Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Кантыненты (ад лац.: Continens, р.скл. continentis) або мацерыкі — найбуйнейшыя масівы сушы Зямлі, большая частка якіх не пакрыта акіянам, а ўскраіны знаходзяцца ніжэй узроўню акіяна.
У геалагічным сэнсе кантынент адпавядае буйнаму блоку кары і змяшчае, апроч сушы, таксама тэрыторыю прылеглай мацерыковай ускраіны, шэльфа, і змешчаных на ім астравоў. Абрысы кантынентаў змяняюцца ў геалагічным часе. Мацерыкі, што існавалі на Зямлі ў ранейшыя эпохі, завуцца .
Як раўназначны або блізкі да паняцця «кантынент» таксама ўжываецца тэрмін «мацярык».
Тэрміналогія
Таксама Зямлю падзяляюць на часткі свету. Гэта дзяленне ўзнікла ў эпоху геаграфічных адкрыццяў, мараплаўцы паступова адкрывалі ўсё новыя і новыя зямлі, як уперад казалі, новыя «часткі свету». У адрозненне ад дзялення на мацерыкі, два кантыненты (мацерыкі) Паўночная Амерыка і Паўднёвая Амерыка ўтвараюць адну частку свету — Амерыку, а дзве часткі свету Еўропа і Азія знаходзяцца на адным кантыненце (мацерыку) — Еўразіі. Мяжа паміж Еўропай і Азіяй праходзіць па Уральскіх гарах, затым рацэ да Каспійскага мора, рэках Кума і Маныч да вусця ракі Дон і далей па берагах Чорнага і Міжземнага мораў. Апісаная вышэй мяжа Еўропа—Азія не з'яўляецца бясспрэчнай, гэта толькі адзін з некалькіх прынятых варыянтаў.
У адрозненне ад мацерыка, частка свету ўключае ў сябе таксама блізкія да мацерыка астравы, прычым блізкасць маецца на ўвазе па гістарычнай традыцыі, а адлегласць можа быць і вялікая. У геалогіі да кантынента часта адносяць таксама подводную ўскраіну мацерыка, уключаючы астравы, размешчаныя на ёй.
У англійскай і некаторых іншых мовах словам continent пазначаюць як кантыненты, так і часткі свету.
У геалогіі да мацерыка часта адносяць таксама падводную ўскраіну мацерыка, уключаючы астравы, размешаныя на ёй. Мацерыкі з тэктанічнага пункту погляду — пляцоўкі літасферы, мелыя кантынентальную будову зямной кары.
Кантынент (непарыўны, суцэльны), у адрозненне ад мацерыка, — бесперапынны масіў сушы, не падзелены морам. Межы кантынента не могуць праходзіць па сушы. Кантынентаў чатыры:
- Стары Свет (Еўразія і Афрыка),
- Новы Свет (Паўночная Амерыка і Паўднёвая Амерыка),
- Аўстралія,
- Антарктыда.
Існуе таксама падобнае гісторыка-культурнае паняцце «часткі свету». На мацерыку Еўразія месцяцца дзве часткі свету — Еўропа і Азія, а частка свету Амерыка уключае два мацерыкі — Паўднёвую і Паўночную Амерыкі. Свет дзеліцца на шэсць частак свету:
- Азія,
- Афрыка,
- Амерыка,
- Еўропа,
- Аўстралія і Акіянія,
- Антарктыка (Антарктыда з узбярэжнымі морамі і выспамі).
Часам Акіянію і Арктыку вылучаюць у асобныя часткі свету.
з поўначы на поўдзень праходзіць па Уральскіх горах, потым па рацэ да Каспійскага мора, на поўнач ад Каўказа — па рэках Кума і Маныч да Азоўскага мора, далей — па Чорным і Міжземным морах. Апісаная вышэй мяжа не з'яўляецца бясспрэчнай — гэта толькі адзін з некалькіх прынятых у свеце варыянтаў.
Кантынентальныя мадэлі
У свеце існуе некалькі традыцый падзелу Зямлі на мацерыкі і часткі свету.
| Лік кантынентаў у розных традыцыях | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| 4 кантыненты | Афраеўразія | Амерыка | Антарктыда | Аўстралія | ||||
| 5 кантынентаў | Афрыка | Еўразія | Амерыка | Антарктыда | Аўстралія | |||
| 6 кантынентаў | Афрыка | Еўропа | Азія | Амерыка | Антарктыда | Аўстралія | ||
| 6 кантынентаў | Афрыка | Еўразія | Паўночная Амерыка | Паўднёвая Амерыка | Антарктыда | Аўстралія | ||
| 7 кантынентаў | Афрыка | Еўропа | Азія | Паўночная Амерыка | Паўднёвая Амерыка | Антарктыда | Аўстралія | |
- Мадэль сямі кантынентаў папулярная ў Кітаі, Індыі, часткова ў заходняй Еўропе і ў .
- Мадэль шасці кантынентаў са з'яднанай Амерыкай («Часткі свету») папулярная ў іспанамоўных краінах і частцы ўсходняй Еўропы, улучаючы Грэцыю з яе пяцікантынетальнай мадэллю (пяць населеных кантынентаў).
| Кантынент | Даўжыня (км з усходу на захад, і з поўдня на поўнач, па перыферыі) | Доля сушы | Насельніцтва | Доля насельніцтва | Шчыльнасць насельніцтва |
|---|---|---|---|---|---|
| Афраеўразія | 1644,9x822,45. | 58 %. | 71 %. | 95. | |
| Амерыка | 833,2х416,6. | 29 %. | 12 %. | 22,1. | |
| Акіянія | 491,2х245,6 | 8 %. | 8 % | 3.2 |
Еўразія
Еўразія — самы вялікі мацярык на Зямлі, і адзіны, які абмываецца чатырма акіянамі: на поўдні — Індыйскім, на поўначы — Паўночным Ледавітым, на захадзе — Атлантычным, на ўсходзе — Ціхім. Кантынент знаходзіцца ў Севернам паўшар'і паміж 9° з. д. і 169° з. д., пры гэтым частка астравоў Еўразіі знаходзіцца ў Паўднёвым паўшар'і. Большая частка кантынентальнай Еўразіі ляжыць у Усходнім паўшар'і, хоць крайнія заходні і ўсходні пункты мацерыка знаходзяцца ў Заходнім паўшар'і. Еўразія працягнулася з захаду на ўсход на 10,5 тыс. км, з поўначы на поўдзень — на 5,3 тыс. км, пры плошчы 53,6 млн км². Гэта больш як траціна плошчы ўсёй сушы планеты. Плошча астравоў Еўразіі набліжаецца да 2,75 млн км².
Змяшчае дзве часткі свету: Еўропу і Азію. Лінію мяжы паміж Еўропай і Азіяй найчасцей праводзяць па ўсходніх схілах Уральскіх гор, рацэ Урал, рацэ , паўночна-заходняму ўзбярэжжу Каспійскага мора, рацэ , , рацэ Маныч, усходнім узбярэжжы Чорнага мора, паўднёваму ўзбярэжжу Чорнага мора, праліву Басфор, Мармуроваму моры, праліву Дарданэлы, Эгейскаму і Міжземнаму морам, Гібралтарскаму праліву. Гэты падзел склаўся гістарычна. У прыродным дачыненні рэзкай мяжы паміж Еўропай і Азіяй не існуе. Кантынент з'яднаны бесперапыннасцю сушы, што склалася на цяперашні момант тэктанічнай кансалідаванасцю і адзінствам шматлікіх кліматычных працэсаў.
Паўночная Амерыка
Паўночная Амерыка (англ.: North America, фр.: Amérique du Nord, ісп.: América del Norte, Norteamérica, аст.: Ixachitlān Mictlāmpa) — адзін з кантынентаў планеты Зямля, размешчаны на поўначы Заходняга паўшар'я Зямлі. Паўночная Амерыка абмываецца на захадзе Ціхім акіянам з Берынгавым морам, залівамі Аляска і Каліфарнійскім, на ўсходзе Атлантычным акіянам з морамі Лабрадор, Карыбскім, залівам Святога Лаўрына і Мексіканскім, на поўначы — Паўночным Ледавітым акіянам з морамі Бофарта, Бафіна, Грэнландскім і Гудзонавым залівам. З захаду кантынент адлучаны ад Еўразіі Берынгавым пралівам. На поўдні мяжа паміж Паўночнай і Паўднёвай Амерыкай праходзіць праз Панамскі перашыек.
У склад Паўночнай Амерыкі ўлучаюць таксама шматлікія астравы: Грэнландыю, Канадскі арктычны архіпелаг, Алеуцкія астравы, востраў Ванкувер, архіпелаг Аляксандра і іншыя. Плошча Паўночнай Амерыкі разам з астраамі 24,25 млн км², без астравоў 20,36 млн км².
Паўднёвая Амерыка
Паўднёвая Амерыка (ісп.: América del Sur, Sudamérica, Suramérica, парт.: América do Sul, англ.: South America, нідэрл.: Zuid-Amerika, фр.: Amérique du Sud, гуар.: Ñembyamérika, кечуа: Urin Awya Yala, Urin Amerika) — паўднёвы кантынент у Амерыцы, размешчаны галоўным чынам у Заходнім і Паўднёвым паўшар'ях планеты Зямля, тым не менш, часткова кантынент знаходзіцца і ў Паўночным паўшар'і. Абмываецца на захадзе Ціхім акіянам, на ўсходзе — Атлантычным, з поўначы абмяжоўваецца Паўночнай Амерыкай, мяжа паміж Амерыкамі праходзіць па Панамскім перашыйку і Карыбскім моры.
У склад Паўднёвай Амерыкі таксама ўваходзяць розныя астравы, большасць з якіх прыналежыць краінам кантынента. Карыбскія тэрыторыі адносяцца да Паўночнай Амерыкі. Краіны Паўднёвай Амерыкі, якія мяжуюць з Карыбскім морам — улучаючы Калумбію, Венесуэлу, Гаяну, Сурынам і Французскую Гвіяну — вядомыя як .
Найважнейшымі рачнымі сістэмамі ў Паўднёвай Амерыцы з'яўляюцца Амазонка, Арынока і Парана, агульны басейн якіх складае 7 000 000 км² (плошча Паўднёвай Амерыкі 17 800 000 км²). Большасць азёр Паўднёвай Амерыкі знаходзяцца ў Андах, самым буйным і высокім у свеце суднаходным возерам з'яўляецца Тытыкака, на мяжы Балівіі і Перу. Самым вялікім паводле плошчы з'яўляецца возера Маракайба ў Венесуэле, яно таксама і адно з найстаражытнейшых на планеце.
У Паўднёвай Амерыцы знаходзіцца самы высокі вадаспад у свеце — Анхель. На мацерыку размяшчаецца і самы магутны вадаспад — .
Плошча кантынента — 17,8 млн км² (4-е месца сярод кантынентаў).
Афрыка
Афрыка — другі паводле плошчы мацярык пасля Еўразіі, які абмываецца Міжземным морам з поўначы, Чырвоным — з паўночнага ўсходу, Атлантычным акіянам з захаду і Індыйскім акіянам з усходу і поўдня. Афрыкай завецца таксама частка свету, якая складаецца з мацерыка Афрыка і прылеглых астравоў.
Афрыканскі кантынент перасякае экватар і некалькі ; гэта адзіны кантынент, што працягнуўся ад паўночнага субтрапічнага кліматычнага пояса да паўднёвага субтрапічнага. Праз недахоп дажджэй і арашэння — роўна як ледавікоў ці горных сістэм — натуральнага рэгулявання клімату нідзе, апроч узбярэжжаў, практычна не назіраецца.
Аўстралія
Аўстралія (ад лац.: austrālis — «паўднёвы») — кантынент, які знаходзіцца ва Усходнім і Паўднёвым паўшар'ях Землі. Уся тэрыторыя мацерыка з'яўляецца асноўнай часткай дзяржавы Аўстралійскі Саюз. Мацярык уваходзіць у частку свету Аўстралія і Акіянія. Паўночнае і ўсходняе ўзбярэжжы Аўстраліі абмываюць моры Ціхага акіяна: Арафурскае, Каралавае, Тасманава, Тыморскае; заходняе і паўднёвае — Індыйскі акіян. Блізу Аўстраліі знаходзяцца буйныя астравы Новая Гвінея і Тасманія. Уздоўж паўночна-усходняга ўзбярэжжа Аўстраліі больш за 2000 км цягнецца самы вялікі ў свеце каралавы рыф — Вялікі Бар'ерны рыф.
Антарктыда
Антарктыда (грэч. ἀνταρκτικός — процілегласць ) — кантынент, які знаходзіцца на самым поўдні Землі, цэнтр Антарктыды прыкладна супадае з паўднёвым геаграфічным полюсам. Антарктыду абмываюць воды Паўднёвага акіяна. Антарктыдай завуць таксама частку свету, якая складаецца з мацерыка Антарктыды і прылеглых астравоў.
Антарктыда — найвышэйшы мацярык, яго сярэдняя вышыня — 2 040 метраў. На мацерыку таксама знаходзіцца каля 85 % ледавікоў планеты. Сталага насельніцтва на Антарктыдзе няма, але прысутнічае больш як сорак навуковых станцый, што належаць розным дзяржавам і прызначаны для даследавання і дэталёвага вывучэння асаблівасцей кантынента.
Антарктыда амаль цалкам пакрыта (ледавіковым покрывам), сярэдняя таўшчыня якога перавышае 2 500 метраў. Існуе таксама вялікая колькасць падлёдных азёр (больш 140), самым буйным з якіх з'яўляецца адкрытае расійскімі навукоўцамі ў 1990-х гадах возера .
Гіпатэтычныя кантыненты
Кенарленд
Кенарленд — гіпатэтычны суперкантынент, існавалы на думку геафізікаў у неаархеі (прыкладна 2,75 млрд гадоў назад). Назва паходзіць ад кенаранскай фазы складкаватасці. Палеамагнітныя даследаванні паказваюць, што Кенарленд знаходзіўся ў нізкіх шыротах.
Нуна
Нуна (Калумбія, Хадсанлэнд) — гіпатэтычны суперкантынент, існавалы ў перыяд ад 1,8 да 1,5 млрд гадоў назад (максімальная зборка ~1,8 млрд гадоў назад). Здагадка пра яго існаванне была высунута Дж. Роджэрсам і М. Сантушам у 2002 годзе. Час існавання Нуны даводзіцца на палеапратэразойскую эру, што робіць яго меркавана найстарым суперкантынентам. Ён складаўся з плата-папярэднікаў старажытных платформаў, якія ўваходзілі ў склад ранейшых кантынентаў Лаўрына, , Украінскага шчыта, Амазоніі, Аўстраліі і, магчыма, , і . Існаванне кантынента Калумбія заснавана на геалагічных і палеамагнітных дадзеных.
Радзінія
Радзінія (ад «Радзіма» або ад «нарадзіць») — гіпатэтычны суперкантынент, меркавана існавалы ў пратэразоі — эоне дакембрыя. Паўстаў каля 1,1 мільярда гадоў назад і распаўся каля 750 мільёнаў гадоў назад. У той час Зямля складалася з адной гіганцкай часткі сушы і аднаго гіганцкага акіяна, што атрымаў назва , таксама ўзятае з рускай мовы. Радынія часта лічыцца найстаражытным вядомым суперкантынентам, аднак яе пазіцыя і абрысы ўсё яшчэ з'яўляюцца прадметамі спрэчак. Пасля распаду Радыніі кантыненты паспелі яшчэ раз з'яднацца ў суперкантынент Пангея і зноў распасціся.
Лаўрусія
Лаўрусія (Еўрамерыка) — палеазойскі суперкантынент, што ўтварыўся ў выніку (старажытны кантынент ) і Усходне-Еўрапейскай (старажытны кантынент ) платформаў у час . Вядомыя таксама назвы Калядонія, «Старажытны чырвоны мацярык» (англ.: Old Red Continent), «мацярык » (Old Red Sandstone Continent). У пермскі перыяд злучылася з Пангеяй і стала яе складнікам. Пасля распаду Пангеі стала часткай Лаўразіі. У палеагене распалася.
Гандвана
Гандвана у палеагеаграфіі — старажытны суперкантынент, паўсталы прыкладна 750—530 млн гадоў назад, доўгі час локализовавшийся вакол Паўднёвага полюса, які ўключаў у сябе практычна ўсю сушу, у наш час змесцаваную ў паўднёвым паўшар'і (Афрыка, Паўднёвая Амерыка, Антарктыда, Аўстралія), а таксама тэктанічныя блокі Індастана і Аравіі, цяпер якія перамясціліся ў паўночнае паўшар'е і сталыя часткай Еўразійскага мацерыка. У раннім палеазоі Гандвана паступова ссоўвалася на поўнач, і ў каменнавугальным перыядзе (360 мільёнаў гадоў назад) злучылася з паўночнаамерыканска-скандынаўскім мацерыком у гіганцкі протакантынент Пангею. Потым у часы юрскага перыяду (каля 180 мільёнаў гадоў назад) Пангея зноў раскалолася на Гандвану і паўночны кантынент Лаўразію, якія падзяліў акіян . 30 мільёнаў гадоў праз, у тым жа юрскім перыядзе, Гандвана паступова стала распадацца на новыя (цяперашнія) мацерыкі. Даканцова ўсе сучасныя мацерыкі — Афрыка, Паўднёвая Амерыка, Аўстралія, Антарктыда і паўвостраў Індастан — вылучыліся з Гандваны толькі пад канец мелавога перыяду, то бок 70—80 мільёнаў гадоў назад.
Пангея
Пангея (стар.-грэч.: Πανγαῖα — «усё зямля») — назва, дадзеная Альфрэдам Вегенерам протакантынента, паўсталаму ў эпоху палеазоя. Гіганцкі акіян, які абмываў Пангею з сілурыйскага перыяду палеазою і да ранняга мезазою улучна, атрымаў назву Панталаса (ад стар.-грэч.: παν- «усё-» і θάλασσα «мора»). Пангея ўтварылася ў пермскім перыядзе, і раскалолася пад канец трыясу (прыкладна 200—210 мільёнаў гадоў назад) на два кантынента: паўночны — Лаўразію і паўднёвы — Гандвану. Падчас фармавання Пангеі са старажытнейшых кантынентаў на месцах іх сутыкнення паўсталі , некаторыя з іх (прыкладам, Урал і Апалачы) праіснавалі і да нашага часу. Гэтыя раннія горы значна старажытнае адносна маладых горных сістэм (Альп у Еўропе, Кардыльераў у Паўночнай Амерыцы, Андаў у Паўднёвай Амерыцы ці Гімалаяў у Азіі). З-за эрозіі, якая доўжыцца шмат мільёнаў гадоў, Урал і Апалачы — згладжаныя невысокія горы.
Казахстанія
Казахстанія — сярэдне-палеазойскі кантынент, які знаходзіўся паміж і Сібірскай платформай. Ён працягваецца ад Тургайскага прагіну і Туранскай нізіны да пустэльняў Гобі і .
Лаўразія
Лаўразія — звышкантынент, існавалы як паўночная частка разлому протакантынента Пангеі (паўднёвая — Гандвана) у эпоху познага мезазою. Яднаў вялікую частку тых тэрыторый, якія складаюць сёння існыя кантыненты паўночнага паўшар'я — Еўразію і Паўночную Амерыку, якія ў сваю чаргу адшчапіліся адзін ад аднаго ад 135 да 200 мільёнаў гадоў назад.
Пангея Ультыма
Уяўляецца імаверным, што праз 100—200 млн гадоў кантыненты зноў памкнуцца ў суперкантынент. Мяркуюцца розныя магчымыя сцэнары гэтага з'яднання, вядомыя пад назвамі , і .
Гл. таксама
- Старажытныя платформы
- Суперкантынент
- Частка свету
Крыніцы
- География. Современная иллюстрированная энциклопедия. — М.: Росмэн. Под редакцией проф. А. П. Горкина. 2006.
- Континент // (Большая советская энциклопедия) : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)
- Статья на «Планета Земля»
- R. W. McColl, рэд. (2005). 'continents' - Encyclopedia of World Geography, Volume 1. Golson Books Ltd. ISBN 9780816072293. Праверана 2012-06-26.
And since Africa and Asia are connected at the Suez Peninsula, Europe, Africa, and Asia are sometimes combined as Afro-Eurasia or Eurafrasia.
- Océano Uno, Diccionario Enciclopédico y Atlas Mundial, «Continente», page 392, 1730. ISBN 84-494-0188-7
- Los Cinco Continentes (The Five Continents), Planeta-De Agostini Editions, 1997. ISBN 84-395-6054-0
- [1] official Greek Paedagogical Institute 6th grade Geography textbook, 5+1 continents combined-America model, Pankosmios Enyklopaidikos Atlas, CIL Hellas Publications, ISBN 84-407-0470-4, page 30, 5+1 combined-America continents model, Neos Eikonographemenos Geographikos Atlas, Siola-Alexiou, 6 continents combined-America model, Lexico tes Hellenikes Glossas, Papyros Publications, ISBN 978-960-6715-47-1, lemma continent(epeiros), 5 continents model, [2] Lexico Triantaphyllide online dictionary , Greek Language Center (Kentro Hellenikes Glossas), lemma continent(epeiros), 6 continents combined-America model, Lexico tes Neas Hellenikes Glossas, G.Babiniotes, Kentro Lexikologias(Legicology Center) LTD Publications , ISBN 960-86190-1-7, lemma continent(epeiros), 6 continents combined-America model.Note and clarification on the above: the sometimes used in Greece 5 and 5+1 continents models mentioned above are equivalent to the 6 (inhabited) continents combined-America model excluding/including (separately mentioning) the uninhabited and once lesser-known or unknown Antarctica (just like the Olympic Circles-Logo); they don’t refer to some other 5 or other number continent modeling scheme.
- «Continent». The Columbia Encyclopedia. 2001. New York: Columbia University Press — Bartleby.
- World, — Xpeditions Atlas. 2006. Washington, DC: National Geographic Society.
- The World — Continents Архівавана 21 лютага 2006., Atlas of Canada
- «Continent». Encyclopædia Britannica. 2006. Chicago: Encyclopædia Britannica, Inc.
- The New Oxford Dictionary of English. 2001. New York: Oxford University Press.
- «Continent Архівавана 28 кастрычніка 2009.». .. 2009-10-31.
- «Continent». McArthur, Tom, ed. 1992. The Oxford Companion to the English Language. New York: Oxford University Press; p. 260.
- (ісп.) http://lema.rae.es/dpd/?key=norteamerica.
{{cite book}}: Адсутнічае або пусты|title=() - UNEP World Conservation Monitoring Centre. Protected Areas and World Heritage - Great Barrier Reef World Heritage Area(недаступная спасылка). Department of the Environment and Heritage (1980). Архівавана з першакрыніцы 31 жніўня 2006. Праверана 31-03-2008.
- Н. В. Лубнина: «Восточно-европейский кратон от неоархея до палеозоя по палеомагнитным данным» Архівавана 2 лютага 2012.
- Rogers, J.J.W. and Santosh, M., 2002, Configuration of Columbia, a Mesoproterozoic supercontinent. Gondwana Research, v. 5, pp. 5—22
- Zhao, Guochun (2002). "Review of global 2.1–1.8 Ga orogens: implications for a pre-Rodinia supercontinent". Earth-Science Reviews. 59: 125–162. Праверана 2007-01-07.
{{cite journal}}: Невядомы параметр|coauthors=ігнараваны (прапануецца|author=) () - Zhao, Guochun (2004). "A Paleo-Mesoproterozoic supercontinent: assembly, growth and breakup". Earth-Science Reviews. 67: 91–123. Праверана 2007-01-08.
{{cite journal}}: Невядомы параметр|coauthors=ігнараваны (прапануецца|author=) () - Pesonen, Lauri J. (November 2004). "Paleomagnetic Configuration of Continents During the Proterozoic" (PDF). Архівавана з арыгінала (PDF) 20 ліпеня 2011. Праверана 2006-03-11.
{{cite journal}}: Шаблон цытавання journal патрабуе|journal=(); Невядомы параметр|coauthors=ігнараваны (прапануецца|author=) () - Bispo-Santos, Franklin (June 2008). "Columbia revisited: Paleomagnetic results from the 1790 Ma colider volcanics (SW Amazonian Craton, Brazil) Precambrian Research, v. 164, p. 40-49-162".
{{cite journal}}: Шаблон цытавання journal патрабуе|journal=();|access-date=патрабуе|url=(); Невядомы параметр|coauthors=ігнараваны (прапануецца|author=) () - Статья о Родинии на портале образовательных ресурсов
- Li, Z. X.; Bogdanova, S. V.; Collins, A. S.; Davidson, A.; B. De Waele, R. E. Ernst, I. C. W. Fitzsimons, R. A. Fuck, D. P. Gladkochub, J. Jacobs, K. E. Karlstrom, S. Lul, L.M. Natapov, V. Pease, S. A. Pisarevsky, K. Thrane and V. Vernikovsky (2008). «Assembly, configuration, and break-up history of Rodinia: A synthesis». Precambrian Research 160: 179—210
- Houseman, Greg. Dispersal of Gondwanaland. . Архівавана з першакрыніцы 4 лютага 2012. Праверана 21 Oct 2008.
Спасылкі
- Рэканструкцыя дрэйфа мацярыкоў (англ.)
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Kantynenty ad lac Continens r skl continentis abo maceryki najbujnejshyya masivy sushy Zyamli bolshaya chastka yakih ne pakryta akiyanam a yskrainy znahodzyacca nizhej uzroynyu akiyana U gealagichnym sense kantynent adpavyadae bujnamu bloku kary i zmyashchae aproch sushy taksama terytoryyu pryleglaj macerykovaj uskrainy shelfa i zmeshchanyh na im astravoy Abrysy kantynentay zmyanyayucca y gealagichnym chase Maceryki shto isnavali na Zyamli y ranejshyya epohi zavucca Yak raynaznachny abo blizki da panyaccya kantynent taksama yzhyvaecca termin macyaryk TerminalogiyaPadzel na chastki svetuParaynanne ploshchy i naselnictva Taksama Zyamlyu padzyalyayuc na chastki svetu Geta dzyalenne yznikla y epohu geagrafichnyh adkryccyay maraplaycy pastupova adkryvali ysyo novyya i novyya zyamli yak uperad kazali novyya chastki svetu U adroznenne ad dzyalennya na maceryki dva kantynenty maceryki Paynochnaya Ameryka i Paydnyovaya Ameryka ytvarayuc adnu chastku svetu Ameryku a dzve chastki svetu Eyropa i Aziya znahodzyacca na adnym kantynence maceryku Eyrazii Myazha pamizh Eyropaj i Aziyaj prahodzic pa Uralskih garah zatym race da Kaspijskaga mora rekah Kuma i Manych da vuscya raki Don i dalej pa beragah Chornaga i Mizhzemnaga moray Apisanaya vyshej myazha Eyropa Aziya ne z yaylyaecca byassprechnaj geta tolki adzin z nekalkih prynyatyh varyyantay U adroznenne ad maceryka chastka svetu yklyuchae y syabe taksama blizkiya da maceryka astravy prychym blizkasc maecca na yvaze pa gistarychnaj tradycyi a adleglasc mozha byc i vyalikaya U gealogii da kantynenta chasta adnosyac taksama podvodnuyu yskrainu maceryka uklyuchayuchy astravy razmeshchanyya na yoj U anglijskaj i nekatoryh inshyh movah slovam continent paznachayuc yak kantynenty tak i chastki svetu U gealogii da maceryka chasta adnosyac taksama padvodnuyu yskrainu maceryka uklyuchayuchy astravy razmeshanyya na yoj Maceryki z tektanichnaga punktu poglyadu plyacoyki litasfery melyya kantynentalnuyu budovu zyamnoj kary Kantynent neparyyny sucelny u adroznenne ad maceryka besperapynny masiy sushy ne padzeleny moram Mezhy kantynenta ne moguc prahodzic pa sushy Kantynentay chatyry Stary Svet Eyraziya i Afryka Novy Svet Paynochnaya Ameryka i Paydnyovaya Ameryka Aystraliya Antarktyda Isnue taksama padobnae gistoryka kulturnae panyacce chastki svetu Na maceryku Eyraziya mescyacca dzve chastki svetu Eyropa i Aziya a chastka svetu Ameryka uklyuchae dva maceryki Paydnyovuyu i Paynochnuyu Ameryki Svet dzelicca na shesc chastak svetu Aziya Afryka Ameryka Eyropa Aystraliya i Akiyaniya Antarktyka Antarktyda z uzbyarezhnymi morami i vyspami Chasam Akiyaniyu i Arktyku vyluchayuc u asobnyya chastki svetu z poynachy na poydzen prahodzic pa Uralskih gorah potym pa race da Kaspijskaga mora na poynach ad Kaykaza pa rekah Kuma i Manych da Azoyskaga mora dalej pa Chornym i Mizhzemnym morah Apisanaya vyshej myazha ne z yaylyaecca byassprechnaj geta tolki adzin z nekalkih prynyatyh u svece varyyantay Kantynentalnyya madeliU svece isnue nekalki tradycyj padzelu Zyamli na maceryki i chastki svetu Lik kantynentay u roznyh tradycyyahKolerami vyluchany chastki sushy shto vydzyalyayucca y kantynenty y roznyh kulturah4 kantynenty Afraeyraziya Ameryka Antarktyda Aystraliya5 kantynentay Afryka Eyraziya Ameryka Antarktyda Aystraliya6 kantynentay Afryka Eyropa Aziya Ameryka Antarktyda Aystraliya6 kantynentay Afryka Eyraziya Paynochnaya Ameryka Paydnyovaya Ameryka Antarktyda Aystraliya7 kantynentay Afryka Eyropa Aziya Paynochnaya Ameryka Paydnyovaya Ameryka Antarktyda Aystraliya Madel syami kantynentay papulyarnaya y Kitai Indyi chastkova y zahodnyaj Eyrope i y Madel shasci kantynentay sa z yadnanaj Amerykaj Chastki svetu papulyarnaya y ispanamoynyh krainah i chastcy yshodnyaj Eyropy uluchayuchy Grecyyu z yae pyacikantynetalnaj madellyu pyac naselenyh kantynentay Paraynanne plyaca i naselnictvaKantynent Dayzhynya km z ushodu na zahad i z poydnya na poynach pa peryferyi Dolya sushy Naselnictva Dolya naselnictva Shchylnasc naselnictvaAfraeyraziya 1644 9x822 45 58 71 95 Ameryka 833 2h416 6 29 12 22 1 Akiyaniya 491 2h245 6 8 8 3 2Eyraziya Eyraziya na globuseAsnoyny artykul Eyraziya Eyraziya samy vyaliki macyaryk na Zyamli i adziny yaki abmyvaecca chatyrma akiyanami na poydni Indyjskim na poynachy Paynochnym Ledavitym na zahadze Atlantychnym na yshodze Cihim Kantynent znahodzicca y Severnam payshar i pamizh 9 z d i 169 z d pry getym chastka astravoy Eyrazii znahodzicca y Paydnyovym payshar i Bolshaya chastka kantynentalnaj Eyrazii lyazhyc u Ushodnim payshar i hoc krajniya zahodni i yshodni punkty maceryka znahodzyacca y Zahodnim payshar i Eyraziya pracyagnulasya z zahadu na yshod na 10 5 tys km z poynachy na poydzen na 5 3 tys km pry ploshchy 53 6 mln km Geta bolsh yak tracina ploshchy ysyoj sushy planety Ploshcha astravoy Eyrazii nablizhaecca da 2 75 mln km Zmyashchae dzve chastki svetu Eyropu i Aziyu Liniyu myazhy pamizh Eyropaj i Aziyaj najchascej pravodzyac pa yshodnih shilah Uralskih gor race Ural race paynochna zahodnyamu yzbyarezhzhu Kaspijskaga mora race race Manych ushodnim uzbyarezhzhy Chornaga mora paydnyovamu yzbyarezhzhu Chornaga mora pralivu Basfor Marmurovamu mory pralivu Dardanely Egejskamu i Mizhzemnamu moram Gibraltarskamu pralivu Gety padzel sklaysya gistarychna U pryrodnym dachynenni rezkaj myazhy pamizh Eyropaj i Aziyaj ne isnue Kantynent z yadnany besperapynnascyu sushy shto sklalasya na cyaperashni momant tektanichnaj kansalidavanascyu i adzinstvam shmatlikih klimatychnyh pracesay Paynochnaya Ameryka Paynochnaya Ameryka na globuseAsnoyny artykul Paynochnaya Ameryka Paynochnaya Ameryka angl North America fr Amerique du Nord isp America del Norte Norteamerica ast Ixachitlan Mictlampa adzin z kantynentay planety Zyamlya razmeshchany na poynachy Zahodnyaga payshar ya Zyamli Paynochnaya Ameryka abmyvaecca na zahadze Cihim akiyanam z Beryngavym moram zalivami Alyaska i Kalifarnijskim na yshodze Atlantychnym akiyanam z morami Labrador Karybskim zalivam Svyatoga Layryna i Meksikanskim na poynachy Paynochnym Ledavitym akiyanam z morami Bofarta Bafina Grenlandskim i Gudzonavym zalivam Z zahadu kantynent adluchany ad Eyrazii Beryngavym pralivam Na poydni myazha pamizh Paynochnaj i Paydnyovaj Amerykaj prahodzic praz Panamski perashyek U sklad Paynochnaj Ameryki yluchayuc taksama shmatlikiya astravy Grenlandyyu Kanadski arktychny arhipelag Aleuckiya astravy vostray Vankuver arhipelag Alyaksandra i inshyya Ploshcha Paynochnaj Ameryki razam z astraami 24 25 mln km bez astravoy 20 36 mln km Paydnyovaya Ameryka Paydnyovaya Ameryka na globuseAsnoyny artykul Paydnyovaya Ameryka Paydnyovaya Ameryka isp America del Sur Sudamerica Suramerica part America do Sul angl South America niderl Zuid Amerika fr Amerique du Sud guar Nembyamerika kechua Urin Awya Yala Urin Amerika paydnyovy kantynent u Amerycy razmeshchany galoynym chynam u Zahodnim i Paydnyovym payshar yah planety Zyamlya tym ne mensh chastkova kantynent znahodzicca i y Paynochnym payshar i Abmyvaecca na zahadze Cihim akiyanam na yshodze Atlantychnym z poynachy abmyazhoyvaecca Paynochnaj Amerykaj myazha pamizh Amerykami prahodzic pa Panamskim perashyjku i Karybskim mory U sklad Paydnyovaj Ameryki taksama yvahodzyac roznyya astravy bolshasc z yakih prynalezhyc krainam kantynenta Karybskiya terytoryi adnosyacca da Paynochnaj Ameryki Krainy Paydnyovaj Ameryki yakiya myazhuyuc z Karybskim moram uluchayuchy Kalumbiyu Venesuelu Gayanu Surynam i Francuzskuyu Gviyanu vyadomyya yak Najvazhnejshymi rachnymi sistemami y Paydnyovaj Amerycy z yaylyayucca Amazonka Arynoka i Parana agulny basejn yakih skladae 7 000 000 km ploshcha Paydnyovaj Ameryki 17 800 000 km Bolshasc azyor Paydnyovaj Ameryki znahodzyacca y Andah samym bujnym i vysokim u svece sudnahodnym vozeram z yaylyaecca Tytykaka na myazhy Balivii i Peru Samym vyalikim pavodle ploshchy z yaylyaecca vozera Marakajba y Venesuele yano taksama i adno z najstarazhytnejshyh na planece U Paydnyovaj Amerycy znahodzicca samy vysoki vadaspad u svece Anhel Na maceryku razmyashchaecca i samy magutny vadaspad Ploshcha kantynenta 17 8 mln km 4 e mesca syarod kantynentay Afryka Afryka na globuseAsnoyny artykul Afryka Afryka drugi pavodle ploshchy macyaryk paslya Eyrazii yaki abmyvaecca Mizhzemnym moram z poynachy Chyrvonym z paynochnaga yshodu Atlantychnym akiyanam z zahadu i Indyjskim akiyanam z ushodu i poydnya Afrykaj zavecca taksama chastka svetu yakaya skladaecca z maceryka Afryka i pryleglyh astravoy Afrykanski kantynent perasyakae ekvatar i nekalki geta adziny kantynent shto pracyagnuysya ad paynochnaga subtrapichnaga klimatychnaga poyasa da paydnyovaga subtrapichnaga Praz nedahop dazhdzhej i arashennya royna yak ledavikoy ci gornyh sistem naturalnaga regulyavannya klimatu nidze aproch uzbyarezhzhay praktychna ne naziraecca Aystraliya Aystraliya na globuseAsnoyny artykul Aystraliya kantynent Aystraliya ad lac australis paydnyovy kantynent yaki znahodzicca va Ushodnim i Paydnyovym payshar yah Zemli Usya terytoryya maceryka z yaylyaecca asnoynaj chastkaj dzyarzhavy Aystralijski Sayuz Macyaryk uvahodzic u chastku svetu Aystraliya i Akiyaniya Paynochnae i yshodnyae yzbyarezhzhy Aystralii abmyvayuc mory Cihaga akiyana Arafurskae Karalavae Tasmanava Tymorskae zahodnyae i paydnyovae Indyjski akiyan Blizu Aystralii znahodzyacca bujnyya astravy Novaya Gvineya i Tasmaniya Uzdoyzh paynochna ushodnyaga yzbyarezhzha Aystralii bolsh za 2000 km cyagnecca samy vyaliki y svece karalavy ryf Vyaliki Bar erny ryf Antarktyda Antarktyda na globuseAsnoyny artykul Antarktyda Antarktyda grech ἀntarktikos procileglasc kantynent yaki znahodzicca na samym poydni Zemli centr Antarktydy prykladna supadae z paydnyovym geagrafichnym polyusam Antarktydu abmyvayuc vody Paydnyovaga akiyana Antarktydaj zavuc taksama chastku svetu yakaya skladaecca z maceryka Antarktydy i pryleglyh astravoy Antarktyda najvyshejshy macyaryk yago syarednyaya vyshynya 2 040 metray Na maceryku taksama znahodzicca kalya 85 ledavikoy planety Stalaga naselnictva na Antarktydze nyama ale prysutnichae bolsh yak sorak navukovyh stancyj shto nalezhac roznym dzyarzhavam i pryznachany dlya dasledavannya i detalyovaga vyvuchennya asablivascej kantynenta Antarktyda amal calkam pakryta ledavikovym pokryvam syarednyaya tayshchynya yakoga peravyshae 2 500 metray Isnue taksama vyalikaya kolkasc padlyodnyh azyor bolsh 140 samym bujnym z yakih z yaylyaecca adkrytae rasijskimi navukoycami y 1990 h gadah vozera Gipatetychnyya kantynentyKenarlend Asnoyny artykul Kenarlend gipatetychny superkantynent isnavaly na dumku geafizikay u neaarhei prykladna 2 75 mlrd gadoy nazad Nazva pahodzic ad kenaranskaj fazy skladkavatasci Paleamagnitnyya dasledavanni pakazvayuc shto Kenarlend znahodziysya y nizkih shyrotah Nuna Asnoyny artykul Nuna Kalumbiya Hadsanlend gipatetychny superkantynent isnavaly y peryyad ad 1 8 da 1 5 mlrd gadoy nazad maksimalnaya zborka 1 8 mlrd gadoy nazad Zdagadka pra yago isnavanne byla vysunuta Dzh Rodzhersam i M Santusham u 2002 godze Chas isnavannya Nuny davodzicca na paleapraterazojskuyu eru shto robic yago merkavana najstarym superkantynentam Yon skladaysya z plata papyarednikay starazhytnyh platformay yakiya yvahodzili y sklad ranejshyh kantynentay Layryna Ukrainskaga shchyta Amazonii Aystralii i magchyma i Isnavanne kantynenta Kalumbiya zasnavana na gealagichnyh i paleamagnitnyh dadzenyh Radziniya Asnoyny artykul Radziniya ad Radzima abo ad naradzic gipatetychny superkantynent merkavana isnavaly y praterazoi eone dakembryya Paystay kalya 1 1 milyarda gadoy nazad i raspaysya kalya 750 milyonay gadoy nazad U toj chas Zyamlya skladalasya z adnoj giganckaj chastki sushy i adnago giganckaga akiyana shto atrymay nazva taksama yzyatae z ruskaj movy Radyniya chasta lichycca najstarazhytnym vyadomym superkantynentam adnak yae pazicyya i abrysy ysyo yashche z yaylyayucca pradmetami sprechak Paslya raspadu Radynii kantynenty paspeli yashche raz z yadnacca y superkantynent Pangeya i znoy raspascisya Layrusiya Asnoyny artykul Layrusiya Eyrameryka paleazojski superkantynent shto ytvaryysya y vyniku starazhytny kantynent i Ushodne Eyrapejskaj starazhytny kantynent platformay u chas Vyadomyya taksama nazvy Kalyadoniya Starazhytny chyrvony macyaryk angl Old Red Continent macyaryk Old Red Sandstone Continent U permski peryyad zluchylasya z Pangeyaj i stala yae skladnikam Paslya raspadu Pangei stala chastkaj Layrazii U paleagene raspalasya Gandvana Zniklyya kantynentyAsnoyny artykul Gandvana Gandvana u paleageagrafii starazhytny superkantynent paystaly prykladna 750 530 mln gadoy nazad doygi chas lokalizovavshijsya vakol Paydnyovaga polyusa yaki yklyuchay u syabe praktychna ysyu sushu u nash chas zmescavanuyu y paydnyovym payshar i Afryka Paydnyovaya Ameryka Antarktyda Aystraliya a taksama tektanichnyya bloki Indastana i Aravii cyaper yakiya peramyascilisya y paynochnae payshar e i stalyya chastkaj Eyrazijskaga maceryka U rannim paleazoi Gandvana pastupova ssoyvalasya na poynach i y kamennavugalnym peryyadze 360 milyonay gadoy nazad zluchylasya z paynochnaamerykanska skandynayskim macerykom u gigancki protakantynent Pangeyu Potym u chasy yurskaga peryyadu kalya 180 milyonay gadoy nazad Pangeya znoy raskalolasya na Gandvanu i paynochny kantynent Layraziyu yakiya padzyaliy akiyan 30 milyonay gadoy praz u tym zha yurskim peryyadze Gandvana pastupova stala raspadacca na novyya cyaperashniya maceryki Dakancova yse suchasnyya maceryki Afryka Paydnyovaya Ameryka Aystraliya Antarktyda i payvostray Indastan vyluchylisya z Gandvany tolki pad kanec melavoga peryyadu to bok 70 80 milyonay gadoy nazad Pangeya Pangeya y asyaroddzi PantalasyAsnoyny artykul Pangeya Pangeya star grech Pangaῖa usyo zyamlya nazva dadzenaya Alfredam Vegeneram protakantynenta paystalamu y epohu paleazoya Gigancki akiyan yaki abmyvay Pangeyu z siluryjskaga peryyadu paleazoyu i da rannyaga mezazoyu uluchna atrymay nazvu Pantalasa ad star grech pan usyo i 8alassa mora Pangeya ytvarylasya y permskim peryyadze i raskalolasya pad kanec tryyasu prykladna 200 210 milyonay gadoy nazad na dva kantynenta paynochny Layraziyu i paydnyovy Gandvanu Padchas farmavannya Pangei sa starazhytnejshyh kantynentay na mescah ih sutyknennya paystali nekatoryya z ih prykladam Ural i Apalachy praisnavali i da nashaga chasu Getyya ranniya gory znachna starazhytnae adnosna maladyh gornyh sistem Alp u Eyrope Kardyleray u Paynochnaj Amerycy Anday u Paydnyovaj Amerycy ci Gimalayay u Azii Z za erozii yakaya doyzhycca shmat milyonay gadoy Ural i Apalachy zgladzhanyya nevysokiya gory Kazahstaniya Asnoyny artykul Kazahstaniya syaredne paleazojski kantynent yaki znahodziysya pamizh i Sibirskaj platformaj Yon pracyagvaecca ad Turgajskaga praginu i Turanskaj niziny da pustelnyay Gobi i Layraziya Asnoyny artykul Layraziya Layraziya zvyshkantynent isnavaly yak paynochnaya chastka razlomu protakantynenta Pangei paydnyovaya Gandvana u epohu poznaga mezazoyu Yadnay vyalikuyu chastku tyh terytoryj yakiya skladayuc syonnya isnyya kantynenty paynochnaga payshar ya Eyraziyu i Paynochnuyu Ameryku yakiya y svayu chargu adshchapilisya adzin ad adnago ad 135 da 200 milyonay gadoy nazad Pangeya Ultyma Asnoyny artykul Uyaylyaecca imavernym shto praz 100 200 mln gadoy kantynenty znoy pamknucca y superkantynent Myarkuyucca roznyya magchymyya scenary getaga z yadnannya vyadomyya pad nazvami i Gl taksamaStarazhytnyya platformy Superkantynent Chastka svetuKrynicyGeografiya Sovremennaya illyustrirovannaya enciklopediya M Rosmen Pod redakciej prof A P Gorkina 2006 Kontinent Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t gl red A M Prohorov 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1969 1978 rusk Statya na Planeta Zemlya R W McColl red 2005 continents Encyclopedia of World Geography Volume 1 Golson Books Ltd ISBN 9780816072293 Praverana 2012 06 26 And since Africa and Asia are connected at the Suez Peninsula Europe Africa and Asia are sometimes combined as Afro Eurasia or Eurafrasia Oceano Uno Diccionario Enciclopedico y Atlas Mundial Continente page 392 1730 ISBN 84 494 0188 7 Los Cinco Continentes The Five Continents Planeta De Agostini Editions 1997 ISBN 84 395 6054 0 1 official Greek Paedagogical Institute 6th grade Geography textbook 5 1 continents combined America model Pankosmios Enyklopaidikos Atlas CIL Hellas Publications ISBN 84 407 0470 4 page 30 5 1 combined America continents model Neos Eikonographemenos Geographikos Atlas Siola Alexiou 6 continents combined America model Lexico tes Hellenikes Glossas Papyros Publications ISBN 978 960 6715 47 1 lemma continent epeiros 5 continents model 2 Lexico Triantaphyllide online dictionary Greek Language Center Kentro Hellenikes Glossas lemma continent epeiros 6 continents combined America model Lexico tes Neas Hellenikes Glossas G Babiniotes Kentro Lexikologias Legicology Center LTD Publications ISBN 960 86190 1 7 lemma continent epeiros 6 continents combined America model Note and clarification on the above the sometimes used in Greece 5 and 5 1 continents models mentioned above are equivalent to the 6 inhabited continents combined America model excluding including separately mentioning the uninhabited and once lesser known or unknown Antarctica just like the Olympic Circles Logo they don t refer to some other 5 or other number continent modeling scheme Continent The Columbia Encyclopedia 2001 New York Columbia University Press Bartleby World Xpeditions Atlas 2006 Washington DC National Geographic Society The World Continents Arhivavana 21 lyutaga 2006 Atlas of Canada Continent Encyclopaedia Britannica 2006 Chicago Encyclopaedia Britannica Inc The New Oxford Dictionary of English 2001 New York Oxford University Press Continent Arhivavana 28 kastrychnika 2009 2009 10 31 Continent McArthur Tom ed 1992 The Oxford Companion to the English Language New York Oxford University Press p 260 isp http lema rae es dpd key norteamerica a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite book title Shablon Cite book cite book a Adsutnichae abo pusty title UNEP World Conservation Monitoring Centre Protected Areas and World Heritage Great Barrier Reef World Heritage Area nyavyzn nedastupnaya spasylka Department of the Environment and Heritage 1980 Arhivavana z pershakrynicy 31 zhniynya 2006 Praverana 31 03 2008 N V Lubnina Vostochno evropejskij kraton ot neoarheya do paleozoya po paleomagnitnym dannym Arhivavana 2 lyutaga 2012 Rogers J J W and Santosh M 2002 Configuration of Columbia a Mesoproterozoic supercontinent Gondwana Research v 5 pp 5 22 Zhao Guochun 2002 Review of global 2 1 1 8 Ga orogens implications for a pre Rodinia supercontinent Earth Science Reviews 59 125 162 Praverana 2007 01 07 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite journal title Shablon Cite journal cite journal a Nevyadomy parametr coauthors ignaravany prapanuecca author Zhao Guochun 2004 A Paleo Mesoproterozoic supercontinent assembly growth and breakup Earth Science Reviews 67 91 123 Praverana 2007 01 08 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite journal title Shablon Cite journal cite journal a Nevyadomy parametr coauthors ignaravany prapanuecca author Pesonen Lauri J November 2004 Paleomagnetic Configuration of Continents During the Proterozoic PDF Arhivavana z aryginala PDF 20 lipenya 2011 Praverana 2006 03 11 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite journal title Shablon Cite journal cite journal a Shablon cytavannya journal patrabue journal Nevyadomy parametr coauthors ignaravany prapanuecca author Bispo Santos Franklin June 2008 Columbia revisited Paleomagnetic results from the 1790 Ma colider volcanics SW Amazonian Craton Brazil Precambrian Research v 164 p 40 49 162 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite journal title Shablon Cite journal cite journal a Shablon cytavannya journal patrabue journal access date patrabue url Nevyadomy parametr coauthors ignaravany prapanuecca author Statya o Rodinii na portale obrazovatelnyh resursov Li Z X Bogdanova S V Collins A S Davidson A B De Waele R E Ernst I C W Fitzsimons R A Fuck D P Gladkochub J Jacobs K E Karlstrom S Lul L M Natapov V Pease S A Pisarevsky K Thrane and V Vernikovsky 2008 Assembly configuration and break up history of Rodinia A synthesis Precambrian Research 160 179 210 Houseman Greg Dispersal of Gondwanaland nyavyzn Arhivavana z pershakrynicy 4 lyutaga 2012 Praverana 21 Oct 2008 SpasylkiRekanstrukcyya drejfa macyarykoy angl