Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Валгаград (руск.: Волгоград; да 1925 — Царыцын, да 1961 — Сталінград) — горад (з 1780 года) у Расіі, адміністрацыйны цэнтр Валгаградскай вобласці. Насельніцтва 1 018 898 чалавек (2024, 15-е месца ў Расіі). Найбуйнейшы прамысловы горад у Ніжнім Паволжы.
Горад
Валгаград на карце Расіі ±   | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Горад размешчаны на правым беразе ракі Волгі ў яе ніжнім цячэнні. Працягнуўся ўздоўж берага ракі на 90 км.
Гісторыя
Горад заснаваны ў XVI стагоддзі на востраве, насупраць упадзення ракі ў Волгу, для абароны волжскага шляху на стыку Волгі і Дона. У пачатку XVII стагоддзя Царыцын згарэў; ізноў пабудаваны ў 1615 годзе на правым беразе Волгі. У XVII—XVIII стагоддзях Царыцын з’яўляўся буйным цэнтрам паўстанняў: у маі 1670 года горад быў захоплены атрадамі Сцяпана Разіна, у жніўні 1774 года войскі Емяльяна Пугачова разбілі пад Царыцынам буйны атрад царскіх войск. З 1782 года павятовы горад Саратаўскай губерні. У XIX стагоддзі былі пабудаваны найбуйнейшая на Волзе нафтабаза таварыства Нобель, кацельныя майстэрні француза Баро, Урала-Волжскі металургічны завод (1898) і інш. У другой палове XIX стагоддзя праз Царыцын прайшла чыгунка і ён ператварыўся ў буйны чыгуначны вузел, звязаны з цэнтрам Расіі, Данбасам, Каўказам.
Транспарт
- Валгаградскі хуткасны трамвай
Вядомыя асобы
- Алена Гаджыеўна Ісінбаева — расійская спартсменка.
- Галіна Уладзіміраўна Палянская (нар. 1950) — беларускі архітэктар.
- Генадзь Васілевіч Рымскі — беларускі вучоны і педагог.
- Вераніка Уладзіміраўна Стоцкая (нар. 1967) — беларускі архітэктар.
- Ганна Васільеўна Чапман — агент расійскай разведкі.
- Віктар Іванавіч Башмакоў (нар. 1933) — фізік. Доктар фізіка-матэматычных навук (1987), прафесар (1990).
Славутасці
- Цэнтральны парк культуры і адпачынку
Заўвагі
- У межах гарадской акругі ўключна з тэрыторыямі населеных пуктаў, якія знаходзяцца за гарадскімі межамі і падначалены мэрыі Валгаграда — 881,55 км²
Крыніцы
Літаратура
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 3: Беларусы — Варанец / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 3. — 511 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0068-4 (т. 3).
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Валгаград
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Valgagrad rusk Volgograd da 1925 Carycyn da 1961 Stalingrad gorad z 1780 goda u Rasii administracyjny centr Valgagradskaj voblasci Naselnictva 1 018 898 chalavek 2024 15 e mesca y Rasii Najbujnejshy pramyslovy gorad u Nizhnim Pavolzhy Gorad Valgagrad rusk Volgograd Gerb Scyag d Kraina RasiyaSub ekt federacyi Valgagradskaya voblascMunicypalny rayon d Kaardynaty 48 42 pn sh 44 29 u d H G Ya OKiraynik Andrej Kasalapay d Zasnavany 1589Pershaya zgadka 1579Gorad z 1780Ploshcha 565 km Vyshynya centra 12 156 mVodnyya ab ekty VolgaNaselnictva 1 018 898 chalavek 2024 Shchylnasc 1695 chal km Chasavy poyas UTC 4Telefonny kod 7 844Pashtovyya indeksy 400001 400138Aytamabilny kod 34Kod AKATP 18401000000Aficyjny sajt volgadmin ruValgagrad na karce Rasii Medyyafajly na Vikishovishchy Gorad razmeshchany na pravym beraze raki Volgi y yae nizhnim cyachenni Pracyagnuysya yzdoyzh beraga raki na 90 km GistoryyaGorad zasnavany y XVI stagoddzi na vostrave nasuprac upadzennya raki y Volgu dlya abarony volzhskaga shlyahu na styku Volgi i Dona U pachatku XVII stagoddzya Carycyn zgarey iznoy pabudavany y 1615 godze na pravym beraze Volgi U XVII XVIII stagoddzyah Carycyn z yaylyaysya bujnym centram paystannyay u mai 1670 goda gorad byy zahopleny atradami Scyapana Razina u zhniyni 1774 goda vojski Emyalyana Pugachova razbili pad Carycynam bujny atrad carskih vojsk Z 1782 goda pavyatovy gorad Saratayskaj guberni U XIX stagoddzi byli pabudavany najbujnejshaya na Volze naftabaza tavarystva Nobel kacelnyya majsterni francuza Baro Urala Volzhski metalurgichny zavod 1898 i insh U drugoj palove XIX stagoddzya praz Carycyn prajshla chygunka i yon peratvaryysya y bujny chygunachny vuzel zvyazany z centram Rasii Danbasam Kaykazam TranspartValgagradski hutkasny tramvajVyadomyya asobyAsnoyny artykul Vyadomyya asoby Valgagrada Alena Gadzhyeyna Isinbaeva rasijskaya spartsmenka Galina Uladzimirayna Palyanskaya nar 1950 belaruski arhitektar Genadz Vasilevich Rymski belaruski vuchony i pedagog Veranika Uladzimirayna Stockaya nar 1967 belaruski arhitektar Ganna Vasileyna Chapman agent rasijskaj razvedki Viktar Ivanavich Bashmakoy nar 1933 fizik Doktar fizika matematychnyh navuk 1987 prafesar 1990 SlavutasciCentralny park kultury i adpachynkuZayvagiU mezhah garadskoj akrugi yklyuchna z terytoryyami naselenyh puktay yakiya znahodzyacca za garadskimi mezhami i padnachaleny meryi Valgagrada 881 55 km KrynicyLitaraturaBelaruskaya encyklapedyya U 18 t T 3 Belarusy Varanec Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 1996 T 3 511 s 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0068 4 t 3 SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Valgagrad