Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Елізаветпальская губерня (азерб.: Yelizavetpol quberniyası; арм.: Ելիզավետպոլի նահանգ) — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка Расійскай імперыі.
| Елізаветпальская губерня | |||
|---|---|---|---|
| |||
| Краіна |
| ||
| Уваходзіць у |
| ||
| Адміністрацыйны цэнтр |
| ||
| Дата ўтварэння | 9 снежня 1867 | ||
| Дата скасавання | 26 красавіка 1920 | ||
| Насельніцтва |
| ||
| Плошча |
| ||
 | |||
 | |||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||
Фізіка-геаграфічная характарыстыка
Геаграфічнае становішча
Гэта была адна з самых значных па прасторы губерняў Закаўказзя, размешчаная ва ўсходняй яго частцы, прыблізна паміж 38°50' и 41 1/2 ° паўночнай шыраты і 44°21' і 48°21' усходняй даўгаты (ад Грынвіча); на поўначы яна межавала з , і Дагестанскай вобласцю; на ўсходзе — з Бакінскай губерняй; на захадзе — з і Эрыванскай губернямі, а на поўдні — з Персіяй па рацэ Аракс, якая мела тут дзяржаўную мяжу Расіі. У азначаных межах Елізаветпальская губерня займала плошчу ў 38 782,5 кв. вёрсты ці 44 136 км² (па Стрэльбіцкім).
Клімат
Клімат Елізаветпальскай губерні вельмі разнстайны. Зона горных паш, што ляжыць вышэй лясной расліннасці, на працягу амаль трох чвэрцяў года пакрыта снягамі і зусім бязлюдная; улетку, пры дастатку атмасфернай і глебавай вільгаці, расліннасць прыцягвае качэўнікаў з іх статкамі, якія застаюцца тут да сярэдзіны ці канца жніўня. Ніжэй горных паш, у паласе лясоў, клімат, хоць яшчэ суровы, ужо дазваляе займацца культурай хлебных раслін (апроч кукурузы і рыса); зімы тут багата снежныя і даволі суровыя, лета халаднаватае і дажджлівае з частымі градабоямі, што моцна шкодзяць пасевам. На перадгор’ях, апроч хлябоў, з’яўляюцца сады і вінаграднікі; месцамі тут даводзіцца звяртацца да штучнага абваднення. Нарэшце, шырокія нізінныя і стэпавыя прасторы вылучаюцца гарачым і сухім цягам доўгага лета кліматам і кароткай і мяккай узімку; вясна кароткая, хутка пераходзіць у лета. З канца красавіка ўсталёўваецца засуха, пры жарах да 45 °C, якая працягваецца да сярэдзіны верасня і абумаўляльная паўсюднае выгаранне і засыханне дзікай расліннасці і ўзмоцненую патрэбу культурных, вельмі тут размаітых, раслін у штучным абвадненні. Глыбокай восенню і зімой, з прычыны дажджоў, стэпу пакрываюцца травамі, утваральнымі так званыя зімовыя пашы, на якіх пасвіцца скаціна ў зімовы час. Снег зімой у гэтых частках Елізаветпальскай губерні выпадае рэдка і трымаецца мала, а маразы звычайна не перасягаюць 5-6° С. Пра клімат Елізаветпаля і Шушы, з якіх першы можа характарызаваць нізіны і стэпы, а другая — лясную палосу, ніжэй даюцца наступныя дадзеныя:
| Вышыня, у метрах | Сярэдняя тэмпература студзеня | Сярэдняя тэмпература ліпеня | Сярэдняя тэмпература года | Колькасць асадкаў, у мм. | |
|---|---|---|---|---|---|
| Елізаветпаль | 445 | 0,1° | 24,9° | 18,1° | 256,9 |
| Шуша | 1368 | −3,3° | 19,2° | 8,8° | 658,9 |
Нацыянальны склад у 1897 годзе
| павет | азербайджанцы | армяне | лезгіны | рускія | беларусы | немцы | курды | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Губерня цалкам | 60,8 % | 33,3 % | 1,7 % | 1,6 % | … | … | … | … | … |
| Арэшскі павет | 70,0 % | 20,5 % | 9,4 % | … | … | … | … | … | … |
| Джэбраільскі павет | 74,1 % | 23,7 % | … | 1,1 % | … | … | … | … | … |
| Джэваншырскі павет | 71,6 % | 26,9 % | … | … | … | … | … | … | … |
| Елізаветпальскі павет | 63,9 % | 26,4 % | … | 4,4 % | 1,7 % | 1,9 % | … | … | … |
| Зангезурскі павет | 51,6 % | 46,1 % | … | … | … | … | 1,3 % | … | … |
| Казахскі павет | 57,2 % | 38,9 % | … | 3,0 % | … | … | … | … | … |
| Нухінскі павет | 69,3 % | 15,7 % | 7,1 % | … | … | … | … | 1,5 % | 5,8 % |
| Шушынскі павет | 45,3 % | 53,3 % | … | 1,0 % | … | … | … | … | … |
Адміністрацыйны падзел
У пачатку XX стагоддзя ў склад губерні ўваходзіла 8 паветаў:
| № | Цэнтр | Плошча, вёрст² | Насельніцтва (1897), чал. | |
|---|---|---|---|---|
| 1 | с. Агдаш (528 чел.) | 2 829,6 | 67 277 | |
| 2 | с. Тэртэр (752 чал.) | 4 818,4 | 72 719 | |
| 3 | г. Елізаветпаль (33 625 чал.) | 7 695,7 | 162 788 | |
| 4 | с. Герусы (1 450 чал.) | 6 829,7 | 137 871 | |
| 5 | с. Казах (1 769 чал.) | 6 024,2 | 112 074 | |
| 6 | с. Джэбраіл | 2 922,6 | 66 360 | |
| 7 | г. Нуха (24 734 чал.) | 3 346,7 | 120 555 | |
| 8 | г. Шуша (25 881 чал.) | 4 315,6 | 138 771 |
Зноскі
- Демоскоп Weekly — Приложение. Справочник статистических показателей
- Мова ўказана як «татарская»
- Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г.. Архівавана з першакрыніцы 3 сакавіка 2012.
Літаратура
- Елизаветпольская губерния // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Елізаветпальская губерня
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Elizavetpalskaya gubernya azerb Yelizavetpol quberniyasi arm Ելիզավետպոլի նահանգ administracyjna terytaryyalnaya adzinka Rasijskaj imperyi Elizavetpalskaya gubernyaGerbKraina Rasijskaya imperyya Rasijskaya respublika Zakaykazskaya Demakratychnaya Federatyynaya Respublika Azerbajdzhanskaya Demakratychnaya RespublikaUvahodzic u Rasijskaya imperyya 1917 1917 Rasijskaya respublika 1917 1917 Azerbajdzhanskaya Demakratychnaya Respublika 1918 1920 Kaykazskae namestnictva d 1905 1917 Kaykazskae namestnictva d 1867 1881 Rasijskaya imperyya 1881 1905 Administracyjny centr GyandzhaData ytvarennya 9 snezhnya 1867Data skasavannya 26 krasavika 1920Naselnictva 878 415 chal 1897 Ploshcha 44 136 km Medyyafajly na VikishovishchyFizika geagrafichnaya haraktarystykaGeagrafichnae stanovishcha Geta byla adna z samyh znachnyh pa prastory gubernyay Zakaykazzya razmeshchanaya va yshodnyaj yago chastcy pryblizna pamizh 38 50 i 41 1 2 paynochnaj shyraty i 44 21 i 48 21 ushodnyaj daygaty ad Grynvicha na poynachy yana mezhavala z i Dagestanskaj voblascyu na yshodze z Bakinskaj gubernyaj na zahadze z i Eryvanskaj gubernyami a na poydni z Persiyaj pa race Araks yakaya mela tut dzyarzhaynuyu myazhu Rasii U aznachanyh mezhah Elizavetpalskaya gubernya zajmala ploshchu y 38 782 5 kv vyorsty ci 44 136 km pa Strelbickim Klimat Klimat Elizavetpalskaj guberni velmi raznstajny Zona gornyh pash shto lyazhyc vyshej lyasnoj raslinnasci na pracyagu amal troh chvercyay goda pakryta snyagami i zusim byazlyudnaya uletku pry dastatku atmasfernaj i glebavaj vilgaci raslinnasc prycyagvae kacheynikay z ih statkami yakiya zastayucca tut da syaredziny ci kanca zhniynya Nizhej gornyh pash u palase lyasoy klimat hoc yashche surovy uzho dazvalyae zajmacca kulturaj hlebnyh raslin aproch kukuruzy i rysa zimy tut bagata snezhnyya i davoli surovyya leta haladnavatae i dazhdzhlivae z chastymi gradaboyami shto mocna shkodzyac pasevam Na peradgor yah aproch hlyaboy z yaylyayucca sady i vinagradniki mescami tut davodzicca zvyartacca da shtuchnaga abvadnennya Nareshce shyrokiya nizinnyya i stepavyya prastory vyluchayucca garachym i suhim cyagam doygaga leta klimatam i karotkaj i myakkaj uzimku vyasna karotkaya hutka perahodzic u leta Z kanca krasavika ystalyoyvaecca zasuha pry zharah da 45 C yakaya pracyagvaecca da syaredziny verasnya i abumaylyalnaya paysyudnae vygaranne i zasyhanne dzikaj raslinnasci i yzmocnenuyu patrebu kulturnyh velmi tut razmaityh raslin u shtuchnym abvadnenni Glybokaj vosennyu i zimoj z prychyny dazhdzhoy stepu pakryvayucca travami utvaralnymi tak zvanyya zimovyya pashy na yakih pasvicca skacina y zimovy chas Sneg zimoj u getyh chastkah Elizavetpalskaj guberni vypadae redka i trymaecca mala a marazy zvychajna ne perasyagayuc 5 6 S Pra klimat Elizavetpalya i Shushy z yakih pershy mozha haraktaryzavac niziny i stepy a drugaya lyasnuyu palosu nizhej dayucca nastupnyya dadzenyya Vyshynya u metrah Syarednyaya temperatura studzenya Syarednyaya temperatura lipenya Syarednyaya temperatura goda Kolkasc asadkay u mm Elizavetpal 445 0 1 24 9 18 1 256 9Shusha 1368 3 3 19 2 8 8 658 9Nacyyanalny sklad u 1897 godze pavet azerbajdzhancy armyane lezginy ruskiya belarusy nemcy kurdyGubernya calkam 60 8 33 3 1 7 1 6 Areshski pavet 70 0 20 5 9 4 Dzhebrailski pavet 74 1 23 7 1 1 Dzhevanshyrski pavet 71 6 26 9 Elizavetpalski pavet 63 9 26 4 4 4 1 7 1 9 Zangezurski pavet 51 6 46 1 1 3 Kazahski pavet 57 2 38 9 3 0 Nuhinski pavet 69 3 15 7 7 1 1 5 5 8 Shushynski pavet 45 3 53 3 1 0 Administracyjny padzelU pachatku XX stagoddzya y sklad guberni yvahodzila 8 pavetay Centr Ploshcha vyorst Naselnictva 1897 chal 1 s Agdash 528 chel 2 829 6 67 2772 s Terter 752 chal 4 818 4 72 7193 g Elizavetpal 33 625 chal 7 695 7 162 7884 s Gerusy 1 450 chal 6 829 7 137 8715 s Kazah 1 769 chal 6 024 2 112 0746 s Dzhebrail 2 922 6 66 3607 g Nuha 24 734 chal 3 346 7 120 5558 g Shusha 25 881 chal 4 315 6 138 771ZnoskiDemoskop Weekly Prilozhenie Spravochnik statisticheskih pokazatelej Mova ykazana yak tatarskaya Pervaya vseobshaya perepis naseleniya Rossijskoj Imperii 1897 g nyavyzn Arhivavana z pershakrynicy 3 sakavika 2012 LitaraturaElizavetpolskaya guberniya Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop rusk SPb 1890 1907 SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Elizavetpalskaya gubernya