorskae mora Arafurskae mora bujnyya zalivy Adenski Persidski zaliy Amanski zaliy Bengalski zaliy Karpentaryya Vyaliki Aystralijski zaliy Na paynochnym zahadze i yshodze beragi karennyya na paynochnym ushodze i zahadze peravazhayuc nanosnyya AstravyAstravoy paraynalna mala Najbolshyya z ih macerykovaga pahodzhannya Madagaskar Sakotra Shry Lanka U adkrytaj chastcy akiyana traplyayucca vulkanichnyya astravy Kraze Kamorskiya astravy Maskarenskiya astravy Andamanskiya astravy i insh karalavyya Lakadyyskiya astravy Maldyyskiya astravy arhipelag Chagas Kakosavyya astravy Amiranckiya astravy Sejshelskiya astravy Hatman Abralyos Relef dna i tektanichnaya budovaGealagichny yzrost dna U budove dna vyluchayucca padvodnaya yskraina macerykoy shelf 29 macerykovy shil 2 lozha akiyana 52 syaredzinna akiyanichnyya hrybty 17 ad ploshchy akiyana U mezhah shelfa zmyanshaecca magutnasc zyamnoj kary macerykovyh uskrain i yana perahodzic u akiyanichnuyu Na paynochnym ushodze akiyan abmezhavany skladanaj perahodnaj zonaj aktyynaj uskrainaj zonaj paglynannya litasfernyh plit yakaya yklyuchae Zondskuyu astraynuyu dugu i Zondski zholab Shyrynya shelfay ne peravyshae nekalkih dzesyatkay kilametray u rayone m Igolnaga na poydni Afryki kalya zahodnyaga yzbyarezhzha p va Indastan i paynochna zahodnyaga yzbyarezhzha Aystralii yana pashyraecca da 300 350 km Kraj shelfa znahodzicca na glybini 100 200 m Macerykovy shil uyaylyae saboj kruty da 10 30 ustup mescami raschlyanyony padvodnymi dalinami rek Ind Gang i insh U mezhah lozha akiyana vyluchaecca utvorany sistemaj syaredzinna akiyanichnyh hrybtoy Aystrala Antarktychnae padnyacce Zahodne Indyjski hrybet Aravijska Indyjski Afrykanska Antarktychny Centralnaindyjski yakaya y rayone Adenskaga zaliva i Chyrvonaga mora spaluchaecca z unutrymacerykovymi sistemami ryftay Agulnaya dayzhynya syaredzinna akiyanichnyh hrybtoy Indyjskaga akiyana kalya 20 tys km shyrynya 400 1000 km i bolsh vyshynya 2 5 4 km Syaredzinna Indyjski hrybet padzyalyae lozha akiyana na try segmenty u yakih razmyashchayucca glybakavodnyya katlaviny u paynochna yshodnim sektary Amanskaya Aravijskaya Centralnaya Kakosavaya Zahodne Aystralijskaya Naturalista Paydnyova Aystralijskaya u zahodnim Samalijskaya Amiranckaya Maskarenskaya Madagaskarskaya Kamorskaya Mazambikskaya i Agulyas Syaredzinnyya hrybty mayuc maksimalna raschlyanyony relef Yany rassechany shmatlikimi transformnymi razlomami yakiya y agalennyah dayuc poyny razrez akiyanichnaj kary znizu yverh ultraasnoynyya parody gabra dyyabazy bazaltavyya lavy i asadachny sloj Syarednyaya magutnasc akiyanichnaj kary y katlavinah 6 km Relef lozha yskladnyaecca bujnymi hrybtami i masivami chastka yakih Madagaskarski chastka Maskarenskaga z bdnkaj Sejshelskih a voy i bankaj Saya de Melya uzvyshsha Agulyas mayuc macerykovuyu karu Pamizh hrybtami razmeshchany zholaby Zondski Tymorski Kaj Gistoryya farmiravannyaFarmiravanne akiyana pachalosya 130 150 mln gadoy nazad paslya raskolu Gandvany y vyniku ruhay Afrykanskaj Antarktychnaj i Inda Aystralijskaj litasfernyh plit Tady adbylosya addzyalenne Afryki i Dekana ad Aystralii z Antarktydaj a paznej Aystralii ad Antarktydy u paleagene kalya 50 milyonay gadoy tamu Ruh Indyjskaga subkantynentu y chas farmiravannya Indyjskaga akiyana Napramak i hutkasc ruhu plit myanyalisya na pracyagu gealagichnaj gistoryi Najbolsh starazhytnaya chastka Indyjskaga akiyana vyaliznae meza paleazojskae bazaltavae lozha na yshodze i poydni Zondski zholab utvaryysya y kajnazojski peryyad Donnyya adkladyU razmerkavanni asadkay prayaylyaecca zalezhnasc ad shyrotna klimatychnaj cyrkummacerykovaj i vertykalnaj zanalnasci Uzdoyzh macerykoy pa peryferyi akiyana pashyrany terygennyya adklady U pelagiyali akiyana na glybini mensh za 4000 m namnazhayucca faraminiferavyya i kakalitavyya ily Na bolsh znachnyh glybinyah u gumidnaj ekvataryyalnaj zone yany zamyashchayucca kramyanistymi dyyatomavymi i radyyalyaryevymi ilami u arydnaj chyrvonymi glybakavodnymi glinami Karysnyya vykapni nafta i gaz naftagazanosny basejn Persidskaga zaliva shelfy Paydnyova Ushodnyaj Azii Aystralii uzbyarezhzha Bangladesh u Andamanskim i Chyrvonym mory Adenskim zalive uzdoyzh uzbyarezhzha Afryki rossypnyya radovishchy kasiterytu rutylu cyrkoniyu manacytu na yzbyarezhzhy Paydnyova Ushodnyaj Azii i Aystralii bujnyya pali zhaleza margancavyh kankrecyj na dne katlavin Zahodne Aystralijskaya Centralnaya Paydnyova Aravijskaya Kraze i insh vyalikiya paklady soli y Chyrvonym mory Trapichny cyklon lya inda pakistanskaga yzbyarezhzha 1999KlimatU dadzenym regiyone vyluchayuc chatyry vycyagnutyh yzdoyzh paralelyay klimatychnyh payasy U pershym razmeshchanym na poynach ad 10 paydnyovaj shyraty peravazhae musonny klimat z chastymi cyklonami yakiya peramyashchayucca y napramku uzbyarezhzhay Uletku temperatura nad akiyanam skladae 28 32 C zimoj panizhaecca da 18 22 C Drugaya zona pasatny klimat razmyashchaecca pamizh 10 i 30 gradusam paydnyovaj shyraty Na pracyagu ysyago goda tut dzmuc paydnyova yshodniya vyatry asabliva mocnyya z chervenya pa verasen Syarednyaya gadavaya temperatura dasyagae 25 C Trecyaya klimatychnaya zona lyazhyc pamizh 30 i 45 paralelyami u subtrapichnyh i ymeranyh shyrotah Uletku temperatura tut dasyagae 10 22 C a yzimku 6 17 C Ad 45 i na poydzen harakternyya mocnyya vyatry Uzimku temperatura tut vagaecca ad 16 C da 6 C a letam ad 4 C da 10 C Gidralagichny rezhymPaverhnevyya cyachenni abumoyleny atmasfernaj cyrkulyacyyaj Na poynachy peravazhayuc musonnyya cyachenni letam aryenciravanyya na yshod mmoyu na zahad Kalya afrykanskih beragoy peramennae Samalijskae cyachenne cyoplae zimoyu i halodnae letam Mizhpasatnae supraccyachenne vyraznae pamizh 3 i 8 pd sh zimoyu Pastayannae z adgalinavannyami cyoplyh Madagaskarskaga cyachennya Mazambikskaga cyachennya i cyachennya mysa Igolnaga Krugazvarot u Paydnyovym payshar i zakanchvayuc halodnyya cyachenne Zahodnih vyatroy i Zahodne Aystralijskae cyachenne Glybinnyya cyachenni ad Antarktydy i subtrapichnyh shyrot pranikayuc na poynach da p va Samali U padpaverhnevyh slayah ekvataryyalnyh shyrot z zahadu na yshod supraccyachenne Tareeva zvyazanae z bujnamashtabnaj sistemaj glybinnaga yshodnyaga peranosu Peravazhnyya temperatury vady na paverhni vyshej za 20 C na krajnim poydni nizhej za 0 C Salyonasc ad 32 da 36 5 najbolshaya u Chyrvonym mory 41 i Persidskim zalive 37 39 Shchylnasc vady najbolshaya 1027 kg m u antarktychnyh shyrotah najmenshaya 1018 kg m u paynochna yshodnyaj chastcy akiyana i y Bengalskim zalive prylivy paysutachnyya i nyapravilnyya paysutachnyya 5 11 9 m u Kambejskim zalive 0 5 1 6 m u adkrytym akiyane Ildy ytvarayucca y antarktychnyh shyrotah i vynosyacca vetram i cyachennyami da 55 pd sh y zhniyni i da 65 68 pd sh y lyutym Ajsbergi asabliva shmatlikiya pamizh 40 i 80 u d Samka dzyugonya z dzicyanyomFlora i faynaFlora i fayna getaga regiyonu nadzvychaj bagatyya Raslinny svet pradstayleny burymi chyrvonymi i zyalyonymi vodarascyami Typovymi pradstaynikami zaaplanktonu z yaylyayucca veslanogiya rachki sifanafory i krylanogiya malyuski Akiyanskiya vady zasyalyayuc malyuski kalmary kraby i langusty Ryby pradstayleny gubanami shchacinazubymi svyatlivymi anchoysami rybami papugayami rybami hirurgami lyatuchymi rybami i atrutnymi krylatkami Harakternymi naselnikami akiyanay z yaylyayucca naytylusy iglaskuryya karaly Fungia Seratopia Sinularia i Nezvychajnaya i prygozhaya velizarnaya haroniya Da endemikay adnosyacca marskiya zmei i dzyugon mlekakormyachyh atrada Bolshaya chastka vod Indyjskaga akiyana lyazhyc u trapichnym i ymeranym payasah U cyoplyh vodah zhyvuc shmatlikiya karaly yakiya narayne z inshymi arganizmami takimi napryklad yak chyrvonyya vodarasci buduyuc karalavyya astravy U karalavyh ryfah isnuyuc raznastajnyya zhyvyoly gubki malyuski kraby iglaskuryya i ryby U trapichnyh mangravyh zarasnikah zhyvuc rakapadobnyya malyuski i meduzy dyyametr aposhnih chasam peravyshae 1 m Dzyarzhavy yzbyarezhzha Indyjskaga akiyanaU Indyjskim akiyane razmeshchany astraynyya dzyarzhavy Madagaskar chacvyorty pa ploshchy vostray u svece Kamorskiya astravy Sejshelskiya astravy Maldyvy Mayrykij Shry Lanka Akiyan abmyvae na yshodze takiya dzyarzhavy Aystraliya Indaneziya na paynochnym ushodze Malajziya Tajland M yanma na poynachy Bangladesh Indyya Pakistan na zahadze Aman Samali Keniya Tanzaniya Mazambik PAR Ekanamichnae znachenneRybny promysel Znachenne Indyjskaga akiyana dlya susvetnaj rybaloynaj zdabychy nevyalikae ulovy tut skladayuc tolki 5 ad agulnaga ab yomu Galoynyya pramyslovyya ryby tutejshyh vod tunec sardzina hamsa nekalki viday akul barakudy i skaty lovyac tut taksama krevetak amaray i langustay Praz slaboe razviccyo paraynalna vuzkaj palasy shelfa amal poynuyu adsutnasc shyrokih epikantynentalnyh moray Indyjskamu akiyanu ylascivaya nevysokaya rybapradukcyjnasc u syarednim 35 40 kg km U najbolsh praduktyynyh prybyarezhnyh vodah paynochna zahodnyaj chastki akiyana Adenski i Bengalski zalivy prybyarezhnyh vodah Sejshelskih astravoy i Madagaskara akvatoryi mizh paydnyovym uzbyarezhzham vostrava Yava i zahodnim uzbyarezhzham Aystralii pradukcyjnasc dasyagae 250 350 kg km Agulnyya ylovy ryby y Indyjskim akiyane vyrasli y 1992 2001 gg na 20 i peravysili 8 7 mln t kalya 8 9 ad susvetnyh U 1990 h gg adznachalasya peravaga vylavu va yshodnyaj chastcy 55 intensiynae razviccyo akvakultury Indyya 2 2 mln t Bangladesh 0 7 mln t i zdabychy nerybnyh ab ektay langusty kraby kryl malyuski pry nyaznachnym razvicci zdabychy vodarascej Asnoynuyu zdabychu vyaduc prybyarezhnyya aziyackiya krainy na dolyu yakih prypadae 70 ylovay U grupu krain lidaray uvahodzyac Indyya 2 7 mln t Indaneziya i M yanma pa 1 mln t Tajland 0 8 mln t Pakistan 0 4 mln t Ulovy kalya 300 tys t mayuc Bangladesh Iran a zvysh 100 tys t Emen Aman Madagaskar Aystraliya Patencyjnyya biyalagichnyya resursy Indyjskaga akiyana acenvayucca y 10 14 mln t ryby i morapraduktay Transpartnyya shlyahi Pa ab yome marskih peravozak Indyjski akiyan sastupae Atlantychnamu i Cihamu kancentruyuchy kalya 1 5 susvetnaga gruzaabarotu partoy i 1 3 gruzaabarotu naliynyh gruzay u asnoynym nafty Bolshaya chastka gruzaabarotu prypadae na bujnyya party z gruzaabarotam zvysh 30 50 mln t Galoynuyu rolyu syarod ih adygryvayuc specyyalizavanyya naftavyya party Persidskaga zaliva Ras Tanura Hark Mina el Ahmadzi i insh Party Paydnyovaj i Paydnyova Ushodnyaj Azii nosyac universalny gandlyovy haraktar Mumbai Kalkuta Chenai Karachy nekatoryya party Indyi specyyalizuyucca na apraycy garnarudnaj syraviny Marmagan Vishakhapatnam Paradyp Na aystralijskim yzbyarezhzhy istotnae mesca zajmayuc ne tolki syravinnyya Darvin Port Hedlend Dampir ale i yniversalnyya Pert Bonbery Frymantl party Nevysoki yzroven ekanamichnaga razviccya bolshasci krain ushodneafrykanskaj prymorskaj zony vyznachae nevysoki yzroven razviccya partovaj gaspadarki Vyalikim ab yomam gruzaabarotu vyluchayucca tolki party PAR Durban Rychards Bej Port Elizabet i asobnyya vuzlavyya party Maputu Mambasa Dar es Salam Port Sudan Najbolshaya kancentracyya magistralnyh akiyanichnyh shlyahoy naziraecca y zone Suecki kanal Malakski praliy paydnyovy zahad Aystralii poydzen Afryki Harakternaj asablivascyu bolshasci marshrutay z yaylyaecca ih tranzitny haraktar u party Atlantychnaga i Cihaga akiyanay i vyalikaya intensiynasc u paynochnaj chastki Indyjskaga akiyana Asnoynaj gruzanapruzhanaj liniyaj z yaylyaecca paydnyovaafrykanski napramak z partoy krain Persidskaga zalivu yzdoyzh afrykanskaga yzbyarezhzha i chastkova Suecki kanal dze daminuyuc peravozki syroj nafty supertankerami u party Eyropy i Paynochnaj Ameryki Na paynochnaindyjskim kirunku da naftavyh gruzay z krain Persidskaga zaliva dadayucca syravinnyya i selskagaspadarchyya gruzy z Indyi Tajlanda Indanezii shto nakiroyvayucca y Yaponiyu i novyya industryyalnyya krainy Ushodnyaj Azii Respublika Kareya Tajvan Filipiny i insh Na aystralijskim napramku vyluchaecca patok blizkayshodnyaj nafty selskagaspadarchaj syraviny z Paydnyovaj Azii y Aystraliyu a zbozhzha i pramyslovyh tavaray u zvarotnym kirunku Sa specyyalizavanyh partoy zahodnyaga yzbyarezhzha Aystralii rasce patok zhalezarudnaj i inshaj syraviny y Yaponiyu Na afrykana aziyackim napramku u asnoynym z partoy PAR praz pralivy Paydnyova Ushodnyaj Azii transpartuyucca bujnyya patoki tranzitnyh gruzay zhaleznaya ruda kamenny vugal zbozhzha u Yaponiyu a y sustrechnyh peravozkah daminuyuc pramyslovyya vyraby yaponskaga ekspartu Najvazhnejshymi transpartnymi shlyahami Indyjskaga akiyana z yaylyayucca marshruty z Persidskaga zaliva y Eyropu i Paynochnuyu Ameryku a taksama z Adenskaga zaliva y Indyyu Indaneziyu Aystraliyu Yaponiyu i Kitaj Ekanomika geagrafichnyya pravincyiNavukoycami vydzyalyayucca chatyry ekanomika geagrafichnyya pravincyi Indyjskaga akiyana Paynochna Zahodnyaya Paynochna Ushodnyaya Zahodnyaya Ushodnyaya Paynochna Zahodnyaya pravincyya Zajmae shyrokuyu akvatoryyu pamizh vostravam Shry Lanka Maldyyskimi i Sejshelskimi astravami Afrykaj i beragami Pyarednyaj Azii Najbujnejshyya y svece naftagazavyya resursami shelfu i yzbyarezhzha Rayon intensiynyh marskih peravozak z razvitym rybnym promyslam zvyazanyh z nayaynascyu vysokapraduktyynyh zon akiyana z razvitaj partovaj gaspadarkaj i kancentracyyaj vyaliznaga demagrafichnaga patencyyalu Indyya Pakistan Egipet Iran i insh U krainah Persidskaga zaliva asnovu ekanomiki skladae naftazdabycha i ekspart paliynyh resursay marskim transpartam Idze farmiravanne prymorskih kompleksay zvyazanyh z razviccyom naftaperapracoyki i naftahimii metalurgii sudnabudavannya Vazhnaj galinoj z yaylyaecca aprasnenne marskoj vady Saudayskaya Araviya Kuvejt Katar razvity marski promysel ryby y paynochna yshodnyaj chastcy Aravijskaga mora i vodah Adenskaga zaliva Najbolshuyu rolyu y regiyone adygryvae Saudayskaya Araviya yakaya zajmae vygodnae stanovishcha y syarednyaj chastcy Aravijskaga payvostrava vyhodzic da yzbyarezhzha Persidskaga zaliva i Chyrvonaga mora Galoyny prymorski ekanamichny rayon farmiruecca na yzbyarezhzha Persidskaga zaliva dze razvityya naftazdabyynaya naftaperapracoychaya i naftahimichnaya galiny pramyslovasc budaynichyh materyyalay i metalurgiya Pavodle acenak kalya 45 naftavyh zapasay rayona Persidskaga zaliva prypadae na Saudayskuyu Araviyu U zalive vyluchayucca najbujnejshyya y svece padvodnyya radovishchy Safaniya Manifa Mardzhan Zuluf Abu Safa i kantynentalna marskoe Bery davoli znachnyya razvedanyya zapasy pryrodnaga gazu Bolsh za 1 3 zdabychy nafty dayuc marskiya promysly Asnoynyya pramyslova partovyya centry skancentravany na yzbyarezhzha Persidskaga zaliva Damam El Dzhubajl Ras Tanura Ras Hafdzhy Chyrvonaga mora Dzhyda i y rayonah bujnyh naftavyh radovishchay Na Syarednim Ushodze imkliva razvivaecca ekanomika Irana Iranskaya chastka shelfu Persidskaga zalivu vyadomayach bujnejshymi zapasami pryrodnaga gazu udvaya bolshymi za yse krainy Persidskaga zalivu yzyatyya Vazhnejshyya party i vytvorchyya centry prybyarezhzha Abadan i Trecim centram ekanamichnaga razviccya pravincyi z yaylyayucca prybyarezhnyya indyjskiya shtaty Tut skancentravana da 3 5 usyago naselnictva Indyi gornazdabyynaya pramyslovasc baksitay zhaleza margancavyh rud z mora zdabyvayucc i ilmenity Tut zha skancentravana marskaya naftagazazdabycha Indyi i yae najbujnejshyya party syarod yakih Mumbai Kachy Mangaluru Da yzbyarezhzha Bengalskaga zalivu vyhodzyac dzve najvazhnejshyya pravincyi Pakistana Sind i Beludzhystan dze mescyacca palova naselnictva i vyrablyaecca 60 pramyslovaj pradukcyi krainy Dalejshae razviccyo zvyazana z budaynictvam glybokavodnaga porta y Gvadary Z inshyh zon pravincyi rasce znachenne prybyarezhnaj zony Chyrvonaga mora i Sueckaga zaliva y ekanomicy Egipta Tut zdabyvaecca nafta bolsh za 4 5 na shelfe margancavaya ruda sera razvivaecca naftaperapracoyka Suec Ras Garyb turyzm Pravincyya najbolsh razvitaya y ekanamichnym plane z usih pravincyj Indyjskaga akiyanaPaynochna Ushodnyaya pravincyya U asnoynym geta akvatoryi Bengalskaga zalivu i Andamanskaga mora Pershaya z galin razviccya pravincyi marski transpart Zona intensiynaga razviccya marskih tranzitnyh peravozak marskoga rybaloystva biyapradukcyjnsc pravincyi 200 kg km Harakternaj asablivascyu z yaylyaecca prymorskaya kancentracyya naselnictva delta Ganga 500 1500 chal km Syudy zh cyagaceyuc ushodniya ekanamichnyya rayony Indyi Bujnejshy port Chenai Drugim pa znachnasc artykulam ekspartu z yaylyaecca pradukcyya selskaj gaspadarki asabliva u Bangladesh i M yanme M yanma mae znachnyya zapasy volava valframu zhaleza shelf utrymlivae zapasy manacytu Tajland vyadomy bujnymi zapaami volava nafty i buraga vugalyu Bujnejshy port i kurortny centr Phuket vyvaz lesu kaychuku ryby Zahodnyaya pravincyya Znahodzicca pamizh Centralnaj katlavinaj i Afrykaj Vygodnae geagrafichnae stanovishcha na shlyahah transpartnyh peravozak Blizki Ushod Eyropa Shtogod peravozyacca 600 mln t gruzay nafta zhaleznyya rudy selskagaspadarchaya syravina Bujnejshaya ekanomika PAR yakaya zajmae vyaduchyya pazicyi pa zdabychy zhaleza margancu vanadyyu zolata placiny almazay Specyyalizavany vugalny port Sejshelskiya i Kamorskiya astravy pa liynyya bazy dlya tranzitnyh peravozakUshodnyaya pravincyya Samaya bujnaya pravincyya pa pamerah ad Maldyyskaga hrybtu da Aystralii Najmensh razvitaya y ekanamichnym plane Velizarnyya zhaleza margancavyya kankrecyi Zabyaspechvae marskiya kamunikacyi y Yaponiyu i ZShA Gruzanapruzhanasc linij 300 mln t nafty i 80 mln t zhaleznaj rudy y god U prymorskih rayonah Aystralii agromnistyya zapasy zhaleza margancu baksitay nafty i gazu Raspracoyka dadzenaj garnarudnaj syraviny i vyvaz yae marskim transpartam dala impuls dlya intensiynaga razviccya marskoj gaspadarki na Indyjski akiyan zavyazany 20 bujnyh aystralijskih partoy yakiya galoynym chynam specyyalizuyucca na masavyh navalvchnyh gruzah napryklad Port Herbert Uolkat na zhaleznaj rudze Darvin na medzi i baksitah Ushodneafrykanskiya krainy pravincyi adroznivayucca agrarnaj ekanomikaj z asobnymi galinami gornazdabyynoj industryi i slabym razviccyom galin marskoj gaspadarki Pry getym u partovyh centrah znachnaya kancentracyya pramyslovaj vytvorchasci i zneshnegandlyovaga abarotu Tak u bujnyh partah Mazambika Maputu i Bejra zasyarodzhana amal 3 5 apracoychaj pramyslovasci galoyny port i ekanamichny centr Tanzanii Dar es Salam kancentrue 2 5 zanyatyh u pramyslovasci galoyny port Kenii Mambasa drugi paslya Najrobi pramyslovy centr krainyKrynicyVolumes of the World s Oceans from ETOPO1LitaraturaMatuzka A Paylavec R Indyjski akiyan BE y 18 t T 7 Mn 1998 Na Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Indyjski akiyan Pirozhnik I I Ekonomicheskaya geografiya Mirovogo okeana Mn 2004