Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Галіцка-Валынскае княства або Рускае каралеўства — адно з буйнейшых княстваў Русі, размешчанае у вярхоўях Днястра, Віслы, Нарава і Прыпяці. Узнікла ў выніку аб'яднання Галіцкага і Уладзіміра-Валынскага княстваў (1199) уладзіміра-валынскім князем Раманам Мсціславічам (1170—1205).
| Гістарычная дзяржава | |||
| Галіцка-Валынскае княства | |||
|---|---|---|---|
| Каралеўства Русь | |||
| |||
 Карта Цэнтральнай і Усходняй Еўропы XIII - XIV стагоддзяў з адлюстраваннем Каралеўства Рускага (у цэнтры, цёмна-зялёны). | |||
| 1199 — 1349 | |||
| Сталіца |
| ||
| Мова(ы) | старажытнаруская мова | ||
| Афіцыйная мова | старажытнаруская мова | ||
| Рэлігія | праваслаўе | ||
| Форма кіравання | Манархія | ||
| Кіраўнікі дзяржавы | |||
| Князь | |||
| • 1199—1205 | Раман Мсціславіч | ||
| Князь, Кароль Русі | |||
| • 1211—1264 | Даніла Раманавіч | ||
| Князь | |||
| • 1293—1301 | Леў Данілавіч | ||
| Кароль Русі | |||
| • 1301—1308 | Юрый Львовіч | ||
| Каролі Русі | |||
| • 1308—1323 | і | ||
| Кароль Русі | |||
| • 1323-1340 | |||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||
Гісторыя
Раман вёў няспынныя войны з суседзямі і міжусобныя войны на Русі, у 1203 захапіў Кіеў і прыняў тытул вялікага князя кіеўскага. Яго княжанне праходзіла ў вострай барацьбе з галіцкімі баярамі.
Пасля смерці Рамана (1205) Галіцка-Валынскае княства распалася, частку земляў захапілі венгры і палякі, запрошаныя галіцкімі баярамі. Засілле баяраў, нашэсці іншаземных захопнікаў выклікалі народнае абурэнне, таму ў 1219 быў пакліканы , які ў 1221 годзе выгнаў з Галічыны венграў. Тады жа на Валыні прыйшоў да ўлады сын Рамана — Даніла, які ў 1229 пасля смерці Мсціслава Удатнага (1228) зноў аб'яднаў Галічыну з Валынню, але канчаткова падпарадкаваў сабе галіцкіх баяраў толькі ў 1238 годзе.
Даніла Раманавіч як і яго бацька завалодаў Кіевам і пасля цяжкай барацьбы з іншымі князямі, Венгрыяй і Польшчай аб'яднаў (1245) пад сваёй уладай усю Паўднёва-Заходнюю Русь. Данііл праводзіў асцярожную палітыку па дачыненні да Залатой Арды, намінальна прызнаўшы сябе яе васалам. Ён выкарыстаў перамовы з рымскім папам Інакенціям IV для стабілізацыі становішча на сваіх заходніх межах, прыняў у 1254 ад папы тытул караля Русі, але адмовіўся ад царкоўнай уніі.
У 1259 залатаардынскі папраўдзе падпарадкаваў Галіцка-Валынскае княства, на яго загад мясцовыя князі самі знішчылі умацаванні амаль ва ўсіх сваіх гарадах. Пасля смерці Данілы (1264) княства распалася на 4 удзелы, якія намінальна падпарадкоўваліся галіцкаму князю. Галіцкімі князямі паслядоўна былі: Шварн Данілавіч (1264 −1269), Леў Данілавіч (1269 −1301), Юрый Львовіч (1301—1308), і (1308—1323).
У 1323 баяры запрасілі на сталец , які правіў да 1340. Пасля яго баяры на чале з Дзмітрыем Дзяцько, якія трымалі ў сваіх руках фактычную ўладу, запрасілі на сталец Любарта Гедзімінавіча. Галіцка-Валынскае княства апынулася пад уплывам Вялікага Княства Літоўскага. У 1352, паводле пагаднення паміж польскім каралём Казімірам з вялікім князем Альгердам і Кейстутам, Галічына ўвайшла ў склад Польшчы, а Валынь у склад Вялікага Княства Літоўскага.
Для гаспадаркі Галіцка-Валынскага княства характэрныя развітыя рамёствы, наяўнасць вялікай колькасці гарадоў — у XIII ст. звыш 80, з якіх найважнейшыя: Галіч, Уладзімір, Церабоўль, Перамышль, Дарагічын, Луцк, Львоў, . Важную ролю мела здабыча солі. Знаходзячыся на скрыжаванні водных і сухапутных дарог, Галіцка-Валынская Русь мела вялікую ролю ў еўрапейскім гандлі, вывозячы хлеб, быдла, соль, рамесныя вырабы. Квітнела мастацтва, былі пабудаваныя саборы, абарончыя збудаванні, будынкі ўпрыгожаныя белакаменным і блізкія па тыпе і аздабленню аналагічным пабудовам Уладзіміра-Суздальскага княства ( ва Уладзіміры-Валынскім (1160), , лесвіцы з сенцамі, палацавы храм у Галічы (сяр. XII ст.). Галіч быў буйным цэнтрам кніжнай справы.
Гл. таксама
- Вайна за галіцка-валынскую спадчыну
Літаратура
- Га́ліцка-Валы́нскае княства // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 204. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
- Крип’якевич I. Галицько-Волинське князівство. 2 вид. — Львів, 1999. (укр.)
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Galicka Valynskae knyastva abo Ruskae karaleystva adno z bujnejshyh knyastvay Rusi razmeshchanae u vyarhoyyah Dnyastra Visly Narava i Prypyaci Uznikla y vyniku ab yadnannya Galickaga i Uladzimira Valynskaga knyastvay 1199 uladzimira valynskim knyazem Ramanam Mscislavicham 1170 1205 Gistarychnaya dzyarzhavaGalicka Valynskae knyastvaKaraleystva RusGerbKarta Centralnaj i Ushodnyaj Eyropy XIII XIV stagoddzyay z adlyustravannem Karaleystva Ruskaga u centry cyomna zyalyony 1199 1349Stalica GalichHelmLvoyUladzimirMova y starazhytnaruskaya movaAficyjnaya mova starazhytnaruskaya movaReligiya pravaslayeForma kiravannya ManarhiyaKirayniki dzyarzhavyKnyaz 1199 1205 Raman MscislavichKnyaz Karol Rusi 1211 1264 Danila RamanavichKnyaz 1293 1301 Ley DanilavichKarol Rusi 1301 1308 Yuryj LvovichKaroli Rusi 1308 1323 iKarol Rusi 1323 1340 Medyyafajly na VikishovishchyGistoryyaPyachatka Yuryya Lvovicha Na averse nadpis S igillum Domini Georgi Regis Rusie Pyachatka gaspadara Georgiya karalya Rusi Na reverse S igillum Domini Georgi Ducis Ladimerie Pyachatka gaspadara Georgiya knyazya Uladzimirskaga Galicka Valynskae knyastva y peryyad kiravannya 1323 1340 Raman vyoy nyaspynnyya vojny z susedzyami i mizhusobnyya vojny na Rusi u 1203 zahapiy Kiey i prynyay tytul vyalikaga knyazya kieyskaga Yago knyazhanne prahodzila y vostraj baracbe z galickimi bayarami Paslya smerci Ramana 1205 Galicka Valynskae knyastva raspalasya chastku zemlyay zahapili vengry i palyaki zaproshanyya galickimi bayarami Zasille bayaray nashesci inshazemnyh zahopnikay vyklikali narodnae aburenne tamu y 1219 byy paklikany yaki y 1221 godze vygnay z Galichyny vengray Tady zha na Valyni pryjshoy da ylady syn Ramana Danila yaki y 1229 paslya smerci Mscislava Udatnaga 1228 znoy ab yadnay Galichynu z Valynnyu ale kanchatkova padparadkavay sabe galickih bayaray tolki y 1238 godze Danila Ramanavich yak i yago backa zavaloday Kievam i paslya cyazhkaj baracby z inshymi knyazyami Vengryyaj i Polshchaj ab yadnay 1245 pad svayoj uladaj usyu Paydnyova Zahodnyuyu Rus Daniil pravodziy ascyarozhnuyu palityku pa dachynenni da Zalatoj Ardy naminalna pryznayshy syabe yae vasalam Yon vykarystay peramovy z rymskim papam Inakenciyam IV dlya stabilizacyi stanovishcha na svaih zahodnih mezhah prynyay u 1254 ad papy tytul karalya Rusi ale admoviysya ad carkoynaj unii U 1259 zalataardynski papraydze padparadkavay Galicka Valynskae knyastva na yago zagad myascovyya knyazi sami znishchyli umacavanni amal va ysih svaih garadah Paslya smerci Danily 1264 knyastva raspalasya na 4 udzely yakiya naminalna padparadkoyvalisya galickamu knyazyu Galickimi knyazyami paslyadoyna byli Shvarn Danilavich 1264 1269 Ley Danilavich 1269 1301 Yuryj Lvovich 1301 1308 i 1308 1323 U 1323 bayary zaprasili na stalec yaki praviy da 1340 Paslya yago bayary na chale z Dzmitryem Dzyacko yakiya trymali y svaih rukah faktychnuyu yladu zaprasili na stalec Lyubarta Gedziminavicha Galicka Valynskae knyastva apynulasya pad uplyvam Vyalikaga Knyastva Litoyskaga U 1352 pavodle pagadnennya pamizh polskim karalyom Kazimiram z vyalikim knyazem Algerdam i Kejstutam Galichyna yvajshla y sklad Polshchy a Valyn u sklad Vyalikaga Knyastva Litoyskaga Dlya gaspadarki Galicka Valynskaga knyastva harakternyya razvityya ramyostvy nayaynasc vyalikaj kolkasci garadoy u XIII st zvysh 80 z yakih najvazhnejshyya Galich Uladzimir Ceraboyl Peramyshl Daragichyn Luck Lvoy Vazhnuyu rolyu mela zdabycha soli Znahodzyachysya na skryzhavanni vodnyh i suhaputnyh darog Galicka Valynskaya Rus mela vyalikuyu rolyu y eyrapejskim gandli vyvozyachy hleb bydla sol ramesnyya vyraby Kvitnela mastactva byli pabudavanyya sabory abaronchyya zbudavanni budynki yprygozhanyya belakamennym i blizkiya pa type i azdablennyu analagichnym pabudovam Uladzimira Suzdalskaga knyastva va Uladzimiry Valynskim 1160 lesvicy z sencami palacavy hram u Galichy syar XII st Galich byy bujnym centram knizhnaj spravy Gl taksamaVajna za galicka valynskuyu spadchynuLitaraturaGa licka Valy nskae knyastva Belarus encyklapedychny davednik Redkal B I Sachanka gal red i insh Mast M V Drako A M Hilkevich Mn BelEn 1995 S 204 800 s 5 000 ekz ISBN 985 11 0026 9 Krip yakevich I Galicko Volinske knyazivstvo 2 vid Lviv 1999 ukr