Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Данія-Нарвегія, таксама Дацка-нарвежская дзяржава, Дацка-нарвежскае каралеўства, Дацка-нарвежская унія (дацк.: Danmark-Norge, ням.: Dänemark-Norwegen) — асабістая унія Даніі і Нарвегіі, якая існавала з 1536 па 1814; дзяржава ўключала таксама Фарэрскія астравы, Ісландыю, Грэнландыю і шэраг каланіяльных уладанняў у Індыі (Транкенбар), Карыбскім моры (Віргінскія астравы), Афрыцы (Залаты бераг). Дацка-нарвежская унія прыйшла на змену Кальмарскай уніі, якая аб’ядноўвала ўсе тры скандынаўскія каралеўствы, пасля таго, як каралём Швецыі стаў Густаў I Ваза.
| Асабістая унія | |||||
| Данія-Нарвегія | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Danmark-Norge Dänemark-Norwegen | |||||
| |||||
 Карта Даніі-Нарвегіі, 1780 | |||||
| 1536 — 1814 | |||||
| Сталіца | Капенгаген | ||||
| Мова(ы) | дацкая, нямецкая (афіцыйна) | ||||
| Афіцыйная мова | дацкая мова і нямецкая | ||||
| Рэлігія | Лютэранства | ||||
| Грашовая адзінка | Данія: Нарвегія: | ||||
| Плошча | 487.476 км² (1780) | ||||
| Насельніцтва | 1.315.000 (1645) 1.859.000 (1801) | ||||
| Форма кіравання | манархія | ||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||
Дамінавала ў саюзе Данія, каралі якой з дынастыі Ольдэнбургаў кіравалі каралеўствам, афіцыйнымі мовамі былі дацкая і нямецкая. Тытулам караля было «Кароль Даніі і Нарвегіі, вендаў і готаў» (тытулы караля готаў і вендаў, у адваротным парадку, насілі таксама шведскія каралі).
Унія аказала вялікі ўплыў на развіццё нарвежскай культуры; літаратурнай мовай Нарвегіі была дацкая, затым, у 19 стагоддзі, пасля распаду уніі, пачаў развівацца, а ў 20 стагоддзі была кадыфікаваная асноўная сучасная літаратурная мова Нарвегіі букмал — у аснове дацкая з шэрагам прыўнясенняў у яе нарвежскіх рысаў.
Падчас Напалеонаўскіх войн пасля бамбардзіроўкі Капенгагена англічанамі дацка-нарвежскае каралеўства апынулася ўцягнутым у спусташальную англа-дацкую вайну 1807—1814. Па выніках яе Данія абвясціла сябе банкрутам (1813) і саступіла кантынентальную Нарвегію па Кільскім дагаворы (1814) каралю Швецыі; пры гэтым замежныя ўладанні Нарвегіі — Фарэры, Грэнландыя і Ісландыя — засталіся ў Даніі. Нарвежцы паўсталі супраць гэтага рашэння, прынялі канстытуцыю і абралі сваім каралём дацкага кронпрынца Крысціяна Фрэдэрыка (будучага караля Даніі Крысціяна VIII), але пасля ўварвання шведскіх войск Крысціян быў скінуў, а каралём Нарвегіі фармальна стаў састарэлы шведскі кароль Карл XIII, якога праз чатыры гады змяніў заснавальнік дома Бернадотаў Карл XIV Юхан. Так дацка-нарвежскую унію змяніла шведска-нарвежская (з захаваннем асобнай нарвежскай канстытуцыі), якая праіснавала да 1905.
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Daniya Narvegiya taksama Dacka narvezhskaya dzyarzhava Dacka narvezhskae karaleystva Dacka narvezhskaya uniya dack Danmark Norge nyam Danemark Norwegen asabistaya uniya Danii i Narvegii yakaya isnavala z 1536 pa 1814 dzyarzhava yklyuchala taksama Farerskiya astravy Islandyyu Grenlandyyu i sherag kalaniyalnyh uladannyay u Indyi Trankenbar Karybskim mory Virginskiya astravy Afrycy Zalaty berag Dacka narvezhskaya uniya pryjshla na zmenu Kalmarskaj unii yakaya ab yadnoyvala yse try skandynayskiya karaleystvy paslya tago yak karalyom Shvecyi stay Gustay I Vaza Asabistaya uniyaDaniya NarvegiyaDanmark Norge Danemark NorwegenGerb karalya Frederyka IV Scyag DaniiKarta Danii Narvegii 1780 lt gt 1536 1814Stalica KapengagenMova y dackaya nyameckaya aficyjna Aficyjnaya mova dackaya mova i nyameckayaReligiya LyuteranstvaGrashovaya adzinka Daniya Narvegiya Ploshcha 487 476 km 1780 Naselnictva 1 315 000 1645 1 859 000 1801 Forma kiravannya manarhiya Medyyafajly na Vikishovishchy Daminavala y sayuze Daniya karali yakoj z dynastyi Oldenburgay kiravali karaleystvam aficyjnymi movami byli dackaya i nyameckaya Tytulam karalya bylo Karol Danii i Narvegii venday i gotay tytuly karalya gotay i venday u advarotnym paradku nasili taksama shvedskiya karali Uniya akazala vyaliki yplyy na razviccyo narvezhskaj kultury litaraturnaj movaj Narvegii byla dackaya zatym u 19 stagoddzi paslya raspadu unii pachay razvivacca a y 20 stagoddzi byla kadyfikavanaya asnoynaya suchasnaya litaraturnaya mova Narvegii bukmal u asnove dackaya z sheragam pryynyasennyay u yae narvezhskih rysay Padchas Napaleonayskih vojn paslya bambardziroyki Kapengagena anglichanami dacka narvezhskae karaleystva apynulasya ycyagnutym u spustashalnuyu angla dackuyu vajnu 1807 1814 Pa vynikah yae Daniya abvyascila syabe bankrutam 1813 i sastupila kantynentalnuyu Narvegiyu pa Kilskim dagavory 1814 karalyu Shvecyi pry getym zamezhnyya yladanni Narvegii Farery Grenlandyya i Islandyya zastalisya y Danii Narvezhcy paystali suprac getaga rashennya prynyali kanstytucyyu i abrali svaim karalyom dackaga kronprynca Krysciyana Frederyka buduchaga karalya Danii Krysciyana VIII ale paslya yvarvannya shvedskih vojsk Krysciyan byy skinuy a karalyom Narvegii farmalna stay sastarely shvedski karol Karl XIII yakoga praz chatyry gady zmyaniy zasnavalnik doma Bernadotay Karl XIV Yuhan Tak dacka narvezhskuyu uniyu zmyanila shvedska narvezhskaya z zahavannem asobnaj narvezhskaj kanstytucyi yakaya praisnavala da 1905