Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Бітва на Соме (1 ліпеня — 19 лістапада 1916) — найбуйнейшая бітва ў Першай Сусветнай вайны, пад час якой загінула каля мільёна чалавек.
| Бітва на Соме | |||
|---|---|---|---|
| Асноўны канфлікт: Заходні фронт Першай сусветнай вайны | |||
 Бітва на Соме 1 ліпеня — 18 лістапада 1916 | |||
| Дата | 1 ліпеня — 18 лістапада 1916 | ||
| Месца | Рака Сома, паўночная і цэнтральная частка дэпартамента Сома, паўднёва-ўсходняя частка дэпартамента Па-дэ-Кале | ||
| Вынік | Войскам Антанты не ўдалося развіць першапачатковы поспех | ||
| Праціўнікі | |||
| |||
| Камандуючыя | |||
| |||
| Сілы бакоў | |||
| |||
| Страты | |||
| |||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||
Бітва адбывалася між брытанскімі і нямецкімі сіламі ў Паўночнай Францыі (Пікардыя) на рацэ Сома.
Падрыхтоўка
На канферэнцыі ў ў снежні 1915 камандванне краін Антанты дамовілася з новага года аб каардынацыі ваенных аперацый. Наступы як на Заходнім, так і на Усходнім франтах мусілі распачынацца адначасова. Расійская армія і італьянская павінны былі заатакаваць 15 чэрвеня 1916. На Заходнім фронце на раце Сома брытанцы і французы ішлі ў наступ 1 ліпеня.
План быў зацверджаны 10 лютага 1916. Аперацыя на Соме павінна была праводзіцца трыма французскімі і двума англійскімі арміямі (64 дывізіі). Але шматлікія страты французаў у бітве пад Вердэнам прывялі да таго, што цяжар наступу прыпаў на боытанскія войскі. Фронт прарыву скараціўся з 70 да 40 км.
Брытанскі камандуючы Дуглас Хейг збіраўся атакаваць 2 нямецкую Армію (ген. Фрыц фон Белаў) сіламі 4 Брытанскай Арміі (ген. ), што мела 16 дывізій і часткай 3 Брытанскай арміі (ген. Эдмунд Аленбі) — 2 дывізіі. Дапаможны ўдар наносіла французская 6 Армія генерала Файоля. Усёй апераццыяй кіраваў ген. Фош.
Брытанцы планавалі распачаць працяглае артылерыйскае бамбардзіраванне нямецкіх умацаванняў, якія пасля б як меркавалася пяхота зойме бяз усялякіх намаганняў, «артылерыя спусташае — пяхота займае».
Падрыхтоўка да аперацыіі вялася 5 месяцаў, была разгорнута інфраструктура, назапашаны снарады ад 1700 да 3000 на гармату ў залежнасці ад калібру. На вучастку прарыву знаходзілася да 3500 ствалоў артылерыі, больш 300 самалётаў.
Немцы заўважылі падрыхтоўкуда наступу, але лічылі, што пасля бітвы пад Вердэнам, французы скрываўлены, а англічане не могуць адныя весці маштабныя дзеянні.
На вучастку прарыву немцы мелі тры пазіцыі абароны якія дасягалі 7-8 км у глыб. Умацаванні вяліся два гады, меліся бетонныя бліндажы да 10 метраў у глыб, сістэма апорных пунктаў, кожная пазіцыя мела загароджу з калючага дроту на 30-40 метраў.
Ход бітвы
З-за цяжкага становішча саюзнікаў аперацыя пачалася раней. 24 чэрвеня распачаўся артабстрэл нямецкіх пазіцый і працягвалася 7 дзён. Было ўжыта 1,5 млн снарадаў. Аднак тая артпадрыхтоўка не прынесла жаданага выніку. Фартыфікацыі немцаў былі мацнейшыя і лепей замаскаваныя, чым лічылі брытанцы. Хаця першая лінія абароны была знана пашкоджана, і 50 % нямецкіх батарэй былі разбіты, немцы за час артабстрэлу паспелі сцягнуць дадаткова тры дывізііі і 30 батарэй цяжкой атрылерыі.
1 ліпеня па нямецкай 1-й лініі было выпушчаны колькі мін, а пасля артылерыі перанесла абстрэл у глыб нямецкай абароны. Нямецкія салдаты ў гэты час пакінулі бліндажы і занялі баявое становішча. Брытанская пяхота была спынена кулямётным агнём. У першы дзень брытанцы страцілі каля 60 тысяч салдат (21 тысяча забітымі і без звестак і больш 35 тысяч параненымі) — збольшага добраахвотнікаў, што ішлі ў воойска на хвалі энтузіязму. Асабліва пацярпелі афіцэры, колер формы якіх вылучаўся ад шэраговых салдат. Больш паспяховымі былі вынікі атакі ў французаў, якія здолялі заняць дзве пазіцыі нямецкіх умацаванняў. Быў захоплны , але такі імклівы наступ не прадугледжваўся графікам агульнай аперацыі і войска было адведзена назад. 5 ліпеня атакі аднавіліся, але немцы здолялі аднавіць умацаванні і прывесці новыя часткі. На працягу ліпеня-кастрычніка 1916 французы зацята спрабавалі ўзяць Барлё, але больш не здолялі гэта зрабіць.
Наступныя месяцы прынеслі шэраг цяжкіх бітваў, якія невялікія тэрытарыяльныя здабыткі. Немцы вымушаны былі правесці перагрупаванне сваіх сіл і зняць часку дывізій з пад Вердэна.
У гэты час расейкае армія рапачала 13 чэрвеня няўдалую Скробава-Гарадзішчанскую аперацыю пад Баранавічамі. Брусілаўскі прарыў на аўстра-венгерскім фронце прымусіў Германію прыйсці на дапамогу саюзніку і даслаць частку воска на Усходні фронт. У жніўні нямецкі рэзерв на Заходнім фронце складала адна дывізія.
Сітуацыя пачала выпраўляцца ў верасні. 3 верасня распачаўся новы наступ. Пасля артпадрыхтоўкі ў якой удзельнічала 1900 цяжкіх гармат, дзве брытанскія і дзве французскія арміі пайшлі ў атаку. Войска Антанты здоляла заглыбіцца на 3-4 км.
Удзел танкаў
15 верасня ўпершыню ў вайне быў ужыты танк (з брытанскага боку). Хаця ў атацы здоляла прыняць удзел толькі 18 танкаў з 50, і наступалі яны асобна на фронце 10 км, іх псіхічны ўплыў на нямецкую пяхобу быў вялічэзны. У выніку англічане здолялі прасунуцца на 5 км з 5 гадзін бою, у той час як раней прасоўванне на некалькі сот метраў цягнула за сабою шматлікія страты.
У той самы час перамога пачала хіліцца на бок брытанцаў. Немцы былі знясілены моцнай брытанскай артпадрыхтоўкай і выкарыстаннем танкаў. Але наступныя атакі танкаў не прынеслі такогасамага выніку — нямецкія салдаты хутка навучыліся змагацца з танкамі.
25 верасня — 27 верасня англа-французскае войска заняло вышыні над рэкамі Сома і Анкр.
Пагаршэнне надвор'я прымусіла генерала Хейга стрымаць наступ.
Вынікі
Бітва скончылася 18 лістапада 1916. Пасля чатырох месцаў баёў войскі Антанты прасунуліся на 12 км на адрэзку 40 км. Страты з абодвух бакоў былі вялізарныя: брытанцы — 419 654, французы — 204 253 разам 623 907 чалавек, з іх забітымі і без звестак — 146 431 чалавек. Немцы — больш за 465 тысяч, з іх забітымі і без звестак — 164 055 чалавек.
Мэта аперацыі — скрываўленне нямецкай арміі і паляпшэнне ўмоў для саюзнікаў была часткова выканана, але коштам вялікіх страт.
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Бітва на Соме
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Bitva na Some 1 lipenya 19 listapada 1916 najbujnejshaya bitva y Pershaj Susvetnaj vajny pad chas yakoj zaginula kalya milyona chalavek Bitva na SomeAsnoyny kanflikt Zahodni front Pershaj susvetnaj vajnyBitva na Some 1 lipenya 18 listapada 1916Data 1 lipenya 18 listapada 1916Mesca Raka Soma paynochnaya i centralnaya chastka departamenta Soma paydnyova yshodnyaya chastka departamenta Pa de KaleVynik Vojskam Antanty ne ydalosya razvic pershapachatkovy pospehPraciynikiBrytanskaya imperyya Aystraliya Bermudy Kanada Brytanskaya Indyya Nyufayndlend Novaya Zelandyya PAS Paydnyovaya Radeziya Vyalikabrytaniya Francyya GermaniyaKamanduyuchyyaDuglas Hejg Ferdynand Fosh Zhazef Alfred Mishle Rupreht Bavarski Maks fon Galvic Fryc fon BelaySily bakoy13 brytanskih i 11 francuzskih dyvizij 1 lipenya 51 brytanskaya i 48 francuzskih dyvizij lipen listapad 10 dyvizij 1 lipenya 50 dyvizij lipen listapad StratyFrancuzy 204 253 chalavek brytancy 419 654 chalaveka usyago 623 907 chalavek z ih zabitymi i bez vestki zniklymi 146 431 chalavek Bolsh 465 000 chalavek z ih zabitymi i zniklymi bez vestki 164 055 chalavek Medyyafajly na Vikishovishchy Bitva adbyvalasya mizh brytanskimi i nyameckimi silami y Paynochnaj Francyi Pikardyya na race Soma PadryhtoykaNa kanferencyi y y snezhni 1915 kamandvanne krain Antanty damovilasya z novaga goda ab kaardynacyi vaennyh aperacyj Nastupy yak na Zahodnim tak i na Ushodnim frantah musili raspachynacca adnachasova Rasijskaya armiya i italyanskaya pavinny byli zaatakavac 15 chervenya 1916 Na Zahodnim fronce na race Soma brytancy i francuzy ishli y nastup 1 lipenya Plan byy zacverdzhany 10 lyutaga 1916 Aperacyya na Some pavinna byla pravodzicca tryma francuzskimi i dvuma anglijskimi armiyami 64 dyvizii Ale shmatlikiya straty francuzay u bitve pad Verdenam pryvyali da tago shto cyazhar nastupu prypay na boytanskiya vojski Front praryvu skaraciysya z 70 da 40 km Brytanski kamanduyuchy Duglas Hejg zbiraysya atakavac 2 nyameckuyu Armiyu gen Fryc fon Belay silami 4 Brytanskaj Armii gen shto mela 16 dyvizij i chastkaj 3 Brytanskaj armii gen Edmund Alenbi 2 dyvizii Dapamozhny ydar nanosila francuzskaya 6 Armiya generala Fajolya Usyoj aperaccyyaj kiravay gen Fosh Brytancy planavali raspachac pracyaglae artyleryjskae bambardziravanne nyameckih umacavannyay yakiya paslya b yak merkavalasya pyahota zojme byaz usyalyakih namagannyay artyleryya spustashae pyahota zajmae Padryhtoyka da aperacyii vyalasya 5 mesyacay byla razgornuta infrastruktura nazapashany snarady ad 1700 da 3000 na garmatu y zalezhnasci ad kalibru Na vuchastku praryvu znahodzilasya da 3500 stvaloy artyleryi bolsh 300 samalyotay Nemcy zayvazhyli padryhtoykuda nastupu ale lichyli shto paslya bitvy pad Verdenam francuzy skryvayleny a anglichane ne moguc adnyya vesci mashtabnyya dzeyanni Na vuchastku praryvu nemcy meli try pazicyi abarony yakiya dasyagali 7 8 km u glyb Umacavanni vyalisya dva gady melisya betonnyya blindazhy da 10 metray u glyb sistema apornyh punktay kozhnaya pazicyya mela zagarodzhu z kalyuchaga drotu na 30 40 metray Hod bitvyKarta bitvy na Some Z za cyazhkaga stanovishcha sayuznikay aperacyya pachalasya ranej 24 chervenya raspachaysya artabstrel nyameckih pazicyj i pracyagvalasya 7 dzyon Bylo yzhyta 1 5 mln snaraday Adnak taya artpadryhtoyka ne prynesla zhadanaga vyniku Fartyfikacyi nemcay byli macnejshyya i lepej zamaskavanyya chym lichyli brytancy Hacya pershaya liniya abarony byla znana pashkodzhana i 50 nyameckih batarej byli razbity nemcy za chas artabstrelu paspeli scyagnuc dadatkova try dyviziii i 30 batarej cyazhkoj atryleryi 1 lipenya pa nyameckaj 1 j linii bylo vypushchany kolki min a paslya artyleryi peranesla abstrel u glyb nyameckaj abarony Nyameckiya saldaty y gety chas pakinuli blindazhy i zanyali bayavoe stanovishcha Brytanskaya pyahota byla spynena kulyamyotnym agnyom U pershy dzen brytancy stracili kalya 60 tysyach saldat 21 tysyacha zabitymi i bez zvestak i bolsh 35 tysyach paranenymi zbolshaga dobraahvotnikay shto ishli y voojska na hvali entuziyazmu Asabliva pacyarpeli aficery koler formy yakih vyluchaysya ad sheragovyh saldat Bolsh paspyahovymi byli vyniki ataki y francuzay yakiya zdolyali zanyac dzve pazicyi nyameckih umacavannyay Byy zahoplny ale taki imklivy nastup ne pradugledzhvaysya grafikam agulnaj aperacyi i vojska bylo advedzena nazad 5 lipenya ataki adnavilisya ale nemcy zdolyali adnavic umacavanni i pryvesci novyya chastki Na pracyagu lipenya kastrychnika 1916 francuzy zacyata sprabavali yzyac Barlyo ale bolsh ne zdolyali geta zrabic Nastupnyya mesyacy prynesli sherag cyazhkih bitvay yakiya nevyalikiya terytaryyalnyya zdabytki Nemcy vymushany byli pravesci peragrupavanne svaih sil i znyac chasku dyvizij z pad Verdena U gety chas rasejkae armiya rapachala 13 chervenya nyaydaluyu Skrobava Garadzishchanskuyu aperacyyu pad Baranavichami Brusilayski praryy na aystra vengerskim fronce prymusiy Germaniyu pryjsci na dapamogu sayuzniku i daslac chastku voska na Ushodni front U zhniyni nyamecki rezerv na Zahodnim fronce skladala adna dyviziya Situacyya pachala vypraylyacca y verasni 3 verasnya raspachaysya novy nastup Paslya artpadryhtoyki y yakoj udzelnichala 1900 cyazhkih garmat dzve brytanskiya i dzve francuzskiya armii pajshli y ataku Vojska Antanty zdolyala zaglybicca na 3 4 km Udzel tankay Brytanski tank Mark V 1916 15 verasnya ypershynyu y vajne byy uzhyty tank z brytanskaga boku Hacya y atacy zdolyala prynyac udzel tolki 18 tankay z 50 i nastupali yany asobna na fronce 10 km ih psihichny yplyy na nyameckuyu pyahobu byy vyalichezny U vyniku anglichane zdolyali prasunucca na 5 km z 5 gadzin boyu u toj chas yak ranej prasoyvanne na nekalki sot metray cyagnula za saboyu shmatlikiya straty U toj samy chas peramoga pachala hilicca na bok brytancay Nemcy byli znyasileny mocnaj brytanskaj artpadryhtoykaj i vykarystannem tankay Ale nastupnyya ataki tankay ne prynesli takogasamaga vyniku nyameckiya saldaty hutka navuchylisya zmagacca z tankami 25 verasnya 27 verasnya angla francuzskae vojska zanyalo vyshyni nad rekami Soma i Ankr Pagarshenne nadvor ya prymusila generala Hejga strymac nastup VynikiZabityya nyameckiya saldaty verasen 1916 Bitva skonchylasya 18 listapada 1916 Paslya chatyroh mescay bayoy vojski Antanty prasunulisya na 12 km na adrezku 40 km Straty z abodvuh bakoy byli vyalizarnyya brytancy 419 654 francuzy 204 253 razam 623 907 chalavek z ih zabitymi i bez zvestak 146 431 chalavek Nemcy bolsh za 465 tysyach z ih zabitymi i bez zvestak 164 055 chalavek Meta aperacyi skryvaylenne nyameckaj armii i palyapshenne ymoy dlya sayuznikay byla chastkova vykanana ale koshtam vyalikih strat SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Bitva na Some