Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Літоўская Саве́цкая Рэспу́бліка, таксама вядомая як Літоўская Саве́цкая Сацыялісты́чная Рэспу́бліка (літ.: Lietuvos Tarybų Respublika, Lietuvos Tarybų Socialistinė Respublika) — кароткатэрміновае марыянеткавае дзяржаўнае ўтварэнне ў форме савецкай рэспублікі на тэрыторыі сучаснай Літвы, абвешчанай 16 снежня 1918 года часовым рэвалюцыйным урадам на чале з Вінцасам Міцкявічусам-Капсукасам.
| Гістарычная дзяржава | |||||
| Літоўская Савецкая Рэспубліка | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| літ.: Lietuvos Tarybų Respublika | |||||
| |||||
 | |||||
| 1918 — 1919 | |||||
| Сталіца | Вільня | ||||
| Мова(ы) | літоўская, руская, беларуская, польская, ідыш | ||||
| Форма кіравання | |||||
| Старшыня ўрада | |||||
| • | Вінцас Міцкявічус-Капсукас | ||||
Спыніла сваё існаванне 27 лютага 1919 па аб'яднанні з Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікай Беларусі, разам з якой па даручэнні расійскага ўраду была ўтвораная г.зв. Літоўска-Беларуская ССР (у гістарыяграфіі вядомая таксама як ЛітБел).
На думку гісторыкаў, незважаючы на намаганні па прадстаўленні ЛСР як нібыта выніку сацыялістычнай рэвалюцыі пры падтрымцы мясцовых жыхароў, рэспубліка насамрэч з'яўлялася прарасійскім марыянетачным палітычным утварэннем, створаным для апраўдання вайны паміж Саветамі і тагачаснай незалежнай Літвой. У сваю чаргу, прадстаўнікі савецкай гістарыяграфіі прытрымлівалася думкі, што прызнанне Савецкай Расіяй савецкай рэспублікі ў Літве разбіла хлусню імперыялістаў ЗША і Вялікабрытаніі пра драпежныя мэты Расіі ў Балтыцы. Тым не менш, літоўцы не падтрымалі савецкае ўтварэнне на тэрыторыі краіны, падтрымаўшы ў асноўным незалежную дзяржаву, абвешчаную 16 лютага 1918 літоўскай Тарыбай.
Утварэнне
Германская імперыя атрымала паражэнне ў Першай сусветнай вайне і 11 лістапада 1918 года падпісала Першае Камп'енскае перамір'е, паводле якога краіна пагаджалася на спыненне баявых дзеянняў. Узброеныя сілы Германіі пачалі адступаць ад тэрыторый Обер-Оста. Праз два дні ўрад Савецкай Расіі адмовіўся ад умоў Брэсцкага міру, згодна з якім яна, у прыватнасці, прызнавала незалежнасць Літвы. Савецкае кіраўніцтва пачало наступ на заходнія тэрыторыі былой Расійскай імперыі, дзе былі абвешчаныя новыя незалежныя дзяржавы — Эстонія, Латвія, Літва, Беларусь, Украіна і Польшча. Наступ ажыццяўляўся з мэтай распаўсюджання г.зв. пралетарскай рэвалюцыі і замены мясцовых нацыянальных рухаў стварэннем савецкіх рэспублік. Савецкія сілы рушылі ўслед адыходзячым нямецкім войскам, у выніку чаго напачатку практычна бяскроўна былі заняты цэнтральныя часткі Беларусі, а потым, пад канец снежня 1918 года была дасягнута тэрыторыя сучаснай Літвы.
Абвяшчэнне
Пачатак актыўнасці камуністаў у Літве адзначаецца з канца лета 1918 года. У перыяд з 1 па 3 кастрычніка ў Вільні, якая на той момант аспрэчвалася ўрадам БНР, адбыўся з'езд з 34 дэлегатаў, на якім было абвешчана стварэнне Камуністычнай партыі Літвы. Першым старшынёй партыі быў абраны Пранас Эйдукевічус. Партыя вырашыла распрацаваць палітычную праграму на ўзор расійскіх бальшавікоў і арганізаваць сацыялістычную рэвалюцыю ў Літве. Гэтыя планы былі інспіраваныя і фінансаваліся расійскім урадам, кантралюючыся камуністычнымі дзеячамі Адольфам Ёфэ і Дзмітрыем Мануільскім. 2 снежня гэтага ж года Міцкявічусам-Капсукасам была пасланая давераная асоба для перадачы 15 млн рублёў на фінансаванне рэвалюцыі, а ўжо 8 снежня Камуністычная партыя Літвы сфарміравала Часовы рэвалюцыйны ўрад з васьмі членаў, лідарам якога стаў сам Міцкявічус-Капсукас. Іншымі яго членамі сталі , , , , Аляксандрас Якшэвічус, і . Тым не менш, шэраг сучасных гісторыкаў маюць сумневы пра рэальнасць сустрэчы гэтых дзеячаў у Вільні, як гэта сцвярджалася ў савецкіх гістарычных працах, больш верагоднай зьўляецца тэорыя пра прыход гэтага ўрада разам з Чырвонай арміяй.
У перыяд 1—5 студзеня 1919 года Вільня не кантралявалася ні Літвой, ні літоўскімі камуністамі, знаходзячыся пад кантролем мясцовай польскай самаабаронай. Паміж 16 снежня 1918 года і 7 студзеня 1920 года літоўскі камуністычны ўрад знаходзіўся ў Дзвінску.
Пазней, у маніфесце, датаваным 16 снежня, было аб'яўлена пра стварэнне Літоўскай ССР. 19 снежня гэтага ж года маніфест быў апублікаваны ў расійскай газеце «Известия», а потым зачытаны па радыё; праз пяць дзён маніфест быў распаўсюджаны ў Вільні. Праект маніфесту быў падрыхтаваны непасрэдна Міцкявічусам-Капсукасам і змяшчаў у канцы лозунг «Няхай жыве Расійская Савецкая Федэратыўная Сацыялістычная Рэспубліка [разам] з Савецкай Літвой!». Канечне маніфест быў адрэдагаваны тагачасным народным камісарам па справах нацыянальнасцей Сталіным і іншымі сябрамі РКП, у выніку чаго лозунг набыў выгляд «Няхай жыве вызваленая савецкая Літва!». Міцкявічус-Капсукас не жадаў устанаўлення незалежнай савецкай рэспублікі, агітуючы супраць сепаратызму; да гэтых ідэй ён прыйшоў пад уплывам Розы Люксембург.
Новаўтвораная ЛСР папрасіла дапамогі з боку РСФСР. 22 снежня РСФСР прызнала незалежнасць савецкай Літвы, у той жа дзень Чырвоная армія авалодала мястэчкамі Езяросы і Свянцяны (на апошняе прэтэндаваў урад БНР), у наступным актыўнасць Часовага ўрада рэзка знізілася, а армія незалежнай Літвы, будучы вельмі маладой, не здолела аказаць супраціву савецкаму наступу. 5 студзеня Чырвоная армія, наўзамен польскай самаабароне, узяла пад кантроль Вільню. Ужо пад канец студзеня гэтага ж года Чырвоная армія кантралявала большую частку Літвы, пакінуўшы пад кантролем незалежнай Літвы толькі рэгіён Жамойці і наваколляў.
У межах савецкага наступу падобныя прарасійскія савецкія ўтварэнні былі створаныя і ў іншых краінах Балтыі (Латвійская Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка, )
Урад
Літоўская Савецкая Рэспубліка з'яўлялася адносна слабым утварэннем, якое было вымушана спадзявацца на дапамогу з боку Расіі. Саветы ў Расіі, як правіла, найбольшую падтрымку мелі серад рабочых на прадпрыемствах, якіх было даволі мала ў Літве. 21 студзеня ўрад РСФСР прадаставіў савецкай Літве крэдыт памерам 100 млн рублёў. Савецкая Літва не здолела стварыць уласнага войска; у лютым 1919 года Міцкявічус-Капсукас накіраваў тэлеграму ў Маскву, у якой паведамлялася, што прызыў літоўцаў у савецкую армію толькі заахвочвае іх да прыходу добраахвотнікамі ў армію Літоўскай Рэспублікі. У той жа час на тэрыторыях, акупаваных Саветамі, былі створаныя рэвалюцыйныя камітэты і саветы на ўзор Расіі.
Савецкае кіраўніцтва патрабавала вялікіх кантрыбуцыяў з боку занятых населеных пунктаў. Так, гораду Панявеж было прадпісана здаць на карысць савецкай улады 1 млн рублёў, Уцяне — 200 тыс, тады як ад кожнага селяніна патрабавалася па 10 рублёў.
Былі нацыяналізаваныя камерцыйныя ўстановы і буйныя маёнткі, выкарыстанне зямлі было заменена з невялікіх фермерскіх гаспадарак на калектыўнае земляробства. Эканамічныя цяжкасці і недахоп грошай былі прадэманстраваныя дэкрэтам ад студзеня 1919 года, згодна з якім любым фінансавым установам забаранялася плаціць жыхарам сумы звыш за 250 рублёў. Непапулярнасці савецкай улады ў Літве таксама паспрыялі шырокая ўкаранёнасць у літоўцах каталіцызму і нацыяналізму.
Ліквідацыя
Паміж 8 і 15 лютага 1919 года літоўскія і нямецкія добраахвотнікі спынілі савецкі наступ, выратаваўшы ад узяцця пад савецкі кантроль тагачасную сталіцу Літоўскай Рэспублікі Каўнас (урадам Літвы сталіцай фармальна лічылася Вільня, аднак абсалютна большую частку свайго існавання ў міжваенны перыяд Літва не кантралявала гэты горад, з прычыны чаго рэальнай сталіцай рэспублікі быў горад Каўнас, які лічыўся часовай сталіцай).
Сутыкнуўшыся з непапулярнасцю савецкай улады ў Літве і пагрозай польскага наступу ў бок Беларусі, савецкае кіраўніцтва вырашыла аб'яднаць беларускую і літоўскую савецкія рэспублікі ў адзіную — Літоўска-Беларускую ССР, на чале якой стаў Міцкявічус-Капсукас, таксама былі аб'яднаныя і камуністычныя партыі абедзвюх ССР. Тым не менш, дадзеныя меры не дапамаглі, і польскія войскі ў красавіку ўзялі Вільню, а потым, у жніўні, і Мінск (гл. польска-савецкая вайна). З-за таго, што Польшча ўзяла пад кантроль амаль увесь цэнтр Беларусі, а ў склад БССР (якая ўвайшла ў склад ЛітБелу) не ўваходзіў усход сучаснай Беларусі, тэрыторыя пад кантролем ЛітБелу скарацілася да вельмі вузкай паласы зямлі між РСФСР і Польшчай у раёне ракі Бярэзіна; у выніку гэтага ЛітБел спыніў сваё існаванне спачатку фактычна, а потым і фармальна.
14 ліпеня 1920 савецкія сілы ўзялі пад кантроль Вільню, але не перадалі яе наваколле і сам горад у рукі Літвы, як гэта было замацавана паводле Маскоўскага дагавора між РСФСР і Літвой, падпісанай дзвюма днямі раней. Замест гэтага Саветы пачалі планаваць звяржэнне ўраду Літоўскай Рэспублікі і аднаўленне савецкага ўрада ў краіне, як гэта было здзейснена з БССР. Тым не менш, Чырвоная армія прайграла бітву пад Варшавай (г.зв. «») і была адкінутая Польшчай, што расцэньваецца некаторымі гісторыкамі як адзін з фактараў выратавання Літвы ад савецкага перавароту.
У міжваенны перыяд савецка-літоўскія адносіны ў асноўным насілі станоўчы характар, аднак праз некалькі месяцаў пасля пачатку Другой сусветнай вайны Савецкі Саюз вырашыў акупаваць дзяржавы Балтыі, у тым ліку і Літву, што было ажыццёўлена ў ліпені 1940 года. Паводле афіцыйнай савецкай прапаганды гэтыя падзеі апісваліся як аднаўленне савецкай улады рэвалюцыйных мас. У 1939 годзе яшчэ незалежнай Літве была перададзена Вільня з навакольнымі рэгіёнамі, якая на той момант трапіла са складу Польшчы ў склад БССР, праз год Літве, ужо як рэспубліцы ў складзе СССР, былі перададзены дадатковыя тэрыторыі БССР, у прыватнасці Эйшышкі, Салечнікі, Друскенікі і Гадуцішкі.
Зноскі
- Eidintas, Alfonsas; Vytautas Žalys, Alfred Erich Senn. Lithuania in European Politics: The Years of the First Republic, 1918–1940. — New York: St. Martin's Press, 1999. — С. 36. — 272 с. — ISBN 0-312-22458-3.
- Jurgėla, Constantine R. Lithuania: The Outpost of Freedom. — Valkyrie Press, 1976. — С. 161-165. — ISBN 0-912760-17-6.
- Langstrom, Tarja. Transformation in Russia and International Law. — Martinus Nijhoff Publishers, 2003. — С. 52. — 494 с. — ISBN 90-04-13754-8.
- Davies, Norman. Europe: A History. — HarperPerennial, 1998. — С. 934. — ISBN 0-06-097468-0.
- Ališauskas, Kazys. XV // Lietuvos kariuomenė (1918–1944). — Lietuvių enciklopedija. — Boston, Massachusetts: Lietuvių enciklopedijos leidykla, 1953-1966. — С. 94-99.
- Čepėnas, Pranas. II // Naujųjų laikų Lietuvos istorija. — Chicago: Dr. Griniaus fondas, 1986. — С. 318-323. — ISBN 5-89957-012-1.
- White, J. D. 23 // The Revolution in Lithuania 1918–19. — Soviet Studies, 1971. — Т. 23. — С. 192-193. — ISBN 0038-5859.
- Lesčius, Vytautas. Lietuvos kariuomenė nepriklausomybės kovose 1918–1920. — Vilnius: Ваенная акадэмія Літвы імя генерала Ёнаса Жэмайціса, 2004. — Т. Lietuvos kariuomenės istorija. — С. 32. — ISBN 9955-423-23-4.
- Kłos, Juliusz. Kronika powstań polskich 1794—1944. — Wydanie trzecie poprawione po zgonie autora. — Warszawa: Wydawnictwo Kronika, 1994. — С. 345. — 551 с. — ISBN 83-86079-02-9.
- Antanas Drilinga. Lietuvos Respublikos prezidentai. — Vilnius: Valstybės leidybos centras, 1995. — С. 51. — ISBN 9986-09-055-5.
- White, James D. 46 // National Communism and World Revolution: The Political Consequences of German Military Withdrawal from the Baltic Area in 1918–19. — Europe–Asia Studies. — 1994. — Т. 8.
- Eidintas, Alfonsas. Lietuvos Respublikos prezidentai. — Vilnius: Šviesa, 1991. — С. 36. — ISBN 5-430-01059-6.
- Lane, Thomas. Lithuania: Stepping Westward. — Routledge, 2001. — С. 7-8. — 246 с. — ISBN 0-415-26731-5.
- Lesčius, Vytautas. Lietuvos kariuomenė nepriklausomybės kovose 1918–1920. — Vilnius: Ваенная акадэмія Літвы імя генерала Ёнаса Жэмайціса, 2004. — С. 29. — ISBN 9955-423-23-4.
- Kvizikevičius, Linas; Saulius Sarcevičius. 68 // Pinigų cirkuliacijos Lietuvoje bruožai 1915−1919 m.. — Istorija. Lietuvos aukštųjų mokyklų mokslo darbai. — Т. 35.
- Mawdsley, Evan. The Russian Civil War. — 2007. — С. 118. — 362 с. — ISBN 1-933648-15-5.
- Snyder, Timothy. The Reconstruction of Nations: Poland, Ukraine, Lithuania, Belarus, 1569–1999. — Yale University Press, 2004. — С. 62-63. — 367 с. — ISBN 0-300-10586-X.
- Senn, Alfred Erich. 21 // The Formation of the Lithuanian Foreign Office, 1918–1921. — Slavic Review, 1962. — Т. 3. — С. 500-507.
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Ne blytac z respublikaj u skladze SSSR Litoyskaya Save ckaya Respu blika taksama vyadomaya yak Litoyskaya Save ckaya Sacyyalisty chnaya Respu blika lit Lietuvos Tarybu Respublika Lietuvos Tarybu Socialistine Respublika karotkaterminovae maryyanetkavae dzyarzhaynae ytvarenne y forme saveckaj respubliki na terytoryi suchasnaj Litvy abveshchanaj 16 snezhnya 1918 goda chasovym revalyucyjnym uradam na chale z Vincasam Mickyavichusam Kapsukasam Gistarychnaya dzyarzhavaLitoyskaya Saveckaya Respublikalit Lietuvos Tarybu RespublikaGerb Litoyskaj Saveckaj Respubliki Scyag Litoyskaj Saveckaj Respubliki lt gt 1918 1919Stalica VilnyaMova y litoyskaya ruskaya belaruskaya polskaya idyshForma kiravannyaStarshynya yrada Vincas Mickyavichus Kapsukas Spynila svayo isnavanne 27 lyutaga 1919 pa ab yadnanni z Saveckaj Sacyyalistychnaj Respublikaj Belarusi razam z yakoj pa daruchenni rasijskaga yradu byla ytvoranaya g zv Litoyska Belaruskaya SSR u gistaryyagrafii vyadomaya taksama yak LitBel Na dumku gistorykay nezvazhayuchy na namaganni pa pradstaylenni LSR yak nibyta vyniku sacyyalistychnaj revalyucyi pry padtrymcy myascovyh zhyharoy respublika nasamrech z yaylyalasya prarasijskim maryyanetachnym palitychnym utvarennem stvoranym dlya apraydannya vajny pamizh Savetami i tagachasnaj nezalezhnaj Litvoj U svayu chargu pradstayniki saveckaj gistaryyagrafii prytrymlivalasya dumki shto pryznanne Saveckaj Rasiyaj saveckaj respubliki y Litve razbila hlusnyu imperyyalistay ZShA i Vyalikabrytanii pra drapezhnyya mety Rasii y Baltycy Tym ne mensh litoycy ne padtrymali saveckae ytvarenne na terytoryi krainy padtrymayshy y asnoynym nezalezhnuyu dzyarzhavu abveshchanuyu 16 lyutaga 1918 litoyskaj Tarybaj UtvarenneGermanskaya imperyya atrymala parazhenne y Pershaj susvetnaj vajne i 11 listapada 1918 goda padpisala Pershae Kamp enskae peramir e pavodle yakoga kraina pagadzhalasya na spynenne bayavyh dzeyannyay Uzbroenyya sily Germanii pachali adstupac ad terytoryj Ober Osta Praz dva dni yrad Saveckaj Rasii admoviysya ad umoy Bresckaga miru zgodna z yakim yana u pryvatnasci pryznavala nezalezhnasc Litvy Saveckae kiraynictva pachalo nastup na zahodniya terytoryi byloj Rasijskaj imperyi dze byli abveshchanyya novyya nezalezhnyya dzyarzhavy Estoniya Latviya Litva Belarus Ukraina i Polshcha Nastup azhyccyaylyaysya z metaj raspaysyudzhannya g zv praletarskaj revalyucyi i zameny myascovyh nacyyanalnyh ruhay stvarennem saveckih respublik Saveckiya sily rushyli ysled adyhodzyachym nyameckim vojskam u vyniku chago napachatku praktychna byaskroyna byli zanyaty centralnyya chastki Belarusi a potym pad kanec snezhnya 1918 goda byla dasyagnuta terytoryya suchasnaj Litvy Abvyashchenne Pachatak aktyynasci kamunistay u Litve adznachaecca z kanca leta 1918 goda U peryyad z 1 pa 3 kastrychnika y Vilni yakaya na toj momant asprechvalasya yradam BNR adbyysya z ezd z 34 delegatay na yakim bylo abveshchana stvarenne Kamunistychnaj partyi Litvy Pershym starshynyoj partyi byy abrany Pranas Ejdukevichus Partyya vyrashyla raspracavac palitychnuyu pragramu na yzor rasijskih balshavikoy i arganizavac sacyyalistychnuyu revalyucyyu y Litve Getyya plany byli inspiravanyya i finansavalisya rasijskim uradam kantralyuyuchysya kamunistychnymi dzeyachami Adolfam Yofe i Dzmitryem Manuilskim 2 snezhnya getaga zh goda Mickyavichusam Kapsukasam byla paslanaya daveranaya asoba dlya peradachy 15 mln rublyoy na finansavanne revalyucyi a yzho 8 snezhnya Kamunistychnaya partyya Litvy sfarmiravala Chasovy revalyucyjny yrad z vasmi chlenay lidaram yakoga stay sam Mickyavichus Kapsukas Inshymi yago chlenami stali Alyaksandras Yakshevichus i Tym ne mensh sherag suchasnyh gistorykay mayuc sumnevy pra realnasc sustrechy getyh dzeyachay u Vilni yak geta scvyardzhalasya y saveckih gistarychnyh pracah bolsh veragodnaj zylyaecca teoryya pra pryhod getaga yrada razam z Chyrvonaj armiyaj U peryyad 1 5 studzenya 1919 goda Vilnya ne kantralyavalasya ni Litvoj ni litoyskimi kamunistami znahodzyachysya pad kantrolem myascovaj polskaj samaabaronaj Pamizh 16 snezhnya 1918 goda i 7 studzenya 1920 goda litoyski kamunistychny yrad znahodziysya y Dzvinsku Paznej u manifesce datavanym 16 snezhnya bylo ab yaylena pra stvarenne Litoyskaj SSR 19 snezhnya getaga zh goda manifest byy apublikavany y rasijskaj gazece Izvestiya a potym zachytany pa radyyo praz pyac dzyon manifest byy raspaysyudzhany y Vilni Praekt manifestu byy padryhtavany nepasredna Mickyavichusam Kapsukasam i zmyashchay u kancy lozung Nyahaj zhyve Rasijskaya Saveckaya Federatyynaya Sacyyalistychnaya Respublika razam z Saveckaj Litvoj Kanechne manifest byy adredagavany tagachasnym narodnym kamisaram pa spravah nacyyanalnascej Stalinym i inshymi syabrami RKP u vyniku chago lozung nabyy vyglyad Nyahaj zhyve vyzvalenaya saveckaya Litva Mickyavichus Kapsukas ne zhaday ustanaylennya nezalezhnaj saveckaj respubliki agituyuchy suprac separatyzmu da getyh idej yon pryjshoy pad uplyvam Rozy Lyuksemburg Novaytvoranaya LSR paprasila dapamogi z boku RSFSR 22 snezhnya RSFSR pryznala nezalezhnasc saveckaj Litvy u toj zha dzen Chyrvonaya armiya avalodala myastechkami Ezyarosy i Svyancyany na aposhnyae pretendavay urad BNR u nastupnym aktyynasc Chasovaga yrada rezka znizilasya a armiya nezalezhnaj Litvy buduchy velmi maladoj ne zdolela akazac supracivu saveckamu nastupu 5 studzenya Chyrvonaya armiya nayzamen polskaj samaabarone uzyala pad kantrol Vilnyu Uzho pad kanec studzenya getaga zh goda Chyrvonaya armiya kantralyavala bolshuyu chastku Litvy pakinuyshy pad kantrolem nezalezhnaj Litvy tolki regiyon Zhamojci i navakollyay U mezhah saveckaga nastupu padobnyya prarasijskiya saveckiya ytvarenni byli stvoranyya i y inshyh krainah Baltyi Latvijskaya Sacyyalistychnaya Saveckaya Respublika UradLitoyskaya Saveckaya Respublika z yaylyalasya adnosna slabym utvarennem yakoe bylo vymushana spadzyavacca na dapamogu z boku Rasii Savety y Rasii yak pravila najbolshuyu padtrymku meli serad rabochyh na pradpryemstvah yakih bylo davoli mala y Litve 21 studzenya yrad RSFSR pradastaviy saveckaj Litve kredyt pameram 100 mln rublyoy Saveckaya Litva ne zdolela stvaryc ulasnaga vojska u lyutym 1919 goda Mickyavichus Kapsukas nakiravay telegramu y Maskvu u yakoj pavedamlyalasya shto pryzyy litoycay u saveckuyu armiyu tolki zaahvochvae ih da pryhodu dobraahvotnikami y armiyu Litoyskaj Respubliki U toj zha chas na terytoryyah akupavanyh Savetami byli stvoranyya revalyucyjnyya kamitety i savety na yzor Rasii Saveckae kiraynictva patrabavala vyalikih kantrybucyyay z boku zanyatyh naselenyh punktay Tak goradu Panyavezh bylo pradpisana zdac na karysc saveckaj ulady 1 mln rublyoy Ucyane 200 tys tady yak ad kozhnaga selyanina patrabavalasya pa 10 rublyoy Byli nacyyanalizavanyya kamercyjnyya ystanovy i bujnyya mayontki vykarystanne zyamli bylo zamenena z nevyalikih fermerskih gaspadarak na kalektyynae zemlyarobstva Ekanamichnyya cyazhkasci i nedahop groshaj byli prademanstravanyya dekretam ad studzenya 1919 goda zgodna z yakim lyubym finansavym ustanovam zabaranyalasya placic zhyharam sumy zvysh za 250 rublyoy Nepapulyarnasci saveckaj ulady y Litve taksama paspryyali shyrokaya ykaranyonasc u litoycah katalicyzmu i nacyyanalizmu LikvidacyyaTerytoryya mizhvaennaj Litoyskaj Respubliki i yae terytaryyalnyya pretenzii da Polshchy Pamizh 8 i 15 lyutaga 1919 goda litoyskiya i nyameckiya dobraahvotniki spynili savecki nastup vyratavayshy ad uzyaccya pad savecki kantrol tagachasnuyu stalicu Litoyskaj Respubliki Kaynas uradam Litvy stalicaj farmalna lichylasya Vilnya adnak absalyutna bolshuyu chastku svajgo isnavannya y mizhvaenny peryyad Litva ne kantralyavala gety gorad z prychyny chago realnaj stalicaj respubliki byy gorad Kaynas yaki lichyysya chasovaj stalicaj Sutyknuyshysya z nepapulyarnascyu saveckaj ulady y Litve i pagrozaj polskaga nastupu y bok Belarusi saveckae kiraynictva vyrashyla ab yadnac belaruskuyu i litoyskuyu saveckiya respubliki y adzinuyu Litoyska Belaruskuyu SSR na chale yakoj stay Mickyavichus Kapsukas taksama byli ab yadnanyya i kamunistychnyya partyi abedzvyuh SSR Tym ne mensh dadzenyya mery ne dapamagli i polskiya vojski y krasaviku yzyali Vilnyu a potym u zhniyni i Minsk gl polska saveckaya vajna Z za tago shto Polshcha yzyala pad kantrol amal uves centr Belarusi a y sklad BSSR yakaya yvajshla y sklad LitBelu ne yvahodziy ushod suchasnaj Belarusi terytoryya pad kantrolem LitBelu skaracilasya da velmi vuzkaj palasy zyamli mizh RSFSR i Polshchaj u rayone raki Byarezina u vyniku getaga LitBel spyniy svayo isnavanne spachatku faktychna a potym i farmalna 14 lipenya 1920 saveckiya sily yzyali pad kantrol Vilnyu ale ne peradali yae navakolle i sam gorad u ruki Litvy yak geta bylo zamacavana pavodle Maskoyskaga dagavora mizh RSFSR i Litvoj padpisanaj dzvyuma dnyami ranej Zamest getaga Savety pachali planavac zvyarzhenne yradu Litoyskaj Respubliki i adnaylenne saveckaga yrada y kraine yak geta bylo zdzejsnena z BSSR Tym ne mensh Chyrvonaya armiya prajgrala bitvu pad Varshavaj g zv i byla adkinutaya Polshchaj shto rascenvaecca nekatorymi gistorykami yak adzin z faktaray vyratavannya Litvy ad saveckaga peravarotu U mizhvaenny peryyad savecka litoyskiya adnosiny y asnoynym nasili stanoychy haraktar adnak praz nekalki mesyacay paslya pachatku Drugoj susvetnaj vajny Savecki Sayuz vyrashyy akupavac dzyarzhavy Baltyi u tym liku i Litvu shto bylo azhyccyoylena y lipeni 1940 goda Pavodle aficyjnaj saveckaj prapagandy getyya padzei apisvalisya yak adnaylenne saveckaj ulady revalyucyjnyh mas U 1939 godze yashche nezalezhnaj Litve byla peradadzena Vilnya z navakolnymi regiyonami yakaya na toj momant trapila sa skladu Polshchy y sklad BSSR praz god Litve uzho yak respublicy y skladze SSSR byli peradadzeny dadatkovyya terytoryi BSSR u pryvatnasci Ejshyshki Salechniki Druskeniki i Gaducishki ZnoskiEidintas Alfonsas Vytautas Zalys Alfred Erich Senn Lithuania in European Politics The Years of the First Republic 1918 1940 New York St Martin s Press 1999 S 36 272 s ISBN 0 312 22458 3 Jurgela Constantine R Lithuania The Outpost of Freedom Valkyrie Press 1976 S 161 165 ISBN 0 912760 17 6 Langstrom Tarja Transformation in Russia and International Law Martinus Nijhoff Publishers 2003 S 52 494 s ISBN 90 04 13754 8 Davies Norman Europe A History HarperPerennial 1998 S 934 ISBN 0 06 097468 0 Alisauskas Kazys XV Lietuvos kariuomene 1918 1944 Lietuviu enciklopedija Boston Massachusetts Lietuviu enciklopedijos leidykla 1953 1966 S 94 99 Cepenas Pranas II Naujuju laiku Lietuvos istorija Chicago Dr Griniaus fondas 1986 S 318 323 ISBN 5 89957 012 1 White J D 23 The Revolution in Lithuania 1918 19 Soviet Studies 1971 T 23 S 192 193 ISBN 0038 5859 Lescius Vytautas Lietuvos kariuomene nepriklausomybes kovose 1918 1920 Vilnius Vaennaya akademiya Litvy imya generala Yonasa Zhemajcisa 2004 T Lietuvos kariuomenes istorija S 32 ISBN 9955 423 23 4 Klos Juliusz Kronika powstan polskich 1794 1944 Wydanie trzecie poprawione po zgonie autora Warszawa Wydawnictwo Kronika 1994 S 345 551 s ISBN 83 86079 02 9 Antanas Drilinga Lietuvos Respublikos prezidentai Vilnius Valstybes leidybos centras 1995 S 51 ISBN 9986 09 055 5 White James D 46 National Communism and World Revolution The Political Consequences of German Military Withdrawal from the Baltic Area in 1918 19 Europe Asia Studies 1994 T 8 Eidintas Alfonsas Lietuvos Respublikos prezidentai Vilnius Sviesa 1991 S 36 ISBN 5 430 01059 6 Lane Thomas Lithuania Stepping Westward Routledge 2001 S 7 8 246 s ISBN 0 415 26731 5 Lescius Vytautas Lietuvos kariuomene nepriklausomybes kovose 1918 1920 Vilnius Vaennaya akademiya Litvy imya generala Yonasa Zhemajcisa 2004 S 29 ISBN 9955 423 23 4 Kvizikevicius Linas Saulius Sarcevicius 68 Pinigu cirkuliacijos Lietuvoje bruozai 1915 1919 m Istorija Lietuvos aukstuju mokyklu mokslo darbai T 35 Mawdsley Evan The Russian Civil War 2007 S 118 362 s ISBN 1 933648 15 5 Snyder Timothy The Reconstruction of Nations Poland Ukraine Lithuania Belarus 1569 1999 Yale University Press 2004 S 62 63 367 s ISBN 0 300 10586 X Senn Alfred Erich 21 The Formation of the Lithuanian Foreign Office 1918 1921 Slavic Review 1962 T 3 S 500 507