Княгі́нін (трансліт.: Kniahinin, руск.: Княгинин) — аграгарадок у Мядзельскім раёне Мінскай вобласці. Адміністрацыйны цэнтр Княгінінскага сельсавета. Чыгуначная станцыя на лініі Маладзечна — Полацк.
Аграгарадок Княгінін
± | ||||||||||||||||||||||||
Княгінін на Вікісховішчы |
Гісторыя
Упершыню вёска ўзгадваецца з 15 стагоддзі. У 1493 годзе Княгінь, паводле Актаў Літоўскай метрыкі, з'яўлялася шляхецкай уласнасцю.
У 16 стагоддзі кароль Жыгімонт Стары падараваў сяло Княгінін , пазней яно перайшло ва ўладанні . З'яўлялася маёнткам Ашмянскага павета Віленскага ваяводства. У маёнтку знаходзілася царква, вядомая, паводле архіўных звестак, з 1713 года. Царква з'яўлялася ўніяцкай да 1860-х гг, і, паводле падання, была заснавана Радзевічам.
З 1793 года Княгінін знаходзіцца ў складзе Расійскай імперыі і з'яўляецца цэнтрам воласці ў Вілейскім павеце, якая складалася з 10 сельскіх грамад, 55 населеных пунктаў, 473 двароў, 6051 жыхара і 17 696 дзесяцін зямлі.
У 1846 годзе маёнтак Княгінін з'яўляўся ўладаннем К. І. Козела і складаўся з 5 вёсак і засценка. У маёнтку размяшчаліся 3 карчмы, 2 млыны (вадзяны і ), вінакурня і 26 дваровых сялян. У 1890 годзе ў вінакурні размяшчалася паравая машына і працавалі 11 рабочых. З 1866 года ў Княгініне працавала , дзе ў 1892/93 навучальным годзе вучыўся 71 хлопчык. Таксама дзейнічала жаночае народнае вучылішча, дзе ў 1892/93 навучальным годзе вучыліся 15 дзяўчынак. У 1897 годзе сяло, складалася з 12 двароў і 51 жыхара. Тут размяшчалася валасное кіраванне, вучылішча, крама, карчма.
У 1904 годзе на месцы вёскі знаходзіліся сяло і маёнтак Княгінін-Стары. У сяле было 17 жыхароў і 2 праваслаўныя сядзібы (4 і 5 жыхароў). Маёнтак з'яўляўся ўладаннем Казелы і налічваў 46 жыхароў. У маёнтку знаходзіліся царква, сельскі ўрачэбны ўчастак, казённая вінная крама.
У час Першай сусветнай вайны ў Княгініне размяшчаўся ваенны шпіталь. На вясковых могілках пахаваныя каля 2,5 тысяч салдат расійскай арміі, якія загінулі ў час Нарачанскай аперацыі, што праводзілася ў сакавіку 1916 годзе.
У 1917 годзе створаны валасны савет рабочых і салдацкіх дэпутатаў. У 1918 годзе ў былым маёнтку была адкрыта школа. З лютага да снежня 1918 г. акупіравана германскімі войскамі. З 1919 г. ў складзе БССР.
У 1921—1939 гадах фальварак Стары-Княгінін знаходзіцца ў складзе Вілейскага павета Віленскага ваяводства, а фальварак Княгінін — у складзе Вілейскага павета Віленскага ваяводства. У фальварках былі 3 двары, 67 жыхароў і 3 двары, 15 жыхароў адпаведна. Таксама тут знаходзіўся паліцэйскі ўчастак. У 1925—1927 гадах у вёсцы быў арганізаваны драматычны гурток пад кіраўніцтвам А. П. Антановіча. Гурток праводзіў асветніцкую работу сярод насельніцтва. У чэрвені 1926 года члены гуртка сталі членамі Беларускай сялянска-работніцкай грамады. У 1939 г. вёска, 19 двароў, 100 жыхароў, царква, паштовае аддзяленне; былы маёнтак Княгінін налічваў 31 жыхара.
З верасня 1939 г. ў БССР, з 12 кастрычніка 1940 года вёска з'яўляецца цэнтрам Княгініскага сельсавета Крывіцкага раёна Вілейскай вобласці (з 20 верасня 1944 года — Маладзечанскай).
У Вялікую Айчынную вайну з пачатку ліпеня 1941 г. акупіравана нямецка-фашысцкімі захопнікамі. У чэрвені 1944 г. партызаны брыгад імя С. М. Будзённага і імя Л. М. Наватара авалодалі чыгуначнай станцыяй Княгінін і ўтрымлівалі яе да падыходу Чырвонай Арміі. У цэнтры вёскі на ўшанаванне памяці 36 землякоў у 1965 г. пастаўлены абеліск.
У 1949 годзе створаны калгас «Шлях да камунізму», куды ўвайшлі 47 гаспадарак вёсак Княгінін і Васюлькі. З 1957 года вёска з'яўляецца цэнтрам саўгаса «». 20 студзеня 1960 года вёска ўвайшла ў склад Мінскай вобласці. З 25 снежня 1962 года вёска знаходзіцца ў складзе Мядзельскага раёна. 12 лістапада 1966 года — населеныя пункты Княгінін, пасёлак чыгуначнай станцыі Княгінін, Стара-Княгінін, Міцькавічы, Васюлькі былі аб'яднаныя ў адзін — вёску Княгінін.
На 1 студзеня 1997 года вёска налічвала 464 двары і 1097 жыхароў. З 2008 г. аграгарадок.
Інфраструктура
Па стане на 1997 год у вёсцы размяшчаліся будынак выканаўчага камітэта Княгінінскага сельсавета, канторы саўгасу, чыгуначнай станцыі, аддзяленні сувязі і ашчаднага банка, Дом культуры, бібліятэка, , аптэка, комплексны прыёмны пункт бытавога абслугоўвання насельніцтва, сталоўка, 7 крам, 2 прыватныя крамы, сярэдняя школа, дзіцячы садок, хлебапрыёмнае прадпрыемства Вілейскага камбікормавага завода, аддзяленне сельгасхіміі, сельгастэхніка, раённая нарыхтоўчая кантора, гаспадарчы двор саўгаса, рамонтныя майстэрні, жывёлагадоўчы комплекс і , міжраённая жыллёва-камунальная гаспадарка, газанапаўняльная станцыя, асфальтава-бетонны завод, малое прадпрыемства «Віком», база райспажыўсаюза.
Славутасці
- Троіцкая драўляная царква (другая палова ХІХ стагоддзя) — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 613Г000434
- Мураваная капліца на могілках, пачатак 20 ст.
Ушанаванне памяці
У 1965 годзе ў цэнтры Княгініна ў памяць аб 36 вяскоўцах, якія загінулі ў баях у час Вялікай Айчыннай вайны, быў усталяваны абеліск.
Вядомыя асобы
- Аляксандр Фаміч Адамовіч (1900—1937) — партыйны і дзяржаўны дзеяч БССР. Нарадзіўся ў вёсцы Васюлькі, якая ў 1966 годзе ўвайшла ў склад вёскі Княгінін.
- Іосіф Аркадзьевіч Антановіч (1931—2012) — дзяржаўны дзеяч БССР.
- Мікалай Андрэевіч Сухій (1922—2016) — дзяржаўны дзеяч БССР, Герой Сацыялістычнай Працы.
- Віктар Арсеньевіч Саковіч (1930—2001) — беларускі педагог, Заслужаны настаўнік БССР.
Цікавыя факты
У 1924 годзе ўпаўнаважаны ад сялян вёсак Васюлькі, , Княгінін і чыгуначнай станцыі Я. Антановіч падаў школьнаму інспектару Вілейскага павета прашэнне замяніць польскую школу ў Княгініне на беларускую, а таксама 32 дэкларацыі на 52 дзяцей, бацькі якіх дабіваліся школы на роднай мове. Інспектар адмовіў, спаслаўшыся на тое, што «мала беларусаў».
Зноскі
- Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)
Літаратура
- Памяць: Гісторыка-дакументальная хроніка Мядзельскага раёна. Мінск, «Беларуская Энцыклапедыя» імя Петруся Броўкі, 1998. ISBN 985-11-0107-9
Спасылкі
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Княгінін
- Княгінін на сайце Radzima.org
- Княгінін на сайце Глобус Беларусі (руск.)
- Kniahinin, wieś, powiat wilejski // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom IV: Kęs — Kutno (польск.). — Warszawa, 1883. — S. 192.
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Knyagi nin translit Kniahinin rusk Knyaginin agragaradok u Myadzelskim rayone Minskaj voblasci Administracyjny centr Knyagininskaga selsaveta Chygunachnaya stancyya na linii Maladzechna Polack Agragaradok Knyaginin Kraina BelarusVoblasc MinskayaRayon MyadzelskiSelsavet KnyagininskiKaardynaty 54 40 54 pn sh 27 10 13 u d H G Ya OPershaya zgadka 1493Kolkasc dvaroy 464Naselnictva 1 097 chalavek 1997 Chasavy poyas UTC 3Telefonny kod 375 1797Pashtovy indeks 222377Aytamabilny kod 5Knyaginin na karce Belarusi Knyaginin na VikishovishchyGistoryyaUpershynyu vyoska yzgadvaecca z 15 stagoddzi U 1493 godze Knyagin pavodle Aktay Litoyskaj metryki z yaylyalasya shlyaheckaj ulasnascyu U 16 stagoddzi karol Zhygimont Stary padaravay syalo Knyaginin paznej yano perajshlo va yladanni Z yaylyalasya mayontkam Ashmyanskaga paveta Vilenskaga vayavodstva U mayontku znahodzilasya carkva vyadomaya pavodle arhiynyh zvestak z 1713 goda Carkva z yaylyalasya yniyackaj da 1860 h gg i pavodle padannya byla zasnavana Radzevicham Z 1793 goda Knyaginin znahodzicca y skladze Rasijskaj imperyi i z yaylyaecca centram volasci y Vilejskim pavece yakaya skladalasya z 10 selskih gramad 55 naselenyh punktay 473 dvaroy 6051 zhyhara i 17 696 dzesyacin zyamli U 1846 godze mayontak Knyaginin z yaylyaysya yladannem K I Kozela i skladaysya z 5 vyosak i zascenka U mayontku razmyashchalisya 3 karchmy 2 mlyny vadzyany i vinakurnya i 26 dvarovyh syalyan U 1890 godze y vinakurni razmyashchalasya paravaya mashyna i pracavali 11 rabochyh Z 1866 goda y Knyaginine pracavala dze y 1892 93 navuchalnym godze vuchyysya 71 hlopchyk Taksama dzejnichala zhanochae narodnae vuchylishcha dze y 1892 93 navuchalnym godze vuchylisya 15 dzyaychynak U 1897 godze syalo skladalasya z 12 dvaroy i 51 zhyhara Tut razmyashchalasya valasnoe kiravanne vuchylishcha krama karchma U 1904 godze na mescy vyoski znahodzilisya syalo i mayontak Knyaginin Stary U syale bylo 17 zhyharoy i 2 pravaslaynyya syadziby 4 i 5 zhyharoy Mayontak z yaylyaysya yladannem Kazely i nalichvay 46 zhyharoy U mayontku znahodzilisya carkva selski yrachebny ychastak kazyonnaya vinnaya krama U chas Pershaj susvetnaj vajny y Knyaginine razmyashchaysya vaenny shpital Na vyaskovyh mogilkah pahavanyya kalya 2 5 tysyach saldat rasijskaj armii yakiya zaginuli y chas Narachanskaj aperacyi shto pravodzilasya y sakaviku 1916 godze U 1917 godze stvorany valasny savet rabochyh i saldackih deputatay U 1918 godze y bylym mayontku byla adkryta shkola Z lyutaga da snezhnya 1918 g akupiravana germanskimi vojskami Z 1919 g y skladze BSSR U 1921 1939 gadah falvarak Stary Knyaginin znahodzicca y skladze Vilejskaga paveta Vilenskaga vayavodstva a falvarak Knyaginin u skladze Vilejskaga paveta Vilenskaga vayavodstva U falvarkah byli 3 dvary 67 zhyharoy i 3 dvary 15 zhyharoy adpavedna Taksama tut znahodziysya palicejski ychastak U 1925 1927 gadah u vyoscy byy arganizavany dramatychny gurtok pad kiraynictvam A P Antanovicha Gurtok pravodziy asvetnickuyu rabotu syarod naselnictva U cherveni 1926 goda chleny gurtka stali chlenami Belaruskaj syalyanska rabotnickaj gramady U 1939 g vyoska 19 dvaroy 100 zhyharoy carkva pashtovae addzyalenne byly mayontak Knyaginin nalichvay 31 zhyhara Z verasnya 1939 g y BSSR z 12 kastrychnika 1940 goda vyoska z yaylyaecca centram Knyaginiskaga selsaveta Kryvickaga rayona Vilejskaj voblasci z 20 verasnya 1944 goda Maladzechanskaj U Vyalikuyu Ajchynnuyu vajnu z pachatku lipenya 1941 g akupiravana nyamecka fashysckimi zahopnikami U cherveni 1944 g partyzany brygad imya S M Budzyonnaga i imya L M Navatara avalodali chygunachnaj stancyyaj Knyaginin i ytrymlivali yae da padyhodu Chyrvonaj Armii U centry vyoski na yshanavanne pamyaci 36 zemlyakoy u 1965 g pastayleny abelisk U 1949 godze stvorany kalgas Shlyah da kamunizmu kudy yvajshli 47 gaspadarak vyosak Knyaginin i Vasyulki Z 1957 goda vyoska z yaylyaecca centram saygasa 20 studzenya 1960 goda vyoska yvajshla y sklad Minskaj voblasci Z 25 snezhnya 1962 goda vyoska znahodzicca y skladze Myadzelskaga rayona 12 listapada 1966 goda naselenyya punkty Knyaginin pasyolak chygunachnaj stancyi Knyaginin Stara Knyaginin Mickavichy Vasyulki byli ab yadnanyya y adzin vyosku Knyaginin Na 1 studzenya 1997 goda vyoska nalichvala 464 dvary i 1097 zhyharoy Z 2008 g agragaradok InfrastrukturaChygunachnaya stancyya Pa stane na 1997 god u vyoscy razmyashchalisya budynak vykanaychaga kamiteta Knyagininskaga selsaveta kantory saygasu chygunachnaj stancyi addzyalenni suvyazi i ashchadnaga banka Dom kultury bibliyateka apteka kompleksny pryyomny punkt bytavoga abslugoyvannya naselnictva staloyka 7 kram 2 pryvatnyya kramy syarednyaya shkola dzicyachy sadok hlebapryyomnae pradpryemstva Vilejskaga kambikormavaga zavoda addzyalenne selgashimii selgastehnika rayonnaya naryhtoychaya kantora gaspadarchy dvor saygasa ramontnyya majsterni zhyvyolagadoychy kompleks i mizhrayonnaya zhyllyova kamunalnaya gaspadarka gazanapaynyalnaya stancyya asfaltava betonny zavod maloe pradpryemstva Vikom baza rajspazhyysayuza SlavutasciSvyata Troickaya carkvaKaplicaTroickaya draylyanaya carkva drugaya palova HIH stagoddzya Gistoryka kulturnaya kashtoynasc Belarusi shyfr 613G000434 shyfr 613G000434 Muravanaya kaplica na mogilkah pachatak 20 st Ushanavanne pamyaciU 1965 godze y centry Knyaginina y pamyac ab 36 vyaskoycah yakiya zaginuli y bayah u chas Vyalikaj Ajchynnaj vajny byy ustalyavany abelisk Vyadomyya asobyAlyaksandr Famich Adamovich 1900 1937 partyjny i dzyarzhayny dzeyach BSSR Naradziysya y vyoscy Vasyulki yakaya y 1966 godze yvajshla y sklad vyoski Knyaginin Iosif Arkadzevich Antanovich 1931 2012 dzyarzhayny dzeyach BSSR Mikalaj Andreevich Suhij 1922 2016 dzyarzhayny dzeyach BSSR Geroj Sacyyalistychnaj Pracy Viktar Arsenevich Sakovich 1930 2001 belaruski pedagog Zasluzhany nastaynik BSSR Cikavyya faktyU 1924 godze ypaynavazhany ad syalyan vyosak Vasyulki Knyaginin i chygunachnaj stancyi Ya Antanovich paday shkolnamu inspektaru Vilejskaga paveta prashenne zamyanic polskuyu shkolu y Knyaginine na belaruskuyu a taksama 32 deklaracyi na 52 dzyacej backi yakih dabivalisya shkoly na rodnaj move Inspektar admoviy spaslayshysya na toe shto mala belarusay ZnoskiNazvy naselenyh punktay Respubliki Belarus Minskaya voblasc narmatyyny davednik I A Gaponenka I L Kapyloy V P Lemcyugova i insh pad red V P Lemcyugovaj Mn Tehnalogiya 2003 604 s ISBN 985 458 054 7 DJVU LitaraturaPamyac Gistoryka dakumentalnaya hronika Myadzelskaga rayona Minsk Belaruskaya Encyklapedyya imya Petrusya Broyki 1998 ISBN 985 11 0107 9SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Knyaginin Knyaginin na sajce Radzima org Knyaginin na sajce Globus Belarusi rusk Kniahinin wies powiat wilejski Slownik geograficzny Krolestwa Polskiego i innych krajow slowianskich Tom IV Kes Kutno polsk Warszawa 1883 S 192