Губкі

Гу́бкі (Porifera, Spongia) — тып беспазваночных жывёл. Апісана каля 8000 відаў, якія належаць да 3-4 класаў. Вывучаюцца навукай спангіялогіяй.

Губкі
Навуковая класіфікацыя
Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Тып:  Губкі
Міжнародная навуковая назва
Porifera in , 1836
Сінонімы
Spongia
Класы
() () ()
Геахраналогія млн. гадоў Перыяд Эра Эон 2,588 Чац-ны Ка Ф а н е р а з о й 23,03 Неаген 65,5 Палеаген 145,5 Мел М е з а з о й 199,6 Юра 251 Трыяс 299 Перм П а л е а з о й 359,2 Карбон 416 Дэвон 443,7 Сілур 488,3 Ардовік 542 Кембрый 4570 Дакембрый ◄ Наш час ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   46861 NCBI   6040 EOL   3142 FW   2894

Пашырэнне

Гэта старажытная група жывёл, вядомая з дакембрыя, найбольш размножыліся ў мезазоі. Распаўсюджаныя шырока: ад прыбярэжнай зоны да глыбіні 8500 м. Хоць пераважная большасць губак жыве ў морах, прэснаводныя прадстаўнікі (напрыклад, бадзягі) сустракаюцца ва ўнутраных водах усіх мацерыкоў акрамя Антарктыды. Найбольш разнастайныя і шматлікія на марскім шэльфе.

Асаблівасці біялогіі

Губкі адносяцца да найбольш прымітыўных мнагаклеткавых арганізмаў, не маюць дыферэнцыраваных тканак і адасобленых органаў. Каланіяльныя, радзей адзіночныя жывёлы, вядуць нерухомы спосаб жыцця. Маюць шкілетныя ўтварэнні ў выглядзе вапнавых, крэмнезямных іголак (спікул) або валокнаў бялку спангіна.

Пачкуючыся, губкі ўтвараюць калоніі. Адзіночныя губкі маюць вышыню ад некалькіх міліметраў да 3 сантыметраў, калоніі — да 1,5 м.

Цела бакала- або мяшэчкападобнае, адным канцм прымацоўваецца да субстрату, на другім адтуліна — вусце. Сценкі цела з порамі, цераз якія паступае вада з прадуктамі жыўлення.

Кормяцца дэтрытам, прасцейшымі, дыятомавымі водарасцямі і інш. Здабываюць ежу спосабам фільтрацыі. Вада, што трапляе ў арганізм цераз поры, затым праходзіць па сістэме высланых жгуцікавымі клеткамі каналаў, і з гэтага патока губка здабывае харчовыя часцінкі, памеры якіх звычайна вар’іруюць ад 50 да 1 мкм, але могуць быць і меншыя.

Бясполае размнажэння адбываецца шляхам фрагментацыі, пачкавання, утварэння зімуючых гемул, якія нагадваюць споры. Абсалютная большасць губак — гермафрадыты. Выкідваюць вонкі сперматазоіды, якія пераносяцца токамі вады да іншай губкі, унутры якой адбываецца апладненне яец. Зіготы могуць выводзіцца ў знешняе асяроддзе, але многім губкам уласціва жыванараджэнне. Выхад лічынак стымулюецца святлом і звычайна адбываецца на досвітку. Праз некалькі гадзін ці дзён лічынкі асядаюць і пачынаюць поўзаць па дне ў пошуках месца для прымацавання. Прымацаваная лічынка праходзіць метамарфоз і ператвараецца ў маладую губку.

Выкарыстанне

Прымяняюцца ў медыцыне. Грэчаская губка выкарыстоўваецца як туалетная.

Гл. таксама

• Археацыяты
• Бадзягі

Зноскі

1. Тып Губкі у Сусветным рэестры марскіх відаў (World Register of Marine Species) (англ.) (Праверана 31 кастрычніка 2011)

Літаратура

• Губкі // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 5: Гальцы — Дагон / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 5. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 5).
• Гу́бкі // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 254. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.