Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Беспазваночныя (Invertebrata) — пазасістэматычная група, што аб’ядноўвае жывёл, якія не маюць унутранага восевага шкілета (хорды або хрыбта).
| Парафілетычная група жывёл | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| Назва | |||||
| Беспазваночныя | |||||
| Статус назвы | |||||
| не вызначаны | |||||
| Лацінская назва | |||||
| Invertebrata | |||||
| Бацькоўскі таксон | |||||
| Царства Жывёлы (Animalia) | |||||
| Прадстаўнікі | |||||
| |||||
| |||||
 |  |
 |  |
Назву ў пачатку XIX стагоддзя прапанаваў французскі заолаг Жан-Батыст Ламарк.
Падзяляюцца на два падцарствы:
- прасцейшыя, або аднаклетачныя
- шматклетачныя, у якіх адпаведна 5-9 і да 26 тыпаў жывёл.
Узніклі беспазваночныя яшчэ ў дакембрыі (1,5-2 млрд гадоў назад, магчыма, і раней). Каля 1 млрд гадоў назад ад аднаклетачных (прасцейшых) развіліся шматклетачныя жывёлы. Прамежкавая ступень паміж імі — каланіяльныя прасцейшыя. У кембрыі ўжо існавалі прадстаўнікі многіх тыпаў беспазваночных.
Да беспазваночных належаць тыпы інфузорый, губак, , ігласкурых, малюскаў, некаторых ніжэйшых чарвей, членістаногіх і шэраг іншых, усяго да 1-2 млн відаў.
Сярод сучасных беспазваночных найбольшай колькасцю відаў вызначаюцца членістаногія — да 1 млн і малюскі — 250 тыс.
Беспазваночныя пашыраны ва ўсіх біятопах Зямлі. Сярод іх па колькасці відаў пераважаюць насякомыя. На Беларусі каля 11 тыпаў беспазваночных, больш за 30 тысяч відаў, найбольш насякомых.
Важны момант у эвалюцыі беспазваночных — пераход ад радыяльнай () да двухбаковай (білатэральнай) сіметрыі, якая ўласціва больш высокаарганізаваным беспазваночным. Вышэйшыя беспазваночныя маюць другасную поласць цела (цэлом); лічыцца, што яны далі пачатак першым хордавым жывёлам.
Беспазваночныя ўдзельнічаюць у біялагічным кругавароце рэчываў і энергіі ў біясферы. Доля іх складае да 95 % біямасы наземных жывёл. Многія беспазваночныя — корм для звяроў, птушак і рыб, носьбіты ўзбуджальнікаў розных хвароб, шкоднікі сельска-гаспадарчых раслін; выкарыстоўваюцца таксама на харчовыя, лекавыя, гаспадарча-тэхнічныя мэты, для барацьбы са шкоднымі жывёламі. Некаторыя ахоўваюцца: 85 відаў беспазваночных занесена ў Чырвоную кнігу Беларусі.
Літаратура
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 3: Беларусы — Варанец / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 3. — 511 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0068-4 (т. 3).
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Bespazvanochnyya Invertebrata pazasistematychnaya grupa shto ab yadnoyvae zhyvyol yakiya ne mayuc unutranaga vosevaga shkileta hordy abo hrybta Parafiletychnaya grupa zhyvyolNazvaBespazvanochnyyaStatus nazvyne vyznachanyLacinskaya nazvaInvertebrataBackoyski taksonCarstva Zhyvyoly Animalia PradstaynikiTyp Gubki Porifera Typ Typ Grabneviki Ctenophora Typ Cnidaria Typ Typ Typ Kinorhyncha Typ Priapulida Typ Loricifera Typ Kruglyya chervi Nematoda Typ Valasni Nematomorpha Typ Cihahodki Tardigrada Typ Anihafory Onychophora Typ Chlenistanogiya Arthropoda Typ Typ Gastrotricha Typ Malyuski Mollusca Typ Nemertyny Nemertea Typ Kolchatyya chervi Annelida Typ Ehiyry Echiura Typ Sipunkulidy Sipuncula Typ Typ Skrebni Acanthocephala Typ Typ Typ Faranidy Phoronida Typ Plechanogiya Brachiopoda Typ Imshanki Bryozoa Typ Typ Typ Typ Typ Chaetognatha Typ Typ Iglaskuryya Echinodermata Typ Payhordavyya Hemichordata Padtyp Cephalochordata Padtyp Abalonniki Tunicata Vyyavy na VikishovishchyBespazvanochnyya u VikisloynikuBespazvanochnyya Nazvu y pachatku XIX stagoddzya prapanavay francuzski zaolag Zhan Batyst Lamark Padzyalyayucca na dva padcarstvy prascejshyya abo adnakletachnyya shmatkletachnyya u yakih adpavedna 5 9 i da 26 typay zhyvyol Uznikli bespazvanochnyya yashche y dakembryi 1 5 2 mlrd gadoy nazad magchyma i ranej Kalya 1 mlrd gadoy nazad ad adnakletachnyh prascejshyh razvilisya shmatkletachnyya zhyvyoly Pramezhkavaya stupen pamizh imi kalaniyalnyya prascejshyya U kembryi yzho isnavali pradstayniki mnogih typay bespazvanochnyh Da bespazvanochnyh nalezhac typy infuzoryj gubak iglaskuryh malyuskay nekatoryh nizhejshyh charvej chlenistanogih i sherag inshyh usyago da 1 2 mln viday Syarod suchasnyh bespazvanochnyh najbolshaj kolkascyu viday vyznachayucca chlenistanogiya da 1 mln i malyuski 250 tys Bespazvanochnyya pashyrany va ysih biyatopah Zyamli Syarod ih pa kolkasci viday peravazhayuc nasyakomyya Na Belarusi kalya 11 typay bespazvanochnyh bolsh za 30 tysyach viday najbolsh nasyakomyh Vazhny momant u evalyucyi bespazvanochnyh perahod ad radyyalnaj da dvuhbakovaj bilateralnaj simetryi yakaya ylasciva bolsh vysokaarganizavanym bespazvanochnym Vyshejshyya bespazvanochnyya mayuc drugasnuyu polasc cela celom lichycca shto yany dali pachatak pershym hordavym zhyvyolam Bespazvanochnyya ydzelnichayuc u biyalagichnym krugavaroce rechyvay i energii y biyasfery Dolya ih skladae da 95 biyamasy nazemnyh zhyvyol Mnogiya bespazvanochnyya korm dlya zvyaroy ptushak i ryb nosbity yzbudzhalnikay roznyh hvarob shkodniki selska gaspadarchyh raslin vykarystoyvayucca taksama na harchovyya lekavyya gaspadarcha tehnichnyya mety dlya baracby sa shkodnymi zhyvyolami Nekatoryya ahoyvayucca 85 viday bespazvanochnyh zanesena y Chyrvonuyu knigu Belarusi LitaraturaBelaruskaya encyklapedyya U 18 t T 3 Belarusy Varanec Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 1996 T 3 511 s 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0068 4 t 3