Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Артыкул вымагае праверкі арфаграфіі Удзельнік, які паставіў шаблон, не пакінуў тлумачэнняў. |
Вікторыя, Вікторыя-Ньянза, Укерэве (Victoria, Victoria Nyanza) — возера ва Усходняй Афрыцы, на тэрыторыі Танзаніі, Кеніі і Уганды. Адно з Вялікіх Афрыканскіх азёр. Размешчана ў тэктанічным прагіне Усходне-Афрыканскай платформы, на вышыні 1134 м. 2-е па велічыні прэснае возера свету пасля Верхняга возера і самае вялікае возера Афрыкі.
| Вікторыя | |
|---|---|
 Заход на возеры | |
| Морфаметрыя | |
| Вышыня над узроўнем мора | 1 133 м |
| Даўжыня | 320 км |
| Шырыня | 275 км |
| Плошча | 68 тыс. км² |
| Аб’ём | 2760 км³ |
| Найбольшая глыбіня | 80 м |
| Сярэдняя глыбіня | 40 м |
| Басейн | |
| Плошча вадазбору | 238 900 км² |
| Размяшчэнне | |
| Размяшчэнне | Усходняя Афрыка |
| Краіна | |
  Вікторыя | |
| | |
| | |
 | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Адкрыў возера і назваў яго ў гонар каралевы Вікторыі брытанскі вандроўнік у 1858 годзе.
Геаграфічнае становішча
Плошча 68 тыс. км², даўжыня 320 км, найбольшая шырыня 275 км. З’яўляецца часткай вадасховішча Вікторыя. Мноства астравоў, у тым ліку Укерэвэ, Сэсе, Укара, , , Рубонда. Упадае шматводная рака Кагера, выцякае рака . Возера суднаходнае, мясцовыя жыхары займаюцца на ім рыбалоўствам.
Паўночнае ўзбярэжжа возера перасякае экватар. Возера пры максімальнай глыбіні 80 м адносіцца да досыць глыбокіх азёраў.
У адрозненне ад глыбакаводных суседзяў, Танганьікі і Ньясы, якія ляжаць у межах сістэмы цяснін Афрыкі, возера Вікторыя запаўняе дробную ўпадзіну паміж усходнім і заходнім бакамі даліны Вялікай цясніны. Возера атрымлівае велізарную колькасць вады ад дажджоў, больш чым ад усіх сваіх прытокаў.
У наваколлях возера пражываюць 30 мільёнаў чалавек. На паўднёвых і заходніх берагах возера жыве народ , які ўмеў вырошчваць каву яшчэ да прыходу еўрапейцаў. Галоўныя парты: Энтэбэ (Уганда), Мванза, Букоба (Танзанія), Кісуму (Кенія), каля паўночнага ўзбярэжжа Кампала, сталіца Уганды.
Жывёльны і раслінны свет
У яго водах водзіцца велізарная колькасць кракадзілаў, а таксама да сённяшніх дзён жыве рыба ланг, якая існавала тут 300 мільёнаў гадоў назад. Яна можа дыхаць і затрымоўваць паветра ў жабрах і ў лёгкіх. Гэта надзвычай рэдкая рыба з'яўляецца злучным звяном паміж звычайнымі рыбамі і наземнымі жывёламі.
На тэрыторыі возера знаходзяцца знакамітыя запаведнікі і Нацыянальныя паркі. Найбольш цікавы Нацыянальны парк вострава Рубонда — Rubondo Island (450 кв. км). Унікальнасць Рубонда ў тым, што тут нельга перамяшчацца на машыне (у мэтах захавання навакольнага асяроддзя). І гэта дазваляе падчас пешых шпацыраў убачыць жывёл з бліжэйшай адлегласці, чым на джыпе.
На востраве няма драпежнікаў, жывёльны і раслінны свет Рубонда надзвычай багаты і разнастайны. Спалучэнне густога леса, саваны, рэдкалесся і балот стварыла ідэальныя ўмовы для жыцця самых разнастайных жывёл. Некаторыя з якіх — унікальныя. Да прыкладу, сітатунга сустракаецца ў Танзаніі практычна толькі на востраве Рубонда. Сітатунга — гэта незвычайная антылопа, якая жыве на балотах. Яна надзвычай пацешная, асабліва цікавыя яе капыты — яны моцна падоўжаныя (10 гл) і шырока расстаўленыя, як пальмавае лісце. Акрамя таго, тут жывуць сланы, насарогі, , , бегемоты, кракадзілы, , шымпанзэ, , дзікабразы, , пітоны, якія могуць праглынуць невялікую антылопу, , кобры, , матылі і шматлікія птушкі: , арлы, , і .
Экалагічнае становішча
Экалагічны стан возера знаходзіцца ў сур'ёзнай небяспецы з-за інтэнсіўнага росту колькасці мясцовага насельніцтва, суцэльнай высечкі лясоў па ўсім узбярэжжы, звышразвітай рыбнаэкспартнай індустрыі, з'яўлення і прыжыўлення экзатычных раслін і жывёл і, як следства, знікнення больш 50% мясцовай рыбы (раней толькі выглядаў акуня-пеструна налічалася каля 400), гіпертрафаванага росту багавіння і зліва неачышчаных сцёкавых вод прадпрыемстваў і каналізацыйных вод прыбярэжных паселішчаў.
З мэтай павелічэння пагалоўя рыб у воды возера быў выпушчаны , што прывяло да знікнення шматлікіх відаў мясцовых рыб. Прычыненая шкода велізарная і ў значнай частцы незаменная. Традыцыйная супольная выява жыцця з яго якая прысвойвае гаспадаркай на возеры быў разбураны і пакрысе сыходзіць на нішто. Натуралісты сышліся ў меркаванні, што, калі не прыняць неадкладных дзеянняў па выратаванні возера, яно загіне.
Акрамя і які павялічваецца зліванне сцёкавых вод за інтэнсіўнае высыханне возера адказныя таксама . Гэтыя прэснаводныя расліны, адрозныя незвычайнай устойлівасцю і інтэнсіўным размнажэннем, былі завезеныя ў Афрыку ў пачатку XX стагоддзі ў якасці ўпрыгожванняў. З тых часоў яны інтэнсіўна распаўсюджваюцца. У канцы 1990-х водныя лілеі сталі чыннікам рэзкага скарачэння пагалоўя рыбы ў возеры Вікторыя, бо водныя лілеі паглынаюць з вады значную колькасць кіслароду. Акрамя таго, іх вусікі і лісце блакуюць прытокі і адтокі вод з возера, ускладняюць рыбалоўства і суднаходства. сочыць за распаўсюджваннем водных лілей і прымае неадкладныя меры пры павелічэнні іх колькасці.
У сувязі з падзеннем узроўня вады ў возеры Вікторыя, у пачатку 2006 гады прадстаўнік «Арганізацыі па памяншэнні наступстваў стыхійных бедстваў пры ААН» (UN’s International Strategy for Disaster Reduction) паведаміў, што ўгандыйская гідраэлектрастанцыя спажывае больш вады з возера, чым гэта прадугледжана міжнароднай дамовай, падпісанай 50 гадоў назад.
Арганізацыі па абароне возера
Партнёрскай арганізацыяй «Жывых азёр» на возеры Вікторыя з'яўляецца OSIENALA (Таварыства сяброў возера Вікторыя), некамерцыйная грамадская арганізацыя, якая зарэгістраваная ў Кеніі, аднак актыўная таксама ў Танзаніі і Угандзе. 150 яе сяброў складаюць рыбакі, сяляне, лютвы, кружкі натуралістаў, абшчыны, няўрадавыя арганізацыі і навуковыя інстытуты рэгіёна.
У цяперашні час OSIENALA займаецца дужаннем з беднатой 4 мільёнаў першабытнікаў Кеніі і імкнуцца ўмацаваць патэнцыял суседскіх і радавых абшчын з тым, каб арганізаваць іх дзейнасць на самакантроль і самаабарону навакольнага асяроддзя ў іх рэгіёне. У цяперашні час заснаваны «атожылак» Таварыствы сяброў возера Вікторыя — міжнародная арганізацыя — Арганізацыя ўсходнеафрыканскіх абшчын па менеджменце рэсурсаў возера Вікторыя.
Гл. таксама
- Рака Мара
- Мумбаізм
Зноскі
Літаратура
- Виктория, Виктория-Ньянза, Укереве // (Большая советская энциклопедия) : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
U getaj staronki nyama praveranyh versij hutchej za ysyo yae yakasc ne acenvalasya na adpavednasc standartam U panyaccya yosc i inshyya znachenni gl Viktoryya Artykul vymagae praverki arfagrafii Udzelnik yaki pastaviy shablon ne pakinuy tlumachennyay Magchymy mashynny peraklad uzhyvanne nenarmatyynaga pravapisu abo leksiki Dlya praverki yosc admyslovyya pragramy Viktoryya Viktoryya Nyanza Ukereve Victoria Victoria Nyanza vozera va Ushodnyaj Afrycy na terytoryi Tanzanii Kenii i Ugandy Adno z Vyalikih Afrykanskih azyor Razmeshchana y tektanichnym pragine Ushodne Afrykanskaj platformy na vyshyni 1134 m 2 e pa velichyni presnae vozera svetu paslya Verhnyaga vozera i samae vyalikae vozera Afryki ViktoryyaZahod na vozeryMorfametryyaVyshynya nad uzroynem mora 1 133 mDayzhynya 320 kmShyrynya 275 kmPloshcha 68 tys km Ab yom 2760 km Najbolshaya glybinya 80 mSyarednyaya glybinya 40 mBasejnPloshcha vadazboru 238 900 km RazmyashchenneRazmyashchenne Ushodnyaya AfrykaKraina Tanzaniya Uganda KeniyaViktoryya Medyyafajly na VikishovishchyVozera Viktoryya i Vyalikaya ryftavaya dalinaRost shchylnasci naselnictva vakol azyory ViktoryyaVaganni vyshyni yzroynya vozera Adkryy vozera i nazvay yago y gonar karalevy Viktoryi brytanski vandroynik u 1858 godze Geagrafichnae stanovishchaPloshcha 68 tys km dayzhynya 320 km najbolshaya shyrynya 275 km Z yaylyaecca chastkaj vadashovishcha Viktoryya Mnostva astravoy u tym liku Ukereve Sese Ukara Rubonda Upadae shmatvodnaya raka Kagera vycyakae raka Vozera sudnahodnae myascovyya zhyhary zajmayucca na im rybaloystvam Paynochnae yzbyarezhzha vozera perasyakae ekvatar Vozera pry maksimalnaj glybini 80 m adnosicca da dosyc glybokih azyoray U adroznenne ad glybakavodnyh susedzyay Tanganiki i Nyasy yakiya lyazhac u mezhah sistemy cyasnin Afryki vozera Viktoryya zapaynyae drobnuyu ypadzinu pamizh ushodnim i zahodnim bakami daliny Vyalikaj cyasniny Vozera atrymlivae velizarnuyu kolkasc vady ad dazhdzhoy bolsh chym ad usih svaih prytokay U navakollyah vozera prazhyvayuc 30 milyonay chalavek Na paydnyovyh i zahodnih beragah vozera zhyve narod yaki ymey vyroshchvac kavu yashche da pryhodu eyrapejcay Galoynyya party Entebe Uganda Mvanza Bukoba Tanzaniya Kisumu Keniya kalya paynochnaga yzbyarezhzha Kampala stalica Ugandy Zhyvyolny i raslinny svetU yago vodah vodzicca velizarnaya kolkasc krakadzilay a taksama da syonnyashnih dzyon zhyve ryba lang yakaya isnavala tut 300 milyonay gadoy nazad Yana mozha dyhac i zatrymoyvac pavetra y zhabrah i y lyogkih Geta nadzvychaj redkaya ryba z yaylyaecca zluchnym zvyanom pamizh zvychajnymi rybami i nazemnymi zhyvyolami Na terytoryi vozera znahodzyacca znakamityya zapavedniki i Nacyyanalnyya parki Najbolsh cikavy Nacyyanalny park vostrava Rubonda Rubondo Island 450 kv km Unikalnasc Rubonda y tym shto tut nelga peramyashchacca na mashyne u metah zahavannya navakolnaga asyaroddzya I geta dazvalyae padchas peshyh shpacyray ubachyc zhyvyol z blizhejshaj adleglasci chym na dzhype Na vostrave nyama drapezhnikay zhyvyolny i raslinny svet Rubonda nadzvychaj bagaty i raznastajny Spaluchenne gustoga lesa savany redkalessya i balot stvaryla idealnyya ymovy dlya zhyccya samyh raznastajnyh zhyvyol Nekatoryya z yakih unikalnyya Da prykladu sitatunga sustrakaecca y Tanzanii praktychna tolki na vostrave Rubonda Sitatunga geta nezvychajnaya antylopa yakaya zhyve na balotah Yana nadzvychaj paceshnaya asabliva cikavyya yae kapyty yany mocna padoyzhanyya 10 gl i shyroka rasstaylenyya yak palmavae lisce Akramya tago tut zhyvuc slany nasarogi begemoty krakadzily shympanze dzikabrazy pitony yakiya moguc praglynuc nevyalikuyu antylopu kobry matyli i shmatlikiya ptushki arly i Ekalagichnae stanovishchaEkalagichny stan vozera znahodzicca y sur yoznaj nebyaspecy z za intensiynaga rostu kolkasci myascovaga naselnictva sucelnaj vysechki lyasoy pa ysim uzbyarezhzhy zvyshrazvitaj rybnaekspartnaj industryi z yaylennya i pryzhyylennya ekzatychnyh raslin i zhyvyol i yak sledstva zniknennya bolsh 50 myascovaj ryby ranej tolki vyglyaday akunya pestruna nalichalasya kalya 400 gipertrafavanaga rostu bagavinnya i zliva neachyshchanyh scyokavyh vod pradpryemstvay i kanalizacyjnyh vod prybyarezhnyh paselishchay Z metaj pavelichennya pagaloyya ryb u vody vozera byy vypushchany shto pryvyalo da zniknennya shmatlikih viday myascovyh ryb Prychynenaya shkoda velizarnaya i y znachnaj chastcy nezamennaya Tradycyjnaya supolnaya vyyava zhyccya z yago yakaya prysvojvae gaspadarkaj na vozery byy razburany i pakryse syhodzic na nishto Naturalisty syshlisya y merkavanni shto kali ne prynyac neadkladnyh dzeyannyay pa vyratavanni vozera yano zagine Akramya i yaki pavyalichvaecca zlivanne scyokavyh vod za intensiynae vysyhanne vozera adkaznyya taksama Getyya presnavodnyya rasliny adroznyya nezvychajnaj ustojlivascyu i intensiynym razmnazhennem byli zavezenyya y Afryku y pachatku XX stagoddzi y yakasci yprygozhvannyay Z tyh chasoy yany intensiyna raspaysyudzhvayucca U kancy 1990 h vodnyya lilei stali chynnikam rezkaga skarachennya pagaloyya ryby y vozery Viktoryya bo vodnyya lilei paglynayuc z vady znachnuyu kolkasc kislarodu Akramya tago ih vusiki i lisce blakuyuc prytoki i adtoki vod z vozera uskladnyayuc rybaloystva i sudnahodstva sochyc za raspaysyudzhvannem vodnyh lilej i prymae neadkladnyya mery pry pavelichenni ih kolkasci U suvyazi z padzennem uzroynya vady y vozery Viktoryya u pachatku 2006 gady pradstaynik Arganizacyi pa pamyanshenni nastupstvay styhijnyh bedstvay pry AAN UN s International Strategy for Disaster Reduction pavedamiy shto ygandyjskaya gidraelektrastancyya spazhyvae bolsh vady z vozera chym geta pradugledzhana mizhnarodnaj damovaj padpisanaj 50 gadoy nazad Arganizacyi pa abarone vozeraPartnyorskaj arganizacyyaj Zhyvyh azyor na vozery Viktoryya z yaylyaecca OSIENALA Tavarystva syabroy vozera Viktoryya nekamercyjnaya gramadskaya arganizacyya yakaya zaregistravanaya y Kenii adnak aktyynaya taksama y Tanzanii i Ugandze 150 yae syabroy skladayuc rybaki syalyane lyutvy kruzhki naturalistay abshchyny nyayradavyya arganizacyi i navukovyya instytuty regiyona U cyaperashni chas OSIENALA zajmaecca duzhannem z bednatoj 4 milyonay pershabytnikay Kenii i imknucca ymacavac patencyyal susedskih i radavyh abshchyn z tym kab arganizavac ih dzejnasc na samakantrol i samaabaronu navakolnaga asyaroddzya y ih regiyone U cyaperashni chas zasnavany atozhylak Tavarystvy syabroy vozera Viktoryya mizhnarodnaya arganizacyya Arganizacyya yshodneafrykanskih abshchyn pa menedzhmence resursay vozera Viktoryya Gl taksamaRaka Mara MumbaizmZnoskiLitaraturaViktoriya Viktoriya Nyanza Ukereve Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t gl red A M Prohorov 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1969 1978 rusk