Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Верхнялужыцкая мова (в.-луж.: hornjoserbska rěč) — мова лужыцкіх сербаў і адна з афіцыйных моў Германіі.
| Верхнялужыцкая мова | |
|---|---|
| Саманазва | Hornjoserbšćina |
| Краіны | Германія |
| Рэгіёны | Саксонія |
| Арганізацыя, якая рэгулюе | |
| Агульная колькасць носьбітаў | каля 20 000 |
| Статус | знікаючая (definitely endangered); дрэнны (endangered) |
| Класіфікацыя | |
| Катэгорыя | Мовы Еўразіі |
| |
| Пісьменнасць | лацінка () |
| Моўныя коды | |
| (ISO 639-1) | — |
| (ISO 639-2) | hsb |
| (ISO 639-3) | hsb |
| sou | |
| Ethnologue | hsb |
| ELCat | 4280 |
| IETF | hsb |
| Glottolog | uppe1395 |
 Вікіпедыя на гэтай мове | |
Адносіцца да славянскай групы моў. Агульны лік носьбітаў — каля 40 000 чалавек, яны жывуць у Саксоніі. Лік носьбітаў мовы ў штодзённым жыцці значна ніжэйшы.
Пашырэнне
Агульны лік лужыцкіх сербаў у Горнай Лужыцы — 40 000, аднак актыўна карыстаюцца мовай — 13 000. Агульны лік лужычан у Дольнай Лужыцы — 20 000, аднак актыўна карыстаюцца мовай — 7 000. У адрозненне ад ніжнялужыцкай мовы, верхнялужыцкая мова не знаходзіцца на мяжы вымірання. Усяго ж пражываюць у Лужыцы прыкладна 600 000 чалавек — лужычанаў і нелужычанаў (немцаў). Цэнтрам верхнялужыцкай культуры з’яўляецца горад Баўцэн у Саксоніі.
Асаблівасці
Націск заўсёды падае на першы склад. Шэраг фанетычных асаблівасцей збліжае верхнялужыцкую мову з беларускай: наяўнасць фрыкатыўнага /h/, змякчэнне гукаў /d/, /t/ адпаведна да /dź/, /ć/, наяўнасць прыстаўнога /в/.
Алфавіт
|
|
Прыклад тэксту
Naša wjeska
To je naša wjeska. Blisko wjeski je lěs. Tam widźiš našu chěžu. Wokolo chěže je zahroda. W zahrodźe je naša wowca. Naša kruva tam njeje. Tu je dróha do města. Widźiš tam šulu? Tam je naš wučer. Wučer ma psyka. Blisko zahrody je naš susod. Susod ma awto a jědźe do města. Maš doma tež awto? Blisko dwora je štom. Wokoło štoma je trawa. Što hišće widźiš?
Нашая вёска
Гэта наша вёска. Паблізу вёскі ё лес. Там бачыш нашу хату. Вакол хаты агароджа. У агароджы нашая авечка. Нашая карова там не есь. Вось дарога ў горад. Бачыш там школу? Там наш настаўнік. Настаўнік мае сабаку. Паблізу агароджы наш сусед. Сусед мае аўтамабіль і ездзіць у горад. А ты маеш дома аўтамабіль? Паблізу двара ё дрэва. Вакол дрэва трава. Што яшчэ ты бачыш?
Зноскі
- UNESCO (англ.). — UNESCO Atlas of the World's Languages in Danger. Архівавана з першакрыніцы 5 жніўня 2012. (Праверана 22 верасня 2012)
- Helsinki.fi (англ.)(недаступная спасылка). — UNESCO Red Book on Endangered Languages by Tapani Salminen. Архівавана з першакрыніцы 22 жніўня 2012. (Праверана 22 верасня 2012)
- У новай версіі ć знаходзіцца пасля č. Да 2005 года ў алфавіце можна сустрэць ć пасля t.
- Перад g і k вымаўляецца як [ŋ].
Спасылкі
- Падручнік, слоўнік, карысныя матэрыялы (руск.)
- Дапаможнік верхнялужыцкай мовы (чэшск.) Архівавана 14 кастрычніка 2008. (Пераклад пачатку чэшскага падручніка на рускую).
- Лужыцка-нямецкі слоўнік
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Verhnyaluzhyckaya mova v luzh hornjoserbska rec mova luzhyckih serbay i adna z aficyjnyh moy Germanii Verhnyaluzhyckaya movaSamanazva HornjoserbscinaKrainy GermaniyaRegiyony SaksoniyaArganizacyya yakaya regulyueAgulnaya kolkasc nosbitay kalya 20 000Status znikayuchaya definitely endangered drenny endangered KlasifikacyyaKategoryya Movy EyraziiIndaeyrapejskaya syam ya Slavyanskaya grupaZahodneslavyanskaya galinaLuzhyckaya padgrupa dd dd Pismennasc lacinka Moynyya kodyISO 639 1 ISO 639 2 hsbISO 639 3 hsbsouEthnologue hsbELCat 4280IETF hsbGlottolog uppe1395Vikipedyya na getaj move Adnosicca da slavyanskaj grupy moy Agulny lik nosbitay kalya 40 000 chalavek yany zhyvuc u Saksonii Lik nosbitay movy y shtodzyonnym zhycci znachna nizhejshy PashyrenneAgulny lik luzhyckih serbay u Gornaj Luzhycy 40 000 adnak aktyyna karystayucca movaj 13 000 Agulny lik luzhychan u Dolnaj Luzhycy 20 000 adnak aktyyna karystayucca movaj 7 000 U adroznenne ad nizhnyaluzhyckaj movy verhnyaluzhyckaya mova ne znahodzicca na myazhy vymirannya Usyago zh prazhyvayuc u Luzhycy prykladna 600 000 chalavek luzhychanay i neluzhychanay nemcay Centram verhnyaluzhyckaj kultury z yaylyaecca gorad Baycen u Saksonii Raspaysyudzhanne luzhyckae movyAsablivasciNacisk zaysyody padae na pershy sklad Sherag fanetychnyh asablivascej zblizhae verhnyaluzhyckuyu movu z belaruskaj nayaynasc frykatyynaga h zmyakchenne gukay d t adpavedna da dz c nayaynasc prystaynoga v Alfavitlitara nazva asnoyny alafon MFA inshyya alafonyA a a a B b bej b p C c cej ts dz C c cej tʃ dʒ C c cet tʃ dʒ D d dej d t Dz dz dzej dʒ tʃ E e ej ɛ E e et e ɛ ej F f ef f G g gej g k H h ha ɦ Ch ch cha x k kʰ I i i ɪ J j jot j K k ka k g L l el w litara nazva asnoyny alafon MFA inshyya alafonyL l el l M m em m N n en n ŋ N n ejn nʲ O o o ɔ o o ot o P p pej p b R r er r ʁ R r er ʃ S s es s z S s es ʃ ʒ T t tej t d U u u ʊ W w wej w Y y ypsilon ɨ Z z zet z s Z z zet ʒ ʃ Pryklad tekstuU regiyone raspaysyudzhvannya verhnyaluzhyckaj movy tablicy z nazvami garadoy i vulic chasta dvuhmoynyya Nasa wjeska To je nasa wjeska Blisko wjeski je les Tam widzis nasu chezu Wokolo cheze je zahroda W zahrodze je nasa wowca Nasa kruva tam njeje Tu je droha do mesta Widzis tam sulu Tam je nas wucer Wucer ma psyka Blisko zahrody je nas susod Susod ma awto a jedze do mesta Mas doma tez awto Blisko dwora je stom Wokolo stoma je trawa Sto hisce widzis Nashaya vyoska Geta nasha vyoska Pablizu vyoski yo les Tam bachysh nashu hatu Vakol haty agarodzha U agarodzhy nashaya avechka Nashaya karova tam ne es Vos daroga y gorad Bachysh tam shkolu Tam nash nastaynik Nastaynik mae sabaku Pablizu agarodzhy nash sused Sused mae aytamabil i ezdzic u gorad A ty maesh doma aytamabil Pablizu dvara yo dreva Vakol dreva trava Shto yashche ty bachysh ZnoskiUNESCO angl UNESCO Atlas of the World s Languages in Danger Arhivavana z pershakrynicy 5 zhniynya 2012 Praverana 22 verasnya 2012 Helsinki fi angl nedastupnaya spasylka UNESCO Red Book on Endangered Languages by Tapani Salminen Arhivavana z pershakrynicy 22 zhniynya 2012 Praverana 22 verasnya 2012 U novaj versii c znahodzicca paslya c Da 2005 goda y alfavice mozhna sustrec c paslya t Perad g i k vymaylyaecca yak ŋ SpasylkiVikipedyya mae razdzel napisany Verhnyaluzhyckaj Padruchnik sloynik karysnyya materyyaly rusk Dapamozhnik verhnyaluzhyckaj movy cheshsk Arhivavana 14 kastrychnika 2008 Peraklad pachatku cheshskaga padruchnika na ruskuyu Luzhycka nyamecki sloynik