Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Аляксандр (Алесандра) Гваньіні (італ.: Alessandro Guagnini, польск.: Aleksander Gwagnin; 1534, Верона — 1614, Кракаў) — выдавец і, магчыма, аўтар некалькіх гісторыка-геаграфічных твораў.
| Аляксандр Гваньіні | |
|---|---|
| італ.: Alessandro Guagnini польск.: Aleksander Gwagnin | |
 Алесандра Гваньіні ва ўзросце 73 гадоў | |
| Асабістыя звесткі | |
| Дата нараджэння | 1538 ці 1534 |
| Месца нараджэння |
|
| Дата смерці | 1614[…] |
| Месца смерці |
|
| Грамадзянства | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | гісторык |
| Мова твораў | лацінская мова |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Біяграфія
Сям'я і дзяцінства
Па паходжанні італьянскі арыстакрат. Алесандра Гваньіні нарадзіўся ў 1534 або 1538 годзе ў Вероне, у Паўночнай Італіі, якая ўваходзіла ў Венецыянскую рэспубліку. Ён быў унукам Амброджа Гваньіні дэ Рыцоні (1481 — пасля 1529), які меў 6 дзяцей, і сынам Амброджа Гваньіні дэ Рыцоні (1503 — пасля 1573), старэйшага сына Гваньіні дэ Рыцоні, і Барталамеі (1505 — ?). Алесандра меў дзвюх сясцёр — Франчэску (1532/1536 — ?) і Клару (1538/1542 — ?).
У юнацтве Алесандра вывучаў лацінскую мову, ваенную тапаграфію, інжынерную і ваенную справы.
Сталыя гады
У 1555 годзе Амброджа Гваньіні ў пошуках лепшага жыцця пакінуў Італію і пераехаў у Польшчу, дзе правіў кароль Жыгімонт II Аўгуст і яго жонка-італьянка Бона Сфорца. У 1557 годзе за бацькам рушыў услед і сам Алесандра. Яго шлях пралягаў праз Галічыну.
Напярэдадні Лівонскай вайны (1558—1583) бацька і сын Гваньіні спрабавалі ўступіць у польскае каралеўскае войска, карыстаючыся патранатам вялікага кароннага гетмана і рускага ваяводы Мікалая Сяняўскага. 25 лютага 1561 года ў сваім лісце да караля Жыгімонта II ён рэкамендаваў іх для службы ў якасці спецыялістаў па фартыфікацыі. Неўзабаве абодвух узялі ў войска: Амброджа пачаў служыць у сталіцы Кракаве, а затым ваяваў на поўначы супраць Масквы. Алесандра ж прыняў удзел у выгнанні маскавітаў з Тартуса ў Эстоніі (1561), захопе маскоўскіх Вялікіх Лук і літоўскага Полацка, баях пад Азярышчам (1564), Невелем (1565), (1567), Уле (1568); пад Улай ён трапіў у кароткачасовы маскоўскі палон, але быў вызвалены.
На вайне Алесандра пазнаёміўся са многімі дзеячамі, якія пасля выступалі яго заступнікамі: магнатамі Рыгорам, Янам-Каралем, Аляксандрам і Геранімам Хадкевічамі, Мікалаем Зебжыдоўскім, Мікалаем-Крыштафам Радзівілам (Сіроткам), Зыгмунтам Мышкоўскім, Мікалаем Вольскім з Падгаец, Львом Сапегам, Крыштафам Дарагастайскім, Станіславам Цікоўскім і прадстаўнікамі іншаземных краін.
У чыне ротмістрапяхоты Алесандра таксама ўдзельнічаў у паходзе ў Малдавіі 1562 года пад кіраўніцтвам серадзкага ваяводы і магната Альбрэхта Ласкага, які імкнуўся паставіць малдаўскім гаспадаром Геракліда. Падчас паходу ён знаходзіўся на Букавіне і бачыў месца бітвы ля Козмінскага лесу, дзе ў 1497 годзе малдаване разграмілі палякаў.
У Паўночную сямігадовую вайну служыў наймітам у польскім войску.
У 1569 годзе Алесандра быў сведкам Люблінскага сейма аб утварэнні Рэчы Паспалітай у складзе Польшчы і Літвы. На гэтым сойме быў прысвечаны ў рыцары па просьбе брадэнбургскага маркграфа Іахіма II. Алесандра таксама атрымаў дыплом шляхецтва ад імператара Свяшчэннай Рымскай імперыі Максіміліяна II. У тым жа годзе ён прысутнічаў на цырымоніі прыняцця прускім герцагам Альбрэхтам Фрыдрыхам прысягі на вернасць польскаму каралю Жыгімонту II Аўгусту.
16 ліпеня 1571 года, універсалам караля Стэфана Баторыя, Алесандра атрымаў падданства Рэчы Паспалітай і ўласны герб «Гваньін» (Gwagnin) з выявай вожыка, які паказваў на прозвішча дзеда («Рыцоні» паходзіць ад 'riccio' — «вожык»).
У 1574 годзе Алесандра атрымаў ад караля на мяжы Прусіі і Літвы. Але праз няўдалае гаспадаранне і даўгі ён быў вымушаны пакінуць кіраванне і вярнуцца на вайсковую службу. У 1577 годзе Алесандра ўдзельнічаў у паходзе караля Стэфана Баторыя на мяцежны Гданьск, пасля якога ён змог палепшыць свае фінансы.
У 1578 годзе Алесандра быў паслом польскага караля да венецыянскіх дожаў Нікола да Понтэ і Себасцьяна Веньера, а таксама, верагодна, быў у складзе пасольства Паўла Уханскага ў Папы Рымскага Рыгора XIII. У Рыме атрымаў тытул графа Латэранскага палаца; а ад дожаў атрымаў крэдыт на рыштунак двух караблёў для паставак збожжа, сала і лесу з Гданьска ў Верону і Венецыю. У тым жа годзе Алесандра выдаў у друкарні Мацея Вежбенты ў Кракаве сваю асноўную працу — лацінамоўнае «Апісанне Сарматыі Еўрапейскай». Твор утрымліваў 203 лісты і складаўся з 7 кніг.
У 1579 годзе Мацей Стрыйкоўскі, былы падначалены Алесандра па службе ў Віцебску, абвінаваціў яго ў плагіяце свайго рукапісу. 14 ліпеня 1580 года каралеўскі суд прызнаў правату Стрыйкоўскага. Зрэшты скандал завяршыўся хутка і не адбіўся на статусе італьянца.
Браў удзел у войнах з Масковіяй, на працягу 14 гадоў (па іншых дадзеных — 18) быў ваенным камендантам Віцебска. Алесандра ўручыў выданне «Апісання», надрукаванае ў Шпэеры, каралю Стэфану Баторыю на маскоўскай мяжы, у час паходу на Вялікія Лукі.
Апошнія гады жыцця правёў у Кракаве — сталіцы Рэчы Паспалітай. Гваньіні вылучаўся высокім узроўнем адукацыі і культуры, валодаў некалькімі мовамі (лацінаю, нямецкай, польскай), што адлюстравалася ў яго сачыненнях.
Творчасць
Дзейнасць Гваньіні ў ВКЛ застаецца не да канца высветленай не толькі ў беларускай, але і ў польскай і літоўскай гістарыяграфіях. Яго імя звязваюць з лацінамоўнай працай «Апісанне еўрапейскай Сарматыі» (лац.: Sarmatiae Europeae descriptio, quae Regnum Poloniae, Lituaniam, Samogitiam, Russiam, Masoviam, Prussiam, Pomeraniam… complectitur) ― помнікам гістарыяграфіі XVI стагоддзя.
Гістарычныя працы
«Апісанне еўрапейскай Сарматыі» складзена А. Гваньіні на лацінскай мове ў першай палове 1570-х. Складаецца з чатырох частак, якія змяшчаюць звесткі з грамадзянскай гісторыі, па геаграфіі, побыце, звычаях і культуры Літвы, Польшчы, Жамойці, Мазовіі, Інфлянтаў, Прусіі, Памераніі, Масковіі і татараў (напрыклад, артыкул «Спосаб узворванняў глебы і сеяння на Белай Русі»).
Выкарыстаныя розныя крыніцы, у тым ліку беларуска-літоўскія хронікі, а таксама матэрыялы з «Хронікі польскай, літоўскай, жамойцкай і ўсёй Русі» М. Стрыйкоўскага, які служыў пад кіраўніцтвам А. Гваньіні.
Хроніка была ўпершыню апублікавана ў 1578 у Кракаве аб’ёмам 203 аркушы, багата ілюстраваная. Была прысвечана каралю Стэфану Баторыю. Складалася з чатырох частак, у якіх былі выкладзены гісторыя і геаграфія Польшчы, Літвы, Жамойці, Мазовіі, Інфлянтаў, Прусіі, Памераніі, Масковіі і татараў. Апісанне падзей было скончана на пахаванні Жыгімонта Аўгуста (1574).
Яшчэ тады Стрыйкоўскі абвінаваціў Гваньіні, што той прысвоіў сабе рукапіс Стрыйкоўскага і апублікаваў пад сваім прозвішчам. Кароль Стэфан Баторый выдаў дакумент, якім пацвердзіў уласнасць Стрыйкоўскага на працу (14 ліпеня 1580). Большасць гісторыкаў лічаць, што менавіта гэтая акалічнасць стала прычынай выезду Гваньіні ў Швецыю, і што толькі смерць Стрыйкоўскага (канец 1580-х—пач. 1590-х гг.) дазволіла Гваньіні бесперашкодна карыстацца працай ад свайго імя. Аднак «Апісанне еўрапейскай Сарматыі» працягнула выдавацца ад імя Гваньіні і нават было перакладзена на польскую мову.
У 1581 хроніка была перавыдадзена ў Спіры (Германія), у 1583 у Італіі. У ВКЛ была вядомая дапоўненым кракаўскім польскамоўным выданнем 1611. У першай палове XVII стагоддзя перакладзеная на беларускую мову.
Стала крыніцай для беларускіх і ўкраінскіх хронік і хранографаў XVII—XVIII стст. Першы твор, які пазнаёміў заходнееўрапейскага чытача з гісторыяй Вялікага Княства Літоўскага і зместам вялікалітоўскіх агульнадзяржаўных хронік. Упершыню ў гэтым выданні былі змешчаны партрэты вялікалітоўскіх князёў. Хоць іх выявы былі цалкам выдуманыя і не мелі ніякай сувязі з сапраўдным выглядам князёў (а часам адзін і той самы малюнак ілюстраваў розных людзей), адлюстраваных з анахранічнай вопраткай і зброяй, партрэты вельмі моцна паўплывалі на будучыя выявы князёў. Дагэтуль яны застаюцца найбольш папулярнай крыніцай для ілюстрацыі гістарычных кніг.
Копіі хронікі захоўваюцца, сярод іншага, у бібліятэцы Віленскага ўніверсітэта і беларускай бібліятэцы імя Францыска Скарыны ў Лондане.
Зноскі
- Swartz A. Alexander Gwagnin // Open Library — 2007. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- Alexander Gwagnin // Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes — 1999. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- Гваньини Александр // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 141. — 737 с.
- Гваньїні, Олександр. Хроніка європейської Сарматії. — Київ: Києво-могилянська академія, 2007. — С. 6.
- Гваньїні, Олександр. Хроніка європейської Сарматії… — С. 7.
- Гваньїні, Олександр. Хроніка європейської Сарматії… — С. 8.
- Гваньїні, Олександр. Хроніка європейської Сарматії… — С. 9.
- Гваньїні, Олександр. Хроніка європейської Сарматії… — С. 10.
- Витебская старина / Сост. А. П. Сапунов. — Т. 4. — Витебск, 1885.
- Улащик Н. Н. Очерки по археографии и источниковедению истории Белоруссии феодального периода. — М., 1973.
- A brief history and description of the library and museum (англ.). The Francysk Skaryna Belarusian library and museum, London. Праверана 28 жніўня 2014.
Літаратура
- Белазаровіч В. А. Гістарыяграфія гісторыі Беларусі: вучэб. дапаможнік; Установа Адукацыі «Гродзенскі Дзярж. Ун-т імя Я. Купалы». — Гродна : ГрДУ, 2006. — 345 с. — ISBN 985-417-858-7. С. 41.
Спасылкі
 | Аляксандр Гваньіні на Вікісховішчы |
|---|
- Александр Гваньини. Восточная литература. Архівавана з першакрыніцы 25 жніўня 2011. Праверана 18 лютага 2011.
- Замечания иностранца XVI-го века о военных походах Русских того времени и преданности их к Государю своему // Отечественные записки, № 69. 1826(недаступная спасылка). Восточная литература. Архівавана з першакрыніцы 10 мая 2012. Праверана 18 лютага 2011.
- Об "Описании Московии" Александра Гваньини // Античность и современность. К 80-летию Федора Александровича Петровского. М. Наука. 1972(недаступная спасылка). Восточная литература. Архівавана з першакрыніцы 25 лютага 2012. Праверана 18 лютага 2011.
- Александра Гваньини. Описание Европейской Сарматии. 1581. Киевский палатиант // Сборник материалов для исторической топографии Киева и его окрестностей. Киев. 1874(недаступная спасылка). Восточная литература. Архівавана з першакрыніцы 25 лютага 2012. Праверана 18 лютага 2011.
- Александра Гваньини. Описание Европейской Сарматии. // Сибирь в известиях западно-европейских путешественников и писателей, XIII—XVII вв. Новосибирск. Сибирское отделение РАН. 2006.Предисловие к изданию 1932 г(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 15 сакавіка 2012. Праверана 3 верасня 2014. Предисловие к изданию 1941 г(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 8 сакавіка 2012. Праверана 3 верасня 2014. Введение. Часть 1(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 10 мая 2012. Праверана 3 верасня 2014. Введение. Часть 2(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 3 сакавіка 2012. Праверана 3 верасня 2014. Текст(недаступная спасылка). Восточная литература. Архівавана з першакрыніцы 25 лютага 2012. Праверана 18 лютага 2011.
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Alyaksandr Alesandra Gvanini ital Alessandro Guagnini polsk Aleksander Gwagnin 1534 Verona 1614 Krakay vydavec i magchyma aytar nekalkih gistoryka geagrafichnyh tvoray Alyaksandr Gvaniniital Alessandro Guagnini polsk Aleksander GwagninAlesandra Gvanini va yzrosce 73 gadoyAsabistyya zvestkiData naradzhennya 1538 ci 1534Mesca naradzhennya Verona pravincyya Verona Veneta ItaliyaData smerci 1614 Mesca smerci Krakay Rech PaspalitayaGramadzyanstva Rech Paspalitaya Vyalikae Knyastva LitoyskaePrafesijnaya dzejnascRod dzejnasci gistorykMova tvoray lacinskaya mova Medyyafajly na VikishovishchyBiyagrafiyaSyam ya i dzyacinstva Pa pahodzhanni italyanski arystakrat Alesandra Gvanini naradziysya y 1534 abo 1538 godze y Verone u Paynochnaj Italii yakaya yvahodzila y Venecyyanskuyu respubliku Yon byy unukam Ambrodzha Gvanini de Ryconi 1481 paslya 1529 yaki mey 6 dzyacej i synam Ambrodzha Gvanini de Ryconi 1503 paslya 1573 starejshaga syna Gvanini de Ryconi i Bartalamei 1505 Alesandra mey dzvyuh syascyor Franchesku 1532 1536 i Klaru 1538 1542 U yunactve Alesandra vyvuchay lacinskuyu movu vaennuyu tapagrafiyu inzhynernuyu i vaennuyu spravy Stalyya gady U 1555 godze Ambrodzha Gvanini y poshukah lepshaga zhyccya pakinuy Italiyu i peraehay u Polshchu dze praviy karol Zhygimont II Aygust i yago zhonka italyanka Bona Sforca U 1557 godze za backam rushyy usled i sam Alesandra Yago shlyah pralyagay praz Galichynu Napyaredadni Livonskaj vajny 1558 1583 backa i syn Gvanini sprabavali ystupic u polskae karaleyskae vojska karystayuchysya patranatam vyalikaga karonnaga getmana i ruskaga vayavody rusk Mikalaya Syanyayskaga rusk 25 lyutaga 1561 goda y svaim lisce da karalya Zhygimonta II yon rekamendavay ih dlya sluzhby y yakasci specyyalistay pa fartyfikacyi Neyzabave abodvuh uzyali y vojska Ambrodzha pachay sluzhyc u stalicy Krakave a zatym vayavay na poynachy suprac Maskvy Alesandra zh prynyay udzel u vygnanni maskavitay z Tartusa y Estonii 1561 zahope maskoyskih Vyalikih Luk rusk i litoyskaga Polacka bayah pad Azyaryshcham 1564 Nevelem rusk 1565 1567 Ule 1568 pad Ulaj yon trapiy u karotkachasovy maskoyski palon ale byy vyzvaleny Na vajne Alesandra paznayomiysya sa mnogimi dzeyachami yakiya paslya vystupali yago zastupnikami magnatami Rygoram Yanam Karalem Alyaksandram i Geranimam Hadkevichami Mikalaem Zebzhydoyskim rusk Mikalaem Kryshtafam Radzivilam Sirotkam Zygmuntam Myshkoyskim rusk Mikalaem Volskim rusk z Padgaec Lvom Sapegam Kryshtafam Daragastajskim Stanislavam Cikoyskim polsk i pradstaynikami inshazemnyh krain U chyne rotmistrapyahoty Alesandra taksama ydzelnichay u pahodze y Maldavii 1562 goda pad kiraynictvam seradzkaga vayavody i magnata Albrehta Laskaga rusk yaki imknuysya pastavic maldayskim gaspadarom Geraklida rusk Padchas pahodu yon znahodziysya na Bukavine i bachyy mesca bitvy lya Kozminskaga lesu rusk dze y 1497 godze maldavane razgramili palyakay U Paynochnuyu syamigadovuyu vajnu sluzhyy najmitam u polskim vojsku U 1569 godze Alesandra byy svedkam Lyublinskaga sejma ab utvarenni Rechy Paspalitaj u skladze Polshchy i Litvy Na getym sojme byy prysvechany y rycary pa prosbe bradenburgskaga markgrafa Iahima II rusk Alesandra taksama atrymay dyplom shlyahectva ad imperatara Svyashchennaj Rymskaj imperyi Maksimiliyana II U tym zha godze yon prysutnichay na cyrymonii prynyaccya pruskim gercagam Albrehtam Frydryham rusk prysyagi na vernasc polskamu karalyu Zhygimontu II Aygustu 16 lipenya 1571 goda universalam karalya Stefana Batoryya Alesandra atrymay paddanstva Rechy Paspalitaj i ylasny gerb Gvanin Gwagnin z vyyavaj vozhyka yaki pakazvay na prozvishcha dzeda Ryconi pahodzic ad riccio vozhyk U 1574 godze Alesandra atrymay ad karalya na myazhy Prusii i Litvy Ale praz nyaydalae gaspadaranne i daygi yon byy vymushany pakinuc kiravanne i vyarnucca na vajskovuyu sluzhbu U 1577 godze Alesandra ydzelnichay u pahodze karalya Stefana Batoryya na myacezhny Gdansk paslya yakoga yon zmog palepshyc svae finansy U 1578 godze Alesandra byy paslom polskaga karalya da venecyyanskih dozhay rusk Nikola da Ponte ukr i Sebascyana Venera rusk a taksama veragodna byy u skladze pasolstva Payla Uhanskaga rusk y Papy Rymskaga Rygora XIII U Ryme atrymay tytul grafa Lateranskaga palaca a ad dozhay atrymay kredyt na ryshtunak dvuh karablyoy dlya pastavak zbozhzha sala i lesu z Gdanska y Veronu i Venecyyu U tym zha godze Alesandra vyday u drukarni Maceya Vezhbenty rusk y Krakave svayu asnoynuyu pracu lacinamoynae Apisanne Sarmatyi Eyrapejskaj Tvor utrymlivay 203 listy i skladaysya z 7 knig U 1579 godze Macej Stryjkoyski byly padnachaleny Alesandra pa sluzhbe y Vicebsku abvinavaciy yago y plagiyace rusk svajgo rukapisu 14 lipenya 1580 goda karaleyski sud pryznay pravatu Stryjkoyskaga Zreshty skandal zavyarshyysya hutka i ne adbiysya na statuse italyanca Bray udzel u vojnah z Maskoviyaj na pracyagu 14 gadoy pa inshyh dadzenyh 18 byy vaennym kamendantam Vicebska Alesandra yruchyy vydanne Apisannya nadrukavanae y Shpeery karalyu Stefanu Batoryyu na maskoyskaj myazhy u chas pahodu na Vyalikiya Luki Aposhniya gady zhyccya pravyoy u Krakave stalicy Rechy Paspalitaj Gvanini vyluchaysya vysokim uzroynem adukacyi i kultury valoday nekalkimi movami lacinayu nyameckaj polskaj shto adlyustravalasya y yago sachynennyah TvorchascDzejnasc Gvanini y VKL zastaecca ne da kanca vysvetlenaj ne tolki y belaruskaj ale i y polskaj i litoyskaj gistaryyagrafiyah Yago imya zvyazvayuc z lacinamoynaj pracaj Apisanne eyrapejskaj Sarmatyi lac Sarmatiae Europeae descriptio quae Regnum Poloniae Lituaniam Samogitiam Russiam Masoviam Prussiam Pomeraniam complectitur pomnikam gistaryyagrafii XVI stagoddzya Gistarychnyya pracy Asnoyny artykul Apisanne eyrapejskaj Sarmatyi Apisanne eyrapejskaj Sarmatyi skladzena A Gvanini na lacinskaj move y pershaj palove 1570 h Skladaecca z chatyroh chastak yakiya zmyashchayuc zvestki z gramadzyanskaj gistoryi pa geagrafii pobyce zvychayah i kultury Litvy Polshchy Zhamojci Mazovii Inflyantay Prusii Pameranii Maskovii i tataray napryklad artykul Sposab uzvorvannyay gleby i seyannya na Belaj Rusi Vykarystanyya roznyya krynicy u tym liku belaruska litoyskiya hroniki a taksama materyyaly z Hroniki polskaj litoyskaj zhamojckaj i ysyoj Rusi M Stryjkoyskaga yaki sluzhyy pad kiraynictvam A Gvanini Hronika byla ypershynyu apublikavana y 1578 u Krakave ab yomam 203 arkushy bagata ilyustravanaya Byla prysvechana karalyu Stefanu Batoryyu Skladalasya z chatyroh chastak u yakih byli vykladzeny gistoryya i geagrafiya Polshchy Litvy Zhamojci Mazovii Inflyantay Prusii Pameranii Maskovii i tataray Apisanne padzej bylo skonchana na pahavanni Zhygimonta Aygusta 1574 Yashche tady Stryjkoyski abvinavaciy Gvanini shto toj prysvoiy sabe rukapis Stryjkoyskaga i apublikavay pad svaim prozvishcham Karol Stefan Batoryj vyday dakument yakim pacverdziy ulasnasc Stryjkoyskaga na pracu 14 lipenya 1580 Bolshasc gistorykay lichac shto menavita getaya akalichnasc stala prychynaj vyezdu Gvanini y Shvecyyu i shto tolki smerc Stryjkoyskaga kanec 1580 h pach 1590 h gg dazvolila Gvanini besperashkodna karystacca pracaj ad svajgo imya Adnak Apisanne eyrapejskaj Sarmatyi pracyagnula vydavacca ad imya Gvanini i navat bylo perakladzena na polskuyu movu Partret Gedzimina z Hroniki Alesandra Gvanini Getaya zh vyyava vykarystanaya i yak partret Kazimira III Vyalikaga U 1581 hronika byla peravydadzena y Spiry Germaniya u 1583 u Italii U VKL byla vyadomaya dapoynenym krakayskim polskamoynym vydannem 1611 U pershaj palove XVII stagoddzya perakladzenaya na belaruskuyu movu Stala krynicaj dlya belaruskih i ykrainskih hronik i hranografay rusk XVII XVIII stst Pershy tvor yaki paznayomiy zahodneeyrapejskaga chytacha z gistoryyaj Vyalikaga Knyastva Litoyskaga i zmestam vyalikalitoyskih agulnadzyarzhaynyh hronik Upershynyu y getym vydanni byli zmeshchany partrety vyalikalitoyskih knyazyoy Hoc ih vyyavy byli calkam vydumanyya i ne meli niyakaj suvyazi z sapraydnym vyglyadam knyazyoy a chasam adzin i toj samy malyunak ilyustravay roznyh lyudzej adlyustravanyh z anahranichnaj vopratkaj i zbroyaj partrety velmi mocna payplyvali na buduchyya vyyavy knyazyoy Dagetul yany zastayucca najbolsh papulyarnaj krynicaj dlya ilyustracyi gistarychnyh knig Kopii hroniki zahoyvayucca syarod inshaga u bibliyatecy Vilenskaga yniversiteta i belaruskaj bibliyatecy imya Francyska Skaryny y Londane ZnoskiSwartz A Alexander Gwagnin Open Library 2007 Praverana 9 kastrychnika 2017 lt a href https wikidata org wiki Track Q461 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q1201876 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q302817 gt lt a gt Alexander Gwagnin Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes 1999 Praverana 9 kastrychnika 2017 lt a href https wikidata org wiki Track Q4903493 gt lt a gt Gvanini Aleksandr Biograficheskij spravochnik Mn Belorusskaya sovetskaya enciklopediya imeni Petrusya Brovki 1982 T 5 S 141 737 s Gvanyini Oleksandr Hronika yevropejskoyi Sarmatiyi Kiyiv Kiyevo mogilyanska akademiya 2007 S 6 Gvanyini Oleksandr Hronika yevropejskoyi Sarmatiyi S 7 Gvanyini Oleksandr Hronika yevropejskoyi Sarmatiyi S 8 Gvanyini Oleksandr Hronika yevropejskoyi Sarmatiyi S 9 Gvanyini Oleksandr Hronika yevropejskoyi Sarmatiyi S 10 Vitebskaya starina rusk Sost A P Sapunov T 4 Vitebsk 1885 Ulashik N N Ocherki po arheografii i istochnikovedeniyu istorii Belorussii feodalnogo perioda M 1973 A brief history and description of the library and museum angl The Francysk Skaryna Belarusian library and museum London Praverana 28 zhniynya 2014 LitaraturaBelazarovich V A Gistaryyagrafiya gistoryi Belarusi vucheb dapamozhnik Ustanova Adukacyi Grodzenski Dzyarzh Un t imya Ya Kupaly Grodna GrDU 2006 345 s ISBN 985 417 858 7 S 41 SpasylkiAlyaksandr Gvanini na Vikishovishchy Aleksandr Gvanini nyavyzn Vostochnaya literatura rusk Arhivavana z pershakrynicy 25 zhniynya 2011 Praverana 18 lyutaga 2011 Zamechaniya inostranca XVI go veka o voennyh pohodah Russkih togo vremeni i predannosti ih k Gosudaryu svoemu Otechestvennye zapiski 69 1826 nyavyzn nedastupnaya spasylka Vostochnaya literatura rusk Arhivavana z pershakrynicy 10 maya 2012 Praverana 18 lyutaga 2011 Ob Opisanii Moskovii Aleksandra Gvanini Antichnost i sovremennost K 80 letiyu Fedora Aleksandrovicha Petrovskogo M Nauka 1972 nyavyzn nedastupnaya spasylka Vostochnaya literatura rusk Arhivavana z pershakrynicy 25 lyutaga 2012 Praverana 18 lyutaga 2011 Aleksandra Gvanini Opisanie Evropejskoj Sarmatii 1581 Kievskij palatiant Sbornik materialov dlya istoricheskoj topografii Kieva i ego okrestnostej Kiev 1874 nyavyzn nedastupnaya spasylka Vostochnaya literatura rusk Arhivavana z pershakrynicy 25 lyutaga 2012 Praverana 18 lyutaga 2011 Aleksandra Gvanini Opisanie Evropejskoj Sarmatii Sibir v izvestiyah zapadno evropejskih puteshestvennikov i pisatelej XIII XVII vv Novosibirsk Sibirskoe otdelenie RAN 2006 Predislovie k izdaniyu 1932 g nyavyzn nedastupnaya spasylka Arhivavana z pershakrynicy 15 sakavika 2012 Praverana 3 verasnya 2014 Predislovie k izdaniyu 1941 g nyavyzn nedastupnaya spasylka Arhivavana z pershakrynicy 8 sakavika 2012 Praverana 3 verasnya 2014 Vvedenie Chast 1 nyavyzn nedastupnaya spasylka Arhivavana z pershakrynicy 10 maya 2012 Praverana 3 verasnya 2014 Vvedenie Chast 2 nyavyzn nedastupnaya spasylka Arhivavana z pershakrynicy 3 sakavika 2012 Praverana 3 verasnya 2014 Tekst nyavyzn nedastupnaya spasylka Vostochnaya literatura rusk Arhivavana z pershakrynicy 25 lyutaga 2012 Praverana 18 lyutaga 2011