Танк — браняваная баявая машына на гусенічнай хадзе, прызначана для выкарыстання ў пярэдняй лініі фронту. Спалучае ў сабе і абарончыя магчымасці. звычайна забяспечваецца буйнакалібарным гарматным узбраеннем, якое размяшчаецца на вежы танка, а таксама другаснымі , у той час як цяжкія даспехі і ўсюдыходная мабільнасць забяспечваюць абарону танка і яго экіпажу, што дазваляе выконваць усе асноўныя задачы бранятанкавых войскаў у баі.
Танкі былі распрацаваны і ўпершыню выкарыстаны брытанцамі падчас Першай сусветнай вайны ў якасці сродку выхаду з тупіку пазіцыйнай вайны. Яны былі ўпершыню разгорнуты ў ў абмежаванай колькасці.
Паміж сусветнымі войнамі танкі актыўна паляпшаліся. Падчас Другой сусветнай вайны яны сталі важнай часткай ваенных фарміраванняў і захоўваюцца ў такой якасці і па гэты дзень. У часы Другой сусветнай вайны СССР распрацаваў Т-34, адзін з лепшых танкаў у эксплуатацыі на працягу ўсёй вайны. Нямецкі план захопу тэрыторыі СССР базаваўся на стратэгіі, якая абапіралася на масавае выкарыстанне танкаў пры падтрымцы з боку артылерыі і авіяцыі, каб прарваць фронт праціўніка і выклікаць поўны яго крах.
Танкі, створаныя падчас халоднай вайны, вылучаюцца значна большымі памерамі і тоўшчынёй брані, у адказ на большыя пагрозы падчас бою. Дасягненні ў галіне вытворчасці ў канцы халоднай вайны дазволілі наладзіць масаваю вытворчасць кампазітнай брані. Аспекты гарматнага абсталявання значна змяніліся, з-за прагрэса ў дызайне корпуса. Сёння, баявыя танкі лічацца адным з выключных кампанентаў сучаснага войска. Сучасныя танкі рэдка дзейнічаюць у адзіночку, так як яны арганізаваны ў бранятанкавыя адзінкі, якія ўключаюць падтрымку з боку пяхоты, а таксама авіяцыі.
Паходжанне назвы
Слова «танк» паходзіць ад англійскага слова tank — «бак» альбо «цыстэрна». Паходжанне назвы наступнае: пры адпраўцы на фронт першых танкаў брытанская контрразведка пусціла чутку, што ў Англіі расійскім кіраўніцтвам замоўлена партыя цыстэрн для піццявой вады. І танкі адправіліся па чыгунцы пад выглядам цыстэрн (памеры і форма першых танкаў цалкам адпавядалі гэтай версіі). На іх нават напісалі па-руску «Осторожно. Петроград». Назва прыжылася.
Гісторыя
З'яўленне танкаў
Сваім з'яўленнем танкі абавязаны Першай сусветнай вайне. Пасля адносна кароткага пачатковага манеўранага этапу баявых дзеянняў на франтах усталявалася раўнавага, гэтак званая «». Глыбока эшалянаваную лінію абароны праціўнікаў было складана прарваць. Звычайны спосаб падрыхтаваць наступ і ўклініцца ў абарону праціўніка складаўся ў масіраванага выкарыстання артылерыі для разбурэння абарончых збудаванняў і знішчэння жывой сілы з наступным уводам у прарыў сваіх войскаў. Аднак высветлілася, што па пераараным выбухамі і разбураным дарогам, перакрываемага да таго ж крыжаваным агнём з флангаў «чыстага» прарыву не атрымліваецца ўвесці войскі досыць хутка, да таго ж праціўнік па дзеючым чыгуначным і грунтавым дарогам у глыбіні сваёй абароны паспяваў падцягваць рэзервы і блякаваць прарыў. Таксама развіццё прарыву абцяжарвалася складанасцю забеспячэння праз лінію фронту.
Яшчэ адным фактарам, якія ператварылі манеўраную вайну ў пазіцыйную, з'яўлялася тое, што нават доўгая артпадрыхтоўка не магла цалкам знішчыць усе драцяныя загароды і , якія затым моцна скоўвалі дзеянні пяхоты. У выніку ўзнікла думка пра прынцыпова новы транспартны сродак з высокай праходнасцю, дамагчыся якой можна было толькі з дапамогай выкарыстання , вялікай агнявой моццу і добрай абароненасцю, хоць бы супраць кулямётнага і ружэйнага агню. Такі транспартны сродак мог бы з высокай хуткасцю пераадольваць лінію фронту і ўкліньваецца ў глыбіню абароны праціўніка, ажыццяўляючы, па меншай меры, тактычныя абыходы.
Рашэнне пра пабудову танкаў было прынята ў 1915 годзе практычна адначасова ў Вялікабрытаніі, Францыі і Расіі. Канчаткова первая англійская мадэль танка была гатова ў 1916 годзе, калі прайшла ўсе выпрабаванні, і першы заказ на 100 машын паступіў у вытворчасць. Гэта быў танк Mark I — даволі недасканалая баявая машына, якая выпускалася ў двух мадыфікацыях — «самец» (з гарматным узбраеннем у бакавых ) і «самка» (толькі з кулямётным узбраеннем). Неўзабаве высветлілася нізкая эфектыўнасць кулямётных «самак», якія не маглі змагацца з праціўніка і з цяжкасцю знішчалі агнявыя кропкі. Тады была выпушчана абмежаваная серыя «самак», у якіх у левым спансоне па-ранейшаму быў кулямёт, а ў правым — гармата. Жаўнеры тут жа трапна ахрысцілі іх «гермафрадытамі».
Першыя танкі былі выкарыстаны англійскай арміяй супраць нямецкай войскаў 15 верасня 1916 года ў Францыі, на рацэ Соме. У ходзе бою высветлілася, што канструкцыя танка недастаткова адпрацавана — з 49 танкаў, якія англічане падрыхтавалі для нападу, на зыходныя пазіцыі вылучылася толькі 32, бо 17 танкаў выйшлі з ладу з-за непаладак, а з гэтых танкаў, якія распачалі атаку, 5 затрымалася ў балоце і 9 выйшлі з ладу па тэхнічных прычынах. Тым не менш, нават тыя, што засталіся 18 танкаў змаглі прасунуцца ўглыб абароны на 5 км, прычым страты ў гэтай наступальнай аперацыі апынуліся ў 20 разоў меншыя за звычайныя. Нягледзячы на тое, што з-за малой колькасці танкаў фронт не ўдалося прарваць канчаткова, новы від баявой тэхнікі паказаў свае магчымасці, і як высветлілася, танкі маюць вялікую будучыню. У першы час пасля з'яўлення танкаў на фронце нямецкія салдаты баяліся іх панічна.
Галоўныя саюзнікі англічанін на заходнім фронце, французы, здолелі распрацаваць і выпусціць вельмі ўдалы, настолькі ўдалы, што ён эксплуатаваўся яшчэ ў пачатку Другой сусветнай вайны ў войсках Польшчы і Францыі, лёгкі танк . Пры канструяванні гэтага танка ўпершыню былі ўжыты многія рашэнні, якія сталі затым класічнымі. Ён меў вежу, якая была здольна на кручэнне, з усталяванай у ёй лёгкай гарматай альбо кулямётам, у адрозненне ад «спансоннага», гэта значыць у выступах па баках корпуса, размяшчэння ўзбраення ў англійскіх танках, нізкі ўдзельны ціск на грунт, і, як следства, высокую праходнасць, адносна высокую хуткасць і добрую манеўранасць.
У Расіі аднымі з першых былі створаны («Рускі ўсюдыход») і . Кожны з іх быў выраблены толькі ў адным экзэмпляры, што тлумачыцца альбо непрактычнай канструкцыяй, альбо «коснасцю царскага ўрада». У расійскай арміі ў Першай сусветнай вайне не было ні айчынных, ні імпартных танкаў. Падчас Грамадзянскай вайны выкарыстоўвала танкі, якія яна атрымлівала ад краін Антанты ў невялікіх колькасцях. Адзін з захопленых чырвонаармейцамі танкаў увесну 1919 года быў пасланы ў Маскву, разабраны і даследаваны. Такім чынам, праблема стварэння расійскага танка была вырашана стварэннем на аснове канструкцыі французскага Рэно FT-17. Першы з танкаў тыпу М атрымаў імя «Змагар за свабоду таварышч Ленін». На працягу 1920—1921 гадоў было выраблена 15 танкаў. Увесну 1921 года ў сувязі з заканчэннем Грамадзянскай вайны і інтэрвенцыі праект быў згорнуты. У баявых дзеяннях гэтыя танкі больш не ўдзельнічалі, іх выкарыстоўвалі ў калгасах як трактары і на ваенных парадах.
Міжваенны перыяд
У перыяд паміж сусветнымі войнамі ў распрацоўку канструкцый танкаў уключыліся і іншыя дзяржавы, акрамя Вялікабрытаніі, Францыі і Германіі. У гэты ж час, калі генеральныя штабы і ўрада буйных сусветных дзяржаў, цвяроза ацэньваючы вынікі Першай сусветнай вайны, разумелі непазбежнасць будучай, яшчэ больш крывавай вайны, распрацоўваліся і глабальныя стратэгіі баявых дзеянняў. Прынятая генштабам стратэгія надавала вялікае значэнне танкавым войскам і ставіла адпаведныя задачы перад канструктарамі ўзбраенняў і заводамі па выпуску танкаў.
У міжваенны перыяд танкабудаўнікі і ваенныя яшчэ не прыйшлі да адзінага меркавання пра аптымальную тактыку прымянення танкаў і прынцыпаў будавання іх канструкцыяў, следствам чаго стаў выпуск танкаў такіх канструкцыяў, якія пасля даказалі сваю нежыццяздольнасць, бо былі вузкаспецыялізаванымі, і не заўсёды выкарыстоўваліся па прызначэнні. Так, лёгкія танкі былі параўнальна слаба браніраванымі, аднак часцяком і высакаскораснымі (напрыклад, савецкі ). Іхняя браня абараняла толькі ад куляў стралковай зброі і снарадных аскепкаў і ў той жа час лёгка прабівалася кулямі супрацьтанкавых стрэльбаў і снарадамі супрацьтанкавых гармат, пачынаючы з 37 мм. Узбраенне большасці лёгкіх танкаў гэтага перыяду было таксама занадта слабым (калібры артылерыі 25-37 мм), колькасць экіпажа недастатковай (2-3 чалавека), а ўмовы існавання — на мяжы фізіялагічных магчымасцей танкістаў. У той жа час, у пачатку 1930-х гадоў, таленавіты амерыканскі танкавы канструктар Джон Уолтэр Крысці стварыў арыгінальную схему незалежнай . Дастаткова актыўна распрацоўваліся канструкцыі амфібійных і нават авіятранспартабельным танкаў.
Бесперспектыўнымі апынуліся і маларухомыя шматвежавыя гіганты, якія мелі некалькі рознакаліберныя гарматы і кулямёты, як французскі 70-тонны і савецкі 50-тонны . Такая схема запатрабавала празмернага павелічэння экіпажа (да 10-12 чалавек), што вяло да цяжкасцей цэнтралізаванага кіравання агнём у баявой абстаноўцы. Вялікія памеры, асабліва даўжыня і вышыня, вабілі за сабой дэмаскіроўку і, як следства, падвышаную ўразлівасць на полі бою. Тагачасныя адаптаваныя карбюратарныя рухавікі авіяцыйнага тыпу прадвызначылі нізкія цягава-дынамічныя якасці такіх «супертанкаў», асабліва пры разваротах. У цэлым багацце недахопаў шматвежавых канструкцыяў прывяло да фактычнай немагчымасці выканання імі ў поўнай меры задачаў, якія стаялі перад цяжкімі танкамі, такім чынам ужо да канца 1930-х гадоў шматвежавая схема фактычна была адвергнута танкабудаўнікамі ўсіх краін. У міжваенны перыяд з'явіліся першыя танкі з рухавікамі, напрыклад, у Японіі ў 1932 годзе. У СССР ужо ў сярэдзіне 1930-х гадоў была распрацавана праграма шырокай дызелізацыі танкаў усіх класаў, але рэальна аснасціць такімі маторамі атрымалася толькі сярэднія і цяжкія машыны. У астатніх краінах дызельныя маторы на танках ужываліся параўнальна абмежавана да 1950-х гадоў.
Другая сусветная вайна
Другая сусветная вайна паўплывала на прагрэс у танкабудаўніцтве. Усяго за шэсць гадоў танкі ў сваім прагрэсе здзейснілі большы рывок, чым за папярэднія дваццаць гадоў. Значная частка танкаў утрымлівала супрацьснарадавае браняванне, магутныя даўгаствольныя гарматы калібрам да 152 мм, у канцы вайны з'явіліся першыя начныя (інфрачырвоныя) прыцэлы, радыёфікацыя танкаў пачала лічыцца неабходнай. Тактыка прымянення танкаў таксама дасягнула высокай ступені дасканаласці, у першы перыяд вайны (1939—1941) нямецкія камандзіры прадэманстравалі ўсяму свету, як ужыванне танкавых злучэнняў дазваляе правесці аперацыі па аператыўнаму і стратэгічнаму атачэнню і хутка выйграць вайну, гэтак званы «Бліцкрыг». Аднак і іншыя дзяржавы, як Вялікабрытанія, Францыя, Польшча, СССР і гэтак далей, стваралі ўласныя тэорыі тактыкі прымянення танкаў, шмат у чым падобныя да нямецкай.
У ходзе Другой сусветнай вайны нямецкая школа зрабіла ўпор на павелічэнне браніравання і даўжыні гармат, паляпшэнне прыбораў назірання, уключаючы інфрачырвоныя прыборы начнога бачання, у той час як савецкая школа брала пераважна тэхналагічнасцю і масавасцю вытворчасці, уносячы сур'ёзныя змены ў канструкцыю базавых тыпаў танкаў (Т-34, і ) толькі пры крайняй неабходнасці. Савецкая танкавая школа стварыла таксама досыць удалыя мадэлі іншых тыпаў бранятанкавай тэхнікі, самаходныя артылерыйскія ўстаноўкі і знішчальнікі танкаў. Амерыканская школа пры некаторай першапачатковай адсталасці ў плане кампаноўкі і тэхналагічнасці ўсё ж нагнала астаніх да канца вайны за кошт разгортвання масавай вытворчасці некалькіх выбраных мадэляў, добрай якасці сталі і порахаў, а таксама радыёфікацыі, бо ўсталёўвалі мінімум па дзве рацыі на танк. Найбольш удалымі нямецкімі танкамі сталі PzKpfw IV (самы масавы), «» і, з некаторымі абмоўкамі, «Пантэра» і «». Лепшымі савецкімі танкамі, якія прымалі ўдзел у Другой сусветнай вайне, былі прызнаны сярэдні танк Т-34 (у розных варыянтах, у тым ліку яго позні варыянт Т-34-85 з рознымі мадыфікацыямі 85-мм гармат) і цяжкі танк . Лепшым амерыканскім танкам быў прызнаны , які шырока пастаўляўся ў СССР па ленд-лізу.
Асабліва неспрыяльным для Чырвонай арміі было суадносіны бранятанкавых стратаў у пачатковы перыяд Вялікай Айчыннай вайны з чэрвеня па лістапад 1941 года і ў пераломнай Курскай бітве.
Пасляваенны перыяд
Першае пакаленне пасляваенных танкаў пачало стварацца яшчэ непасрэдна падчас Другой сусветнай вайны, хоць і не прынялі ўдзелу ў баявых дзеяннях: гэта савецкія сярэднія Т-44, Т-54 і цяжкія танкі , , , (ІС-8); амерыканскія , , ; англійскія A41 «Цэнтурыён» і іншыя. Лёгкія танкі канчаткова ператварыліся ў спецыялізаваныя баявыя машыны, як савецкі , які быў здольны плаваць, і амерыканскі , для выведавання, і пазней быў створаны авіятраспартабельны амерыканскі танк . З сярэдзіны 1950-х гадах сярэдні і цяжкі тыпы танкаў саступаюць месца гэтак званага «стандартнаму» або «асноўнаму баявому танку». Характэрнымі асаблівасцямі гэтых танкаў служаць узмоцненае супрацьснарадавае браніраванне, наяўнасць гарматы вялікага калібру (мінімум 90 мм), уключаючы гладкаствольную прыладу, прыдатныя для запуску рэактыўных снарадаў, магутныя маторы, а пазней і першыя сродкі абароны экіпажа ад . Да гэтага тыпу танкаў, але ўсё яшчэ першага пакалення, адносяцца савецкія Т-55 і Т-62, амерыканскі , англійскі «Чыфтэн», французскі і іншыя.
Другое пакаленне пасляваенных танкаў стваралася ў 1960—1970-х гадах для дзеянняў ва ўмовах прымянення праціўнікам зброі масавага паражэння і з улікам з'яўлення новых магутных супрацьтанкавых сродкаў. Гэтыя танкі атрымалі палепшанае браніраванне, поўны комплекс абароны экіпажа ад зброі масавага забойства, былі насычаны электронікай, лазерным далямерам, балістычнымі вылічальнікамі і гэтак далей, а таксама была павышана іхняя агнявая моц за кошт выкарыстання гармат большага калібра. Акрамя таго на такім танках пачалі прымяняцца высокамоцныя шматпаліўныя рухавікі. Савецкія танкі гэтага перыяду абсталёўваюцца аўтаматам зараджання. Да танкаў другога пакалення ставяцца савецкія Т-64 і Т-72, амерыканскі , заходненямецкі «» і іншыя. У гэты час таксама былі прыняты шэраг шырокіх праграм па мадэрнізацыі танкаў першага пакалення да ўзроўню танкаў другога пакалення, як мадэрнізацыя да ўзроўню танка танка у арміі ЗША і у бундэсверы.
Паводле танкі першага і другога пакаленняў СССР здолелі апярэдзіць сваіх верагодных праціўнікаў, але неабходнасць абмежавання масы і памераў асноўнага тыпу танка, з-за неабходнасці ўпісвання ў чыгуначны стандартны габарыт, і некаторае адставанне ў аснашчэнні электронікай прывялі да хуткага маральнага старэння савецкіх танкаў першага і другога пасляваенных пакаленняў, што знайшло пацвярджэнне ў войнах 1960—1990-х гадоў на Блізкім Усходзе.
Танкі трэцяга пакалення ствараліся ў 1970—1980-х гадах, а ў эксплуатацыю пачалі паступаць у 1980-х гадах. Для танкаў гэтага пакалення характэрна выкарыстанне новых, высокатэхналагічных сродкаў абароны, як , , насычанасць дасканалай электронікай, на некаторыя мадэлі танкаў пачынаюць усталёўвацца звышмагутныя і кампактныя газатурбінныя рухавікі. Да танкаў гэтага пакалення ставяцца савецкія і расійскія , Т-80 і Т-90, амерыканскі M1A2 «Абрамз», заходненямецкі «», французскі «» і іншыя.
Канструкцыя
Кампаноўка
У наш час пераважная большасць танкаў створана па так званай класічнай кампанавальнай схеме, асноўнымі прыкметамі якой з'яўляюцца ўсталёўка асноўнага ўзбраення (гарматы) у вежы (круцельнай на 360°) і задняе размяшчэнне маторна-трансьмісійнага аддзялення. Выключэннямі тут з'яўляюцца шведскі танк (бязвежавая схема) і ізраільскія танкі «Меркава» мадэлі 1, 2, 3 і 4 з пярэднім размяшчэннем маторна-трансьмісійнага аддзялення.
Рухавік танка
На ранніх этапах развіцця танкабудавання звычайна выкарыстоўваўся бензінавы карбюратарны рухавік аўтамабільнага, а пазней авіяцыйнага тыпу, у тым ліку маторы зоркападобнай кампаноўкі. Непасрэдна перад Другой сусветнай вайной, а таксама ў яе ходзе, атрымалі распаўсюджванне, пераважна ў СССР і ЗША, рухавікі, якія сталі асноўным тыпам танкавых матораў ва ўсім свеце з другой паловы 1950-х гадоў. Пазней яны былі заменены шматпаліўнымі рухавікамі, а ў апошнія два-тры дзесяцігоддзі і газатурбінавымі рухавікамі. Першым серыйным танкам з газатурбінавым рухавіком у якасці асноўнага рухавіка стаў савецкі Т-80.
Магутнасць, надзейнасць і іншыя параметры танкавых рухавікоў стала раслі і паляпшаліся. Калі на ранніх мадэлях здавольваліся фактычна аўтамабільнымі маторамі, то з ростам масы танкаў у 1920—1940-х гады атрымалі распаўсюджванне адаптаваныя авіяцыйныя маторы, а пазней — і спецыяльна сканструяваныя танкавыя дызельныя шматпаліўныя рухавікі. Дзеля забеспячэння прымальных хадавых якасцей танка ўдзельная магутнасць яго рухавіка павінна быць не менш за 18—20 л. с./т.
Гл. таксама
- C1 Ariete
- TAM
- TR-580
- Т-28
- Mk VI
- Panzerkampfwagen II
Зноскі
- Von Senger and Etterlin (1960), The World's Armored Fighting Vehicles, p.9.
- Tranquiler, Roger, Modern Warfare. A French View of Counterinsurgency, trans. Daniel Lee, «Pitting a traditional combined armed force trained and equipped to defeat similar military organisations against insurgents reminds one of a pile driver attempting to crush a fly, indefatigably persisting in repeating its efforts».
- «Урокі танкабудавання. Першае пакаленне танкаў» Архівавана 26 лютага 2011.. Сучаснае машынабудаванне (руск.)
- «Аўстра-венгерскія штурмавыя фарміраванні перыяда першай сусветнай вайны» Архівавана 9 лістапада 2012.. Гісторыя дзяржавы Габсбургаў (руск.)
- «Першыя танкі: шлях у тупік». Незалежны ваенны агляд. (руск.)
- «Расійскі тып танка». www.waronline.org
- «Бой танкаў з танкамі». Падпалкоўнік Г. Клейн (Воениздат НКО СССР, 1942) (руск.)
- «15 верасня ў гісторыі». newsinfo.ru (руск.)
- «Першая сусветная вайна» Архівавана 6 верасня 2008.. firstwar.info. (руск.)
- «Бранятанкавая тэхніка». Энцыклапедыя Кругасвет
- Бранятанкавы ленд-ліз у СССР у гады Другой сусветнай вайны. deol.ru (руск.)
- «Пастаўкі Т-62 за мяжу». (руск.)
- Асноўны баявы танк Т-80 Архівавана 17 лютага 2009.. Музей тэхнікі (руск.)
- Тэорыя і гісторыя развіцця кампаноўкі танка
Літаратура
- Брэль М. П. Танк // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 422—423. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
- Танк // Военный энциклопедический словарь / Отв. ред. Еремина Н.. — М.: Эксмо, 2007. — С. 900. — 1024 с. — 5 000 экз. — ISBN 978-5-699-23223-9. (руск.)
Спасылкі
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Танк
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
U panyaccya yosc i inshyya znachenni gl Tank znachenni Tank branyavanaya bayavaya mashyna na gusenichnaj hadze pryznachana dlya vykarystannya y pyarednyaj linii frontu Spaluchae y sabe i abaronchyya magchymasci zvychajna zabyaspechvaecca bujnakalibarnym garmatnym uzbraennem yakoe razmyashchaecca na vezhy tanka a taksama drugasnymi u toj chas yak cyazhkiya daspehi i ysyudyhodnaya mabilnasc zabyaspechvayuc abaronu tanka i yago ekipazhu shto dazvalyae vykonvac use asnoynyya zadachy branyatankavyh vojskay u bai Bayavy tank T 72 SSSR Bayavy tank Abrams ZShA Tanki byli raspracavany i ypershynyu vykarystany brytancami padchas Pershaj susvetnaj vajny y yakasci srodku vyhadu z tupiku pazicyjnaj vajny Yany byli ypershynyu razgornuty y y abmezhavanaj kolkasci Pamizh susvetnymi vojnami tanki aktyyna palyapshalisya Padchas Drugoj susvetnaj vajny yany stali vazhnaj chastkaj vaennyh farmiravannyay i zahoyvayucca y takoj yakasci i pa gety dzen U chasy Drugoj susvetnaj vajny SSSR raspracavay T 34 adzin z lepshyh tankay u ekspluatacyi na pracyagu ysyoj vajny Nyamecki plan zahopu terytoryi SSSR bazavaysya na strategii yakaya abapiralasya na masavae vykarystanne tankay pry padtrymcy z boku artyleryi i aviyacyi kab prarvac front praciynika i vyklikac poyny yago krah Tanki stvoranyya padchas halodnaj vajny vyluchayucca znachna bolshymi pamerami i toyshchynyoj brani u adkaz na bolshyya pagrozy padchas boyu Dasyagnenni y galine vytvorchasci y kancy halodnaj vajny dazvolili naladzic masavayu vytvorchasc kampazitnaj brani Aspekty garmatnaga abstalyavannya znachna zmyanilisya z za pragresa y dyzajne korpusa Syonnya bayavyya tanki lichacca adnym z vyklyuchnyh kampanentay suchasnaga vojska Suchasnyya tanki redka dzejnichayuc u adzinochku tak yak yany arganizavany y branyatankavyya adzinki yakiya yklyuchayuc padtrymku z boku pyahoty a taksama aviyacyi Pahodzhanne nazvySlova tank pahodzic ad anglijskaga slova tank bak albo cysterna Pahodzhanne nazvy nastupnae pry adpraycy na front pershyh tankay brytanskaya kontrrazvedka puscila chutku shto y Anglii rasijskim kiraynictvam zamoylena partyya cystern dlya piccyavoj vady I tanki adpravilisya pa chyguncy pad vyglyadam cystern pamery i forma pershyh tankay calkam adpavyadali getaj versii Na ih navat napisali pa rusku Ostorozhno Petrograd Nazva pryzhylasya GistoryyaZ yaylenne tankay source source source source Film pra tank stvorany padchas Pershaj susvetnaj vajny Svaim z yaylennem tanki abavyazany Pershaj susvetnaj vajne Paslya adnosna karotkaga pachatkovaga maneyranaga etapu bayavyh dzeyannyay na frantah ustalyavalasya raynavaga getak zvanaya Glyboka eshalyanavanuyu liniyu abarony praciynikay bylo skladana prarvac Zvychajny sposab padryhtavac nastup i yklinicca y abaronu praciynika skladaysya y masiravanaga vykarystannya artyleryi dlya razburennya abaronchyh zbudavannyay i znishchennya zhyvoj sily z nastupnym uvodam u praryy svaih vojskay Adnak vysvetlilasya shto pa peraaranym vybuhami i razburanym darogam perakryvaemaga da tago zh kryzhavanym agnyom z flangay chystaga praryvu ne atrymlivaecca yvesci vojski dosyc hutka da tago zh praciynik pa dzeyuchym chygunachnym i gruntavym darogam u glybini svayoj abarony paspyavay padcyagvac rezervy i blyakavac praryy Taksama razviccyo praryvu abcyazharvalasya skladanascyu zabespyachennya praz liniyu frontu Yashche adnym faktaram yakiya peratvaryli maneyranuyu vajnu y pazicyjnuyu z yaylyalasya toe shto navat doygaya artpadryhtoyka ne magla calkam znishchyc use dracyanyya zagarody i yakiya zatym mocna skoyvali dzeyanni pyahoty U vyniku yznikla dumka pra pryncypova novy transpartny srodak z vysokaj prahodnascyu damagchysya yakoj mozhna bylo tolki z dapamogaj vykarystannya vyalikaj agnyavoj moccu i dobraj abaronenascyu hoc by suprac kulyamyotnaga i ruzhejnaga agnyu Taki transpartny srodak mog by z vysokaj hutkascyu peraadolvac liniyu frontu i yklinvaecca y glybinyu abarony praciynika azhyccyaylyayuchy pa menshaj mery taktychnyya abyhody Brytanski tank Rashenne pra pabudovu tankay bylo prynyata y 1915 godze praktychna adnachasova y Vyalikabrytanii Francyi i Rasii Kanchatkova pervaya anglijskaya madel tanka byla gatova y 1916 godze kali prajshla yse vyprabavanni i pershy zakaz na 100 mashyn pastupiy u vytvorchasc Geta byy tank Mark I davoli nedaskanalaya bayavaya mashyna yakaya vypuskalasya y dvuh madyfikacyyah samec z garmatnym uzbraennem u bakavyh i samka tolki z kulyamyotnym uzbraennem Neyzabave vysvetlilasya nizkaya efektyynasc kulyamyotnyh samak yakiya ne magli zmagacca z praciynika i z cyazhkascyu znishchali agnyavyya kropki Tady byla vypushchana abmezhavanaya seryya samak u yakih u levym spansone pa ranejshamu byy kulyamyot a y pravym garmata Zhaynery tut zha trapna ahryscili ih germafradytami Pershyya tanki byli vykarystany anglijskaj armiyaj suprac nyameckaj vojskay 15 verasnya 1916 goda y Francyi na race Some U hodze boyu vysvetlilasya shto kanstrukcyya tanka nedastatkova adpracavana z 49 tankay yakiya anglichane padryhtavali dlya napadu na zyhodnyya pazicyi vyluchylasya tolki 32 bo 17 tankay vyjshli z ladu z za nepaladak a z getyh tankay yakiya raspachali ataku 5 zatrymalasya y baloce i 9 vyjshli z ladu pa tehnichnyh prychynah Tym ne mensh navat tyya shto zastalisya 18 tankay zmagli prasunucca yglyb abarony na 5 km prychym straty y getaj nastupalnaj aperacyi apynulisya y 20 razoy menshyya za zvychajnyya Nyagledzyachy na toe shto z za maloj kolkasci tankay front ne ydalosya prarvac kanchatkova novy vid bayavoj tehniki pakazay svae magchymasci i yak vysvetlilasya tanki mayuc vyalikuyu buduchynyu U pershy chas paslya z yaylennya tankay na fronce nyameckiya saldaty bayalisya ih panichna Galoynyya sayuzniki anglichanin na zahodnim fronce francuzy zdoleli raspracavac i vypuscic velmi ydaly nastolki ydaly shto yon ekspluatavaysya yashche y pachatku Drugoj susvetnaj vajny y vojskah Polshchy i Francyi lyogki tank Pry kanstruyavanni getaga tanka ypershynyu byli yzhyty mnogiya rashenni yakiya stali zatym klasichnymi Yon mey vezhu yakaya byla zdolna na kruchenne z ustalyavanaj u yoj lyogkaj garmataj albo kulyamyotam u adroznenne ad spansonnaga geta znachyc u vystupah pa bakah korpusa razmyashchennya yzbraennya y anglijskih tankah nizki ydzelny cisk na grunt i yak sledstva vysokuyu prahodnasc adnosna vysokuyu hutkasc i dobruyu maneyranasc U Rasii adnymi z pershyh byli stvorany Ruski ysyudyhod i Kozhny z ih byy vyrableny tolki y adnym ekzemplyary shto tlumachycca albo nepraktychnaj kanstrukcyyaj albo kosnascyu carskaga yrada U rasijskaj armii y Pershaj susvetnaj vajne ne bylo ni ajchynnyh ni impartnyh tankay Padchas Gramadzyanskaj vajny vykarystoyvala tanki yakiya yana atrymlivala ad krain Antanty y nevyalikih kolkascyah Adzin z zahoplenyh chyrvonaarmejcami tankay uvesnu 1919 goda byy paslany y Maskvu razabrany i dasledavany Takim chynam prablema stvarennya rasijskaga tanka byla vyrashana stvarennem na asnove kanstrukcyi francuzskaga Reno FT 17 Pershy z tankay typu M atrymay imya Zmagar za svabodu tavaryshch Lenin Na pracyagu 1920 1921 gadoy bylo vyrablena 15 tankay Uvesnu 1921 goda y suvyazi z zakanchennem Gramadzyanskaj vajny i intervencyi praekt byy zgornuty U bayavyh dzeyannyah getyya tanki bolsh ne ydzelnichali ih vykarystoyvali y kalgasah yak traktary i na vaennyh paradah Mizhvaenny peryyad Francuzski tank Hotchkiss H 39 U peryyad pamizh susvetnymi vojnami y raspracoyku kanstrukcyj tankay uklyuchylisya i inshyya dzyarzhavy akramya Vyalikabrytanii Francyi i Germanii U gety zh chas kali generalnyya shtaby i yrada bujnyh susvetnyh dzyarzhay cvyaroza acenvayuchy vyniki Pershaj susvetnaj vajny razumeli nepazbezhnasc buduchaj yashche bolsh kryvavaj vajny raspracoyvalisya i glabalnyya strategii bayavyh dzeyannyay Prynyataya genshtabam strategiya nadavala vyalikae znachenne tankavym vojskam i stavila adpavednyya zadachy perad kanstruktarami yzbraennyay i zavodami pa vypusku tankay U mizhvaenny peryyad tankabudayniki i vaennyya yashche ne pryjshli da adzinaga merkavannya pra aptymalnuyu taktyku prymyanennya tankay i pryncypay budavannya ih kanstrukcyyay sledstvam chago stay vypusk tankay takih kanstrukcyyay yakiya paslya dakazali svayu nezhyccyazdolnasc bo byli vuzkaspecyyalizavanymi i ne zaysyody vykarystoyvalisya pa pryznachenni Tak lyogkiya tanki byli paraynalna slaba braniravanymi adnak chascyakom i vysakaskorasnymi napryklad savecki Ihnyaya branya abaranyala tolki ad kulyay stralkovaj zbroi i snaradnyh askepkay i y toj zha chas lyogka prabivalasya kulyami supractankavyh strelbay i snaradami supractankavyh garmat pachynayuchy z 37 mm Uzbraenne bolshasci lyogkih tankay getaga peryyadu bylo taksama zanadta slabym kalibry artyleryi 25 37 mm kolkasc ekipazha nedastatkovaj 2 3 chalaveka a ymovy isnavannya na myazhy fiziyalagichnyh magchymascej tankistay U toj zha chas u pachatku 1930 h gadoy talenavity amerykanski tankavy kanstruktar Dzhon Uolter Krysci stvaryy aryginalnuyu shemu nezalezhnaj Dastatkova aktyyna raspracoyvalisya kanstrukcyi amfibijnyh i navat aviyatranspartabelnym tankay Besperspektyynymi apynulisya i malaruhomyya shmatvezhavyya giganty yakiya meli nekalki roznakalibernyya garmaty i kulyamyoty yak francuzski 70 tonny i savecki 50 tonny Takaya shema zapatrabavala prazmernaga pavelichennya ekipazha da 10 12 chalavek shto vyalo da cyazhkascej centralizavanaga kiravannya agnyom u bayavoj abstanoycy Vyalikiya pamery asabliva dayzhynya i vyshynya vabili za saboj demaskiroyku i yak sledstva padvyshanuyu yrazlivasc na poli boyu Tagachasnyya adaptavanyya karbyuratarnyya ruhaviki aviyacyjnaga typu pradvyznachyli nizkiya cyagava dynamichnyya yakasci takih supertankay asabliva pry razvarotah U celym bagacce nedahopay shmatvezhavyh kanstrukcyyay pryvyalo da faktychnaj nemagchymasci vykanannya imi y poynaj mery zadachay yakiya stayali perad cyazhkimi tankami takim chynam uzho da kanca 1930 h gadoy shmatvezhavaya shema faktychna byla advergnuta tankabudaynikami ysih krain U mizhvaenny peryyad z yavilisya pershyya tanki z ruhavikami napryklad u Yaponii y 1932 godze U SSSR uzho y syaredzine 1930 h gadoy byla raspracavana pragrama shyrokaj dyzelizacyi tankay usih klasay ale realna asnascic takimi matorami atrymalasya tolki syaredniya i cyazhkiya mashyny U astatnih krainah dyzelnyya matory na tankah uzhyvalisya paraynalna abmezhavana da 1950 h gadoy Drugaya susvetnaya vajna Drugaya susvetnaya vajna payplyvala na pragres u tankabudaynictve Usyago za shesc gadoy tanki y svaim pragrese zdzejsnili bolshy ryvok chym za papyaredniya dvaccac gadoy Znachnaya chastka tankay utrymlivala supracsnaradavae branyavanne magutnyya daygastvolnyya garmaty kalibram da 152 mm u kancy vajny z yavilisya pershyya nachnyya infrachyrvonyya prycely radyyofikacyya tankay pachala lichycca neabhodnaj Taktyka prymyanennya tankay taksama dasyagnula vysokaj stupeni daskanalasci u pershy peryyad vajny 1939 1941 nyameckiya kamandziry prademanstravali ysyamu svetu yak uzhyvanne tankavyh zluchennyay dazvalyae pravesci aperacyi pa aperatyynamu i strategichnamu atachennyu i hutka vyjgrac vajnu getak zvany Blickryg Adnak i inshyya dzyarzhavy yak Vyalikabrytaniya Francyya Polshcha SSSR i getak dalej stvarali ylasnyya teoryi taktyki prymyanennya tankay shmat u chym padobnyya da nyameckaj U hodze Drugoj susvetnaj vajny nyameckaya shkola zrabila ypor na pavelichenne braniravannya i dayzhyni garmat palyapshenne pryboray nazirannya uklyuchayuchy infrachyrvonyya prybory nachnoga bachannya u toj chas yak saveckaya shkola brala peravazhna tehnalagichnascyu i masavascyu vytvorchasci unosyachy sur yoznyya zmeny y kanstrukcyyu bazavyh typay tankay T 34 i tolki pry krajnyaj neabhodnasci Saveckaya tankavaya shkola stvaryla taksama dosyc udalyya madeli inshyh typay branyatankavaj tehniki samahodnyya artyleryjskiya ystanoyki i znishchalniki tankay Amerykanskaya shkola pry nekatoraj pershapachatkovaj adstalasci y plane kampanoyki i tehnalagichnasci ysyo zh nagnala astanih da kanca vajny za kosht razgortvannya masavaj vytvorchasci nekalkih vybranyh madelyay dobraj yakasci stali i porahay a taksama radyyofikacyi bo ystalyoyvali minimum pa dzve racyi na tank Najbolsh udalymi nyameckimi tankami stali PzKpfw IV samy masavy i z nekatorymi abmoykami Pantera i Lepshymi saveckimi tankami yakiya prymali ydzel u Drugoj susvetnaj vajne byli pryznany syaredni tank T 34 u roznyh varyyantah u tym liku yago pozni varyyant T 34 85 z roznymi madyfikacyyami 85 mm garmat i cyazhki tank Lepshym amerykanskim tankam byy pryznany yaki shyroka pastaylyaysya y SSSR pa lend lizu Asabliva nespryyalnym dlya Chyrvonaj armii bylo suadnosiny branyatankavyh stratay u pachatkovy peryyad Vyalikaj Ajchynnaj vajny z chervenya pa listapad 1941 goda i y peralomnaj Kurskaj bitve Paslyavaenny peryyad Tank Leapard u skladze branyatankavyh vojskay Narvegii Pershae pakalenne paslyavaennyh tankay pachalo stvaracca yashche nepasredna padchas Drugoj susvetnaj vajny hoc i ne prynyali ydzelu y bayavyh dzeyannyah geta saveckiya syaredniya T 44 T 54 i cyazhkiya tanki IS 8 amerykanskiya anglijskiya A41 Centuryyon i inshyya Lyogkiya tanki kanchatkova peratvarylisya y specyyalizavanyya bayavyya mashyny yak savecki yaki byy zdolny plavac i amerykanski dlya vyvedavannya i paznej byy stvorany aviyatraspartabelny amerykanski tank Z syaredziny 1950 h gadah syaredni i cyazhki typy tankay sastupayuc mesca getak zvanaga standartnamu abo asnoynamu bayavomu tanku Harakternymi asablivascyami getyh tankay sluzhac uzmocnenae supracsnaradavae braniravanne nayaynasc garmaty vyalikaga kalibru minimum 90 mm uklyuchayuchy gladkastvolnuyu pryladu prydatnyya dlya zapusku reaktyynyh snaraday magutnyya matory a paznej i pershyya srodki abarony ekipazha ad Da getaga typu tankay ale ysyo yashche pershaga pakalennya adnosyacca saveckiya T 55 i T 62 amerykanski anglijski Chyften francuzski i inshyya Drugoe pakalenne paslyavaennyh tankay stvaralasya y 1960 1970 h gadah dlya dzeyannyay va ymovah prymyanennya praciynikam zbroi masavaga parazhennya i z ulikam z yaylennya novyh magutnyh supractankavyh srodkay Getyya tanki atrymali palepshanae braniravanne poyny kompleks abarony ekipazha ad zbroi masavaga zabojstva byli nasychany elektronikaj lazernym dalyameram balistychnymi vylichalnikami i getak dalej a taksama byla pavyshana ihnyaya agnyavaya moc za kosht vykarystannya garmat bolshaga kalibra Akramya tago na takim tankah pachali prymyanyacca vysokamocnyya shmatpaliynyya ruhaviki Saveckiya tanki getaga peryyadu abstalyoyvayucca aytamatam zaradzhannya Da tankay drugoga pakalennya stavyacca saveckiya T 64 i T 72 amerykanski zahodnenyamecki i inshyya U gety chas taksama byli prynyaty sherag shyrokih pragram pa madernizacyi tankay pershaga pakalennya da yzroynyu tankay drugoga pakalennya yak madernizacyya da yzroynyu tanka tanka u armii ZShA i u bundesvery Pavodle tanki pershaga i drugoga pakalennyay SSSR zdoleli apyaredzic svaih veragodnyh praciynikay ale neabhodnasc abmezhavannya masy i pameray asnoynaga typu tanka z za neabhodnasci ypisvannya y chygunachny standartny gabaryt i nekatorae adstavanne y asnashchenni elektronikaj pryvyali da hutkaga maralnaga starennya saveckih tankay pershaga i drugoga paslyavaennyh pakalennyay shto znajshlo pacvyardzhenne y vojnah 1960 1990 h gadoy na Blizkim Ushodze M1 Abrams asnoyny bayavy tank armii ZShA Tanki trecyaga pakalennya stvaralisya y 1970 1980 h gadah a y ekspluatacyyu pachali pastupac u 1980 h gadah Dlya tankay getaga pakalennya harakterna vykarystanne novyh vysokatehnalagichnyh srodkay abarony yak nasychanasc daskanalaj elektronikaj na nekatoryya madeli tankay pachynayuc ustalyoyvacca zvyshmagutnyya i kampaktnyya gazaturbinnyya ruhaviki Da tankay getaga pakalennya stavyacca saveckiya i rasijskiya T 80 i T 90 amerykanski M1A2 Abramz zahodnenyamecki francuzski i inshyya KanstrukcyyaKampanoyka Elementy suchasnaga tanka klasichnaj kampanoyki 1 2 3 abarona gusenic 4 batareya dymavyh granat mozha adsutnichac ci byc zamenena 5 6 matornae addzyalenne 7 adzin z lyukay vezhy 8 9 Nahilnaya branya 10 mozha razmyashchacca y inshym mescy U nash chas peravazhnaya bolshasc tankay stvorana pa tak zvanaj klasichnaj kampanavalnaj sheme asnoynymi prykmetami yakoj z yaylyayucca ystalyoyka asnoynaga yzbraennya garmaty u vezhy krucelnaj na 360 i zadnyae razmyashchenne matorna transmisijnaga addzyalennya Vyklyuchennyami tut z yaylyayucca shvedski tank byazvezhavaya shema i izrailskiya tanki Merkava madeli 1 2 3 i 4 z pyarednim razmyashchennem matorna transmisijnaga addzyalennya Ruhavik tanka Na rannih etapah razviccya tankabudavannya zvychajna vykarystoyvaysya benzinavy karbyuratarny ruhavik aytamabilnaga a paznej aviyacyjnaga typu u tym liku matory zorkapadobnaj kampanoyki Nepasredna perad Drugoj susvetnaj vajnoj a taksama y yae hodze atrymali raspaysyudzhvanne peravazhna y SSSR i ZShA ruhaviki yakiya stali asnoynym typam tankavyh matoray va ysim svece z drugoj palovy 1950 h gadoy Paznej yany byli zameneny shmatpaliynymi ruhavikami a y aposhniya dva try dzesyacigoddzi i gazaturbinavymi ruhavikami Pershym seryjnym tankam z gazaturbinavym ruhavikom u yakasci asnoynaga ruhavika stay savecki T 80 Magutnasc nadzejnasc i inshyya parametry tankavyh ruhavikoy stala rasli i palyapshalisya Kali na rannih madelyah zdavolvalisya faktychna aytamabilnymi matorami to z rostam masy tankay u 1920 1940 h gady atrymali raspaysyudzhvanne adaptavanyya aviyacyjnyya matory a paznej i specyyalna skanstruyavanyya tankavyya dyzelnyya shmatpaliynyya ruhaviki Dzelya zabespyachennya prymalnyh hadavyh yakascej tanka ydzelnaya magutnasc yago ruhavika pavinna byc ne mensh za 18 20 l s t Gl taksamaC1 Ariete TAM TR 580 T 28 Mk VI Panzerkampfwagen IIZnoskiVon Senger and Etterlin 1960 The World s Armored Fighting Vehicles p 9 Tranquiler Roger Modern Warfare A French View of Counterinsurgency trans Daniel Lee Pitting a traditional combined armed force trained and equipped to defeat similar military organisations against insurgents reminds one of a pile driver attempting to crush a fly indefatigably persisting in repeating its efforts Uroki tankabudavannya Pershae pakalenne tankay Arhivavana 26 lyutaga 2011 Suchasnae mashynabudavanne rusk Aystra vengerskiya shturmavyya farmiravanni peryyada pershaj susvetnaj vajny Arhivavana 9 listapada 2012 Gistoryya dzyarzhavy Gabsburgay rusk Pershyya tanki shlyah u tupik Nezalezhny vaenny aglyad rusk Rasijski typ tanka www waronline org Boj tankay z tankami Padpalkoynik G Klejn Voenizdat NKO SSSR 1942 rusk 15 verasnya y gistoryi newsinfo ru rusk Pershaya susvetnaya vajna Arhivavana 6 verasnya 2008 firstwar info rusk Branyatankavaya tehnika Encyklapedyya Krugasvet Branyatankavy lend liz u SSSR u gady Drugoj susvetnaj vajny deol ru rusk Pastayki T 62 za myazhu rusk Asnoyny bayavy tank T 80 Arhivavana 17 lyutaga 2009 Muzej tehniki rusk Teoryya i gistoryya razviccya kampanoyki tankaLitaraturaBrel M P Tank Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 15 Sledaviki Tryo Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 2002 T 15 S 422 423 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0251 2 t 15 Tank Voennyj enciklopedicheskij slovar Otv red Eremina N M Eksmo 2007 S 900 1024 s 5 000 ekz ISBN 978 5 699 23223 9 rusk SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Tank