Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Асінібойн (англ.: Assiniboine; саманазва: Nakȟóta) — індзейскі народ, карэнныя жыхары ЗША і Канады. Жывуць пераважна ў Мантане і Саскачэван. Агульная колькасць (2017 г.) - 5 200 чал.
| Асінібойн Nakȟóta | |
 | |
Фота 1928 г. | |
| Агульная колькасць | 5200 |
|---|---|
| Рэгіёны пражывання |  ЗША,  Канада |
| Мова | дакота |
| Рэлігія | анімізм, шаманізм, хрысціянства |
| Блізкія этнічныя групы | іншыя сіў |
Паходжанне
Асінбойн разам са стоўні ўяўляюць сабою ўсходнюю галіну народаў сіў і карыстаюцца агульнай саманазвай накота. У XVII ст. іх супольныя продкі жылі ў лясной зоне на захад ад Вялікіх азёр. Назва асінібойн (assinispwas'n, літаральна «каменныя катлы») трапіла ў еўрапейскія мовы з . Пад ціскам алганкінаў, што карысталіся агнястрэльнай зброяй, частка ўсходніх сіў была вымушана рухацца далей на захад уздоўж ракі Саскачэван, другая перасялілася на раку Місуры. Каля 1790 г. ад перасяленцаў на захад адлучыліся стоўні.
Гісторыя
асінібойн шмат апавядае пра перасяленне на захад і поўдзень, пошукі зямель з вечнай зімой і вечным летам. У сярэдзіне XVIII ст. група асінібойн на рацэ Місуры асвоіла конегадоўлю і пачала качавы лад жыцця. Для асінібойн на рацэ Саскачэван конегадоўля доўгі час заставалася другасным заняткам. Яны здабывалі і гандлявалі футрам, паспяхова супернічалі з кры, чарнаногімі і гравантрамі. У выніку кантактаў з еўрапейцамі ў 1781 г., 1836 г. і 1845 г. асінбойн перажылі тры моцныя эпідэміі, што прывялі да скарачэння іх колькасці і зменаў сацыяльнага ладу.
Частка паўднёвых асінібойн удзельнічала ў Індзейскіх войнах на баку дакота і шаенаў, аднак пацярпела паражэнне. Да канца XIX ст. у выніку скарачэння насельніцтва і вынішчэння бізонаў усе тэрытарыяльныя групы гэтага народа апынуліся ў залежнасці ад дапамогі з боку ўладаў ЗША і Канады і былі вымушаны падпісаць мірныя пагадненні.
У нашы дні асінібойн прызнаюцца як «першасная нацыя» з боку Канады. Асобныя групы асінібойн вызначаюцца як аўтаномныя нацыі з правам самакіравання з боку ЗША.
Традыцыйная культура
Пасля перасялення на Вялікія раўніны асноўным заняткам асінібойн стала паляванне на бізонаў і футравых жывёл. Былі вядомы пешае загоннае паляванне з дапамогай сабак, коннае паляванне з пераследам параненай жывёлы, паляванне з дапамогай пастак. Асінібойн, што жылі каля буйных водных крыніц, таксама займаліся сезонным рыбалоўствам з берагу або каноэ. Важнае значэнне меў гандаль з іншымі індзейскімі народамі і еўрапейскімі перасяленцамі.
Сярод асінібойн назіраўся жорсткі падзел працы. Маладыя юнакі лічыліся воінамі. Пасля жаніцьбы яны разглядаліся пераважна як здабытчыкі-паляўнічыя. Жанчыны маглі суправаджаць мужчын падчас палявання, каб дапамагчы ў апрацоўцы здабычы, аднак іх галоўнымі заняткамі былі клопат пра дзяцей, жытло, выраб вопраткі, гарбарства і інш.
Асновай сацыяльнага ладу была вялікая пашыраная сям'я, якая качавала ўздоўж пэўнай тэрыторыі і жыла ў сезонных лагерах з тыпі. На чале такой сям'і стаяў правадыр. Звычайна гэта быў сталы паважаны мужчына, які распараджаўся паляваннем і гандлем. Яго ўлада не была безумоўнай.
Сем'і аб'ядноўваліся ў буйныя тэрытарыяльныя групы. Яны сустракаліся пераважна ўлетку для арганізацыі рэлігійных цырымоній. Толькі ў некаторых выпадках буйныя тэрытарыяльныя групы сцвярджалі агульнае паходжанне. Падчас войн і мірных пагадненняў яны вылучалі агульных ваенных правадыроў. У XIX ст. на тэрыторыі ЗША і Канады налічвалася каля 35 буйных тэрытарыяльных груп.
Традыцыйная вопратка шылася са скур дзікіх жывёл. Распаўсюджаная зброя — дзіда, лук і стрэлы, булава, нож, сякера і г. д.
Святы мелі сезонны сакральны характар, былі прысвечаны гадавому гаспадарчаму цыклу. Важную ролю адыгрывалі мужчынскія танцы. Асаблівае месца займаў танец сонца. Асінібойн захавалі багатую вусную традыцыю гістарычных паданняў, міфаў, казак, легенд.
Мова
У нашы дні мова асінібойн звычайна вылучаецца як самастойная, аднак частка вучоных сцвярджае, што яна ўяўляе сабою некалькі дыялектаў мовы дакота. З XIX ст. карыстаюцца алфавітам на аснове лацінкі.
Рэлігія
Традыцыйная рэлігія заснавана на анімістычных уяўленнях аб існаванні шматлікіх духаў і абезасобленых сіл, што кіруюць сусветам. Важную ролю ў міфалогіі адыгрываюць культурныя героі. Вылучаўся пласт шаманаў, якія займаліся лекаваннем. Арганізацыя супольных рэлігійных рытуалаў належыць часовым рэлігійным правадырам, звычайна старым людзям.
Многія сучасныя вернікі спавядаюць хрысціянства.
Зноскі
- Assiniboin
- Assiniboine History Архівавана 16 кастрычніка 2016.
- Assiniboine
Спасылкі
- Assiniboine Tribe: Facts, Clothes, Food and History
- Assiniboine - The Canadian Encyclopedia
- Wamakashka Doba Inazhi, History of the Assiniboine People from the Oral Tradition
- Assiniboine Indian Culture and History
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Asinibojn angl Assiniboine samanazva Nakȟota indzejski narod karennyya zhyhary ZShA i Kanady Zhyvuc peravazhna y Mantane i Saskachevan Agulnaya kolkasc 2017 g 5 200 chal Asinibojn NakȟotaFota 1928 g Agulnaya kolkasc 5200Regiyony prazhyvannya ZShA KanadaMova dakotaReligiya animizm shamanizm hrysciyanstvaBlizkiya etnichnyya grupy inshyya siyPahodzhanneAsinbojn razam sa stoyni yyaylyayuc saboyu yshodnyuyu galinu naroday siy i karystayucca agulnaj samanazvaj nakota U XVII st ih supolnyya prodki zhyli y lyasnoj zone na zahad ad Vyalikih azyor Nazva asinibojn assinispwas n litaralna kamennyya katly trapila y eyrapejskiya movy z Pad ciskam algankinay shto karystalisya agnyastrelnaj zbroyaj chastka yshodnih siy byla vymushana ruhacca dalej na zahad uzdoyzh raki Saskachevan drugaya perasyalilasya na raku Misury Kalya 1790 g ad perasyalencay na zahad adluchylisya stoyni Gistoryyaasinibojn shmat apavyadae pra perasyalenne na zahad i poydzen poshuki zyamel z vechnaj zimoj i vechnym letam U syaredzine XVIII st grupa asinibojn na race Misury asvoila konegadoylyu i pachala kachavy lad zhyccya Dlya asinibojn na race Saskachevan konegadoylya doygi chas zastavalasya drugasnym zanyatkam Yany zdabyvali i gandlyavali futram paspyahova supernichali z kry charnanogimi i gravantrami U vyniku kantaktay z eyrapejcami y 1781 g 1836 g i 1845 g asinbojn perazhyli try mocnyya epidemii shto pryvyali da skarachennya ih kolkasci i zmenay sacyyalnaga ladu Chastka paydnyovyh asinibojn udzelnichala y Indzejskih vojnah na baku dakota i shaenay adnak pacyarpela parazhenne Da kanca XIX st u vyniku skarachennya naselnictva i vynishchennya bizonay use terytaryyalnyya grupy getaga naroda apynulisya y zalezhnasci ad dapamogi z boku yladay ZShA i Kanady i byli vymushany padpisac mirnyya pagadnenni U nashy dni asinibojn pryznayucca yak pershasnaya nacyya z boku Kanady Asobnyya grupy asinibojn vyznachayucca yak aytanomnyya nacyi z pravam samakiravannya z boku ZShA Tradycyjnaya kulturaPaslya perasyalennya na Vyalikiya rayniny asnoynym zanyatkam asinibojn stala palyavanne na bizonay i futravyh zhyvyol Byli vyadomy peshae zagonnae palyavanne z dapamogaj sabak konnae palyavanne z perasledam paranenaj zhyvyoly palyavanne z dapamogaj pastak Asinibojn shto zhyli kalya bujnyh vodnyh krynic taksama zajmalisya sezonnym rybaloystvam z beragu abo kanoe Vazhnae znachenne mey gandal z inshymi indzejskimi narodami i eyrapejskimi perasyalencami Syarod asinibojn naziraysya zhorstki padzel pracy Maladyya yunaki lichylisya voinami Paslya zhanicby yany razglyadalisya peravazhna yak zdabytchyki palyaynichyya Zhanchyny magli supravadzhac muzhchyn padchas palyavannya kab dapamagchy y apracoycy zdabychy adnak ih galoynymi zanyatkami byli klopat pra dzyacej zhytlo vyrab vopratki garbarstva i insh Sezonny lager pashyranaj syam i Malyunak 1840 h gg Asnovaj sacyyalnaga ladu byla vyalikaya pashyranaya syam ya yakaya kachavala yzdoyzh peynaj terytoryi i zhyla y sezonnyh lagerah z typi Na chale takoj syam i stayay pravadyr Zvychajna geta byy staly pavazhany muzhchyna yaki rasparadzhaysya palyavannem i gandlem Yago ylada ne byla bezumoynaj Sem i ab yadnoyvalisya y bujnyya terytaryyalnyya grupy Yany sustrakalisya peravazhna yletku dlya arganizacyi religijnyh cyrymonij Tolki y nekatoryh vypadkah bujnyya terytaryyalnyya grupy scvyardzhali agulnae pahodzhanne Padchas vojn i mirnyh pagadnennyay yany vyluchali agulnyh vaennyh pravadyroy U XIX st na terytoryi ZShA i Kanady nalichvalasya kalya 35 bujnyh terytaryyalnyh grup Tradycyjnaya vopratka shylasya sa skur dzikih zhyvyol Raspaysyudzhanaya zbroya dzida luk i strely bulava nozh syakera i g d Svyaty meli sezonny sakralny haraktar byli prysvechany gadavomu gaspadarchamu cyklu Vazhnuyu rolyu adygryvali muzhchynskiya tancy Asablivae mesca zajmay tanec sonca Asinibojn zahavali bagatuyu vusnuyu tradycyyu gistarychnyh padannyay mifay kazak legend MovaU nashy dni mova asinibojn zvychajna vyluchaecca yak samastojnaya adnak chastka vuchonyh scvyardzhae shto yana yyaylyae saboyu nekalki dyyalektay movy dakota Z XIX st karystayucca alfavitam na asnove lacinki ReligiyaTradycyjnaya religiya zasnavana na animistychnyh uyaylennyah ab isnavanni shmatlikih duhay i abezasoblenyh sil shto kiruyuc susvetam Vazhnuyu rolyu y mifalogii adygryvayuc kulturnyya geroi Vyluchaysya plast shamanay yakiya zajmalisya lekavannem Arganizacyya supolnyh religijnyh rytualay nalezhyc chasovym religijnym pravadyram zvychajna starym lyudzyam Mnogiya suchasnyya verniki spavyadayuc hrysciyanstva ZnoskiAssiniboin Assiniboine History Arhivavana 16 kastrychnika 2016 AssiniboineSpasylkiAssiniboine Tribe Facts Clothes Food and History Assiniboine The Canadian Encyclopedia Wamakashka Doba Inazhi History of the Assiniboine People from the Oral Tradition Assiniboine Indian Culture and History