Луніне́цкі раён — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе Брэсцкай вобласці. Утвораны 15 студзеня 1940 года. Падзелены на 11 сельсаветаў. Адміністрацыйны цэнтр — горад Лунінец.
Лунінецкі раён | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Краіна | Беларусь | ||||
Уваходзіць у | Брэсцкая вобласць | ||||
Адміністрацыйны цэнтр | Лунінец | ||||
Кіраўнік | Аляксандр Мікалаевіч Пачко[d] | ||||
Афіцыйныя мовы | Родная мова: беларуская 76,78 %, руская 21,88 % Размаўляюць дома: беларуская 45,48 %, руская 53,09 % | ||||
Насельніцтва (2009) | 73 200 чал. (3-е месца) | ||||
Шчыльнасць | 27,02 чал./км² (5-е месца) | ||||
Нацыянальны склад | беларусы — 96,17 %, рускія — 2,54 %, іншыя — 1,29 % | ||||
Плошча | 2 708,51 (5-е месца) | ||||
Вышыня над узроўнем мора • Найвышэйшы пункт • Самы нізкі пункт | 152 м 128 м | ||||
Часавы пояс | UTC+03:00 | ||||
Афіцыйны сайт | |||||
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Геаграфія
Лунінецкі раён знаходзіцца на ўсходзе Брэсцкай вобласці. На поўначы мяжуе з Ганцавіцкім раёнам, на паўночным усходзе — з Салігорскім раёнам Мінскай вобласці, на ўсходзе — з Жыткавіцкім раёнам Гомельскай вобласці, на поўдні — са Столінскім раёнам, на захадзе — з Пінскім раёнам. Плошча — 2,8 тыс. км².
Гісторыя
Утвораны 15 студзеня 1940 года ў складзе Пінскай вобласці. 12 кастрычніка 1940 года падзелены на 19 сельсаветаў: Бастынскі, Бродніцкі, Валуцкі (Вялуцкі), Вулькаўскі 1-шы, Вулькаўскі 2-гі, Гарадоцкі, Гаўрыльчыцкі, Гоцкі, Дварэцкі, Дзятлавіцкі, Дрэбскі, Краснавольскі, Лахвенскі, Лоўчанскі, Лугскі, Лунінскі, Любачынскі, Чучавіцкі, Язвінскі. З 8 студзеня 1954 года ў складзе Брэсцкай вобласці. 16 ліпеня 1954 года скасаваныя Бастынскі, Бродніцкі, Вулькаўскі 1-шы, Вулькаўскі 2-гі, Гоцкі, Дрэбскі, Краснавольскі, Лоўчанскі сельсаветы, утвораны Вулькаўскі сельсавет. 26 красавіка 1956 года ў склад Ленінскага раёна перададзена вёска Гоцк. 8 верасня 1959 года Валуцкі сельсавет перайменаваны ў Бастынскі, скасаваны Лугскі сельсавет. 20 студзеня 1960 года далучаны Любанскі, Мікашэвіцкі, Рыдзігераўскі, Сінкевіцкі сельсаветы і рабочы пасёлак Мікашэвічы скасаванага Ленінскага раёна. 8 сакавіка 1960 года скасаваны Любанскі сельсавет, 27 чэрвеня 1961 года — Мікашэвіцкі сельсавет. 25 снежня 1962 года далучаны Малькавіцкі сельсавет скасаванага Ганцавіцкага раёна і вёска Багданаўка скасаванага Лагішынскага раёна. 14 студзеня 1963 года далучаны Хорастаўскі сельсавет скасаванага Старобінскага раёна Мінскай вобласці. 7 сакавіка 1963 года Лунінец аднесены да катэгорыі гарадоў абласнога падпарадкавання. 30 красавіка 1965 года Хорастаўскі сельсавет перададзены Салігорскаму раёну Мінскай вобласці. 30 ліпеня 1966 года Малькавіцкі сельсавет перададзены ў склад адноўленага Ганцавіцкага раёна. На 1 студзеня 1974 года ў складзе Лунінецкага раёна 13 сельсаветаў, 65 населеных пунктаў. 1 снежня 1975 года скасаваны Любачынскі сельсавет. 14 жніўня 1979 года Гаўрыльчыцкі сельсавет перададзены Салігорскаму раёну. 11 жніўня 1980 года ўтвораны Багданаўскі сельсавет, скасаваны Язвінскі сельсавет. 22 жніўня 1997 года горад Лунінец і Лунінецкі раён аб’яднаны ў адну адміністрацыйную адзінку. 25 жніўня 2005 года рабочы пасёлак Мікашэвічы атрымаў статус горада раённага падпарадкавання.
Прырода
Сярэдняя тэмпература студзеня- 3 градусы, ліпеня-+ 18 градусаў. Ападкі — 640 мм за год, вегетацыйны перыяд — 205 сутак.
Экалогія
Адзін з чатырох раёнаў Брэсцкай вобласці, якія найбольш пацярпелі ад аварыі на Чарнобыльскай АЭС у 1986 г. Шчыльнасць забруджвання радыенуклідамі 2/3 плошчы раёна хістаецца ў межах ад 1 да 15 кюры на кв. км.
Карысныя выкапні
Граніт, торф, пясок, гліна, сапрапель.
Насельніцтва
Насельніцтва раёна складае 75,7 тыс. чалавек (2009). У Лунінцы пражывае каля 24 тыс. чал., у Мікашэвічах — каля 14 тыс.чал. Раён налічвае 80 сельскіх населеных пунктаў. У 1995 годзе насельніцтва раёна налічвала 58,3 тыс. чалавек.
Транспарт
Праз раён праходзяць 2 чыгуначныя лініі: Брэст-Гомель, Львоў-Рыга. Раён перасякаюць аўтамабільныя аўтадарогі:
- Брэст — Бранск
- Лунінец — Баранавічы
- Лунінец — Пінск
- Мікашэвічы — Мінск
У Мікашэвічах размяшчаецца рачны порт «Мікашэвічы».
Славутасці
На тэрыторыі раёна знаходзіцца 8 помнікоў архітэктуры, сярод якіх лунінецкая Свята-Крыжаўзвіжанская царква (1921), 81 помнік гісторыі, у тым ліку абеліскі, брацкія магілы, 6 помнікаў археалогіі.
Помнік прыроды: векавыя дубы (в. Кажан-Гарадок).
Вядомыя ўраджэнцы і жыхары
- Антон Андрэевіч Сокал-Кутылоўскі
- Рыгор Рыгоравіч Лазько
- Васіль Мельяновіч (1934, в. Азярніца — 2004) — беларускі грамадскі дзеяч на эміграцыі.
- Цімафей Хведашчэня (1893, в. Заравічы — 1977) — беларускі вайсковы і грамадска-палітычны дзеяч, настаўнік, адзін з камандзіраў беларускага антыбальшавіцкага руху.
- Святлана Ціханоўская
У раёне ў розны час працавалі Максім Лужанін, Максім Танк, Андрэй Макаёнак.
Гл. таксама
- Собельскае вадасховішча
- Возера Белае
Крыніцы
- http://luninets.brest-region.gov.by/index.php?option=com_content&view=article&id=9552&Itemid=567&lang=ru
- Вынікі перапісу 2009 года
- «Дзяржаўны зямельны кадастр Рэспублікі Беларусь» (па стане на 1 студзеня 2011 г.)
- Беларусь 1995.
- Указ Президиума Верховного Совета Белорусской ССР от 15 января 1940 г. Об образовании районов в Барановичской, Белостокской, Брестской, Вилейской и Пинской областях Белорусской ССР // Сборник законов Белорусской ССР и указов Президиума Верховного Совета Белорусской ССР: 1938—1955 гг. — Мн.: Изд. Президиума Верхов. Совета БССР, 1956. — 347 с.
- Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / А. И. Карпачева и др. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Т. 1: (1917―1941 гг.). — Мн., «Беларусь», 1985. — 390 с.
- Указ Президиума Верховного Совета Белорусской ССР от 16 июля 1954 г. Об объединении сельских советов Брестской области // Сборник законов Белорусской ССР и указов Президиума Верховного Совета Белорусской ССР: 1938—1955 гг. — Мн.: Изд. Президиума Верхов. Совета БССР, 1956. — 347 с.
- Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР Аб пералічэнні вёскі Гоцк са складу Лугскага сельскага Савета Лунінецкага раёна ў склад Хорастаўскага сельскага Савета Ленінскага раёна Брэсцкай вобласці ад 26 красавіка 1956 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1956, № 4.
- Рашэнне выканкома Брэсцкага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 8 верасня 1959 г. // Зборнік законаў Беларускай ССР і указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР. — 1959, № 11.
- Указ Президиума Верховного Совета Республики Беларусь от 20 января 1960 г. Об упразднении некоторых районов Белорусской ССР Архівавана 29 мая 2012.
- Указ Президиума Верховного Совета Республики Беларусь от 25 декабря 1962 г. Об укрупнении сельских районов Белорусской ССР Архівавана 11 верасня 2019.
- Белорусская ССР. Административно-территориальное деление. На 1 января 1974 года. (руск.). — Выданне 5-е. — Мн.: Беларусь, 1974. — С. 26. — 248 с. — 10 000 экз.
- А. С. Судас, Н. К. Филипенко, Л. В. Жуковская, А. А. Зайцев. Актуальные проблемы ликвидации последствий катастрофы на чернобыльской АЭС в загрязненных радионуклидами районах Брестской области на современном этапе. Архівавана 29 красавіка 2015.
- Інстытут радыялогіі. Сацыяльна-радыяцыйны пашпарт: Лунінецкі раён. 2005 год. Архівавана 5 сакавіка 2016.
Літаратура
- Луніне́цкі раён // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — С. 370. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).
- Луніне́цкі раён // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 4: Кадэты — Ляшчэня / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1997. — С. 400—401. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0041-2.
- Лунінецкі раён // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 437—438. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
Спасылкі
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Лунінецкі раён
- Лунінецкі раённы выканаўчы камітэт Архівавана 23 студзеня 2021. (руск.)
- Славутасці на партале globustut.by (руск.)
- Фотаздымкі на сайце Radzima.org
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Lunine cki rayon administracyjna terytaryyalnaya adzinka y skladze Bresckaj voblasci Utvorany 15 studzenya 1940 goda Padzeleny na 11 selsavetay Administracyjny centr gorad Luninec Luninecki rayonGerb ScyagKraina BelarusUvahodzic u Bresckaya voblascAdministracyjny centr LuninecKiraynik Alyaksandr Mikalaevich Pachko d Aficyjnyya movy Rodnaya mova belaruskaya 76 78 ruskaya 21 88 Razmaylyayuc doma belaruskaya 45 48 ruskaya 53 09 Naselnictva 2009 73 200 chal 3 e mesca Shchylnasc 27 02 chal km 5 e mesca Nacyyanalny sklad belarusy 96 17 ruskiya 2 54 inshyya 1 29 Ploshcha 2 708 51 5 e mesca Vyshynya nad uzroynem mora Najvyshejshy punkt Samy nizki punkt 152 m 128 mChasavy poyas UTC 03 00Aficyjny sajt Medyyafajly na VikishovishchyGeagrafiyaLuninecki rayon znahodzicca na yshodze Bresckaj voblasci Na poynachy myazhue z Gancavickim rayonam na paynochnym ushodze z Saligorskim rayonam Minskaj voblasci na yshodze z Zhytkavickim rayonam Gomelskaj voblasci na poydni sa Stolinskim rayonam na zahadze z Pinskim rayonam Ploshcha 2 8 tys km GistoryyaUtvorany 15 studzenya 1940 goda y skladze Pinskaj voblasci 12 kastrychnika 1940 goda padzeleny na 19 selsavetay Bastynski Brodnicki Valucki Vyalucki Vulkayski 1 shy Vulkayski 2 gi Garadocki Gayrylchycki Gocki Dvarecki Dzyatlavicki Drebski Krasnavolski Lahvenski Loychanski Lugski Luninski Lyubachynski Chuchavicki Yazvinski Z 8 studzenya 1954 goda y skladze Bresckaj voblasci 16 lipenya 1954 goda skasavanyya Bastynski Brodnicki Vulkayski 1 shy Vulkayski 2 gi Gocki Drebski Krasnavolski Loychanski selsavety utvorany Vulkayski selsavet 26 krasavika 1956 goda y sklad Leninskaga rayona peradadzena vyoska Gock 8 verasnya 1959 goda Valucki selsavet perajmenavany y Bastynski skasavany Lugski selsavet 20 studzenya 1960 goda daluchany Lyubanski Mikashevicki Rydzigerayski Sinkevicki selsavety i rabochy pasyolak Mikashevichy skasavanaga Leninskaga rayona 8 sakavika 1960 goda skasavany Lyubanski selsavet 27 chervenya 1961 goda Mikashevicki selsavet 25 snezhnya 1962 goda daluchany Malkavicki selsavet skasavanaga Gancavickaga rayona i vyoska Bagdanayka skasavanaga Lagishynskaga rayona 14 studzenya 1963 goda daluchany Horastayski selsavet skasavanaga Starobinskaga rayona Minskaj voblasci 7 sakavika 1963 goda Luninec adneseny da kategoryi garadoy ablasnoga padparadkavannya 30 krasavika 1965 goda Horastayski selsavet peradadzeny Saligorskamu rayonu Minskaj voblasci 30 lipenya 1966 goda Malkavicki selsavet peradadzeny y sklad adnoylenaga Gancavickaga rayona Na 1 studzenya 1974 goda y skladze Lunineckaga rayona 13 selsavetay 65 naselenyh punktay 1 snezhnya 1975 goda skasavany Lyubachynski selsavet 14 zhniynya 1979 goda Gayrylchycki selsavet peradadzeny Saligorskamu rayonu 11 zhniynya 1980 goda ytvorany Bagdanayski selsavet skasavany Yazvinski selsavet 22 zhniynya 1997 goda gorad Luninec i Luninecki rayon ab yadnany y adnu administracyjnuyu adzinku 25 zhniynya 2005 goda rabochy pasyolak Mikashevichy atrymay status gorada rayonnaga padparadkavannya PryrodaSyarednyaya temperatura studzenya 3 gradusy lipenya 18 gradusay Apadki 640 mm za god vegetacyjny peryyad 205 sutak EkalogiyaAdzin z chatyroh rayonay Bresckaj voblasci yakiya najbolsh pacyarpeli ad avaryi na Charnobylskaj AES u 1986 g Shchylnasc zabrudzhvannya radyenuklidami 2 3 ploshchy rayona histaecca y mezhah ad 1 da 15 kyury na kv km Karysnyya vykapniGranit torf pyasok glina saprapel NaselnictvaNaselnictva rayona skladae 75 7 tys chalavek 2009 U Lunincy prazhyvae kalya 24 tys chal u Mikashevichah kalya 14 tys chal Rayon nalichvae 80 selskih naselenyh punktay U 1995 godze naselnictva rayona nalichvala 58 3 tys chalavek TranspartPraz rayon prahodzyac 2 chygunachnyya linii Brest Gomel Lvoy Ryga Rayon perasyakayuc aytamabilnyya aytadarogi Brest Bransk Luninec Baranavichy Luninec Pinsk Mikashevichy Minsk U Mikashevichah razmyashchaecca rachny port Mikashevichy SlavutasciGeorgieyskaya carkva y vyoscy Sinkevichy 1724 goda Na terytoryi rayona znahodzicca 8 pomnikoy arhitektury syarod yakih lunineckaya Svyata Kryzhayzvizhanskaya carkva 1921 81 pomnik gistoryi u tym liku abeliski brackiya magily 6 pomnikay arhealogii Pomnik pryrody vekavyya duby v Kazhan Garadok Vyadomyya yradzhency i zhyharyAnton Andreevich Sokal Kutyloyski Rygor Rygoravich Lazko Vasil Melyanovich 1934 v Azyarnica 2004 belaruski gramadski dzeyach na emigracyi Cimafej Hvedashchenya 1893 v Zaravichy 1977 belaruski vajskovy i gramadska palitychny dzeyach nastaynik adzin z kamandziray belaruskaga antybalshavickaga ruhu Svyatlana Cihanoyskaya U rayone y rozny chas pracavali Maksim Luzhanin Maksim Tank Andrej Makayonak Gl taksamaSobelskae vadashovishcha Vozera BelaeKrynicyhttp luninets brest region gov by index php option com content amp view article amp id 9552 amp Itemid 567 amp lang ru Vyniki perapisu 2009 goda Dzyarzhayny zyamelny kadastr Respubliki Belarus pa stane na 1 studzenya 2011 g Belarus 1995 Ukaz Prezidiuma Verhovnogo Soveta Belorusskoj SSR ot 15 yanvarya 1940 g Ob obrazovanii rajonov v Baranovichskoj Belostokskoj Brestskoj Vilejskoj i Pinskoj oblastyah Belorusskoj SSR Sbornik zakonov Belorusskoj SSR i ukazov Prezidiuma Verhovnogo Soveta Belorusskoj SSR 1938 1955 gg Mn Izd Prezidiuma Verhov Soveta BSSR 1956 347 s Administrativno territorialnoe ustrojstvo BSSR spravochnik v 2 t A I Karpacheva i dr Glavnoe arhivnoe upravlenie pri Sovete Ministrov BSSR Institut filosofii i prava Akademii nauk BSSR T 1 1917 1941 gg Mn Belarus 1985 390 s Ukaz Prezidiuma Verhovnogo Soveta Belorusskoj SSR ot 16 iyulya 1954 g Ob obedinenii selskih sovetov Brestskoj oblasti Sbornik zakonov Belorusskoj SSR i ukazov Prezidiuma Verhovnogo Soveta Belorusskoj SSR 1938 1955 gg Mn Izd Prezidiuma Verhov Soveta BSSR 1956 347 s Ukaz Prezidyuma Vyarhoynaga Saveta BSSR Ab peralichenni vyoski Gock sa skladu Lugskaga selskaga Saveta Lunineckaga rayona y sklad Horastayskaga selskaga Saveta Leninskaga rayona Bresckaj voblasci ad 26 krasavika 1956 g Zbor zakonay ukazay Prezidyuma Vyarhoynaga Saveta Belaruskaj SSR pastanoy i rasparadzhennyay Saveta Ministray Belaruskaj SSR 1956 4 Rashenne vykankoma Bresckaga ablasnoga Saveta deputatay pracoynyh ad 8 verasnya 1959 g Zbornik zakonay Belaruskaj SSR i ukazay Prezidyuma Vyarhoynaga Saveta Belaruskaj SSR 1959 11 Ukaz Prezidiuma Verhovnogo Soveta Respubliki Belarus ot 20 yanvarya 1960 g Ob uprazdnenii nekotoryh rajonov Belorusskoj SSR Arhivavana 29 maya 2012 Ukaz Prezidiuma Verhovnogo Soveta Respubliki Belarus ot 25 dekabrya 1962 g Ob ukrupnenii selskih rajonov Belorusskoj SSR Arhivavana 11 verasnya 2019 Belorusskaya SSR Administrativno territorialnoe delenie Na 1 yanvarya 1974 goda rusk Vydanne 5 e Mn Belarus 1974 S 26 248 s 10 000 ekz A S Sudas N K Filipenko L V Zhukovskaya A A Zajcev Aktualnye problemy likvidacii posledstvij katastrofy na chernobylskoj AES v zagryaznennyh radionuklidami rajonah Brestskoj oblasti na sovremennom etape Arhivavana 29 krasavika 2015 Instytut radyyalogii Sacyyalna radyyacyjny pashpart Luninecki rayon 2005 god Arhivavana 5 sakavika 2016 LitaraturaLunine cki rayon Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 9 Kulibin Malaita Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 1999 T 9 S 370 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0155 9 t 9 Lunine cki rayon Encyklapedyya gistoryi Belarusi U 6 t T 4 Kadety Lyashchenya Redkal G P Pashkoy galoyny red i insh Mast E E Zhakevich Mn BelEn 1997 S 400 401 10 000 ekz ISBN 985 11 0041 2 Luninecki rayon Belarus encyklapedychny davednik Redkal B I Sachanka gal red i insh Mast M V Drako A M Hilkevich Mn BelEn 1995 S 437 438 800 s 5 000 ekz ISBN 985 11 0026 9 SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Luninecki rayon Luninecki rayonny vykanaychy kamitet Arhivavana 23 studzenya 2021 rusk Slavutasci na partale globustut by rusk Fotazdymki na sajce Radzima org