Масты

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Масты (значэнні).

Масты́ (трансліт.: Masty) — горад у Гродзенскай вобласці Беларусі, адміністрацыйны цэнтр Мастоўскага раёна, на Нёмане пры ўпадзенні ў яго Зэльвянкі. За 60 км на паўднёвы ўсход ад Гродна. Вузел чыгунак і аўтадарог на Гродна, Ліду, Ваўкавыск. Насельніцтва 14 683 чал. (2023).

Горад Масты Герб Сцяг Краіна Беларусь Вобласць Гродзенская Раён Мастоўскі Каардынаты 53°24′00″ пн. ш. 24°32′00″ у. д.^HGЯO Першая згадка 1486 Горад з 1955 Плошча 11,6 км² Вышыня цэнтра 118 м Водныя аб’екты Нёман Насельніцтва ▼14 447 чал. (1 студзеня 2024) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1515 Паштовыя індэксы 231591 Аўтамабільны код 4 СААТА 4240501000 Масты на карце Беларусі ±

Масты на Вікісховішчы

Гісторыя

Упершыню згадваецца ў 1486 годзе як мястэчка, цэнтр воласці Гарадзенскага павета Вялікага Княства Літоўскага. У 1561 годзе тут былі 9 вуліц па абодвух берагах Нёмана, прыстань і паром. Пасля 1589 года валасны цэнтр Гродзенскай эканоміі. Паводле грамат 1601, 1633, 1653 і 1677 гадоў каралёў Рэчы Паспалітай яго жыхары атрымалі некаторыя прывілеі па магдэбургскім праве, з 1633 года тут праводзіліся штотыднёвыя таргі і 2 кірмашы ў год.

З 1795 года ў складзе Расійскай імперыі, мястэчка Гродзенскага павета.

У Першую сусветную вайну акупаваны германскімі войскамі, якія знаходзіліся тут да канца 1918 года. 25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай тэрыторыя абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. З 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай I з’езда КП(б)Б у складзе БССР, з 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР. 14 лютага 1919 года ў Мастах адбыліся сутыкненні паміж польскімі і бальшавіцкімі ўзброенымі фарміраваннямі, некаторымі гісторыкамі гэтыя падзеі апісваюцца як пачатак польска-савецкай вайны (1919—1921).

Паводле Рыжскага міру з 1921 года Масты ў складзе Польскай Рэспублікі, цэнтр гміны Гродзенскага павета.

З 1939 года ў БССР, з 1940 года рабочы пасёлак, цэнтр Мастоўскага раёна. З 1949 года гарадскі пасёлак, з 1955 года — горад.

Насельніцтва

• 1897 год — 2633 чал.;
• 1939 год — 4,7 тыс. чал.;
• 1970 год — 11,6 тыс. чал.;
• 1995 год — 19,2 тыс. чал.;
• 2004 год — 17,4 тыс. чал.;
• 2006 год — 16,8 тыс. чал.;
• 2016 год — 15 948 чал.;
• 2017 год — 15 883 чал.
• 2019 год — 15 770 чал.
• 2023 год — 14 683 чал.

Эканоміка

Прадпрыемствы дрэваапрацоўчай (ААТ «Мастоўдрэў»), лёгкай і харчовай прамысловасці. Гасцініца «Масты». У ваколіцах горада зона адпачынку рэспубліканскага значэння «Масты».

Славутасці

• Касцёл Маці Божай Тройчы Цудоўнай.
• Царква ў гонар абраза Божай Маці «Усіх Гаротных Радасць».
• Свята-Ільінская царква (1910).
• Царква ў імя святой праведнай Сафіі Слуцкай.
• Мастоўскі дзяржаўны музей «Лес і чалавек».
• Помнік землякам.

Старыя фотаздымкі

• Паром цераз Нёман, 1950-я гады.
• Стары мост цераз Нёман, 1950-я гады.
• Фабрыка Канапацкіх, да 1919 года.
• Чыгуначная станцыя, да 1919 года.

Вядомыя асобы

Асноўны артыкул: Вядомыя асобы Мастоў

Зноскі

1. GeoNames — 2005. Праверана 9 ліпеня 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q830106"></a>
2. Численность населения на 1 января 2024 г. и среднегодовая численность населения за 2023 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Белстат, 2024.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q125194897"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a>
3. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2004. — 469 с. ISBN 985-458-098-9 (DJVU).
4. dzieje.pl
5. Беларусь 1995.
6. Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (30 сакавіка 2016). Праверана 3 красавіка 2017.
7. Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.

Літаратура

• Масты // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 469. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Масты

• Геаграфічныя звесткі па тэме Масты на OpenStreetMap
• Масты: рэгіянальны партал Архівавана 18 снежня 2008.
• www.masty.org Архівавана 17 верасня 2008.
• г. Масты на Radzima.org