Но вая Фра нцыя фр Nouvelle France агульная назва французскіх уладанняў у Паўночнай Амерыцы 1534 1763 У розны час у скла

Но́вая Фра́нцыя (фр.: Nouvelle-France) — агульная назва французскіх уладанняў у Паўночнай Амерыцы (1534—1763). У розны час у склад Новай Францыі ўваходзілі:

— сучасныя канадскія правінцыі Квебек, Антарыа і частка берагоў Вялікіх Азёр (у прыватнасці, заснаваны форт Дэтруа — сённяшні Дэтройт).
Луізіяна (Louisiane) — даліна ракі Місісіпі з сучаснымі амерыканскімі штатамі Луізіяна, Місісіпі, Арканзас, Паўночная і Паўднёвая Дакота, Аёва, Канзас, Місуры, Мантана, Небраска і Аклахома.
(Acadie) — сучасныя канадскія правінцыі Нью-Брансуік, Новая Шатландыя і востраў Св. Іаана (Saint-Jean) — сённяшні Востраў Прынца Эдуарда.
Новая Зямля (Terre-Neuve) — сучасны Ньюфаўндленд.

калонія Францыі

Новая Францыя

Vice-royauté de Nouvelle-France


Герб	Сцяг

Гімн: Marche Henri IV^[d]

Новая Францыя

1534 — 1763

Сталіца

Квебек

Мова(ы)

Афіцыйная мова

Грашовая адзінка

Форма кіравання

абсалютная манархія

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

У 1534 годзе французскі мараплавец Жак Карцье абвясціў Канаду ўласнасцю караля Францыі. Але спробы заснаваць паселішчы скончыліся няўдачай. Сапраўдная каланізацыя была пачата толькі ў 1604 годзе з падачы Самюэля дэ Шамплена. У 1605 годзе ў Акадзіі быў заснаваны горад Порт Раяль (сёння горад у Новай Шатландыі). У 1608 годзе Шамплен заснаваў горад Квебек, які і стаў сталіцай Французскай Канады. 17 мая 1642 года заснаваў Манрэаль.

Найбольшае пашырэнне меж Новай Францыі звязана з дзейнасцю (губернатар у 1672—1682 гадах) Пры яго фінансавай падтрымцы у 1681—1682 гадах праплыў па ўсёй даўжыні Місісіпі і абвясціў усю яе даліну ўладаннем французскага караля.

У 1718 годзе заснаваны Новы Арлеан (фр.: Nouvelle-Orléans), які стаў сталіцай новай калоніі — Луізіяны (назва, якую даў ла Саль у гонар французскага караля Людовіка (Луі) XIV).

Падчас Сямігадовай вайны (1756—1763) Новую Францыю захапілі англічане. Паводле Парыжскага дагавора 1763 года Францыя адмовілася ад сваіх амерыканскіх уладанняў на карысць Англіі і (часткова) Іспаніі.

Канадскі Квебек дагэтуль застаецца тэрыторыяй, дзе пераважае французская мова і культура; Манрэаль — адзін з найбуйнейшых франкамоўных гарадоў у свеце. Французскія культурныя і прававыя традыцыі захоўваюцца ў Луізіяне.

Гл. таксама

Новая Англія
Новыя Нідэрланды