Балга́рыя (балг.: България), Рэспу́бліка Балга́рыя (балг.: Република България), альтэрн.: Баўга́рыя — краіна, якая знаходзіцца ва ўсходняй частцы Балканскага паўвострава ў паўднёва-ўсходняй Еўропе.
| |||||
Дэвіз: «Съединението прави силата» | |||||
Гімн: «Мила Родино» | |||||
Заснавана | 681 | ||||
Дата незалежнасці | 5 верасня 1908 (ад Асманскай імперыі) | ||||
Афіцыйная мова | Балгарская | ||||
Сталіца | Сафія | ||||
Найбуйнейшыя гарады | Сафія, Плоўдзіў, Варна, Бургас, Русэ, Стара-Загора, Плевен, Добрыч, Слівен, Шумен | ||||
Форма кіравання | Парламенцкая рэспубліка | ||||
Прэм'ер-міністр | Румен Радзеў | ||||
Плошча • Усяго • % воднай паверхні | 105-я ў свеце 110.994 км² 0,3 | ||||
Насельніцтва • Ацэнка (2017) • Шчыльнасць | ▼7.050.034 чал. (98-я) 66,2 чал./км² (139-я) | ||||
ВУП (ППЗ) • Разам (2012) • На душу насельніцтва | $103,816 млрд (66-ы) $14.312 (69-ы) | ||||
ВУП (намінал) • Разам (2012) • На душу насельніцтва | $51,020 млрд (72-ы) $7.033 (76-ы) | ||||
ІРЧП (2013) | 0,782 (высокі) (57-ы) | ||||
Этнахаронім | Балгары | ||||
Валюта | Балгарскі леў | ||||
Інтэрнэт-дамен | .bg | ||||
Код ISO (Alpha-2) | BG | ||||
Код ISO (Alpha-3) | BGR | ||||
Код МАК | BUL | ||||
Тэлефонны код | +359 | ||||
Часавыя паясы | +2 |
Насельніцтва Балгарыі 7,4 мільёна жыхароў пераважна ўрбанізавана і, збольшага, сканцэнтравана ў адміністрацыйных цэнтрах . Большасць камерцыйных і культурных мерапрыемстваў краіны праходзяць у сталіцы і найбуйнейшым горадзе Сафіі, насельніцтва якой перавышае 1,2 мільёна чалавек. Балгарыя мае сухапутныя межы з Румыніяй на поўначы, Турцыяй і Грэцыяй на поўдні, а таксама Сербіяй і Паўночнай Македоніяй на захадзе. На ўсходзе краіна абмываецца Чорным морам.
Арганізаваныя дагістарычныя культуры пачалі развівацца на цяперашніх балгарскіх землях у перыяд неаліту. Старажытная гісторыя краіны бачыла прысутнасць фракійцаў, грэкаў і рымлян. У 681 годзе была створана адзіная балгарская дзяржава, Першае Балгарскае царства, якое дамінавала на большай частцы Балканаў і з'яўлялася культурным цэнтрам славян у Сярэднявеччы. Пасля падзення Другога Балгарскага царства ў 1396 годзе тэрыторыя краіны на пяць стагоддзяў апынулася пад уладай Асманскай імперыі. Расійска-турэцкая вайна 1877—1878 гадоў прывяла да стварэння трэцяй балгарскай дзяржавы — Княства Балгарыя. У наступныя гады дзяржава мела шэраг канфліктаў з краінамі-суседкамі, у выніку чаго Балгарыя супрацоўнічала з Германіяй у абедзвюх сусветных войнах. У 1946 годзе Балгарыя стала аднапартыйнай сацыялістычнай дзяржавай у складзе , падкантрольнага СССР. У снежні 1989 года кіруючая дазволіла правядзенне , якія прывялі да пераходу Балгарыі да дэмакратычнага ладу і рынкавай эканомікі.
Сучасная палітычная структура Балгарыі адносіцца да прыняцця дэмакратычнай канстытуцыі ў 1991 годзе. Балгарыя з'яўляецца унітарнай парламенцкай рэспублікай з высокай ступенню палітычнай, адміністрацыйнай і эканамічнай цэнтралізацыі. Дзяржава з'яўляецца членам многіх міжнародных арганізацый, уключаючы Еўрапейскі саюз, НАТА і Савет Еўропы, адной з заснавальніц Арганізацыі па бяспецы і супрацоўніцтве ў Еўропе (АБСЕ), а таксама тры разы займала месца ў Савеце бяспекі ААН.
Фізіка-геаграфічная характарыстыка
Геаграфічнае становішча
Балгарыя знаходзіцца ў Паўднёвай Еўропе на ўзбярэжжы Чорнага мора, ва ўсходняй частцы Балканскай паўвострава. З поўначы мяжуе з Румыніяй, на захадзе з Сербіяй і Паўночнай Македоніяй, а на поўдні з Грэцыяй і Турцыяй. Сталіцай краіны з'яўляецца Сафія (1,1 млн чалавек), іншымі буйнымі гарадамі з'яўляюцца Плоўдзіў, Варна, Бургас, Русэ, Стара-Загора, Плевен і Враца.
Агульная мяжа складае 1808 км, даўжыня ўзбярэжжа 379 км. Працягласць межаў з суседнімі краінамі складае: Румынія — 608 км, Грэцыя — 494 км, Сербія — 318 км, Турцыя — 240 км, Паўночная Македонія — 148 км.
Рэльеф
Каля 60 % плошчы Балгарыі займаюць горы і ўзвышшы, сярэдняя вышыня паверхні краіны складае каля 470 м над узроўнем мора.
Уздоўж паўночнай мяжы краіны цягнецца , якая займае ўсю поўнач Балгарыі. У цэнтральнай частцы краіны знаходзіцца асноўны горны масіў Балгарыі — Балканскія горы. У паўднёва-заходняй Балгарыі, на мяжы з Грэцыяй знаходзяцца горы Радопы, Рыла і Пірын, тут жа знаходзіцца самы высокі пункт Балканскага паўвострава гара Мусала (2925 м). Паўднёва-ўсходнюю частку Балгарыі займае , а на поўдзень ад яе, на мяжы з Турцыяй, невысокія горы і Странджа. Самымі высокімі пунктамі Балгарыі з'яўляюцца Мусала (2825 м), Віхрэн (2915 м) і (2376 м).
Клімат
Клімат Балгарыі ўмераны, цёплы, кантынентальны, сухі, на ўзбярэжжы мора — субтрапічны, вільготны. У гарах існуе кліматычная пояснасць. Сярэдняя тэмпература паветра ў студзені складае ад −6 °C у гарах, −3 °C у цэнтральнай частцы краіны і да 2 °C у паўднёвай частцы. У ліпені адпаведна ад 18 °C, 23 °C i 25 °C. Сярэднегадавая колькасць ападкаў ад 450 мм на поўначы да 1200 мм у гарах.
Гісторыя
Балгарская дзяржава, так званае Першае Балгарскае царства, паўстала ў 681 (з 1018 па 1186 — пад уладай Візантыі).
Другое Балгарскае царства існавала з 1187 па 1396 год.
У канцы XIV стагоддзя Балгарыя была заваявана Асманскай імперыяй. Вызваленая пасля паражэння Турцыі ў вайне з Расіяй 1877—1878.
З 1879 — княства на чале з нямецкім прынцам Аляксандрам, якога змяніў Фердынанд, з 1908 — незалежнае царства.
У 1912—1913 удзельнічала ў Балканскіх войнах, у выніку якіх атрымала тэрыторыі ў Македоніі і Фракіі, што раней належалі Асманскай імперыі, і выхад да Эгейскага мора.
У Першай сусветнай вайне выступіла на баку Германіі. Пацярпеўшы паражэнне, пазбавілася значнай часткі сваёй тэрыторыі і выхаду да Эгейскага мора.
Пасля перавароту 1923 года да ўлады прыйшоў фашысцкі ўрад.
У сакавіку 1941 года ўключаная ў 1940, на яе тэрыторыю былі ўведзены нямецкія войскі. Балгарыя атрымала часткі тэрыторый Югаславіі і Грэцыі. У верасні 1944 урад цара Барыса III быў скінуты ў выніку ўварвання савецкай арміі; Балгарыя абвясціла вайну Германіі.
15 верасня 1946 абвешчаная Народная Рэспубліка Балгарыя, якая развівалася па сацыялістычным шляху.
У 1989 у Балгарыі пачаліся глыбокія эканамічныя і палітычныя рэформы.
З 15 лістапада 1990 краіна называецца Рэспублікай Балгарыя.
З 1 студзеня 2007 года Балгарыя ўваходзіць у Еўрасаюз. MUIE BULGARIA
Дзяржаўны лад і палітыка
Згодна з канстытуцыяй прынятай 12 ліпеня 1991 года Балгарыя з'яўляецца рэспублікай, кіраўніком якой з'яўляецца прэзідэнт, які выбіраецца разам з , у прамых выбарах на пяцігадовы тэрмін. Кіраўніком ураду з'яўляецца прэм'ер-міністр, які назначаецца прэзідэнтам.
Заканадаўчая ўлада
Заканадаўчая ўлада прадстаўлена Народным сходам (Народно събрание), які складаецца з 240 дэпутатаў. Дэпутаты выбіраюцца на чатырохгадовы тэрмін.
Колер | Партыя | Месцаў |
---|---|---|
Урадавыя партыі (113) | ||
84 | ||
18 | ||
11 | ||
Партыі, якія падтрымліваюць урад (18) | ||
18 | ||
Апазіцыйныя партыі (109) | ||
(БСП — Левая Балгарыя) | 38 | |
30 | ||
14 | ||
11 | ||
(факт. ) | 5 | |
11 | ||
Усяго месцаў | 240 |
Адміністрацыйны падзел
З 1999 года Балгарыя дзеліцца на 28 абласцей (област), якія, сваімі межамі супадаюць з 28 акругамі, што існавалі да 1987 года. З 1987 да 1999 года краіна была падзелена на дзесяць вялікіх абласцей.
Назва кожнай вобласці супадае з назвай яго сталіцы. Сафія з'яўляецца адначасова і сталіцай вобласці і асобным горадам.
Вобласці дзеляцца на драбнейшыя адміністрацыйныя адзінкі — раёны (община).
Рэгіёны планавання: | |||||||||
№ | Сталіца | Плошча, км² | Насельніцтва | № | Сталіца | Плошча, км² | Насельніцтва | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Благаеўградская | Благоеўград | 6449 | 323,552 | 15 | Плоўдзіўская | Плоўдзіў | 5972 | 683,027 |
2 | Бургаская | Бургас | 7748 | 415,817 | 16 | Разградская | Разград | 2639 | 125,190 |
3 | Варнаўская | Варна | 3819 | 475,074 | 17 | Русэнская | Русэ | 2803 | 235,252 |
4 | Відынская | Відын | 3032 | 101,018 | 18 | Сафійская | Сафія | 7062 | 247,489 |
5 | Вялікатырноўская | Вяліка-Тырнава | 4661 | 258,494 | 19 | Горад Сафія | 1348 | 1,291,591 | |
6 | Габроўская | Габрава | 2023 | 122,702 | 20 | Сілістранская | Сілістра | 2846 | 119,474 |
7 | Дабрыцкая | Добрыч | 4719 | 189,677 | 21 | Слівенская | Слівен | 3544 | 197,473 |
8 | Кырджалійская | Кырджалі | 3209 | 152,808 | 22 | Смалянская | Смолян | 3192 | 121,752 |
9 | Кюстэндзілская | Кюстэндзіл | 3051 | 136,686 | 23 | Старазагорская | Стара-Загора | 5151 | 333,265 |
10 | Ловецкая | Ловеч | 4128 | 141,422 | 24 | Тырговішцкая | Тырговіштэ | 2558 | 120,818 |
11 | Мантанская | Мантана | 3635 | 148,098 | 25 | Врацкая | Враца | 3619 | 186,848 |
12 | Пазарджыкская | Пазарджык | 4456 | 275,548 | 26 | Хаскаўская | Хаскава | 5533 | 246,238 |
13 | Пернікская | Пернік | 2394 | 133,530 | 27 | Шуменская | Шумен | 3389 | 180,528 |
14 | Плевенская | Плевен | 4653 | 269,752 | 28 | Ямбальская | Ямбал | 3355 | 131,447 |
- Нумары абласцей адпавядаюць нумарам дадзеных перыферый на карце зверху.
Насельніцтва
Колькасць, рассяленне
У канцы 2007 года, згодна са звесткамі Нацыянальнага Статыстычнага Інстытута Балгарыі колькасць насельніцтва склала 7 640 240 чалавек, у тым ліку 3 699 690 мужчын (48,4 %) і 3 940 550 жанчын (51,6 %). У 2006 годзе гарадcкое насельніцтва склада 5 403,2 тыс. чалавек ці 70,7 % агульнай колькасць насельніцтва, сельскае — 2 237 тыс. чалавек (29,3 %). З 1990 года колькасць насельніцтва Балгарыі скарацілася прыкладна на 1 млн чалавек як у выніку натуральнага скарачэння (з 1990 г. смяротнасць перавышае нараджальнасць), так і ў выніку міграцыі за межы краіны. Сярэдні ўзрост насельніцтва ў 2006 годзе склаў 41,4 года, павялічыўшыся ў параўнанні з 2000 годам на 1,5 года.
Гарады
Мовы
На балгарскай мове размаўляе 84,5 % насельніцтва, на турэцкай — 9,6 %, на цыганскай — 4,1 %.
Рэлігійны склад
Праваслаўнымі хрысціянамі з'яўляюцца 82,6 % насельніцтва, мусульманамі — 12,2 %, каталікамі — 0,6 %, пратэстантамі — 0,5 %.
Эканоміка
Эканамічныя рэформы 1989 года знялі цэнтральнае планаванне балгарскай эканомікі, дазволілі існуючым прамысловым прадпрыемствам займацца эканамічнай дзейнасцю самастойна, шмат з іх былі прыватызаваны.
Асноўнымі сельскагаспадарчымі культурамі краіны застаюцца пшаніца і кукуруза, а так сама сланечнік, тытунь, бавоўна, памідоры, агуркі і перац. Значную частку сельскай гаспадаркі Балгарыі займае вырошчванне вінаграду для вытворчасці віна, а так сама садавінных дрэваў (яблыкаў, сліваў і г.д.). Балгарыя з'яўляецца асноўным экспарторам ружавага алею. Жывёлагадоўля заснавана на гадаванні авечак, кароваў і свінняў. Увогуле жывёлагадоўля, разам з лесанарыхтоўкамі займаюць усё большае значэнне ў сельскай гаспадарцы Балгарыі. Акрамя гэтага развіццё атрымала і рыбалоўства. Акрамя актыўнай рыбнай лоўлі ў Чорным моры, балгарскі рыбны флот павялічвае сваю актыўнасць у Атлантычным акіяне і Міжземным моры.
Горная прамысловасць краіны канцэнтруецца ў асноўным вакол здабычы медзі і жалезнай руды, але акрамя гэтага існуюць невялікія радовішчы каменнага вуглю, нафты і прыроднага газу. Гідаэлектрастанцыі забяспечваюць каля 10 % энергетычных запатрабаванняў Балгарыі, 60 % электрычнасці атрымліваецца ад цеплавых электрастанцыяў, астатняя частка электрычнасці атрымліваецца на АЭС.
Значную ролю ў прамысловасці Балгарыі грае вытворчасць сталі, медзі, цынку, волава, а так сама машынаў і абсталявання, хімікаліяў і прадукцыі харчовай галіны прамысловасці. Важнае месца займае і турызм, асабліва на ўзбярэжжы Чорнага мора.
Краіна мае добра развітую дарожную сетку, акрамя гэтага актыўна выкарыстоўваецца марскі і паветраны транспарт. Галоўнымі марскімі портамі з'яўляюцца Варна і Бургас.
Вядомыя асобы
- Анастас Стаянаў
- Барыс Хрыстаў
- Іван Цыбулка
- Яне Санданскі
Крыніцы
- http://www.nsi.bg/EPDOCS/Census2011final.pdf
Спасылкі
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Балгарыя
- Travel in Bulgaria — падарожжа ў Балгарыю Архівавана 16 чэрвеня 2014.
- Bulgarian Photo Album
- Essential History of Bulgaria in Seven Pages
- Antarctic Place-names Commission of Bulgaria Архівавана 7 лютага 2006.
- Панорамная галерея Балгарыя Архівавана 14 лютага 2007.
- Балгарыя на беларускім Партале падарожжаў
- Старонка пра падарожжа ў Балгарыю Архівавана 7 лістапада 2013.
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Balga ryya balg Blgariya Respu blika Balga ryya balg Republika Blgariya altern Bayga ryya kraina yakaya znahodzicca va yshodnyaj chastcy Balkanskaga payvostrava y paydnyova yshodnyaj Eyrope Respublika Balgaryya balg Republika Blgariya Scyag Balgaryi Gerb Balgaryi Deviz Sedinenieto pravi silata Gimn Mila Rodino source source track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track Zasnavana 681 Data nezalezhnasci 5 verasnya 1908 ad Asmanskaj imperyi Aficyjnaya mova Balgarskaya Stalica Safiya Najbujnejshyya garady Safiya Ploydziy Varna Burgas Ruse Stara Zagora Pleven Dobrych Sliven Shumen Forma kiravannya Parlamenckaya respublika Prezident Vice prezident Prem er ministr Rumen Radzey Ilyana Yotava Mikalaj Denkay Ploshcha Usyago vodnaj paverhni 105 ya y svece 110 994 km 0 3 Naselnictva Acenka 2017 Shchylnasc 7 050 034 chal 98 ya 66 2 chal km 139 ya VUP PPZ Razam 2012 Na dushu naselnictva 103 816 mlrd 66 y 14 312 69 y VUP naminal Razam 2012 Na dushu naselnictva 51 020 mlrd 72 y 7 033 76 y IRChP 2013 0 782 vysoki 57 y Etnaharonim Balgary Valyuta Balgarski ley Internet damen bg Kod ISO Alpha 2 BG Kod ISO Alpha 3 BGR Kod MAK BUL Telefonny kod 359 Chasavyya payasy 2 Naselnictva Balgaryi 7 4 milyona zhyharoy peravazhna yrbanizavana i zbolshaga skancentravana y administracyjnyh centrah 28 mi ablascej Bolshasc kamercyjnyh i kulturnyh merapryemstvay krainy prahodzyac u stalicy i najbujnejshym goradze Safii naselnictva yakoj peravyshae 1 2 milyona chalavek Balgaryya mae suhaputnyya mezhy z Rumyniyaj na poynachy Turcyyaj i Grecyyaj na poydni a taksama Serbiyaj i Paynochnaj Makedoniyaj na zahadze Na yshodze kraina abmyvaecca Chornym moram Arganizavanyya dagistarychnyya kultury pachali razvivacca na cyaperashnih balgarskih zemlyah u peryyad nealitu Starazhytnaya gistoryya krainy bachyla prysutnasc frakijcay grekay i rymlyan U 681 godze byla stvorana adzinaya balgarskaya dzyarzhava Pershae Balgarskae carstva yakoe daminavala na bolshaj chastcy Balkanay i z yaylyalasya kulturnym centram slavyan u Syarednyavechchy Paslya padzennya Drugoga Balgarskaga carstva y 1396 godze terytoryya krainy na pyac stagoddzyay apynulasya pad uladaj Asmanskaj imperyi Rasijska tureckaya vajna 1877 1878 gadoy pryvyala da stvarennya trecyaj balgarskaj dzyarzhavy Knyastva Balgaryya U nastupnyya gady dzyarzhava mela sherag kanfliktay z krainami susedkami u vyniku chago Balgaryya supracoynichala z Germaniyaj u abedzvyuh susvetnyh vojnah U 1946 godze Balgaryya stala adnapartyjnaj sacyyalistychnaj dzyarzhavaj u skladze Ushodnyaga bloka padkantrolnaga SSSR U snezhni 1989 goda kiruyuchaya kamunistychnaya partyya dazvolila pravyadzenne shmatpartyjnyh vybaray yakiya pryvyali da perahodu Balgaryi da demakratychnaga ladu i rynkavaj ekanomiki Suchasnaya palitychnaya struktura Balgaryi adnosicca da prynyaccya demakratychnaj kanstytucyi y 1991 godze Balgaryya z yaylyaecca unitarnaj parlamenckaj respublikaj z vysokaj stupennyu palitychnaj administracyjnaj i ekanamichnaj centralizacyi Dzyarzhava z yaylyaecca chlenam mnogih mizhnarodnyh arganizacyj uklyuchayuchy Eyrapejski sayuz NATA i Savet Eyropy adnoj z zasnavalnic Arganizacyi pa byaspecy i supracoynictve y Eyrope ABSE a taksama try razy zajmala mesca y Savece byaspeki AAN Zmest 1 Fizika geagrafichnaya haraktarystyka 1 1 Geagrafichnae stanovishcha 1 2 Relef 1 3 Klimat 2 Gistoryya 3 Dzyarzhayny lad i palityka 3 1 Zakanadaychaya ylada 4 Administracyjny padzel 5 Naselnictva 5 1 Kolkasc rassyalenne 5 2 Garady 5 3 Movy 5 4 Religijny sklad 6 Ekanomika 7 Vyadomyya asoby 8 Krynicy 9 SpasylkiFizika geagrafichnaya haraktarystykapravicGeagrafichnae stanovishchapravic nbsp nbsp Rumyniya nbsp Serbiya nbsp Makedoniya nbsp Grecyya nbsp Turcyya nbsp BALGARYYa Egejskae mora Mramarnae mora Chornae mora r Dunaj SAFIYa Vidzin Lom Pleven Ruse Blagoeygrad Ploydziy Stara Zagora Kyrdzhali Varna Nyasebyr Burgas nbsp Sliven nbsp Dobrych nbsp Shumen nbsp g Musala Asnoyny artykul Geagrafiya Balgaryi Balgaryya znahodzicca y Paydnyovaj Eyrope na yzbyarezhzhy Chornaga mora va yshodnyaj chastcy Balkanskaj payvostrava Z poynachy myazhue z Rumyniyaj na zahadze z Serbiyaj i Paynochnaj Makedoniyaj a na poydni z Grecyyaj i Turcyyaj Stalicaj krainy z yaylyaecca Safiya 1 1 mln chalavek inshymi bujnymi garadami z yaylyayucca Ploydziy Varna Burgas Ruse Stara Zagora Pleven i Vraca Agulnaya myazha skladae 1808 km dayzhynya yzbyarezhzha 379 km Pracyaglasc mezhay z susednimi krainami skladae Rumyniya 608 km Grecyya 494 km Serbiya 318 km Turcyya 240 km Paynochnaya Makedoniya 148 km Relefpravic Kalya 60 ploshchy Balgaryi zajmayuc gory i yzvyshshy syarednyaya vyshynya paverhni krainy skladae kalya 470 m nad uzroynem mora Uzdoyzh paynochnaj myazhy krainy cyagnecca Prydunajskaya nizina yakaya zajmae ysyu poynach Balgaryi U centralnaj chastcy krainy znahodzicca asnoyny gorny masiy Balgaryi Balkanskiya gory U paydnyova zahodnyaj Balgaryi na myazhy z Grecyyaj znahodzyacca gory Radopy Ryla i Piryn tut zha znahodzicca samy vysoki punkt Balkanskaga payvostrava gara Musala 2925 m Paydnyova yshodnyuyu chastku Balgaryi zajmae Gornafrakijskaya nizina a na poydzen ad yae na myazhy z Turcyyaj nevysokiya gory Sakar i Strandzha Samymi vysokimi punktami Balgaryi z yaylyayucca Musala 2825 m Vihren 2915 m i Botey 2376 m Klimatpravic Klimat Balgaryi ymerany cyoply kantynentalny suhi na yzbyarezhzhy mora subtrapichny vilgotny U garah isnue klimatychnaya poyasnasc Syarednyaya temperatura pavetra y studzeni skladae ad 6 C u garah 3 C u centralnaj chastcy krainy i da 2 C u paydnyovaj chastcy U lipeni adpavedna ad 18 C 23 C i 25 C Syarednegadavaya kolkasc apadkay ad 450 mm na poynachy da 1200 mm u garah GistoryyapravicAsnoyny artykul Gistoryya Balgaryi Balgarskaya dzyarzhava tak zvanae Pershae Balgarskae carstva paystala y 681 z 1018 pa 1186 pad uladaj Vizantyi Drugoe Balgarskae carstva isnavala z 1187 pa 1396 god U kancy XIV stagoddzya Balgaryya byla zavayavana Asmanskaj imperyyaj Vyzvalenaya paslya parazhennya Turcyi y vajne z Rasiyaj 1877 1878 Z 1879 knyastva na chale z nyameckim pryncam Alyaksandram yakoga zmyaniy Ferdynand z 1908 nezalezhnae carstva U 1912 1913 udzelnichala y Balkanskih vojnah u vyniku yakih atrymala terytoryi y Makedonii i Frakii shto ranej nalezhali Asmanskaj imperyi i vyhad da Egejskaga mora U Pershaj susvetnaj vajne vystupila na baku Germanii Pacyarpeyshy parazhenne pazbavilasya znachnaj chastki svayoj terytoryi i vyhadu da Egejskaga mora Paslya peravarotu 1923 goda da ylady pryjshoy fashyscki yrad U sakaviku 1941 goda yklyuchanaya y Berlinski pakt 1940 na yae terytoryyu byli yvedzeny nyameckiya vojski Balgaryya atrymala chastki terytoryj Yugaslavii i Grecyi U verasni 1944 urad cara Barysa III byy skinuty y vyniku yvarvannya saveckaj armii Balgaryya abvyascila vajnu Germanii 15 verasnya 1946 abveshchanaya Narodnaya Respublika Balgaryya yakaya razvivalasya pa sacyyalistychnym shlyahu U 1989 u Balgaryi pachalisya glybokiya ekanamichnyya i palitychnyya reformy Z 15 listapada 1990 kraina nazyvaecca Respublikaj Balgaryya Z 1 studzenya 2007 goda Balgaryya yvahodzic u Eyrasayuz MUIE BULGARIADzyarzhayny lad i palitykapravicZgodna z kanstytucyyaj prynyataj 12 lipenya 1991 goda Balgaryya z yaylyaecca respublikaj kiraynikom yakoj z yaylyaecca prezident yaki vybiraecca razam z vice prezidentam u pramyh vybarah na pyacigadovy termin Kiraynikom uradu z yaylyaecca prem er ministr yaki naznachaecca prezidentam Zakanadaychaya yladapravic nbsp Budynak Narodnaga Shodu nbsp Dzeyuchy prem er ministr Balgaryi Bojka Barysay Asnoynyya artykuly Narodny Shod Balgaryi i Prem er ministr Balgaryi Zakanadaychaya ylada pradstaylena Narodnym shodam Narodno sbranie yaki skladaecca z 240 deputatay Deputaty vybirayucca na chatyrohgadovy termin nbsp Dyyagrama yakaya pakazvae partyjny sklad Narodnaga Shodu sklikannya 2014 goda Kalyarovyya chastki adlyustroyvayuc praporcyi pradstaynictva partyj Adpavednasc koleru peynaj partyi pakazana y tablicy sprava Koler Partyya Mescay Uradavyya partyi 113 GERB 84 Refarmataraski blok 18 ABA 11 Partyi yakiya padtrymlivayuc urad 18 Patryyatychny front 18 Apazicyjnyya partyi 109 Kaalicyya za Balgaryyu BSP Levaya Balgaryya 38 RPS 30 Balgaryya bez cenzury 14 Ataka 11 Refarmataraski blok fakt DMB 5 Nezalezhnyya 11 Usyago mescay 240Administracyjny padzelpravicAsnoynyya artykuly Administracyjny padzel Balgaryi i Regiyony planavannya Balgaryi Z 1999 goda Balgaryya dzelicca na 28 ablascej oblast yakiya svaimi mezhami supadayuc z 28 akrugami shto isnavali da 1987 goda Z 1987 da 1999 goda kraina byla padzelena na dzesyac vyalikih ablascej Nazva kozhnaj voblasci supadae z nazvaj yago stalicy Safiya z yaylyaecca adnachasova i stalicaj voblasci i asobnym goradam Voblasci dzelyacca na drabnejshyya administracyjnyya adzinki rayony obshina nbsp Regiyony planavannya Paydnyova zahodni Paydnyova ushodni Paydnyova centralny Paynochna zahodni Paynochna ushodni Paynochna centralny Voblasc Stalica Ploshcha km Naselnictva Voblasc Stalica Ploshcha km Naselnictva 1 ap 1 Blagaeygradskaya Blagoeygrad 6449 323 552 15 Ploydziyskaya Ploydziy 5972 683 027 2 Burgaskaya Burgas 7748 415 817 16 Razgradskaya Razgrad 2639 125 190 3 Varnayskaya Varna 3819 475 074 17 Rusenskaya Ruse 2803 235 252 4 Vidynskaya Vidyn 3032 101 018 18 Safijskaya Safiya 7062 247 489 5 Vyalikatyrnoyskaya Vyalika Tyrnava 4661 258 494 19 Gorad Safiya 1348 1 291 591 6 Gabroyskaya Gabrava 2023 122 702 20 Silistranskaya Silistra 2846 119 474 7 Dabryckaya Dobrych 4719 189 677 21 Slivenskaya Sliven 3544 197 473 8 Kyrdzhalijskaya Kyrdzhali 3209 152 808 22 Smalyanskaya Smolyan 3192 121 752 9 Kyustendzilskaya Kyustendzil 3051 136 686 23 Starazagorskaya Stara Zagora 5151 333 265 10 Loveckaya Lovech 4128 141 422 24 Tyrgovishckaya Tyrgovishte 2558 120 818 11 Mantanskaya Mantana 3635 148 098 25 Vrackaya Vraca 3619 186 848 12 Pazardzhykskaya Pazardzhyk 4456 275 548 26 Haskayskaya Haskava 5533 246 238 13 Pernikskaya Pernik 2394 133 530 27 Shumenskaya Shumen 3389 180 528 14 Plevenskaya Pleven 4653 269 752 28 Yambalskaya Yambal 3355 131 447 Numary ablascej adpavyadayuc numaram dadzenyh peryferyj na karce zverhu NaselnictvapravicKolkasc rassyalennepravic U kancy 2007 goda zgodna sa zvestkami Nacyyanalnaga Statystychnaga Instytuta Balgaryi kolkasc naselnictva sklala 7 640 240 chalavek u tym liku 3 699 690 muzhchyn 48 4 i 3 940 550 zhanchyn 51 6 U 2006 godze garadckoe naselnictva sklada 5 403 2 tys chalavek ci 70 7 agulnaj kolkasc naselnictva selskae 2 237 tys chalavek 29 3 Z 1990 goda kolkasc naselnictva Balgaryi skaracilasya prykladna na 1 mln chalavek yak u vyniku naturalnaga skarachennya z 1990 g smyarotnasc peravyshae naradzhalnasc tak i y vyniku migracyi za mezhy krainy Syaredni yzrost naselnictva y 2006 godze sklay 41 4 goda pavyalichyyshysya y paraynanni z 2000 godam na 1 5 goda Garadypravic Asnoyny artykul Garady Balgaryi Movypravic Na balgarskaj move razmaylyae 84 5 naselnictva na tureckaj 9 6 na cyganskaj 4 1 Religijny skladpravic Pravaslaynymi hrysciyanami z yaylyayucca 82 6 naselnictva musulmanami 12 2 katalikami 0 6 pratestantami 0 5 EkanomikapravicEkanamichnyya reformy 1989 goda znyali centralnae planavanne balgarskaj ekanomiki dazvolili isnuyuchym pramyslovym pradpryemstvam zajmacca ekanamichnaj dzejnascyu samastojna shmat z ih byli pryvatyzavany Asnoynymi selskagaspadarchymi kulturami krainy zastayucca pshanica i kukuruza a tak sama slanechnik tytun bavoyna pamidory agurki i perac Znachnuyu chastku selskaj gaspadarki Balgaryi zajmae vyroshchvanne vinagradu dlya vytvorchasci vina a tak sama sadavinnyh drevay yablykay slivay i g d Balgaryya z yaylyaecca asnoynym ekspartoram ruzhavaga aleyu Zhyvyolagadoylya zasnavana na gadavanni avechak karovay i svinnyay Uvogule zhyvyolagadoylya razam z lesanaryhtoykami zajmayuc usyo bolshae znachenne y selskaj gaspadarcy Balgaryi Akramya getaga razviccyo atrymala i rybaloystva Akramya aktyynaj rybnaj loyli y Chornym mory balgarski rybny flot pavyalichvae svayu aktyynasc u Atlantychnym akiyane i Mizhzemnym mory Gornaya pramyslovasc krainy kancentruecca y asnoynym vakol zdabychy medzi i zhaleznaj rudy ale akramya getaga isnuyuc nevyalikiya radovishchy kamennaga vuglyu nafty i pryrodnaga gazu Gidaelektrastancyi zabyaspechvayuc kalya 10 energetychnyh zapatrabavannyay Balgaryi 60 elektrychnasci atrymlivaecca ad ceplavyh elektrastancyyay astatnyaya chastka elektrychnasci atrymlivaecca na AES Znachnuyu rolyu y pramyslovasci Balgaryi grae vytvorchasc stali medzi cynku volava a tak sama mashynay i abstalyavannya himikaliyay i pradukcyi harchovaj galiny pramyslovasci Vazhnae mesca zajmae i turyzm asabliva na yzbyarezhzhy Chornaga mora Kraina mae dobra razvituyu darozhnuyu setku akramya getaga aktyyna vykarystoyvaecca marski i pavetrany transpart Galoynymi marskimi portami z yaylyayucca Varna i Burgas Vyadomyya asobypravicAnastas Stayanay Barys Hrystay Ivan Cybulka Yane SandanskiKrynicypravic http www nsi bg EPDOCS Census2011final pdfSpasylkipravic nbsp Na Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Balgaryya Travel in Bulgaria padarozhzha y Balgaryyu Arhivavana 16 chervenya 2014 Bulgarian Photo Album Essential History of Bulgaria in Seven Pages Antarctic Place names Commission of Bulgaria Arhivavana 7 lyutaga 2006 Panoramnaya galereya Balgaryya Arhivavana 14 lyutaga 2007 Balgaryya na belaruskim Partale padarozhzhay Staronka pra padarozhzha y Balgaryyu Arhivavana 7 listapada 2013 Uzyata z https be wikipedia org w index php title Balgaryya amp oldid 4512605