Прыкладное праграмнае забеспячэнне (ППЗ), таксама прыкладна́я праграма (англ.: application, application software) — камп’ютарная праграма, створаная для вырашэння канкрэтнай прыкладной задачы карыстальніка. Паняцце ўведзена, каб падкрэсліць адрозненне ад сістэмных праграм, якія забяспечваюць функцыянаванне ўласна камп’ютарнай сістэмы і падтрымліваюць яе працаздольнасць, а таксама сродкаў і .
Прыкладная праграма ў сваёй працы часцей за ўсё абапіраецца на сістэмнае праграмнае забеспячэнне і выкарыстоўвае канцэпцыі, функцыянальнасць і магчымасці, закладзеныя ў асяроддзе, дзе яна выконваецца: аперацыйнай сістэмы, моў праграмавання, бібліятэк, архітэктурных шаблонаў і г. д. Аўтаномнай ці самастойнай прыкладной праграмай (англ.: standalone application) называецца праграма, якая не патрабуе паслуг аперацыйнай сістэмы для запуску, і сустракаецца звычайна ў сістэмах на базе мікракантролераў.
Прыкладамі прыкладных праграм з’яўляюцца тэкставыя працэсары, графічныя рэдактары, , браўзеры, , , і камп’ютарныя гульні.
Прыкладныя праграмы могуць пастаўляцца разам з камп’ютарам і яго сістэмным праграмным забеспячэннем (напрыклад, браўзер Microsoft Edge у складзе аперацыйнай сістэмы Windows) або пастаўляцца асобна праз кампакт-дыскі, вэб-сайты ці сэрвісы лічбавай дыстрыбуцыі (такія як Steam для камп’ютарных гульняў).
Прыкладныя праграмы можна падзяліць у залежнасці ад ліцэнзіі на свабодныя і несвабодныя.
Класіфікацыя
Паводле тыпу
- праграмныя сродкі агульнага прызначэння
- Тэкставыя рэдактары
- Тэкставыя працэсары
- Сістэмы
- Графічныя рэдактары
- Сістэмы кіравання базамі даных
- Вэб-браўзеры
- праграмныя сродкі забаўляльнага прызначэння
- Камп’ютарныя гульні
- праграмныя сродкі спецыяльнага прызначэння
- Мультымедыя-праграмы (, праграмы для стварэння і рэдагавання , , і інш.)
- Гіпертэкставыя сістэмы (, энцыклапедыі, даведачныя сістэмы)
- прафесійныя праграмныя сродкі
- АСК
- сістэмы
- /ETRM — сістэмы кіравання складам
- SRM (Supplier Relationship Management) — сістэмы кіравання ўзаемаадносінамі з пастаўшчыкамі
- (Business Intelligence) — аналітычныя сістэмы
- DMS (Document Management System) — (сістэмы электроннага дакументазвароту)
- CMS (Content Management System) —
- -сістэмы — сістэмы планавання рэсурсаў прадпрыемства
- -сістэмы — сістэмы кіравання асноўнымі фондамі прадпрыемства
- -сістэмы — сістэмы кіравання маркетынгавымі рэсурсамі
- -сістэмы — сістэмы аператыўнага (цэхавога) кіравання вытворчасцю і рамонтамі
Па сферы ўжывання
- Прыкладное праграмнае забеспячэнне прадпрыемстваў і арганізацый. Напрыклад, фінансавае кіраванне, сістэма зносін са спажыўцамі, сетка паставак. Да гэтага тыпу адносіцца таксама ведамаснае ПЗ прадпрыемстваў малога бізнесу, а таксама ПЗ асобных падраздзяленняў унутры вялікага прадпрыемства. (Прыклады: кіраванне транспартнымі расходамі, служба IT-падтрымкі)
- Праграмнае забеспячэнне, якое забяспечвае доступ карыстальніка да прылад камп’ютара.
- Праграмнае забеспячэнне інфраструктуры прадпрыемства. Забяспечвае агульныя магчымасці для падтрымкі ПЗ прадпрыемстваў. Гэта сістэмы кіравання базамі даных, серверы электроннай пошты, кіраванне сеткай і бяспекай.
- Праграмнае забеспячэнне інфармацыйнага працаўніка. Абслугоўвае патрэбнасці індывідуальных карыстальнікаў у стварэнні і кіраванні інфармацыяй. Гэта, як правіла, кіраванне часам, рэсурсамі, дакументацыяй, напрыклад, тэкставыя рэдактары, , праграмы-кліенты для электроннай пошты і блогаў, персанальныя інфармацыйныя сістэмы і медыярэдактары.
- Праграмнае забеспячэнне для доступу да кантэнту. Выкарыстоўваецца для доступу да тых ці іншых праграм ці рэсурсаў без іх рэдагавання (аднак можа і ўключаць функцыю рэдагавання). Прызначана для груп ці індывідуальных карыстальнікаў лічбавага кантэнту. Гэта, напрыклад, , вэб-браўзеры, дапаможныя браўзеры і інш.
- Адукацыйнае праграмнае забеспячэнне па сутнасці блізкае да ПЗ для медыя і забаў, аднак у адрозненне ад яго мае выразныя патрабаванні па тэсціраванні ведаў карыстальніка і адсочванні прагрэсу ў вывучэнні таго ці іншага матэрыялу. Многія адукацыйныя праграмы ўключаюць функцыі сумеснага карыстання і шматбаковага супрацоўніцтва.
- Імітацыйнае праграмнае забеспячэнне. Выкарыстоўваецца для сімуляцыі фізічных ці абстрактных сістэм у мэтах навуковых даследаванняў, навучання ці забаваў.
- Інструментальныя праграмныя сродкі ў вобласці медыя. Забяспечваюць патрэбнасці карыстальнікаў, якія ствараюць друкаваныя ці электронныя медыярэсурсы для іншых спажыўцоў, на камерцыйнай ці адукацыйнай аснове. Гэта праграмы паліграфічнай апрацоўкі, , апрацоўкі мультымедыя, , рэдактары лічбавай анімацыі, лічбавага гуку і да т.п.
- Прыкладныя праграмы для праектавання і канструявання. Выкарыстоўваюцца пры распрацоўцы апаратнага і праграмнага забеспячэння. Ахопліваюць (computer aided design — CAD), аўтаматызаваны інжынірынг (computer aided engineering — CAE), рэдагаванне і кампіляванне моў праграмавання, праграмы (Integrated Development Environments).
Беларускі тэрмін
У беларускай мове тэрмін часта паўстае не адпаведна таму кансэнсусу, які склаўся ў акадэмічнай і прафесійнай перакладчыцкай супольнасці. Пад уплывам суседніх моў (напр. рускай, дзе ўжываецца бухгалтарскі па сваім паходжанні тэрмін «приложение») у беларускай мове ўзнікаюць такія кароткія формы, як «дадатак», «прыкладанне», «аплікацыя», «дастасаванне» і іншыя. Гэтыя тэрміны яшчэ не фіксуюцца ў слоўніках у значэннях, блізкіх да арыгінала, і самі па сабе не адлюстроўваюць сэнс арыгінальнага поўнага тэрміна англ.: «application software» — праграмнае забеспячэнне, створанае менавіта для канечнага карыстальніка, а не для фонавых сэрвісаў і функцыянавання камп’ютара.
У той жа час, з пункту гледжання акадэмічнага тэрміназнаўства і беларускай літаратурнай мовы тэрмін «application software» належна перакладаць як «прыкладное праграмнае забеспячэнне (ПЗ)» або як «прыкладная праграма». Кароткую форму тэрміна «application» можна перакладаць як «прыкладная праграма» або проста «праграма».
Гл. таксама
Зноскі
- У некаторых беларускіх перакладах праграм і сайтаў таксама сустракаецца варыянты дадатак, аплікацыя і дастасаванне. Паслугач не знойдзены, або Складанасці беларускамоўнай камп’ютарнай тэрміналогіі
- Як айцішнік перакладае Psiphon, Ubuntu і гульні (вам захочацца перайсцi на беларускiя інтэрфейсы!) dev.by (Праверана 12 кастрычніка 2022)
- Свістунова, М. І. Некаторыя праблемы сучаснай беларускамоўнай ІТ-тэрміналогіі // 2018. Беларускае слова: тэрмін і вобраз. — Мінск: БДУ, 2018. Архівавана з першакрыніцы 13 кастрычніка 2022.
- Г. Арашонкава, А. Булыка, У. Люшцік, А. Падлужны. Тэорыя і практыка беларускай тэрміналогіі (бел.). — Мінск: Беларуская навука, 1999. — ISBN 985-08-0317-7.
Спасылкі
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Прыкладное праграмнае забеспячэнне
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Prykladnoe pragramnae zabespyachenne PPZ taksama prykladna ya pragrama angl application application software kamp yutarnaya pragrama stvoranaya dlya vyrashennya kankretnaj prykladnoj zadachy karystalnika Panyacce yvedzena kab padkreslic adroznenne ad sistemnyh pragram yakiya zabyaspechvayuc funkcyyanavanne ylasna kamp yutarnaj sistemy i padtrymlivayuc yae pracazdolnasc a taksama srodkay i OpenOffice Writer Prykladnaya pragrama y svayoj pracy chascej za ysyo abapiraecca na sistemnae pragramnae zabespyachenne i vykarystoyvae kancepcyi funkcyyanalnasc i magchymasci zakladzenyya y asyaroddze dze yana vykonvaecca aperacyjnaj sistemy moy pragramavannya bibliyatek arhitekturnyh shablonay i g d Aytanomnaj ci samastojnaj prykladnoj pragramaj angl standalone application nazyvaecca pragrama yakaya ne patrabue paslug aperacyjnaj sistemy dlya zapusku i sustrakaecca zvychajna y sistemah na baze mikrakantroleray Prykladami prykladnyh pragram z yaylyayucca tekstavyya pracesary grafichnyya redaktary brayzery i kamp yutarnyya gulni Prykladnyya pragramy moguc pastaylyacca razam z kamp yutaram i yago sistemnym pragramnym zabespyachennem napryklad brayzer Microsoft Edge u skladze aperacyjnaj sistemy Windows abo pastaylyacca asobna praz kampakt dyski veb sajty ci servisy lichbavaj dystrybucyi takiya yak Steam dlya kamp yutarnyh gulnyay Prykladnyya pragramy mozhna padzyalic u zalezhnasci ad licenzii na svabodnyya i nesvabodnyya KlasifikacyyaPavodle typu pragramnyya srodki agulnaga pryznachennya Tekstavyya redaktary Tekstavyya pracesary Sistemy Grafichnyya redaktary Sistemy kiravannya bazami danyh Veb brayzery pragramnyya srodki zabaylyalnaga pryznachennya Kamp yutarnyya gulni pragramnyya srodki specyyalnaga pryznachennya Multymedyya pragramy pragramy dlya stvarennya i redagavannya i insh Gipertekstavyya sistemy encyklapedyi davedachnyya sistemy prafesijnyya pragramnyya srodki ASK sistemy ETRM sistemy kiravannya skladam SRM Supplier Relationship Management sistemy kiravannya yzaemaadnosinami z pastayshchykami Business Intelligence analitychnyya sistemy DMS Document Management System sistemy elektronnaga dakumentazvarotu CMS Content Management System sistemy sistemy planavannya resursay pradpryemstva sistemy sistemy kiravannya asnoynymi fondami pradpryemstva sistemy sistemy kiravannya marketyngavymi resursami sistemy sistemy aperatyynaga cehavoga kiravannya vytvorchascyu i ramontamiPa sfery yzhyvannya Prykladnoe pragramnae zabespyachenne pradpryemstvay i arganizacyj Napryklad finansavae kiravanne sistema znosin sa spazhyycami setka pastavak Da getaga typu adnosicca taksama vedamasnae PZ pradpryemstvay maloga biznesu a taksama PZ asobnyh padrazdzyalennyay unutry vyalikaga pradpryemstva Pryklady kiravanne transpartnymi rashodami sluzhba IT padtrymki Pragramnae zabespyachenne yakoe zabyaspechvae dostup karystalnika da prylad kamp yutara Pragramnae zabespyachenne infrastruktury pradpryemstva Zabyaspechvae agulnyya magchymasci dlya padtrymki PZ pradpryemstvay Geta sistemy kiravannya bazami danyh servery elektronnaj poshty kiravanne setkaj i byaspekaj Pragramnae zabespyachenne infarmacyjnaga pracaynika Abslugoyvae patrebnasci indyvidualnyh karystalnikay u stvarenni i kiravanni infarmacyyaj Geta yak pravila kiravanne chasam resursami dakumentacyyaj napryklad tekstavyya redaktary pragramy klienty dlya elektronnaj poshty i blogay persanalnyya infarmacyjnyya sistemy i medyyaredaktary Pragramnae zabespyachenne dlya dostupu da kantentu Vykarystoyvaecca dlya dostupu da tyh ci inshyh pragram ci resursay bez ih redagavannya adnak mozha i yklyuchac funkcyyu redagavannya Pryznachana dlya grup ci indyvidualnyh karystalnikay lichbavaga kantentu Geta napryklad veb brayzery dapamozhnyya brayzery i insh Adukacyjnae pragramnae zabespyachenne pa sutnasci blizkae da PZ dlya medyya i zabay adnak u adroznenne ad yago mae vyraznyya patrabavanni pa tesciravanni veday karystalnika i adsochvanni pragresu y vyvuchenni tago ci inshaga materyyalu Mnogiya adukacyjnyya pragramy yklyuchayuc funkcyi sumesnaga karystannya i shmatbakovaga supracoynictva Imitacyjnae pragramnae zabespyachenne Vykarystoyvaecca dlya simulyacyi fizichnyh ci abstraktnyh sistem u metah navukovyh dasledavannyay navuchannya ci zabavay Instrumentalnyya pragramnyya srodki y voblasci medyya Zabyaspechvayuc patrebnasci karystalnikay yakiya stvarayuc drukavanyya ci elektronnyya medyyaresursy dlya inshyh spazhyycoy na kamercyjnaj ci adukacyjnaj asnove Geta pragramy paligrafichnaj apracoyki apracoyki multymedyya redaktary lichbavaj animacyi lichbavaga guku i da t p Prykladnyya pragramy dlya praektavannya i kanstruyavannya Vykarystoyvayucca pry raspracoycy aparatnaga i pragramnaga zabespyachennya Ahoplivayuc computer aided design CAD aytamatyzavany inzhyniryng computer aided engineering CAE redagavanne i kampilyavanne moy pragramavannya pragramy Integrated Development Environments Belaruski terminU belaruskaj move termin chasta paystae ne adpavedna tamu kansensusu yaki sklaysya y akademichnaj i prafesijnaj perakladchyckaj supolnasci Pad uplyvam susednih moy napr ruskaj dze yzhyvaecca buhgaltarski pa svaim pahodzhanni termin prilozhenie u belaruskaj move yznikayuc takiya karotkiya formy yak dadatak prykladanne aplikacyya dastasavanne i inshyya Getyya terminy yashche ne fiksuyucca y sloynikah u znachennyah blizkih da aryginala i sami pa sabe ne adlyustroyvayuc sens aryginalnaga poynaga termina angl application software pragramnae zabespyachenne stvoranae menavita dlya kanechnaga karystalnika a ne dlya fonavyh servisay i funkcyyanavannya kamp yutara U toj zha chas z punktu gledzhannya akademichnaga terminaznaystva i belaruskaj litaraturnaj movy termin application software nalezhna perakladac yak prykladnoe pragramnae zabespyachenne PZ abo yak prykladnaya pragrama Karotkuyu formu termina application mozhna perakladac yak prykladnaya pragrama abo prosta pragrama Gl taksamaPragramnae zabespyachenne Sistemnae pragramnae zabespyachenneZnoskiU nekatoryh belaruskih perakladah pragram i sajtay taksama sustrakaecca varyyanty dadatak aplikacyya i dastasavanne Paslugach ne znojdzeny abo Skladanasci belaruskamoynaj kamp yutarnaj terminalogii Yak ajcishnik perakladae Psiphon Ubuntu i gulni vam zahochacca perajsci na belaruskiya interfejsy dev by Praverana 12 kastrychnika 2022 Svistunova M I Nekatoryya prablemy suchasnaj belaruskamoynaj IT terminalogii bel 2018 Belaruskae slova termin i vobraz Minsk BDU 2018 Arhivavana z pershakrynicy 13 kastrychnika 2022 G Arashonkava A Bulyka U Lyushcik A Padluzhny Teoryya i praktyka belaruskaj terminalogii bel Minsk Belaruskaya navuka 1999 ISBN 985 08 0317 7 SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Prykladnoe pragramnae zabespyachenne