Александрыя

Александрыя — горад, важнейшы гандлёвы і культурны цэнтр Егіпта на беразе Міжземнага мора ў дэльце р. Ніл, цяпер адміністрацыйны цэнтр губернатарства.

Горад Александрыя إسكندرية (al-Iskandariyya) Герб Сцяг Краіна  Егіпет Каардынаты 31°12′ пн. ш. 29°55′ у. д.^HGЯO Унутранае дзяленне 6 раёнаў Заснаваны 331 да н.э. Першая згадка 331 Плошча 2 679 км² Вышыня цэнтра −1 м Насельніцтва ▲5 039 975 чал. (1 ліпеня 2017) Часавы пояс Egypt Standard Time^[d] і Daylight saving time in Egypt^[d] Тэлефонны код 03 Паштовыя індэксы 21500 Афіцыйны сайт alexandria.gov.eg Александрыя на карце Егіпта

Медыяфайлы на Вікісховішчы

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Александрыя (значэнні).

Пабудаваны быў Аляксандрам Македонскім у 332—331 да н.э. Дзякуючы свайму зручнаму размяшчэнню горад хутка развіваўся і пасля смерці свайго заснавальніка стаў сталіцай грэка-егіпецкай дзяржавы Пталамеяў і цэнтрам эліністычнай культуры. 3 30-х да н.э. у складзе Рымскай імперыі. Надзвычай вялікае значэнне Александрыя іграла ў культурным і рэлігійным жыцці антычнага свету. У першыя стагоддзі ранняга сярэднявечча яна яшчэ працягвала заставацца адным з цэнтраў грэчаскай навуковай думкі, буйным гандлёва-прамысловым цэнтрам Візантыйскай імперыі, пад уладай якой яна знаходзілася з канца 4 ст. Александрыя разам з тым была і адным з галоўных цэнтраў ранняга хрысціянства і манаства. Менавіта тут у 4 ст. патрыярх ўзначаліў рэлігійную барацьбу супраць вучэння . А мясцовыя манахі-хрысціяне ў помсту за разбурэнне храма спалілі славутую Александрыйскую бібліятэку з усімі яе велізарнымі для таго часу кніжнымі фондамі. У 7 ст. Александрыя была заваявана арабамі, а пасля заснавання імі ў 969 Каіра наступіў яе заняпад.

Александрыя зноў набывае вялікае значэнне ў 1798 з пачаткам Егіпецкай кампаніі Напалеона. Французская армія захоплівае горад у ліпені 1798 і ўтрымлівае яго да 1801. У сакавіку 1801 брытанскі экспедыцыйны корпус разбівае французскія сілы, а ў верасні таго ж году пасля асады займае Александрыю. Пачынаецца перыяд панавання англічан. Махамед Алі, асманскі губернатар Егіпта, адбудоўвае горад, амаль да ступені яго былой славы. Паступова Александрыя становіцца горадам такога ж значэння ў эканамічным, культурным, транспартным, адукацыйным плане, як і Каір, а ў нечым і пераўзыходзіць яго. У 1954 Александрыя стала ахвярай бамбардзіроўкі ізраільскай авіяцыі.

Адміністрацыйнае дзяленне

Сучасная Александрыя падзяляецца на 6 раёнаў:

• Аль-Мантаза (1,2 млн жыхароў)
• Шарак (Усходняя Александрыя) (1 млн жыхароў)
• Васат (Цэнтральная Александрыя) (0,5 млн жыхароў)
• Аль-Амрыя (845 тыс. жыхароў)
• Агамі (Заходняя Александрыя) (390 тыс. жыхароў)
• Аль-Гамрок (146 тыс. жыхароў).

Два горада, якія знаходзяцца пад юрысдыкцыяй Александрыйскага губернатарства, ствараюць разам з самой Александрыяй агламерацыю:

• Борг аль-Араб (187 тыс. жыхароў)
• Нью-Борг аль-Араб (8 тыс. жыхароў).

Гарады-пабрацімы

Балтымар, ЗША Браціслава, Славакія Касабланка, Марока Кліўленд, ЗША Канстанца, Румынія

Дурбан, ПАР Ізмір, Турцыя Казанлык, Балгарыя Канпур, Індыя , Малайзія

Лімасол, Кіпр Адэса, Украіна Шанхай, Кітай Санкт-Пецярбург, Расія Фесалонікі, Грэцыя

Галерэя

• Музей Александрыі
• Вакзал Міср
• Абу Эль Абас Масджыд (мячэць)
• калона Эль Савары
• Мост Стэнлі

Вядомыя асобы

• Акоп Тыгранавіч Акапян
• Гіпація Александрыйская

Гл. таксама

• Тэрарыстычны акт у Александрыі

Крыніцы

1. GeoNames — 2005.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q830106"></a>
2. https://capmas.gov.eg/Admin/Pages%20Files/201871611358gov.pdf
3. Скарына Ф. Творы…

Літаратура

• Скарына Ф. Творы: Прадмовы, сказанні, пасляслоўі, акафісты, пасхалія / Уступ. арт., падрыхт. тэкстаў, камент., слоўнік А. Ф. Коршунава, паказальнікі А. Ф. Коршунава, В. А. Чамярыцкага. — Мн.: Навука і тэхніка, 1990. — С. 137. — 207 с.: іл. ISBN 5-343-00151-3.