Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Слава́цкая мо́ва (, slovenský jazyk) — славянская мова індаеўрапейскай моўнай сям'і. Утварае ў заходнеславянскай групе (разам з чэшскай, польскай, верхне- і ніжнелужыцкай мовамі). З'яўляецца афіцыйнай мовай Славацкай рэспублікі і адной з Еўрапейскага саюза.
| Славацкая | |
|---|---|
 | |
| Саманазва | slovenčina |
| Краіны | Славакіі, Чэхіі, ЗША, Венгрыі і іншых краінах |
| Рэгіёны | Цэнтральная Еўропа |
| Афіцыйны статус |
 Чэхія. |
| Арганізацыя, якая рэгулюе | Славацкая Акадэмія Навук (Лінгвістычны інстытут Людавіта Штура) |
| Агульная колькасць носьбітаў | каля 5,2 мільёнаў |
| Статус | у бяспецы[d] |
| Класіфікацыя | |
| Катэгорыя | Мовы Еўразіі |
| Пісьменнасць | лацінскае пісьмо |
| Моўныя коды | |
| (ДАСТ 7.75–97) | сло 605 |
| (ISO 639-1) | sk |
| (ISO 639-2) | slk і slo |
| (ISO 639-3) | slk |
| svk | |
| Ethnologue | slk |
| Linguasphere | 53-AAA-db |
| ABS ASCL | 3603 |
| IETF | sk |
| Glottolog | slov1269 |
 Вікіпедыя на гэтай мове | |
Славацкую мову ўжывае больш за 5 мільёнаў чалавек (2013), з іх у Славакіі — 4,34 млн чалавек (2012). Таксама носьбіты жывуць у Чэхіі, Сербіі, Венгрыі, Румыніі, Аўстрыі, Харватыі, Канадзе, ЗША, Аўстраліі, Украіне і інш.. У шэрагу дзяржаў Цэнтральнай і Усходняй Еўропы, у якіх славакі, як правіла, расселеныя кампактна, славацкая мае статус .
Назва
славацкага народа (Slovák — «славак», Slovenka — «славачка») і славацкай мовы (slovenský jazyk, slovenčina, slovenská reč) маюць агульнаславянскія карані. Slovák утворанай заменай суфіксу ў слове праслав.: *slověninъ «славянін», а Slovenka наўпрост узыходзіць да праслав. *slověnъka «славянка». Падобную саманазву мае яшчэ адна славянская мова — славенская (slovenski jezik, slovenščina).
Пашырэнне, колькасць носьбітаў
Паводле колькасці носьбітаў славацкая мова займае трэцяе месца ў заходнеславянскіх моў пасля польскай і чэшскай. Асноўны арэал славацкай мовы — тэрыторыя Рэспублікі Славакія. Паводле вынікаў перапісу 2011 года, роднай мовай славацкую назвали 4 240 453 чалавекі (78,6 % насельніцтва краіны), за ёй ідуць венгерская (508 714; 9,4 %), цыганская (122 518; 2,3 %) і русінская (55 469; 1,0 %) мовы. Пры гэтым у грамадскім жыцці славацкай карыстаюцца 4 337 695 жыхароў Славакіі (80,4 %), у якасці мовы дамашняга ўжывання славацкую пазначылі 3 954 149 чалавек (73,3 %). Пераважная большасць носьбітаў славацкай мовы — этнічныя славакі. Да гэтага этнасу сябе аднеслі 4 352 775 чалавек (80,7 %).
Носьбіты славацкай мовы пражываюць таксама на частцы тэрыторый суседніх дзяржаў, якія разам са Славакіяй даўней уваходзілі ў склад Венгерскага каралеўства: у Венгрыі (9 888 з 29 647 венгерскіх славакаў назвалі славацкую роднай, агулам ёю ў Венгрыі размаўляюць 16 266 чалавек, 2011) і Украіне, найбольш у раёнах Закарпацця (2 633 з 6 397 славакаў). Акрамя гэтага, па-славацку размаўляюць жыхару шэрагу іншых тэрыторый былога Венгерскага каролеўства, якія не мяжуюць са Славакіяй: жыхары Румыніі, у асноўным у раёнах Трансільваніі і Баната (12 574 з 13 654 славакаў назвалі славацкую роднай, агулам ёй у Румыніі размаўляюць 12 802 чалавекі, 2011), жыхары Сербіі, галоўным чынам у аўтаномным краі Ваяводзіна (49 796 з 52 750 сербскіх славакаў назвалі славацкую роднай, пры гэтым у Ваяводзіне пражываюць 47 760 носьбітаў славацкае з 50 321 славака, 2011) і Харватыі, у асноўным на ўсходзе краіны — у і Осіецка-Бараньскай жупаніях (3 792 з 4 753 харвацкіх славакаў, 2011).
Акрамя таго, носьбіты славацкай жывуць у шэрагу раёнаў суседніх са Славакіяй Аўстрыі і Чэхіі, якія некалі ўваходзілі ў склад Аўстра-Венгерскай імперыі (а разам з Чэхіяй Славакія большую частку XX стагоддзя да таго ж складала адзіную Чэхаславацкую дзяржаву). Так, у Чэхіі жывуць паводле звестак перапісу 2011 года 235 475 носьбітаў славацкай мовы як роднай, што ёсць найбольшай славацкамоўнай дыяспарай у свеце. Славакі расселеныя ў Чэхіі, як правіла, дысперсна, за выняткам вобласці Мараўская Славакія, жыхары якой маюць чэшскую самасвядомасць, але шэраг даследчыкаў адносіць іх гаворкі да славацкай мовы. У Аўстрыі жывуць 10 234 славацкамоўных, 2001. У суседняй Польшчы 765 грамадзян размаўляюць па-славацку, з іх 648 польскіх славакаў назвалі гэту мову роднай, 2011.
Акрамя Славакіі і пералічаных вышэй дзяржаў славацкая мова распаўсюджаная сярод славацкіх імігрантаў і іх нашчадкаў у краінах Заходняй Еўропы, у краінах Амерыкі, у тым ліку ў ЗША (агульная колькасць славакаў у гэтай краіне складае 510 тыс. чалавек, але актыўна карыстаецца славацкай параўнальна невялікая частка славацкай дыяспары, 2000) і ў Канадзе (17 580 чалавек, 2011). Па-славацку размаўляюць у Аўстраліі (4 990 з больш як 10 000 славакаў, 2011), у Расіі (1 445 носьбітаў мовы, з якіх 324 славакі, 2010), а таксама ў іншых краінах.
Славацкая мова за мяжой ужываецца як у літаратурнай, так і ў дыялектнай формах. Славацкія гаворкі зазвычай неаднародныя. Так, напрыклад, у Закарпацкай вобласці Украіны прадстаўленыя такія змяшаныя гаворкі, як абаўска-шарышска-земплінскія, земплінска-абаўска-шарышскія, земплінска-ўжскія, вуска-сотацкія і іншыя. Выкарыстанне гаворак ці іх ўплыў на славацкую літаратурную мову, у тым ліку ў друку, было адзначана між славакаў у ЗША на пераломе XIX—XX стагоддзяў.
Агулам колькасць славацкамоўных жыхароў у свеце складае больш за 5,2 млн чалавек (паводле іншых звестак — ад 5,0 да 5,5 млн чалавек). З іх больш за 1 млн славакаў (з якіх актыўна карыстаюцца славацкай мовай 0,4 млн чалавек) пражываюць па-за межамі Славакіі.
Паводле вынікаў перапісу і ацэначных звестак у розных дзяржавах колькасць носьбітаў славацкай мовы выглядае наступным чынам:
| Краіны свету | колькасць (чал.) | год перапісу (ацэнкі) |
|---|---|---|
| 235 475 | 2011 | |
| Сербія | 49 796 | 2011 |
| Канада | 17 580 | 2011 |
| 16 266 | 2011 | |
| 12 802 | 2011 | |
| Аўстрыя | 10 234 | 2001 |
| 4 990 | 2011 | |
| 3 792 | 2011 | |
| Украіна | 2 633 | 2001 |
| Расія | 1 445 | 2010 |
| 765 | 2011 |
Пісьменства
У аснове пісьмовасці ляжыць лацінская графіка. Самыя раннія помнікі ўласна славацкай пісьмовасці датаваныя канцом XV—XVI стагоддзем, пры гэтым славакізмы сустракаюцца ў чэшскіх, нямецкіх і лацінскіх крыніцах больш ранняга перыяду. Да XVIII стагоддзя літаратурнай мовай славакаў была чэшская, у сярэдзіне XIX стагоддзя кадыфікаваная славацкая літаратурная мова галоўным чынам на базе сярэднеславацкага дыялекту.
У славацкім алфавіце выкарыстоўваюцца лацінскія літары (малыя і вялікія).
| Лацінская літара | Славацкая назва літары | Лацінская літара | Славацкая назва літары | |
|---|---|---|---|---|
| A a | а кратке | M m | эм | |
| Á á | а длге | N n | эн | |
| Ä ä | а прэгласковане | Ň ň | нь | |
| B b | бэ | O o | о кратке | |
| C c | цэ | Ó ó | о длге | |
| Č č | чэ | Ô ô | о с воканём | |
| D d | дэ тврдэ | P p | пэ | |
| Ď ď | дь мекке | Q q | квэ | |
| Dz dz | дз | R r | эр кратке | |
| Dž dž | дж | Ŕ ŕ | эр длге | |
| E e | э кратке | S s | эс | |
| É é | э длге | Š š | эш | |
| F f | эф | T t | тэ тврдэ | |
| G g | гэ | Ť ť | ть мекке | |
| H h | га | U u | у кратке | |
| Ch ch | ха | Ú ú | у длге | |
| I i | і мекке кратке | V v | вэ | |
| Í í | і мекке длге | W w | вэ двоітэ | |
| J j | і | X x | ікс | |
| K k | ка | Y y | і тврдэ кратке | |
| L l | эл тврдэ | Ý ý | і тврдэ длге | |
| Ĺ ĺ | эл длге | Z z | зэт | |
| Ľ ľ | ль мекке | Ž ž | жэт |
Славацкая графіка стварылася на аснове чэшскай з дадаткам знакаў ä, ô, ĺ, ť, ŕ, dz, dž. выкарыстоўваецца для абазначэння даўжыні галосных: á, ó, ú, é, í, ý. Асаблівы знак выкарыстоўваецца для абазначэння шыпячых č, ž, š і афрыкаты dž, а таксама мяккасці ň і вялікіх літар Ň і Ť , Ď перад галоснымі a, o, u і ў канцы склада. Апострафам абазначаецца мяккасць малых ď, ť, ĺ і вялікага Ĺ. Для дыфтога [u̯o] выкарыстоўваецца ô, літара ä пішацца пасля губных зычных і абазначае шырокае адкрытае [э]. Апрача дыфтонга ô пасля мяккіх зычных або пасля былых мяккіх зычных сутракаюцца дыфтонгі ie, ia, а ў некаторых склонавых канчатках таксама дыфтонг iu. Славацкія дыфтонгі прыраўноўваюцца да доўгіх галосных. Літары i, y абазначаюць адну і тую ж фанему, але зычны перад y вымаўляецца цвёрда. Літары x, w, q, ó сустракаюцца толькі ў замежных словах.
Лінгвістычныя асаблівасці
Фанетыка
У сучаснай славацкай літаратурнай мове 41 фанема; 14 галосных (з дыфтонгамі) і 27 зычных, з якіх 20 складаюць 10 пар паводле звонкасці — глухасці: b — p, v — f, d — t, ď — ť, dz — c, dž — č, z — s, ž — š, g — k, h — ch; няпарныя звонкія фанемы — m, n, ň, l, ľ, r, j. Гук [г] толькі цвёрды, l — сярэднееўрапейскае, а ľ — мяккае. Падвойныя зычныя вымаўляюцца як адзін доўгі зычны. Пры маўленні зычныя часам прыпадабляюцца да суседніх зычных або аглушаюцца ў канцы слоў.
Да асаблівасцей славацкай мовы (частка з якіх вылучае яе сярод астатніх славянскіх моў) адносяць такія фанетычныя рысы, як наяўнасць у сістэме вакалізму нароўні з і ўзыходных i̯a, i̯e, i̯u, u̯o, якія ўтвараюць доўгі склад; наяўнасць спецыфічнай фанемы /ä/ (выйшла з ужывання ў сучаснай мове); распаўсюджанне рытмічнага закону, паводле якога склады з доўгімі галоснымі (а таксама дыфтонгамі) не могуць ісці адзін за другім у межах аднаго слова; у сістэме кансанантызму — прымяненне доўгіх і кароткіх складаўтваральных [l̥], [l̥̄], [r̥], [r̥̄], якія выступаюць функцыянальнымі эквівалентамі галосных; перавага няпарных цвёрдых зычных, наяўнасць толькі цвёрдай r і двух тыпаў l (мяккай ľ і сярэдняй l) і інш.
Эспіраторны націск у большасці слоў робіцца на першым складзе. Аднак ёсць група слоў без націску (т. зв. энклітыкі), якія, як правіла, далучаюцца да папярэдняга слова.
Марфалогія
У славацкай марфалогіі 10 часцін мовы. Зменныя часціны — назоўнік, прыметнік, займеннік, лічэбнік, дзеяслоў — маюць адзіночны і множны лікі, тры роды, назоўнік — 7 склонаў, адзін з іх клічны, іншыя імёны без яго — па 6 склонаў.
У мужчынскім родзе адрозніваюцца скланенні адушаўлёных назоўнікаў, у прыватнасці давальны і месны склоны адзіночнага ліку (канчатак -ovi) і назоўнага склону множнага ліку (-ovia), ад неадушаўлёных, у якіх давальны склон мае канчатак -а, месны -е, -і, -u, а назоўны склон множнага ліку -y, -е. Характэрным з'яўляецца канчатак меснага склону множнага ліку -och і творнага склону -mi. У назоўнікаў жаночага роду 4 прадуктыўныя тыпы скланення — 2 на -а і 2 на зычны. Назоўнікі ніякага роду маюць 4 тыпы скланення, для іх характэрныя формы назоўнага склону множнага ліку з доўгай галоснай у канчатку.
Прыметнікі за рэдкім выключэннем не маюць кароткіх форм. Скланяюцца паводле цвёрдага, мяккага і прыналежнага тыпу. Ужываюцца суфіксы вышэйшай ступені якасных прыметнікаў -ejši, -ši, найвышэйшая ступень утвараецца далучэннем прэфекса naj- да формы вышэйшай ступені.
Уласціва распаўсюджванне канчатку -m ва ўсіх дзеясловаў цяперашняга часу ў форме 1-й асобы адзіночнага ліку і інш.
Дыялекты
Славацкія дыялекты даволі адрозныя паміж сабой. Вылучаюць тры буйныя групы дыялектаў:
- усходнеславацкія дыялекты;
- цэнтральнаславацкія;
- заходнеславацкія.
Зноскі
- List of declarations made with respect to treaty No. 148. European Charter for Regional or Minority Languages (англ.)(недаступная спасылка). Council of Europe (21 кастрычніка 2014). Архівавана з першакрыніцы 18 верасня 2015. (Праверана 25 кастрычніка 2014)
- Slovak. A language of Slovakia (англ.). Ethnologue. Праверана 24 ліпеня 2015.
- Селищев А. М. Славянское языкознание. Западнославянские языки. — Государственное ўчебно-педагогическое издательство Наркомпроса РСФСР. — М., 1941. — С. 22.
- Смирнов Л. Н. Западнославянские языки. Словацкий язык // Языки мира. Славянские языки. — М.: Academia, 2005. — С. 274—275. — ISBN 5-87444-216-2.
- Slovak. A language of Slovakia (англ.). Ethnologue (23 верасня 2013). Праверана 25 кастрычніка 2014.
- Statistics. Demografia a sociálne štatistiky. Sčítanie obyvateľov, domov a bytov. Sčítanie obyvateľov, domov a bytov 2011. Základné výsledky. Slovenská republika. Tab. 12. Obyvateľstvo SR podľa najčastejšie používaného jazyka na verejnosti (славацк.). Štatistický úrad Slovenskej republiky (23 верасня 2011).
- Селищев А. М. Славянское языкознание. Западнославянские языки. — Государственное ўчебно-педагогическое издательство Наркомпроса РСФСР. — М., 1941. — С. 28.
- Дуличенко А. Д. Южнославянские языки. Словенский язык // Языки мира. Славянские языки. — М.: Academia, 2005. — С. 198—199. — ISBN 5-87444-216-2.
- Juhaščíková Ivana, Škápik Pavol, Štukovská Zuzana. Základné údaje zo Sčítania obyvateľov, domov a bytov 2011, obyvateľstvo podľa materinského jazyka (славацк.). Štatistický úrad Slovenskej republiky (3 ліпеня 2012). Праверана 25 кастрычніка 2014.
- Statistics. Demografia a sociálne štatistiky. Sčítanie obyvateľov, domov a bytov. Sčítanie obyvateľov, domov a bytov 2011. Základné výsledky. Slovenská republika. Tab. 11. Obyvateľstvo SR podľa materinského jazyka (славацк.). Štatistický úrad Slovenskej republiky (23 верасня 2011).
- Slavic West (англ.). Ethnologue (23 верасня 2013). Праверана 25 кастрычніка 2014.
- Statistics. Demografia a sociálne štatistiky. Sčítanie obyvateľov, domov a bytov. Sčítanie obyvateľov, domov a bytov 2011. Základné výsledky. Slovenská republika. Tab. 13. Obyvateľstvo SR podľa najčastejšie používaného jazyka v domácnosti (славацк.). Štatistický úrad Slovenskej republiky (23 верасня 2011). Праверана 25 кастрычніка 2014.
- Statistics. Demografia a sociálne štatistiky. Sčítanie obyvateľov, domov a bytov. Sčítanie obyvateľov, domov a bytov 2011. Základné výsledky. Slovenská republika. Tab. 10. Obyvateľstvo SR podľa národnosti (славацк.). Štatistický úrad Slovenskej republiky (23 верасня 2011). Праверана 25 кастрычніка 2014.
- Population census 2011. Data. National data. 1. Retrospective data 1.1. Number and characteristics of the population. 1.1.6. Nationality, mother tongue. 1.1.6.2. Population by nationality, mother tongue, language spoken with family members or friends and affinity with nationalities’ cultural values (англ.). Hungarian central statistical office (23 верасня 2011).
- Всеукраинская перепись населения 2001. Регионы Украины. Результат выбора. Распределение населения по национальности и родному языку. Украина (руск.). Государственный комитет статистики Украины (2003—2004). Праверана 25 кастрычніка 2014.
- Всеукраинская перепись населения 2001. Результаты. Основные итоги переписи. Национальный состав населения. Закарпатская область (руск.). Государственный комитет статистики Украины (2003—2004). Праверана 25 кастрычніка 2014.
- Recensământul populației și al locuințelor 2011. Rezultate. Rezultate definitive RPL 2011. Tab10. Populaţia stabilă după limba maternă — judeţe, municipii, oraşe, comune. Tab11. Populaţia stabilă după etnie şi limba maternă, pe categorii de localităţi (рум.). Institutul Naţional de Statistică (23 верасня 2011). Праверана 25 кастрычніка 2014.
- Попис у Србији 2011. Резултати. Коначни резултати. База података. Становништво према вероисповести, матерњем језику и националној припадности. Становништво према матерњем језику (серб.)(недаступная спасылка). Република Србија. Републички завод за статистику (23 верасня 2011). Архівавана з першакрыніцы 23 кастрычніка 2014. Праверана 25 кастрычніка 2014.
- Попис у Србији 2011. Резултати. Коначни резултати. База података. Становништво према националној припадности (серб.)(недаступная спасылка). Република Србија. Републички завод за статистику (23 верасня 2011). Архівавана з першакрыніцы 16 красавіка 2013. Праверана 25 кастрычніка 2014.
- Popisi. Popis stanovništva 2011. Tablice. Po gradovima/općinama. 5. Stanovništvo prema materinskom jeziku po gradovima/općinama, popis 2011 (харв.). Republika Hrvatska — Državni zavod za statistiku (23 верасня 2011). Праверана 25 кастрычніка 2014.
- Popisi. Popis stanovništva 2011. Tablice. Republika Hrvatska. 1. Stanovništvo prema narodnosti — detaljna klasifikacija, popis 2011 (харв.). Republika Hrvatska — Državni zavod za statistiku (23 верасня 2011). Праверана 25 кастрычніка 2014.
- Tab. 614b Obyvatelstvo podle věku, mateřského jazyka a pohlaví (чэшск.). Český statistický úřad (21 кастрычніка 2014). Праверана 25 кастрычніка 2014.
- Лифанов К. В. Диалектология словацкого языка: Учебное пособие. — М.: Инфра-М, 2012. — С. 18. — 86 с. — ISBN 978-5-16-005518-3.
- Statistiken. Bevölkerung. Volkszählungen, Registerzählung, Abgestimmte Erwerbsstatistik. Bevölkerung nach demographischen Merkmalen. Bevölkerung 2001 nach Umgangssprache, Staatsangehörigkeit und Geburtsland (ням.). Statistik Austria (23 верасня 2008). Праверана 25 кастрычніка 2014.
- Obszary tematyczne. Ludność. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011. Ludność. Stan i struktura demograficzno-społeczna — NSP 2011 (польск.). Główny Urząd Statystyczny (23 верасня 2013). Праверана 25 кастрычніка 2014.
- 2011 Census of Canada: Topic-based tabulations. Detailed Mother Tongue (232), Knowledge of Official Languages (5), Age Groups (17A) and Sex (3) for the Population Excluding Institutional Residents of Canada and Forward Sortation Areas (англ.). Statistics Canada (23 верасня 2011).
- Countries and regions. Slovak Republic. Slovak Republic country brief. Bilateral relationship (англ.). Australian government. Department of Foreign Affairs and Trade (23 верасня 2014). Праверана 25 кастрычніка 2014.
- Всероссийская перепись населения 2010 года. Том 4. Национальный состав и владение языками, гражданство. 5. Владение языками населением Российской Федерации (руск.)(недаступная спасылка). Федеральная служба государственной статистики (2001—2013). Архівавана з першакрыніцы 16 сакавіка 2013. Праверана 25 кастрычніка 2014.
- Всероссийская перепись населения 2010 года. Том 4. Национальный состав и владение языками, гражданство. 1. Национальный состав населения (руск.)(недаступная спасылка). Федеральная служба государственной статистики (2001—2013). Архівавана з першакрыніцы 16 сакавіка 2013. Праверана 25 кастрычніка 2014.
- Bartko L., Dzendzelivska N. J., Lipták Š. K charakteristike slovenských nárečí na Zakarpatskej Ukrajine // Slavica Slovaca, roč. 33. — Bratislava: 1998. — № 1. — С. 6.
- Švagrovský Š., Ondrejovič S. Východoslovenský jazykový separatizmus v 19. a 20. storočí (Poznámky k Východoslovenskému slovníku). — Bratislava: 2004. — № 3. — С. 129—150. Архівавана з першакрыніцы 29 кастрычніка 2014.
- Смирнов Л. Н. Западнославянские языки. Словацкий язык // Языки мира. Славянские языки. — М.: Academia, 2005. — С. 275. — ISBN 5-87444-216-2.
- З агульнай колькасці ў 235 475 чалавек, якія пазначылі ў адказе на пытанне перапісу пра родную мову славацкую, 154 465 чалавек падалі яго як адзіную родную мову, 76 660 чалавек пазначылі дзве родныя мовы — чэшскую і славацкую, 2 250 чалавек — славацкую і венгерскую, 2 100 чалавек — славацкую і цыганскую.
- Krajčovič R., Žigo P. Dejiny spisovnej slovenčiny. — Bratislava: Vydavateľstvo Univerzity Komenského, 2006. — С. 8. — 252 с. — ISBN 80-223-2158-3.
- Лифанов К. В. Диалектология словацкого языка: Учебное пособие. — М.: Инфра-М, 2012. — С. 15. — 86 с. — ISBN 978-5-16-005518-3.
Гл. таксама
- Славакізацыя
Літаратура
- Лучыц-Федарэц І. І. Славацкая мова // Беларуская мова: Энцыклапедыя / Беларус. Энцыкл.; пад. рэд. А. Я. Міхневіча; рэдкал Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — 654 с. ISBN 5-85700-126-9.
Спасылкі
- Курс славацкай мовы ў pdf
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Slava ckaya mo va slovensky jazyk slavyanskaya mova indaeyrapejskaj moynaj syam i Utvarae y zahodneslavyanskaj grupe razam z cheshskaj polskaj verhne i nizhneluzhyckaj movami Z yaylyaecca aficyjnaj movaj Slavackaj respubliki i adnoj z Eyrapejskaga sayuza SlavackayaSamanazva slovencinaKrainy Slavakii Chehii ZShA Vengryi i inshyh krainahRegiyony Centralnaya EyropaAficyjny status Slavakiya Eyrapejski Sayuz Aystryya Bosniya i Gercagavina Vengryya Polshcha Rumyniya Serbiya Ukraina Harvatyya Chehiya Arganizacyya yakaya regulyue Slavackaya Akademiya Navuk Lingvistychny instytut Lyudavita Shtura Agulnaya kolkasc nosbitay kalya 5 2 milyonayStatus u byaspecy d KlasifikacyyaKategoryya Movy EyraziiIndaeyrapejskiya movy Slavyanskaya galinaZahodneslavyanskaya grupa dd dd Pismennasc lacinskae pismoMoynyya kodyDAST 7 75 97 slo 605ISO 639 1 skISO 639 2 slk i sloISO 639 3 slksvkEthnologue slkLinguasphere 53 AAA dbABS ASCL 3603IETF skGlottolog slov1269Vikipedyya na getaj move Slavackuyu movu yzhyvae bolsh za 5 milyonay chalavek 2013 z ih u Slavakii 4 34 mln chalavek 2012 Taksama nosbity zhyvuc u Chehii Serbii Vengryi Rumynii Aystryi Harvatyi Kanadze ZShA Aystralii Ukraine i insh U sheragu dzyarzhay Centralnaj i Ushodnyaj Eyropy u yakih slavaki yak pravila rasselenyya kampaktna slavackaya mae status Nazvaslavackaga naroda Slovak slavak Slovenka slavachka i slavackaj movy slovensky jazyk slovencina slovenska rec mayuc agulnaslavyanskiya karani Slovak utvoranaj zamenaj sufiksu y slove praslav slovenin slavyanin a Slovenka nayprost uzyhodzic da praslav slovenka slavyanka Padobnuyu samanazvu mae yashche adna slavyanskaya mova slavenskaya slovenski jezik slovenscina Pashyrenne kolkasc nosbitayRaspaysyudzhanne slavackaj movy y SlavakiiSlavackaya mova mizh astatnih moy Slavakii Pavodle kolkasci nosbitay slavackaya mova zajmae trecyae mesca y zahodneslavyanskih moy paslya polskaj i cheshskaj Asnoyny areal slavackaj movy terytoryya Respubliki Slavakiya Pavodle vynikay perapisu 2011 goda rodnaj movaj slavackuyu nazvali 4 240 453 chalaveki 78 6 naselnictva krainy za yoj iduc vengerskaya 508 714 9 4 cyganskaya 122 518 2 3 i rusinskaya 55 469 1 0 movy Pry getym u gramadskim zhycci slavackaj karystayucca 4 337 695 zhyharoy Slavakii 80 4 u yakasci movy damashnyaga yzhyvannya slavackuyu paznachyli 3 954 149 chalavek 73 3 Peravazhnaya bolshasc nosbitay slavackaj movy etnichnyya slavaki Da getaga etnasu syabe adnesli 4 352 775 chalavek 80 7 Nosbity slavackaj movy prazhyvayuc taksama na chastcy terytoryj susednih dzyarzhay yakiya razam sa Slavakiyaj daynej uvahodzili y sklad Vengerskaga karaleystva u Vengryi 9 888 z 29 647 vengerskih slavakay nazvali slavackuyu rodnaj agulam yoyu y Vengryi razmaylyayuc 16 266 chalavek 2011 i Ukraine najbolsh u rayonah Zakarpaccya 2 633 z 6 397 slavakay Akramya getaga pa slavacku razmaylyayuc zhyharu sheragu inshyh terytoryj byloga Vengerskaga karoleystva yakiya ne myazhuyuc sa Slavakiyaj zhyhary Rumynii u asnoynym u rayonah Transilvanii i Banata 12 574 z 13 654 slavakay nazvali slavackuyu rodnaj agulam yoj u Rumynii razmaylyayuc 12 802 chalaveki 2011 zhyhary Serbii galoynym chynam u aytanomnym krai Vayavodzina 49 796 z 52 750 serbskih slavakay nazvali slavackuyu rodnaj pry getym u Vayavodzine prazhyvayuc 47 760 nosbitay slavackae z 50 321 slavaka 2011 i Harvatyi u asnoynym na yshodze krainy u i Osiecka Baranskaj zhupaniyah 3 792 z 4 753 harvackih slavakay 2011 Raspaysyudzhanne slavackaj movy y Chehii Akramya tago nosbity slavackaj zhyvuc u sheragu rayonay susednih sa Slavakiyaj Aystryi i Chehii yakiya nekali yvahodzili y sklad Aystra Vengerskaj imperyi a razam z Chehiyaj Slavakiya bolshuyu chastku XX stagoddzya da tago zh skladala adzinuyu Chehaslavackuyu dzyarzhavu Tak u Chehii zhyvuc pavodle zvestak perapisu 2011 goda 235 475 nosbitay slavackaj movy yak rodnaj shto yosc najbolshaj slavackamoynaj dyyasparaj u svece Slavaki rasselenyya y Chehii yak pravila dyspersna za vynyatkam voblasci Marayskaya Slavakiya zhyhary yakoj mayuc cheshskuyu samasvyadomasc ale sherag dasledchykay adnosic ih gavorki da slavackaj movy U Aystryi zhyvuc 10 234 slavackamoynyh 2001 U susednyaj Polshchy 765 gramadzyan razmaylyayuc pa slavacku z ih 648 polskih slavakay nazvali getu movu rodnaj 2011 Akramya Slavakii i peralichanyh vyshej dzyarzhay slavackaya mova raspaysyudzhanaya syarod slavackih imigrantay i ih nashchadkay u krainah Zahodnyaj Eyropy u krainah Ameryki u tym liku y ZShA agulnaya kolkasc slavakay u getaj kraine skladae 510 tys chalavek ale aktyyna karystaecca slavackaj paraynalna nevyalikaya chastka slavackaj dyyaspary 2000 i y Kanadze 17 580 chalavek 2011 Pa slavacku razmaylyayuc u Aystralii 4 990 z bolsh yak 10 000 slavakay 2011 u Rasii 1 445 nosbitay movy z yakih 324 slavaki 2010 a taksama y inshyh krainah Raspaysyudzhanne slavackaj movy y VengryiSlavackiya naselenyya punkty y Vayavodzine Serbiya Rassyalenne najbujnejshaj dyyaspary slavakay u ZShA Slavackaya mova za myazhoj uzhyvaecca yak u litaraturnaj tak i y dyyalektnaj formah Slavackiya gavorki zazvychaj neadnarodnyya Tak napryklad u Zakarpackaj voblasci Ukrainy pradstaylenyya takiya zmyashanyya gavorki yak abayska sharyshska zemplinskiya zemplinska abayska sharyshskiya zemplinska yzhskiya vuska sotackiya i inshyya Vykarystanne gavorak ci ih yplyy na slavackuyu litaraturnuyu movu u tym liku y druku bylo adznachana mizh slavakay u ZShA na peralome XIX XX stagoddzyay Agulam kolkasc slavackamoynyh zhyharoy u svece skladae bolsh za 5 2 mln chalavek pavodle inshyh zvestak ad 5 0 da 5 5 mln chalavek Z ih bolsh za 1 mln slavakay z yakih aktyyna karystayucca slavackaj movaj 0 4 mln chalavek prazhyvayuc pa za mezhami Slavakii Pavodle vynikay perapisu i acenachnyh zvestak u roznyh dzyarzhavah kolkasc nosbitay slavackaj movy vyglyadae nastupnym chynam Krainy svetu kolkasc chal god perapisu acenki 235 475 2011Serbiya 49 796 2011Kanada 17 580 201116 266 201112 802 2011Aystryya 10 234 20014 990 20113 792 2011Ukraina 2 633 2001Rasiya 1 445 2010765 2011PismenstvaU asnove pismovasci lyazhyc lacinskaya grafika Samyya ranniya pomniki ylasna slavackaj pismovasci datavanyya kancom XV XVI stagoddzem pry getym slavakizmy sustrakayucca y cheshskih nyameckih i lacinskih krynicah bolsh rannyaga peryyadu Da XVIII stagoddzya litaraturnaj movaj slavakay byla cheshskaya u syaredzine XIX stagoddzya kadyfikavanaya slavackaya litara tur naya mova galoynym chynam na baze syaredneslavackaga dyyalektu U slavackim alfavice vykarystoyvayucca lacinskiya litary malyya i vyalikiya Lacinskaya litara Slavackaya nazva litary Lacinskaya litara Slavackaya nazva litaryA a a kratke M m emA a a dlge N n enA a a preglaskovane N n nB b be O o o kratkeC c ce o o o dlgeC c che O o o s vokanyomD d de tvrde P p peD d d mekke Q q kveDz dz dz R r er kratkeDz dz dzh Ŕ ŕ er dlgeE e e kratke S s esE e e dlge S s eshF f ef T t te tvrdeG g ge T t t mekkeH h ga U u u kratkeCh ch ha U u u dlgeI i i mekke kratke V v veI i i mekke dlge W w ve dvoiteJ j i X x iksK k ka Y y i tvrde kratkeL l el tvrde Y y i tvrde dlgeĹ ĺ el dlge Z z zetĽ ľ l mekke Z z zhet Slavackaya grafika stvarylasya na asnove cheshskaj z dadatkam znakay a o ĺ t ŕ dz dz vykarystoyvaecca dlya abaznachennya dayzhyni galosnyh a o u e i y Asablivy znak vykarystoyvaecca dlya abaznachennya shypyachyh c z s i afrykaty dz a taksama myakkasci n i vyalikih litar N i T D perad galosnymi a o u i y kancy sklada Apostrafam abaznachaecca myakkasc malyh d t ĺ i vyalikaga Ĺ Dlya dyftoga u o vykarystoyvaecca o litara a pishacca paslya gubnyh zychnyh i abaznachae shyrokae adkrytae e Apracha dyftonga o paslya myakkih zychnyh abo paslya bylyh myakkih zychnyh sutrakayucca dyftongi ie ia a y nekatoryh sklonavyh kanchatkah taksama dyftong iu Slavackiya dyftongi pryraynoyvayucca da doygih galosnyh Litary i y abaznachayuc adnu i tuyu zh fanemu ale zychny perad y vymaylyaecca cvyorda Litary x w q o sustrakayucca tolki y zamezhnyh slovah Lingvistychnyya asablivasciFanetyka U suchasnaj slavackaj litaraturnaj move 41 fanema 14 galosnyh z dyftongami i 27 zychnyh z yakih 20 skladayuc 10 par pavodle zvonkasci gluhasci b p v f d t d t dz c dz c z s z s g k h ch nyaparnyya zvonkiya fanemy m n n l ľ r j Guk g tolki cvyordy l syaredneeyrapejskae a ľ myakkae Padvojnyya zychnyya vymaylyayucca yak adzin doygi zychny Pry maylenni zychnyya chasam prypadablyayucca da susednih zychnyh abo aglushayucca y kancy sloy Da asablivascej slavackaj movy chastka z yakih vyluchae yae syarod astatnih slavyanskih moy adnosyac takiya fanetychnyya rysy yak nayaynasc u sisteme vakalizmu naroyni z i yzyhodnyh i a i e i u u o yakiya ytvarayuc doygi sklad nayaynasc specyfichnaj fanemy a vyjshla z uzhyvannya y suchasnaj move raspaysyudzhanne rytmichnaga zakonu pavodle yakoga sklady z doygimi galosnymi a taksama dyftongami ne moguc isci adzin za drugim u mezhah adnago slova u sisteme kansanantyzmu prymyanenne doygih i karotkih skladaytvaralnyh l l r r yakiya vystupayuc funkcyyanalnymi ekvivalentami galosnyh peravaga nyaparnyh cvyordyh zychnyh nayaynasc tolki cvyordaj r i dvuh typay l myakkaj ľ i syarednyaj l i insh Espiratorny nacisk u bolshasci sloy robicca na pershym skladze Adnak yosc grupa sloy bez nacisku t zv enklityki yakiya yak pravila daluchayucca da papyarednyaga slova Marfalogiya U slavackaj marfalogii 10 chascin movy Zmennyya chasciny nazoynik prymetnik zajmennik lichebnik dzeyasloy mayuc adzinochny i mnozhny liki try rody nazoynik 7 sklonay adzin z ih klichny inshyya imyony bez yago pa 6 sklonay U muzhchynskim rodze adroznivayucca sklanenni adushaylyonyh nazoynikay u pryvatnasci davalny i mesny sklony adzinochnaga liku kanchatak ovi i nazoynaga sklonu mnozhnaga liku ovia ad neadushaylyonyh u yakih davalny sklon mae kanchatak a mesny e i u a nazoyny sklon mnozhnaga liku y e Harakternym z yaylyaecca kanchatak mesnaga sklonu mnozhnaga liku och i tvornaga sklonu mi U nazoynikay zhanochaga rodu 4 praduktyynyya typy sklanennya 2 na a i 2 na zychny Nazoyniki niyakaga rodu mayuc 4 typy sklanennya dlya ih harakternyya formy nazoynaga sklonu mnozhnaga liku z doygaj galosnaj u kanchatku Prymetniki za redkim vyklyuchennem ne mayuc karotkih form Sklanyayucca pavodle cvyordaga myakkaga i prynalezhnaga typu Uzhyvayucca sufiksy vyshejshaj stupeni yakasnyh prymetnikay ejsi si najvyshejshaya stupen utvaraecca daluchennem prefeksa naj da formy vyshejshaj stupeni Ulasciva raspaysyudzhvanne kanchatku m va ysih dzeyaslovay cyaperashnyaga chasu y forme 1 j asoby adzinochnaga liku i insh DyyalektySlavackiya dyyalekty davoli adroznyya pamizh saboj Vyluchayuc try bujnyya grupy dyyalektay ushodneslavackiya dyyalekty centralnaslavackiya zahodneslavackiya ZnoskiList of declarations made with respect to treaty No 148 European Charter for Regional or Minority Languages angl nedastupnaya spasylka Council of Europe 21 kastrychnika 2014 Arhivavana z pershakrynicy 18 verasnya 2015 Praverana 25 kastrychnika 2014 Slovak A language of Slovakia angl Ethnologue Praverana 24 lipenya 2015 Selishev A M Slavyanskoe yazykoznanie Zapadnoslavyanskie yazyki Gosudarstvennoe ychebno pedagogicheskoe izdatelstvo Narkomprosa RSFSR M 1941 S 22 Smirnov L N Zapadnoslavyanskie yazyki Slovackij yazyk Yazyki mira Slavyanskie yazyki M Academia 2005 S 274 275 ISBN 5 87444 216 2 Slovak A language of Slovakia angl Ethnologue 23 verasnya 2013 Praverana 25 kastrychnika 2014 Statistics Demografia a socialne statistiky Scitanie obyvateľov domov a bytov Scitanie obyvateľov domov a bytov 2011 Zakladne vysledky Slovenska republika Tab 12 Obyvateľstvo SR podľa najcastejsie pouzivaneho jazyka na verejnosti slavack Statisticky urad Slovenskej republiky 23 verasnya 2011 Selishev A M Slavyanskoe yazykoznanie Zapadnoslavyanskie yazyki Gosudarstvennoe ychebno pedagogicheskoe izdatelstvo Narkomprosa RSFSR M 1941 S 28 Dulichenko A D Yuzhnoslavyanskie yazyki Slovenskij yazyk Yazyki mira Slavyanskie yazyki M Academia 2005 S 198 199 ISBN 5 87444 216 2 Juhascikova Ivana Skapik Pavol Stukovska Zuzana Zakladne udaje zo Scitania obyvateľov domov a bytov 2011 obyvateľstvo podľa materinskeho jazyka slavack Statisticky urad Slovenskej republiky 3 lipenya 2012 Praverana 25 kastrychnika 2014 Statistics Demografia a socialne statistiky Scitanie obyvateľov domov a bytov Scitanie obyvateľov domov a bytov 2011 Zakladne vysledky Slovenska republika Tab 11 Obyvateľstvo SR podľa materinskeho jazyka slavack Statisticky urad Slovenskej republiky 23 verasnya 2011 Slavic West angl Ethnologue 23 verasnya 2013 Praverana 25 kastrychnika 2014 Statistics Demografia a socialne statistiky Scitanie obyvateľov domov a bytov Scitanie obyvateľov domov a bytov 2011 Zakladne vysledky Slovenska republika Tab 13 Obyvateľstvo SR podľa najcastejsie pouzivaneho jazyka v domacnosti slavack Statisticky urad Slovenskej republiky 23 verasnya 2011 Praverana 25 kastrychnika 2014 Statistics Demografia a socialne statistiky Scitanie obyvateľov domov a bytov Scitanie obyvateľov domov a bytov 2011 Zakladne vysledky Slovenska republika Tab 10 Obyvateľstvo SR podľa narodnosti slavack Statisticky urad Slovenskej republiky 23 verasnya 2011 Praverana 25 kastrychnika 2014 Population census 2011 Data National data 1 Retrospective data 1 1 Number and characteristics of the population 1 1 6 Nationality mother tongue 1 1 6 2 Population by nationality mother tongue language spoken with family members or friends and affinity with nationalities cultural values angl Hungarian central statistical office 23 verasnya 2011 Vseukrainskaya perepis naseleniya 2001 Regiony Ukrainy Rezultat vybora Raspredelenie naseleniya po nacionalnosti i rodnomu yazyku Ukraina rusk Gosudarstvennyj komitet statistiki Ukrainy 2003 2004 Praverana 25 kastrychnika 2014 Vseukrainskaya perepis naseleniya 2001 Rezultaty Osnovnye itogi perepisi Nacionalnyj sostav naseleniya Zakarpatskaya oblast rusk Gosudarstvennyj komitet statistiki Ukrainy 2003 2004 Praverana 25 kastrychnika 2014 Recensămantul populației și al locuințelor 2011 Rezultate Rezultate definitive RPL 2011 Tab10 Populaţia stabilă după limba maternă judeţe municipii orase comune Tab11 Populaţia stabilă după etnie si limba maternă pe categorii de localităţi rum Institutul Naţional de Statistică 23 verasnya 2011 Praverana 25 kastrychnika 2014 Popis u Srbiјi 2011 Rezultati Konachni rezultati Baza podataka Stanovnishtvo prema veroispovesti materњem јeziku i nacionalnoј pripadnosti Stanovnishtvo prema materњem јeziku serb nedastupnaya spasylka Republika Srbiјa Republichki zavod za statistiku 23 verasnya 2011 Arhivavana z pershakrynicy 23 kastrychnika 2014 Praverana 25 kastrychnika 2014 Popis u Srbiјi 2011 Rezultati Konachni rezultati Baza podataka Stanovnishtvo prema nacionalnoј pripadnosti serb nedastupnaya spasylka Republika Srbiјa Republichki zavod za statistiku 23 verasnya 2011 Arhivavana z pershakrynicy 16 krasavika 2013 Praverana 25 kastrychnika 2014 Popisi Popis stanovnistva 2011 Tablice Po gradovima opcinama 5 Stanovnistvo prema materinskom jeziku po gradovima opcinama popis 2011 harv Republika Hrvatska Drzavni zavod za statistiku 23 verasnya 2011 Praverana 25 kastrychnika 2014 Popisi Popis stanovnistva 2011 Tablice Republika Hrvatska 1 Stanovnistvo prema narodnosti detaljna klasifikacija popis 2011 harv Republika Hrvatska Drzavni zavod za statistiku 23 verasnya 2011 Praverana 25 kastrychnika 2014 Tab 614b Obyvatelstvo podle veku materskeho jazyka a pohlavi cheshsk Cesky statisticky urad 21 kastrychnika 2014 Praverana 25 kastrychnika 2014 Lifanov K V Dialektologiya slovackogo yazyka Uchebnoe posobie M Infra M 2012 S 18 86 s ISBN 978 5 16 005518 3 Statistiken Bevolkerung Volkszahlungen Registerzahlung Abgestimmte Erwerbsstatistik Bevolkerung nach demographischen Merkmalen Bevolkerung 2001 nach Umgangssprache Staatsangehorigkeit und Geburtsland nyam Statistik Austria 23 verasnya 2008 Praverana 25 kastrychnika 2014 Obszary tematyczne Ludnosc Narodowy Spis Powszechny Ludnosci i Mieszkan 2011 Ludnosc Stan i struktura demograficzno spoleczna NSP 2011 polsk Glowny Urzad Statystyczny 23 verasnya 2013 Praverana 25 kastrychnika 2014 2011 Census of Canada Topic based tabulations Detailed Mother Tongue 232 Knowledge of Official Languages 5 Age Groups 17A and Sex 3 for the Population Excluding Institutional Residents of Canada and Forward Sortation Areas angl Statistics Canada 23 verasnya 2011 Countries and regions Slovak Republic Slovak Republic country brief Bilateral relationship angl Australian government Department of Foreign Affairs and Trade 23 verasnya 2014 Praverana 25 kastrychnika 2014 Vserossijskaya perepis naseleniya 2010 goda Tom 4 Nacionalnyj sostav i vladenie yazykami grazhdanstvo 5 Vladenie yazykami naseleniem Rossijskoj Federacii rusk nedastupnaya spasylka Federalnaya sluzhba gosudarstvennoj statistiki 2001 2013 Arhivavana z pershakrynicy 16 sakavika 2013 Praverana 25 kastrychnika 2014 Vserossijskaya perepis naseleniya 2010 goda Tom 4 Nacionalnyj sostav i vladenie yazykami grazhdanstvo 1 Nacionalnyj sostav naseleniya rusk nedastupnaya spasylka Federalnaya sluzhba gosudarstvennoj statistiki 2001 2013 Arhivavana z pershakrynicy 16 sakavika 2013 Praverana 25 kastrychnika 2014 Bartko L Dzendzelivska N J Liptak S K charakteristike slovenskych nareci na Zakarpatskej Ukrajine Slavica Slovaca roc 33 Bratislava 1998 1 S 6 Svagrovsky S Ondrejovic S Vychodoslovensky jazykovy separatizmus v 19 a 20 storoci Poznamky k Vychodoslovenskemu slovniku Bratislava 2004 3 S 129 150 Arhivavana z pershakrynicy 29 kastrychnika 2014 Smirnov L N Zapadnoslavyanskie yazyki Slovackij yazyk Yazyki mira Slavyanskie yazyki M Academia 2005 S 275 ISBN 5 87444 216 2 Z agulnaj kolkasci y 235 475 chalavek yakiya paznachyli y adkaze na pytanne perapisu pra rodnuyu movu slavackuyu 154 465 chalavek padali yago yak adzinuyu rodnuyu movu 76 660 chalavek paznachyli dzve rodnyya movy cheshskuyu i slavackuyu 2 250 chalavek slavackuyu i vengerskuyu 2 100 chalavek slavackuyu i cyganskuyu Krajcovic R Zigo P Dejiny spisovnej slovenciny Bratislava Vydavateľstvo Univerzity Komenskeho 2006 S 8 252 s ISBN 80 223 2158 3 Lifanov K V Dialektologiya slovackogo yazyka Uchebnoe posobie M Infra M 2012 S 15 86 s ISBN 978 5 16 005518 3 Gl taksamaSlavakizacyyaLitaraturaLuchyc Fedarec I I Slavackaya mova Belaruskaya mova Encyklapedyya Belarus Encykl pad red A Ya Mihnevicha redkal B I Sachanka gal red i insh Mn BelEn 1994 654 s ISBN 5 85700 126 9 SpasylkiVikipedyya mae razdzel napisany slavackaj 3 Kurs slavackaj movy y pdf