У гэтай старонкі няма правераных версій хутчэй за ўсё яе якасць не ацэньвалася на адпаведнасць стандартам Вакуум лац vac

У гэтай старонкі няма правераных версій, хутчэй за ўсё, яе якасць не ацэньвалася на адпаведнасць стандартам.

Вакуум (лац.: vacuum — пустата) — стан матэрыі ў адсутнасці рэчыва. Таксама яго часам завуць , хоць гэта і няслушна. Набліжэнні да такога вакууму з газавым ціскам нашмат меншым за атмасферны ціск таксама называецца вакуумам, гэта значыць такі стан разрэджанага газу характырызуецца большым памерам даўжыны вольнага прабегу малекулы за памеры пасудзіны, у якой знаходзіцца газ. Фізікі часцяком абмяркоўваюць ідэальны вынік тэсту, які будзе адбывацца ў ідэальным вакууме, які яны часам проста называюць «вакуумам» ці вольнай прасторай, а таксама выкарыстоўваць тэрмін частковага вакууму для абазначэння фактычнага недасканалага вакууму, які можна было б мець у лабараторых умовах.

Якасць частковага вакууму залежыць ад таго, як блізка ён набліжаецца да ідэальнага вакууму. Пры іншых роўных умовах, зніжэнне ціску газу азначае большую высокую якасць вакууму. Напрыклад, тыповы пыласос вырабляе дастаткова ўсмоктвання, каб паменшыць ціск паветра прыкладна на 20%. Звышвысокія вакуумныя камеры выкарыстоўваюцца ў даследваннях па хіміі, фізіцы і тэхніцы, маючы паказчык ніжэй за 10⁻¹² атмасфернага ціску. Касмічная прастора з’яўляецца вакуумам з яшчэ лепшай якасцю, з сярэднім паказчыкам ва ўсяго некалькі атамаў вадароду на кубічны метр. У сучаснай фізіцы часціц, вакуумны стан разглядаецца як асноўны стан матэрыі.

Частковы вакуум з вынаходствам лямпаў напальвання і вакуумных лямпаў напачатку XX стагоддзя стаў шырока выкарыстоўвацца ў прамысловасці. У вакууме праводзіцца значная колькасць фізічных эксперыментаў, бо адсутнасць паветра або атмасферы іншага складу дазваляе паменшыць непажаданы ўплыў на аб'ект даследвання. Цікавасць да вывучэння вакууму павялічылася пасля выхаду чалавека ў космас. Варта адрозніваць паняцці фізічнага вакууму і тэхнічнага вакууму.

Тэхнічны вакуум

Ужываецца звычайна да газу, які запаўняе абмежаваны аб'ём. У макраскапічных аб'ёмах ідэальны вакуум недасяжны на практыцы, паколькі пры канчатковай тэмпературы ўсе матэрыялы валодаюць ненулявой шчыльнасцю насычаных пароў. Акрамя таго, шматлікія матэрыялы (у тым ліку тоўстыя металічныя, шкляныя і іншыя сценкі пасудзін) прапускаюць газы. У мікраскапічных аб'ёмах, аднак, дасягненне ідэальнага вакууму ў прынцыпе магчыма.

На практыцы моцна разрэджаны газ завуць тэхнічным вакуумам. Строга кажучы, тэхнічным вакуумам завуць газ у пасудзіне або трубаправодзе з ціскам ніжэй, чым у навакольнай атмасферы. Паводле іншага азначэння, калі малекулы, або атамы газу перастаюць сутыкацца адзін з адным, і газадынамічныя ўласцівасці змяняюцца вязкастнымі (пры ціску каля 1 ) кажуць аб дасягненні нізкага вакууму. Звычайна нізкавакуумная помпа стаіць паміж атмасферным паветрам і высокавакуумнай помпай, ствараючы папярэдняе разрэджанне, таму нізкі вакуум часта завуць . Пры наступным паніжэнні ціску ў камеры, павялічваецца сярэдняя даўжыня вольнага прабегу λ малекул газу. Пры λ >> d, дзе d - памеры камеры, малекулы газу ўжо не сутыкаюцца адзін з адной, а вольна перамяшчаюцца ад сценкі да сценкі, у гэтым выпадку кажуць аб высокім вакууме(10⁻⁵ Тор). Звышвысокі вакуум адпавядае ціску 10⁻⁹ Тор і ніжэй. Для параўнання, ціск у космасе на некалькі парадкаў ніжэй, у далёкім жа космасе і зусім можа дасягаць 10⁻³⁰ Тор і ніжэй.

Высокі вакуум у мікраскапічных парах некаторых крышталёў дасягаецца пры атмасферным ціску, што звязана менавіта з даўжынёй вольнага прабегу газу.

Апараты, якія выкарыстоўваюцца для дасягнення і падтрымання вакууму, завуцца . Для паглынання газаў і стварэння неабходнай ступені вакууму выкарыстоўваюцца . Шырэйшы тэрмін ўключае таксама прыборы для вымярэння і кантролю вакууму, маніпулявання прадметамі і правядзення тэхналагічных аперацый у вакуумнай камеры, і т. д.

Варта адзначыць, што нават у ідэальным вакууме пры канчатковай тэмпературы заўсёды існуе некаторае цеплавое выпраменьванне (газ фатонаў). Такім чынам, цела, змешчанае ў ідэальны вакуум, рана або позна прыйдзе ў цеплавую раўнавагу са сценкамі вакуумнай камеры за кошт абмену цеплавымі фатонамі.

Фізічны вакуум

Пад у сучаснай фізіцы разумеюць цалкам пазбаўленай матэрыі прастора. Нават калі бы атрымалася атрымаць гэты стан на практыцы, ён не быў бы . Квантавая тэорыя поля сцвярджае, што, у згодзе з прынцыпам нявызначанасці, у фізічным вакууме няспынна нараджаюцца і знікаюць віртуальныя часціцы: адбываюцца так званыя нулявыя ваганні палёў. У некаторых пэўных тэорыях поля вакуум можа валодаць нетрывіяльнымі тапалагічнымі ўласцівасцямі, але не толькі, а таксама ў тэорыі могуць існаваць некалькі розных вакуумаў, якія адрозніваюцца шчыльнасцю энергіі, і т. д.

Некаторыя з гэтых прадказанняў тэорыі поля ўжо былі паспяхова пацверджаныя эксперыментам. Так, эфект Казіміра і лэмбаўскі зрух атамных узроўняў тлумачыцца нулявымі ваганнямі электрамагнітнага поля ў фізічным вакууме. На некаторых іншых паданнях аб вакууме грунтуюцца сучасныя фізічныя тэорыі. Напрыклад, існаванне некалькіх вакуумных станаў (так званых несапраўдных вакуумаў) з’яўляецца адным з галоўных асноў інфляцыйнай тэорыі Вялікага выбуху.

Але, мабыць, самым навочным са з’яў, якія нельга растлумачыць, не выкарыстаючы ідэю аб нулявых ваганнях вакууму, гэтае спантаннае выпраменьванне. Самыя звычайныя выпраменьвальныя лямпы напальвання не свяціліся б, калі б вакуум быў абсалютнай пустатой. Справа ў тым, што любы аб'ект (а, значыць, і ўзбуджаны атам), змешчаны ў абсалютна пустой прасторы, уяўляе сабой . А паколькі такая сістэма стабільная ў часе, то ніякага выпраменьвання не адбывалася бы. Ужо з гэтай простай развагі зразумела, што тлумачэнне спантаннага выпраменьвання патрабуе прыцягнення больш складанай мадэлі вакууму, чым класічная абсалютная пустата.

Ілжывы вакуум

Скалярны поле φ ў стане фальшывага вакууму. Энергія E вышэй, чым у стане праўдзівага вакууму (асноўны стан), але патэнцыйны бар'ер перашкаджае пераходзе поля. Такім чынам, пераход магчымы толькі пры высокай энергіі поля ці шляхам квантовомеханического

Асноўны артыкул: Ілжывы вакуум

Ілжывы вакуум - стан ў квантавай тэорыі поля, якое не з’яўляецца станам з глабальна мінімальнай энергіяй, а адпавядае яе лакальнаму мінімуму. Такі стан стабільна на працягу пэўнага часу (метастабільным), але можа «туннелировать" у стан сапраўднага вакууму.

Эйнштейновской вакуум

Асноўны артыкул: эйнштейновской вакуум

Эйнштейновской вакуум - часам сустракаецца назва для рашэнняў ураўненняў Эйнштэйна ў агульнай тэорыі адноснасці для пустога, без матэрыі, прасторы-часу. Сінонім - прастора Эйнштэйна.

Вакуумныя вырашэння гэтых раўнанняў атрымліваюцца пры адсутнасці матэрыі, гэта значыць пры тоесным роўнасці нуля тэнзар энергіі-імпульсу ў разгляданай вобласці прасторы-часу: Tμν = 0. Часта лямбда-член таксама прымаецца роўным нулю, асабліва пры даследаванні лакальных (некосмологических) рашэнняў. Аднак пры разглядзе вакуумных рашэнняў з ненулявое лямбда-членам (лямбда-вакуум) узнікаюць такія важныя касмалагічныя мадэлі, як мадэль Дэ Ситтера (Λ> 0) і мадэль анты-Дэ Ситтера (Λ <0).

Трывіяльным вакуумным рашэннем ураўненняў Эйнштэйна з’яўляецца плоскае прастору Мінкоўскага, то ёсць метрыка, разгляданая ў спецыяльнай тэорыі адноснасці. Іншыя вакуумныя рашэння раўнанняў Эйнштэйна ўключаюць у сябе, у прыватнасці, наступныя выпадкі:

Касмалагічныя мадэль Мілна (прыватны выпадак метрыкі Фрыдмана з нулявой шчыльнасцю энергіі)
Метрыка Шварцшильда, якая апісвае геаметрыю вакол сферычных сіметрычнай масы
Метрыка Кера, якая апісвае геаметрыю вакол верціцца масы
Плоская гравітацыйная хваля (і іншыя хвалевыя рашэння).

Гл. таксама

Несапраўдны вакуум
Тэорыя струн

Зноскі

Campbell, Jeff (2005). «Speed cleaning». p. 97. ISBN 1-59486-274-5.
Gabrielse, G., et. al. (1990). «Thousandfold Improvement in Measured Antiproton Mass». Phys. Rev. Lett. 65 (11): 1317–1320.
Tadokoro, M. (1968). «A Study of the Local Group by Use of the Virial Theorem». Publications of the Astronomical Society of Japan 20: 230.
Физическая энциклопедия, т.5. Стробоскопические приборы — Яркость/ Гл. ред. А. М. Прохоров. Ред.кол.:А. М. Балдин,А. М. Бонч-Бруевич и др. — М.:Большая Российская Энциклопедия, 1994, 1998.-760 с.:ил. ISBN 5-85270-101-7, стр.644
On the concepts of vacuum and mass and the search for higgs (англ.) // Modern Physics Letters A. — 2012. — Vol. 27. — P. 1230041. — :10.1142/S0217732312300418. — arXiv:1212.1031.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вакуум
American Vacuum Society. (англ.)
Vacuum Energy in High Energy Physics. (англ.)
Vacuum, Production of Space. (англ.)

[1] Campbell, Jeff (2005). «Speed cleaning». p. 97. ISBN 1-59486-274-5.

[2] Gabrielse, G., et. al. (1990). «Thousandfold Improvement in Measured Antiproton Mass». Phys. Rev. Lett. 65 (11): 1317–1320.

[3] Tadokoro, M. (1968). «A Study of the Local Group by Use of the Virial Theorem». Publications of the Astronomical Society of Japan 20: 230.

[4] Физическая энциклопедия, т.5. Стробоскопические приборы — Яркость/ Гл. ред. А. М. Прохоров. Ред.кол.:А. М. Балдин,А. М. Бонч-Бруевич и др. — М.:Большая Российская Энциклопедия, 1994, 1998.-760 с.:ил. ISBN 5-85270-101-7, стр.644

[5] On the concepts of vacuum and mass and the search for higgs (англ.) // Modern Physics Letters A. — 2012. — Vol. 27. — P. 1230041. — :10.1142/S0217732312300418. — arXiv:1212.1031.