Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Эгейская культура, Крыта-мікенская культура — умоўная агульная назва культур бронзавага веку в-ва Крыт (мінойскай), астравоў Эгейскага мора (кікладскай) і мацерыковай Грэцыі (эладскай, у тым ліку мікенскай).
 | |||
| Дагістарычная Грэцыя (да XXX ст. да н. э.) | |||
| Эгейская культура (XXX—XII да н. э.) | |||
| Заходнеанаталійская цывілізацыя | |||
| Мінойская цывілізацыя | |||
| Кікладская культура | |||
| Эладская цывілізацыя | |||
| Мікенская цывілізацыя | |||
| Старажытная Грэцыя (XI — 146 да н. э.) | |||
| Цёмныя стагоддзі (XI—IX) | |||
| Архаічны перыяд (VIII—VI) | |||
| Класічны перыяд (V—IV) | |||
| Эліністычны перыяд (IV — 146) | |||
| Грэцыя ў складзе Рымскай дзяржавы | |||
| Рымская Грэцыя (146 да н. э. — 330 н. э.) | |||
| Сярэднявечча і Новы час (330—1832) | |||
| Візантыйская Грэцыя (330—1453) | |||
| Франкакратыя (1204—1458) | |||
| Асманская Грэцыя (1458—1832) | |||
| Сучасная Грэцыя (пасля 1821) | |||
| Вайна за незалежнасць (1821—1832) | |||
| Каралеўства (1832—1924) | |||
| (1924—1935) | |||
| (1936—1941) | |||
| (1941—1944) | |||
| (1944—1949) | |||
| Пасляваенны час (1950—1967) | |||
| Рэжым палкоўнікаў (1967—1974) | |||
| (з 1974) | |||
| Тэматычныя артыкулы | |||
| Грэчаскія імёны | |||
| Грэчаская мова | |||
| | |||
Узнікла і развівалася ў ІІІ — ІІ тыс. да н.э. (XXX—XII ст. да н.э.). Зведала непасрэдны ўплыў культурных здабыткаў Блізкага Усходу (Старажытны Егіпет), але захавала сваю самабьггнасць; палітычнае, эканамічнае і культурнае жыццё мясцовых протадзяржаў развівалася ў палацавых гаспадарках гарадоў Крыта, Мікенаў, Троі, Піласа і інш. Яе гісторыя паводле вынікаў археалагічных даследаванняў англійскага археолага А. Дж. Эванса падзяляецца на 4 перыяды: раннемінойскі, ці дапалацавы (2600—2000 да н.э.); сярэднемінойскі, ці палацавы (2000—1700 да н.э.); сярэднемінойскі, ці новапалацавы (1700—1400 да н.э.); познемінойскі, ці пасляпалацавы (1400—1150 да н.э.).
Узнікненне гарадоў на Крыце адносіцца да пачатку II тыс. да н. э. Іх жыхары валодалі дастаткова развітымі будаўнічымі прыёмамі, выкарыстоўвалі бронзавыя прылады працы, выраблялі гліняны посуд, ювелірныя ўпрыгажэнні з золата, слановай косці, вырабных камянёў. У пачатку сярэднемінойскага перыяду фарміруюцца буйныя эканамічныя і культурныя цэнтры — Кнос і Фест. Для іх характэрна ўзвядзенне развітых жылых комплексаў, так званых «старых палацаў», дзе ўсе памяшканні групаваліся вакол вялікага двара. У выяўленчым мастацтве складваецца ідэал прыгожага чалавека. Для мужчыны гэта фігура з шырокімі плячамі, дужымі рукамі, тонкай таліяй. Жаночыя вобразы вызначаліся вытанчанасцю і зграбнасцю. Мастацкія творы пачалі стварацца прафесійнымі майстрамі, што адлюстроўваецца ў іх добрым тэхнічным выкананні.
Наступны перыяд, «новапалацавы», пачаўся пасля спусташальнага землетрасення, якое разбурыла практычна ўсе манументальныя помнікі на Крыце. Цяпер на падмурках старых будынкаў узводзяць новыя, значна большыя па памерах, двухпавярховыя, з багатым убраннем інтэр’ераў: у Кносе, Фесце, Маліі, у Ката-Закра, Агія-Трыадзе. Росквіт гаспадаркі і культуры найбольш старажытнай дзяржавы на Крыце адбыўся ў XVII—XVI ст. да н.э.
Сцены выкладваюць з каменных блокаў і цэглы, выкарыстоўваюць драўляныя калоны на каменных базах. Фарміруецца сістэма асвятлення светлавымі калодзежамі. У палацавых комплексах вылучаюцца жылая жаночая частка і групы парадна-прадстаўнічых памяшканняў. Аддзяляюцца збудаванні гаспадарчага прызначэння: склады, кладовыя, майстэрні. Будуюцца відовішчныя пляцоўкі з месцамі для гледачоў. Асаблівасцю архітэктуры палацаў Крыта з’яўляецца адсутнасць умацаванняў вакол іх. Гэта былі важныя цэнтры, у якіх канцэнтравалася палітычнае і рэлігійнае жыццё. Палацы аб’ядноўвалі таксама вытворчыя і гандлёвая сферы. Сумеснай працай многіх пакаленняў архітэктараў, земляробаў, рамеснікаў і рабоў быў пабудаваны суцэльны комплекс прыблізна з 300 памяшканняў — велічны трохпавярховы Кноскі палац, т. зв. Лабірынт. Залы і пакоі Кноскага палаца, знаходзячыся на розных узроўнях, злучаныя лесвіцамі і пераходамі, асветленыя і зацемненыя, стваралі ўражанне рухомасці, зменлівасці, не ўласцівай архітэктуры Старажытнага Усходу. Падобны палац быў у Фесце на поўдні Крыта.
Рэлігіяй крыцян было мнагабожжа: «Вялікая багіня» (захавалася статуэтка багіні, якая трымае змей), Мінатаўр і інш. Жывапіс прадстаўлены фрэскамі («гульня з быком», «кноская парыжанка» і інш.), расфарбаванымі рэльефамі на сценах («цар-жрэц»). У 1953 дэшыфраваны таблічкі лінейнага пісьма XVIII—XI ст. да н.э. (гл. ).
У Кносе, іншых гарадах Крыта, такіх, як Фера, Малія, Агіа-Трыада, былі выяўлены выдатныя творы дробнай пластыкі. Так, у Кносе ў тайніку знаходзіліся керамічныя статуэткі багінь або жрыц са змеямі, культ якіх, відаць, меў шырокае распаўсюджанне. Фігуры маладых жанчын падкрэслена вытанчаныя, пяшчотныя. Яны пышнагрудыя, у іх тонкія таліі, плаўныя згібы рук і торсаў, мудрагелістыя, высокія галаўныя ўборы. Па-свойму выразныя рэльефы з палаца Агіа-Трыады са сцэнамі барацьбы з быкамі, пластыка на рытуальных сасудах, тэракотавыя і бронзавыя статуэткі.
Разнастайнымі былі творы прыкладнога мастацтва, якія выконвалі рамеснікі крыцкіх гарадоў. Асобнае месца сярод іх займала распісная кераміка. У 1800—1700 г. да н. э. складваюцца адметныя стылі дэкарыравання сасудаў: «камарэс» (назва звязана з месцам першых знаходак у цэнтры Крыта) і «марскі». Для першага характэрна выкарыстанне маляўнічых зігзагаў, спіраляў, завіткоў, кругоў, буйных разетак як паасобку, так і ў разнастайных спалучэннях. У іх аздобе прасочваюцца гарманічная ўраўнаважанасць буйных элементаў і свабоднага гладкага поля. У «марскім» стылі дамінуючымі былі стылізаваныя выявы малюскаў, рыб, васьміногаў, ракавін, медуз, каралаў, водарасцей. Напрыклад, на вазах з Гурніі і Палекастра (абедзве — каля 1600 да н.э.) паказаны васьміногі, шчупальцы якіх абвіваюць тулавы сасудаў і аб’ядноўваюць у адзіную кампазіцыю намаляваных тут жа іншых марскіх істот, што стварае ўражанне рухомага марскога асяроддзя.
У сярэдзіне II тыс. да н. э. крыцкія гарады былі захоплены плямёнамі, якія прыйшлі з мацерыка, — ахейцамі. Падзенне гэтых буйных цэнтраў старажытнай цывілізацыі, відаць, паскорыў выбух вулкана на востраве Ціра (Сантарын) каля 1450 да н.э.
3 XV—XIV ст. да н. э. цэнтр эгейскай культуры перамяшчаецца на поўдзень сучаснага Балканскага паўвострава — у Мікены, Тырынф, Аргас і Пілас. Аднак пачатак своеасаблівай культуры пелапанескіх гарадоў адносіцца да больш ранняга часу (XVII ст. да н.э.), калі на іх аказвалі моцнае ўздзеянне суседнія крыцкія калоніі. Насельніцтва ўсходняй часткі Пелапанеса складалі грэкі-ахейцы, суровы лад жыцця якіх вызначаўся асаблівай ваяўнічасцю. Відаць, таму іх гарады нагадваюць непрыступныя цытадэлі. Асабліва ўражваюць памеры сцен. Напрыклад, у Тырынфе іх таўшчыня дасягала да 17 м, вышыня — ад 18 да 20 м. Яны былі складзены з каменных блокаў-квадраў вагой ад 5 да 12 т. Унутры іх знаходзіліся галерэі і памяшканні ваеннага прызначэння з несапраўднымі скляпеністымі перакрыццямі. Археолагі, звярнуўшы ўвагу на тэхніку кладкі гэтых умацаванняў, назвалі яе «цыклапічнай». Магутныя сцены пелапанескіх гарадоў далі падставы старажытным грэкам стварыць легенду аб волатах-цыклопах, якія толькі і маглі ўзвесці такія крэпасці. Мікены і Тырынф былі пабудаваны на высокіх пагорках, якія атрымалі назву «акропаль», што азначала «верхні горад».
3 будынкаў Мікен, Тырынфа і Піласа лепш за ўсё вывучаны Піласкі палац. Гэта быў двухпавярховы комплекс з дакладнай сіметрычнай планіроўкай. У ім налічвалася некалькі дзясяткаў памяшканняў — залы параднага і культавага прызначэння, пакоі правіцеля, склады, майстэрні. Меўся таксама арсенал са зброяй. Акрамя ўсяго гэтага палац быў аснашчаны сістэмай водазабеспячэння і каналізацыі. Мікенскі палац, мяркуючы па дадзеных археалагічных раскопак, вызначаўся большай упарадкаванасцю, чым лабірынт у Кносе. Асновай яго была вялікая прамавугольная зала (мегаран) з ачагом пасярэдзіне і тронам правіцеля насупраць уваходу. Перакрыцці залы падтрымлівалі чатыры калоны. Такі тып будынка быў потым узяты грэкамі за аснову культавых збудаванняў.
Аб дойлідстве Тырынфа, Мікен і Піласа можна меркаваць таксама і на падставе пахаванняў, грабніц. Яны вядомы двух тыпаў: высечаныя ў скалістым грунце (шахтавыя магілы) і наземныя купальныя збудаванні (толасы). Самая вядомая грабніца, знойдзеная непадалёку ад Мікенскага акропаля, атрымала назву «Скарбніца Атрэя» па імені легендарнага цара Атрэя, бацькі Агамемнана, правіцеля Мікен (XIV ст. да н.э.). Такі тып пахавання ўзыходзіць да старажытных курганоў-магіл. Яе несапраўдныя скляпенні ўтвараюць кольцы каменных пліт, якія ссоўваюцца да цэнтра, навісаюць адна над адной і зыходзяцца ўверсе. Купал дыяметрам 14,5 м падымаўся на вышыню 13,2 м і быў упрыгожаны буйнымі пазалочанымі бронзавымі разеткамі. Масіўныя, з замкнутай, пазбаўленай натуральнага асвятлення ўнутранай прасторай толасы павінны былі сімвалізаваць замагільны свет, куды трапляў чалавек пасля смерці.
У шахтавых пахаваннях Мікен і Тырынфа знойдзена вялікая колькасць прадметаў побыту, зброі, ювелірных упрыгожанняў, рытуальных сасудаў — рытонаў, пахавальных масак. Большасць з іх — залатыя вырабы, дасканалыя па форме і тэхнічным выкананні. У асобных магілах былі знойдзены залатыя пахавальныя маскі, у якіх аб’ядналіся прыёмы тарэўтыкі і рэльефа. Іх роля заключалася хутчэй за ўсё ў тым, каб устанаўліваць мяжу паміж светам зямным і замагільным. Пры ўсім схематызме і ўмоўнасці выяў у іх рэльефах прасочваецца правобраз будучага скульптурнага партрэта. Шахтныя магілы з мноствам каштоўных рэчаў даследаваны нямецкім археолагам Генрыхам Шліманам.
Суровы, падпарадкаваны мэтам абароны характар архітэктуры Мікен, Тырынфа і Піласа абмежаваў развіццё пластыкі, нават яе манументальных форм. Практычна адзіным такім творам з’яўляецца каласальных памераў рэльефная пліта, змешчаная над брамай, што вяла ў мікенскую крэпасць. У яе трохвугольную прастору ўпісаны выявы двух львіц, якія пярэднімі лапамі абапіраюцца на падножжа калоны. Іх дужыя целы і грозныя позы павінны былі атаесамлівацца з вобразам пільных вартавых, што ахоўваюць уваход у горад, сімвалізаваць царскую веліч і магутнасць правіцеляў. Верагодна падобная пліта, але з выявамі іншага, сакральнага зместу знаходзілася ў «Скарбніцы Атрэя», аб чым сведчыць свабодная трохкутная прастора над уваходам у яе.
Насценныя роспісы грэчаскіх палацаў маюць многа агульнага з жывапісам мінойскіх гарадоў. Аднак пры знешнім падабенстве сюжэтаў відавочны зусім іншыя адносіны да выяўлення і ацэнкі з’яў рэчаіснасці. Для кампазіцый характэрны завершаныя формы, сілуэтнасць, падкрэсленая дэкаратыўнасць, у вядомым сэнсе — схематычнасць. Іх вылучае рацыяналістычнасць трактовак, гэта прасочваецца нават у абранні сюжэтаў — сцэн паляванняў, баёў, урачыстых працэсій. Асабліва многа такіх выяў знойдзена ў палацы Тырынфа, тут яны не толькі знаходзіліся на сценах мегарана, але і ўтваралі дэкаратыўную аздобу падлогі.
Яшчэ адным цэнтрам старажытнай эгейскай цывілізацыі была Троя. Рэшткі гэтага горада знойдзены ў паўночна-заходняй частцы Малой Азіі. Знаходкі археолагаў дазваляюць параўноўваць мастацтва Троі з Мікенамі і Тырынфам. Паміж імі было многа агульнага — тая ж стрыманасць І суровасць архітэктуры, падобныя тыпы будынкаў, высокі ўзровень выканання дэкаратыўна-прыкладных твораў, невялікая колькасць скульптурных выяў.
На мяжы XIII—XII ст. да н.э. Крыта-мікенская культура і яе цывілізацыя перасталі існаваць пад ударамі плямён дырыйцаў. У сярэдзіне XIII ст. да н.э. на тэрыторыі Балканскага паўвострава адбыліся вялікія ваенныя дзеянні. Ахейскія плямёны разбурылі Трою, а ў хуткім часе плямёны дарыйцаў, іанійцаў, эалійцаў пакарылі Мікены, Тырынф, Пілас, захапілі Эгейскія астравы, дасягнулі Малаазіяцкага ўзбярэжжа. Гэта нанесла вялікі ўрон культуры. Былі страчаны прыёмы будаўніцтва, забыты тэхналогіі апрацоўкі металаў, навыкі пісьма, разбурана дзяржаўная структура мінойскага грамадства.
Нягледзячы на спусташэнні, культурная спадчына Крыта-Мікенскага свету стала асновай, на якой атрымала развіццё мастацтва Старажытнай Грэцыі, перш за ўсё ў так званыя «цёмныя стагоддзі» (XI—IX ст. да н.э.). Тады складваецца агульнагрэчаскі пантэон багоў, з’яўляецца міфалогія, выпрацоўваецца адзіная мова — фарміруюцца перадумовы мастацтва архаікі. Аб «цёмных стагоддзях» вядома толькі па творах Гамера, у якіх пераплятаюцца рэальныя гістарычныя падзеі і міфы.
Гл. таксама
- Атлантыда
- Сантарын
Літаратура
- Корзун М., Равяка К. Крыта-мікенская культура // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8).
- Лазука, Б. Гісторыя сусветнага мастацтва. Ад старажытных часоў па XVI стагоддзе / Б. А. Лазука. — Мн.: Беларусь, 2010. ISBN 978-985-01-0894-4
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Egejskaya kultura Kryta mikenskaya kultura umoynaya agulnaya nazva kultur bronzavaga veku v va Kryt minojskaj astravoy Egejskaga mora kikladskaj i macerykovaj Grecyi eladskaj u tym liku mikenskaj Palac u Knose Fragment zabudovy XVI st da n e Gistoryya GrecyiDagistarychnaya Grecyya da XXX st da n e Egejskaya kultura XXX XII da n e Zahodneanatalijskaya cyvilizacyyaMinojskaya cyvilizacyyaKikladskaya kulturaEladskaya cyvilizacyyaMikenskaya cyvilizacyyaStarazhytnaya Grecyya XI 146 da n e Cyomnyya stagoddzi XI IX Arhaichny peryyad VIII VI Klasichny peryyad V IV Elinistychny peryyad IV 146 Grecyya y skladze Rymskaj dzyarzhavyRymskaya Grecyya 146 da n e 330 n e Syarednyavechcha i Novy chas 330 1832 Vizantyjskaya Grecyya 330 1453 Frankakratyya 1204 1458 Asmanskaya Grecyya 1458 1832 Suchasnaya Grecyya paslya 1821 Vajna za nezalezhnasc 1821 1832 Karaleystva 1832 1924 1924 1935 1936 1941 1941 1944 1944 1949 Paslyavaenny chas 1950 1967 Rezhym palkoynikay 1967 1974 z 1974 Tematychnyya artykulyGrechaskiya imyonyGrechaskaya movaGeta panel glyadzecpravic Uznikla i razvivalasya y III II tys da n e XXX XII st da n e Zvedala nepasredny yplyy kulturnyh zdabytkay Blizkaga Ushodu Starazhytny Egipet ale zahavala svayu samabggnasc palitychnae ekanamichnae i kulturnae zhyccyo myascovyh protadzyarzhay razvivalasya y palacavyh gaspadarkah garadoy Kryta Mikenay Troi Pilasa i insh Yae gistoryya pavodle vynikay arhealagichnyh dasledavannyay anglijskaga arheolaga A Dzh Evansa padzyalyaecca na 4 peryyady ranneminojski ci dapalacavy 2600 2000 da n e syaredneminojski ci palacavy 2000 1700 da n e syaredneminojski ci novapalacavy 1700 1400 da n e pozneminojski ci paslyapalacavy 1400 1150 da n e Zhanochy vobraz Uzniknenne garadoy na Kryce adnosicca da pachatku II tys da n e Ih zhyhary valodali dastatkova razvitymi budaynichymi pryyomami vykarystoyvali bronzavyya prylady pracy vyrablyali glinyany posud yuvelirnyya yprygazhenni z zolata slanovaj kosci vyrabnyh kamyanyoy U pachatku syaredneminojskaga peryyadu farmiruyucca bujnyya ekanamichnyya i kulturnyya centry Knos i Fest Dlya ih harakterna yzvyadzenne razvityh zhylyh kompleksay tak zvanyh staryh palacay dze yse pamyashkanni grupavalisya vakol vyalikaga dvara U vyyaylenchym mastactve skladvaecca ideal prygozhaga chalaveka Dlya muzhchyny geta figura z shyrokimi plyachami duzhymi rukami tonkaj taliyaj Zhanochyya vobrazy vyznachalisya vytanchanascyu i zgrabnascyu Mastackiya tvory pachali stvaracca prafesijnymi majstrami shto adlyustroyvaecca y ih dobrym tehnichnym vykananni Nastupny peryyad novapalacavy pachaysya paslya spustashalnaga zemletrasennya yakoe razburyla praktychna yse manumentalnyya pomniki na Kryce Cyaper na padmurkah staryh budynkay uzvodzyac novyya znachna bolshyya pa pamerah dvuhpavyarhovyya z bagatym ubrannem inter eray u Knose Fesce Malii u Kata Zakra Agiya Tryadze Roskvit gaspadarki i kultury najbolsh starazhytnaj dzyarzhavy na Kryce adbyysya y XVII XVI st da n e Sceny vykladvayuc z kamennyh blokay i cegly vykarystoyvayuc draylyanyya kalony na kamennyh bazah Farmiruecca sistema asvyatlennya svetlavymi kalodzezhami U palacavyh kompleksah vyluchayucca zhylaya zhanochaya chastka i grupy paradna pradstaynichyh pamyashkannyay Addzyalyayucca zbudavanni gaspadarchaga pryznachennya sklady kladovyya majsterni Buduyucca vidovishchnyya plyacoyki z mescami dlya gledachoy Asablivascyu arhitektury palacay Kryta z yaylyaecca adsutnasc umacavannyay vakol ih Geta byli vazhnyya centry u yakih kancentravalasya palitychnae i religijnae zhyccyo Palacy ab yadnoyvali taksama vytvorchyya i gandlyovaya sfery Sumesnaj pracaj mnogih pakalennyay arhitektaray zemlyarobay ramesnikay i raboy byy pabudavany sucelny kompleks pryblizna z 300 pamyashkannyay velichny trohpavyarhovy Knoski palac t zv Labirynt Zaly i pakoi Knoskaga palaca znahodzyachysya na roznyh uzroynyah zluchanyya lesvicami i perahodami asvetlenyya i zacemnenyya stvarali yrazhanne ruhomasci zmenlivasci ne ylascivaj arhitektury Starazhytnaga Ushodu Padobny palac byy u Fesce na poydni Kryta Religiyaj krycyan bylo mnagabozhzha Vyalikaya baginya zahavalasya statuetka bagini yakaya trymae zmej Minatayr i insh Zhyvapis pradstayleny freskami gulnya z bykom knoskaya paryzhanka i insh rasfarbavanymi relefami na scenah car zhrec U 1953 deshyfravany tablichki linejnaga pisma XVIII XI st da n e gl Statuetka bagini sa zmeyami z palaca y Knose XVII st da n e U Knose inshyh garadah Kryta takih yak Fera Maliya Agia Tryada byli vyyayleny vydatnyya tvory drobnaj plastyki Tak u Knose y tajniku znahodzilisya keramichnyya statuetki bagin abo zhryc sa zmeyami kult yakih vidac mey shyrokae raspaysyudzhanne Figury maladyh zhanchyn padkreslena vytanchanyya pyashchotnyya Yany pyshnagrudyya u ih tonkiya talii playnyya zgiby ruk i torsay mudragelistyya vysokiya galaynyya ybory Pa svojmu vyraznyya relefy z palaca Agia Tryady sa scenami baracby z bykami plastyka na rytualnyh sasudah terakotavyya i bronzavyya statuetki Dzeci yakiya baksiruyuc Freska z v Cira XVI st da n e Fragment rospisu zaly palaca y Knose XVI pach XV st da n e Raznastajnymi byli tvory prykladnoga mastactva yakiya vykonvali ramesniki kryckih garadoy Asobnae mesca syarod ih zajmala raspisnaya keramika U 1800 1700 g da n e skladvayucca admetnyya styli dekaryravannya sasuday kamares nazva zvyazana z mescam pershyh znahodak u centry Kryta i marski rusk Dlya pershaga harakterna vykarystanne malyaynichyh zigzagay spiralyay zavitkoy krugoy bujnyh razetak yak paasobku tak i y raznastajnyh spaluchennyah U ih azdobe prasochvayucca garmanichnaya yraynavazhanasc bujnyh elementay i svabodnaga gladkaga polya U marskim styli daminuyuchymi byli stylizavanyya vyyavy malyuskay ryb vasminogay rakavin meduz karalay vodarascej Napryklad na vazah z Gurnii i Palekastra abedzve kalya 1600 da n e pakazany vasminogi shchupalcy yakih abvivayuc tulavy sasuday i ab yadnoyvayuc u adzinuyu kampazicyyu namalyavanyh tut zha inshyh marskih istot shto stvarae yrazhanne ruhomaga marskoga asyaroddzya U syaredzine II tys da n e kryckiya garady byli zahopleny plyamyonami yakiya pryjshli z maceryka ahejcami Padzenne getyh bujnyh centray starazhytnaj cyvilizacyi vidac paskoryy vybuh vulkana na vostrave Cira Santaryn kalya 1450 da n e 3 XV XIV st da n e centr egejskaj kultury peramyashchaecca na poydzen suchasnaga Balkanskaga payvostrava u Mikeny Tyrynf Argas i Pilas Adnak pachatak svoeasablivaj kultury pelapaneskih garadoy adnosicca da bolsh rannyaga chasu XVII st da n e kali na ih akazvali mocnae yzdzeyanne susedniya kryckiya kalonii Naselnictva yshodnyaj chastki Pelapanesa skladali greki ahejcy surovy lad zhyccya yakih vyznachaysya asablivaj vayaynichascyu Vidac tamu ih garady nagadvayuc neprystupnyya cytadeli Asabliva yrazhvayuc pamery scen Napryklad u Tyrynfe ih tayshchynya dasyagala da 17 m vyshynya ad 18 da 20 m Yany byli skladzeny z kamennyh blokay kvadray vagoj ad 5 da 12 t Unutry ih znahodzilisya galerei i pamyashkanni vaennaga pryznachennya z nesapraydnymi sklyapenistymi perakryccyami Arheolagi zvyarnuyshy yvagu na tehniku kladki getyh umacavannyay nazvali yae cyklapichnaj Magutnyya sceny pelapaneskih garadoy dali padstavy starazhytnym grekam stvaryc legendu ab volatah cyklopah yakiya tolki i magli yzvesci takiya krepasci Mikeny i Tyrynf byli pabudavany na vysokih pagorkah yakiya atrymali nazvu akropal shto aznachala verhni gorad 3 budynkay Miken Tyrynfa i Pilasa lepsh za ysyo vyvuchany Pilaski palac Geta byy dvuhpavyarhovy kompleks z dakladnaj simetrychnaj planiroykaj U im nalichvalasya nekalki dzyasyatkay pamyashkannyay zaly paradnaga i kultavaga pryznachennya pakoi pravicelya sklady majsterni Meysya taksama arsenal sa zbroyaj Akramya ysyago getaga palac byy asnashchany sistemaj vodazabespyachennya i kanalizacyi Mikenski palac myarkuyuchy pa dadzenyh arhealagichnyh raskopak vyznachaysya bolshaj uparadkavanascyu chym labirynt u Knose Asnovaj yago byla vyalikaya pramavugolnaya zala megaran z achagom pasyaredzine i tronam pravicelya nasuprac uvahodu Perakrycci zaly padtrymlivali chatyry kalony Taki typ budynka byy potym uzyaty grekami za asnovu kultavyh zbudavannyay Ab dojlidstve Tyrynfa Miken i Pilasa mozhna merkavac taksama i na padstave pahavannyay grabnic Yany vyadomy dvuh typay vysechanyya y skalistym grunce shahtavyya magily i nazemnyya kupalnyya zbudavanni tolasy Samaya vyadomaya grabnica znojdzenaya nepadalyoku ad Mikenskaga akropalya atrymala nazvu Skarbnica Atreya pa imeni legendarnaga cara Atreya backi Agamemnana pravicelya Miken XIV st da n e Taki typ pahavannya yzyhodzic da starazhytnyh kurganoy magil Yae nesapraydnyya sklyapenni ytvarayuc kolcy kamennyh plit yakiya ssoyvayucca da centra navisayuc adna nad adnoj i zyhodzyacca yverse Kupal dyyametram 14 5 m padymaysya na vyshynyu 13 2 m i byy uprygozhany bujnymi pazalochanymi bronzavymi razetkami Masiynyya z zamknutaj pazbaylenaj naturalnaga asvyatlennya ynutranaj prastoraj tolasy pavinny byli simvalizavac zamagilny svet kudy traplyay chalavek paslya smerci U shahtavyh pahavannyah Miken i Tyrynfa znojdzena vyalikaya kolkasc pradmetay pobytu zbroi yuvelirnyh uprygozhannyay rytualnyh sasuday rytonay pahavalnyh masak Bolshasc z ih zalatyya vyraby daskanalyya pa forme i tehnichnym vykananni U asobnyh magilah byli znojdzeny zalatyya pahavalnyya maski u yakih ab yadnalisya pryyomy tareytyki i relefa Ih rolya zaklyuchalasya hutchej za ysyo y tym kab ustanaylivac myazhu pamizh svetam zyamnym i zamagilnym Pry ysim shematyzme i ymoynasci vyyay u ih relefah prasochvaecca pravobraz buduchaga skulpturnaga partreta Shahtnyya magily z mnostvam kashtoynyh rechay dasledavany nyameckim arheolagam Genryham Shlimanam Skarbnica Atreya kalya Miken XIV st da n e Lvinaya brama rusk y Mikenah HIV HIII st da n e Surovy padparadkavany metam abarony haraktar arhitektury Miken Tyrynfa i Pilasa abmezhavay razviccyo plastyki navat yae manumentalnyh form Praktychna adzinym takim tvoram z yaylyaecca kalasalnyh pameray relefnaya plita zmeshchanaya nad bramaj shto vyala y mikenskuyu krepasc U yae trohvugolnuyu prastoru ypisany vyyavy dvuh lvic yakiya pyarednimi lapami abapirayucca na padnozhzha kalony Ih duzhyya cely i groznyya pozy pavinny byli ataesamlivacca z vobrazam pilnyh vartavyh shto ahoyvayuc uvahod u gorad simvalizavac carskuyu velich i magutnasc pravicelyay Veragodna padobnaya plita ale z vyyavami inshaga sakralnaga zmestu znahodzilasya y Skarbnicy Atreya ab chym svedchyc svabodnaya trohkutnaya prastora nad uvahodam u yae Nascennyya rospisy grechaskih palacay mayuc mnoga agulnaga z zhyvapisam minojskih garadoy Adnak pry zneshnim padabenstve syuzhetay vidavochny zusim inshyya adnosiny da vyyaylennya i acenki z yay rechaisnasci Dlya kampazicyj harakterny zavershanyya formy siluetnasc padkreslenaya dekaratyynasc u vyadomym sense shematychnasc Ih vyluchae racyyanalistychnasc traktovak geta prasochvaecca navat u abranni syuzhetay scen palyavannyay bayoy urachystyh pracesij Asabliva mnoga takih vyyay znojdzena y palacy Tyrynfa tut yany ne tolki znahodzilisya na scenah megarana ale i ytvarali dekaratyynuyu azdobu padlogi Yashche adnym centram starazhytnaj egejskaj cyvilizacyi byla Troya Reshtki getaga gorada znojdzeny y paynochna zahodnyaj chastcy Maloj Azii Znahodki arheolagay dazvalyayuc paraynoyvac mastactva Troi z Mikenami i Tyrynfam Pamizh imi bylo mnoga agulnaga taya zh strymanasc I surovasc arhitektury padobnyya typy budynkay vysoki yzroven vykanannya dekaratyyna prykladnyh tvoray nevyalikaya kolkasc skulpturnyh vyyay Na myazhy XIII XII st da n e Kryta mikenskaya kultura i yae cyvilizacyya perastali isnavac pad udarami plyamyon dyryjcay U syaredzine XIII st da n e na terytoryi Balkanskaga payvostrava adbylisya vyalikiya vaennyya dzeyanni Ahejskiya plyamyony razburyli Troyu a y hutkim chase plyamyony daryjcay ianijcay ealijcay pakaryli Mikeny Tyrynf Pilas zahapili Egejskiya astravy dasyagnuli Malaaziyackaga yzbyarezhzha Geta nanesla vyaliki yron kultury Byli strachany pryyomy budaynictva zabyty tehnalogii apracoyki metalay navyki pisma razburana dzyarzhaynaya struktura minojskaga gramadstva Nyagledzyachy na spustashenni kulturnaya spadchyna Kryta Mikenskaga svetu stala asnovaj na yakoj atrymala razviccyo mastactva Starazhytnaj Grecyi persh za ysyo y tak zvanyya cyomnyya stagoddzi XI IX st da n e Tady skladvaecca agulnagrechaski panteon bagoy z yaylyaecca mifalogiya vypracoyvaecca adzinaya mova farmiruyucca peradumovy mastactva arhaiki Ab cyomnyh stagoddzyah vyadoma tolki pa tvorah Gamera u yakih peraplyatayucca realnyya gistarychnyya padzei i mify Gl taksamaAtlantyda SantarynLitaraturaKorzun M Ravyaka K Kryta mikenskaya kultura Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 8 Kanto Kuli Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 1999 T 8 576 s 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0144 3 t 8 Lazuka B Gistoryya susvetnaga mastactva Ad starazhytnyh chasoy pa XVI stagoddze B A Lazuka Mn Belarus 2010 ISBN 978 985 01 0894 4