Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ПЭВМ «Байт» (мадыфікацыя «Байт» і «Байт-01») — 8-разрадны хатні камп’ютар, клон камп’ютара ZX Spectrum.
| Байт (камп’ютар) | |
|---|---|
| Тып | Хатні камп’ютар |
| Выпушчаны | 1990 (1989) |
| Выпускаўся па | 1995 (1996) |
| Працэсар | / (Zilog Z80A) |
| Памяць | 48 KB («Байт»)/128 KB («Байт-01») RAM, 16 KB |
| АС | ; («Байт-01» с КВУ); , , (вонкавыя інтэрфейсы) |
Вырабляўся з 1989—1990 года Брэсцкім электрамеханічным заводам (БЭМЗ), які ўваходзіў у Брэсцкае вытворчае аб’яднанне сродкаў вылічальнай тэхнікі (БВА СВТ).
Камп’ютар быў дапрацаваны ў параўнанні з ZX Spectrum, меў альтэрнатыўную перыферыю ZX Spectrum савецкай вытворчасці, быў папулярны і вельмі добра прадаваўся, хоць і меў шэраг недапрацовак.
Аб’ём вытворчасці павялічваўся да 1992 года, з 1992—1993 пайшоў на спад. Спад вытворчасці быў выкліканы аб’ектыўнай эканамічнай сітуацыяй у выніку развалу СССР на постсавецкай прасторы. Рост вытворчасці да 1992 года адбываўся «па інерцыі»: вытворчыя здольнасці ад савецкага перыяду былі досыць моцныя.
Усяго на БВА СВТ было выпушчана каля 65 тыс. адзінак, згодна статыстыцы з крыніцы.
Прадаваўся на тэрыторыі СССР, пазней — на тэрыторыі Беларусі, Украіны, Расіі. У снежні 1990-га года камп’ютар, выпушчаны ў кастрычніку 1990-га года, каштаваў 960 савецкіх рублёў у Гродне.
Цэны на камп’ютар у Беларусі і Украіне ў нацыянальных валютах моцна адрозніваліся і няспынна раслі з прычыны новых нестабільных валют. Так, напрыклад, у пачатку 1993 года кошт складаў 27 445 беларускіх рублёў, у канцы ліпеня 1993 — ужо 52 500 беларускіх рублёў.
Апісанне
Памяць
«Байт» меў у запасе 48 кілабайтаў аператыўнай памяці і 2 пераключальныя ПЗП па 16 Кб, адна з іх — з кірылічным шрыфтам. Пераключэнне русіфікаванага ПЗП і арыгінальнага адбывалася націснутай ці адпушчанай кнопкай пераключэння на тарцовай паверхні (кнопка «Совмест»).
«Байт» дазваляў праводзіць пашырэнне RAM да 128 КБ на знешнім кантролеры. Аб’ём памяці «Байта» можна было павялічыць да 256 КБ і нават да 1024 КБ. Таксама была магчыма замена ROM BASIC-48 на BASIC-128.
Магчымасць работы з памяццю больш 64 KБ (8-бітны працэсар не можа адрасаваць лінейную памяць больш 64 Кб) як правіла вырашаліся шляхам пераключэння банкаў памяці (гл. ).
Адрозненні ад ZX Spectrum
Да іншых дадатковых магчымасцяў, акрамя дадатковага ПЗП, можна аднесці:
- 3-канальны таймер () у якасці гукавога сінтэзатара, убудаваны дынамік.
- Клавіятурны джойсцік, які дубліраваў клавішы знешняга далучальнага джойсціка.
- Пашыраная клавіятура (дадатковыя клавішы ў параўнанні з ZX Spectrum) нагадвала клавіятуру IBM PC, мела нанесеную на клавішы кірыліцу.
- SECAM-кодар для далучэння да савецкіх тэлевізараў.
У «Байта» была добрая камплектацыя і дакументацыя: у камплекце «Байта» былі 2 шнуры, 2 касеты ці дыскеты (у залежнасці ад мадыфікацыі «Байт» ці «Байт-01»), мноства Дапаможнікаў па эксплуатацыі для «Байт-01»; для «Байт» выйшла кніга з апісаннем пад назвай «Знакомьтесь — компьютер Байт». Гэты дапаможнік змяшчаў акрамя стандартнага апісання:
- поўнае апісанне ўбудаванага Бэйсіка з прыкладамі выкарыстання, у тым ліку выкарыстання ўбудаванага сінтэзатара (сапрацэсара КР580ВИ53);
- апісанне размеркавання памяці «Байта», з дэталёвым апісаннем сістэмных зменных;
- апісанне сістэмы каманд Z80 (асэмблер Z80).
Адрозненні мадыфікацыі «Байт-01» ад «Байта»
- «Байт-01» разлічаны на работу з кантролерам знешніх прылад замест магнітафона ў «Байта», адпаведна, у камплекце: КЗП, адаптар спалучэння з КЗП, дыскеты.
- Аб’ём АЗП стаў складаць 128 КБ, але выкарыстоўваць яго так, як на 128-х ZX Spectrum, немагчыма — у «Байт-01» іншы прынцып арганізацыі пашыранай памяці. Для кіравання памяццю ў «Байт-01» існуе рэгістр канфігурацыі (апаратна змешчаны ў адаптары «Байт-01А»).
- Сумяшчальнасць. У параўнанні з камп’ютарам «Байт» плата ў «Байт-01» перакампанавана. Выдалены ПЗП РТ5 і РТ7, якія адказвалі за рэжым сумяшчальнасці ў «Байт». Клавіятура не змянілася. Усё АЗП выканана на КР565РУ5 — абедзве лінейкі.
Кнопка «Совмест» стала — «Откл. звука».
- Пры ўключэнні камп’ютар не адразу выходзіць у Бэйсік, а спрабуе загрузіць аперацыйную сістэму з дыскеты. Калі патрэбны Бэйсік, то падчас скідвання трэба трымаць адначасова націснутымі клавішы «ЫВА». З чаго вынікае, што ўбудаваны тэст памяці, які быў у «Байт», выкінуты з ПЗП. Таксама з гэтага вынікае, што «Байт-01» можна выкарыстоўваць як звычайны Спектрум без далучэння КЗП.
- Для работы ў з’явіўся новы графічны рэжым — 512*192. Пераключэннем графічных рэжымаў займаецца порт кіравання экранам.
Раздымы
- «ТВ».
- «RGB» — для далучэння RGB-манітора.
- «МФ» — для далучэння касетнага магнітафона.
- «Сист» — для падключэння вонкавых інтэрфейсаў. Стандартна «Байт» дазваляў далучаць як савецкую перыферыю для «Байт», так і Spectrum-перыферыю: КЗП, спецыяльна распрацаваны для «Байта» і змяшчае некалькі НГМД і НЦМД), прынтар (напрыклад, МС6313 ці FX800, далучаліся непасрэдна да КЗП) ці .
- «Питание».
- «Джойстик» — для далучэння знешняга джойстыка.
Вонкавыя носьбіты
- Тыповай прыладай для злічвання і запісу праграм быў бытавы касетны магнітафон. Носьбітам інфармацыі служыла класічная магнітафонная касета тыпу МК 60, якая дазваляла захоўваць да 500 КБайт інфармацыі. Працягласць загрузкі праграм сярэдняга аб’ёму складала ў сярэднім 2-3 хвіліны.
- Для работы з НГМД і НЦМД ужываліся наступныя штатныя магчымасці.
- КЗП — завадская распрацоўка спецыяльна для «Байт-01». Адпаведна, выпускаліся ў больш позніх мадыфікацыях. Быў падобны да сучаснага Midi Tower-корпусу з некалькімі НГМД і НЦМД і далучаўся праз раздым «Сист» адмысловым адаптарам для спалучэння мадыфікацыі «Байт-01» з КЗП. Знешне камбінацыя «Байт» з КЗП мела падабенства хутчэй з сучаснымі IBM PC, чым са Spectrum. КЗП дазваляў далучаць НГМД, НЦМД, паралельны і паслядоўны парты, лакальную сетку. Быў прызначаны для работы ў АС .
- Перыферыя ZX Spectrum, падключалася праз «родныя» вонкавыя інтэрфейсы ZX Spectrum, такія як , , , — гл. (перыферыя ZX Spectrum). Перыферыя з дадзенымі інтэрфейсамі працавала альбо з дапамогай стандартных каманд , альбо пад кіраваннем DOS-падобных сістэм, напрыклад .
Адной з праблем сумяшчальнасці «Байта» было тое, што на плаце ўсталяваны праграмны таймер , яго парты канфліктуюць з партамі Beta Disk Interface, што і стварае праблему далучэння кантролера. Першапачаткова супрацоўнікамі завода была распрацавана мадыфікаваная ПЗП спецыяльна для гэтага кантролера, якая была несумяшчальная са многімі праграмамі. Таму праграміст VfNG з New Group дапрацаваў гэтую прашыўку, што дазволіла вырашыць некаторыя (але не ўсе) праблемы. Тым не менш, клоны Beta Disk Interface з TR-DOS існавалі, далучаліся праз сістэмны раздым «Байта» і паспяхова выкарыстоўваліся.
Зноскі
- Завод-вытворца камп’ютара «Байт» і статыстыка выпуску
Спасылкі
- [1] (руск.) — Камп’ютар «Байт».
- [2] Архівавана 20 чэрвеня 2008. — працаздольныя вобразы гульняў і праграм (2 касеты) у фармаце TZX, якія ішлі ў камплекце з «БАЙТ»-ам.
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
U getaj staronki nyama praveranyh versij hutchej za ysyo yae yakasc ne acenvalasya na adpavednasc standartam U panyaccya yosc i inshyya znachenni gl Byte PEVM Bajt madyfikacyya Bajt i Bajt 01 8 razradny hatni kamp yutar klon kamp yutara ZX Spectrum Bajt kamp yutar Typ Hatni kamp yutarVypushchany 1990 1989 Vypuskaysya pa 1995 1996 Pracesar Zilog Z80A Pamyac 48 KB Bajt 128 KB Bajt 01 RAM 16 KBAS Bajt 01 s KVU vonkavyya interfejsy Vyrablyaysya z 1989 1990 goda Bresckim elektramehanichnym zavodam BEMZ yaki yvahodziy u Bresckae vytvorchae ab yadnanne srodkay vylichalnaj tehniki BVA SVT Kamp yutar byy dapracavany y paraynanni z ZX Spectrum mey alternatyynuyu peryferyyu ZX Spectrum saveckaj vytvorchasci byy papulyarny i velmi dobra pradavaysya hoc i mey sherag nedapracovak Ab yom vytvorchasci pavyalichvaysya da 1992 goda z 1992 1993 pajshoy na spad Spad vytvorchasci byy vyklikany ab ektyynaj ekanamichnaj situacyyaj u vyniku razvalu SSSR na postsaveckaj prastory Rost vytvorchasci da 1992 goda adbyvaysya pa inercyi vytvorchyya zdolnasci ad saveckaga peryyadu byli dosyc mocnyya Usyago na BVA SVT bylo vypushchana kalya 65 tys adzinak zgodna statystycy z krynicy Pradavaysya na terytoryi SSSR paznej na terytoryi Belarusi Ukrainy Rasii U snezhni 1990 ga goda kamp yutar vypushchany y kastrychniku 1990 ga goda kashtavay 960 saveckih rublyoy u Grodne Ceny na kamp yutar u Belarusi i Ukraine y nacyyanalnyh valyutah mocna adroznivalisya i nyaspynna rasli z prychyny novyh nestabilnyh valyut Tak napryklad u pachatku 1993 goda kosht skladay 27 445 belaruskih rublyoy u kancy lipenya 1993 uzho 52 500 belaruskih rublyoy ApisannePamyac Bajt mey u zapase 48 kilabajtay aperatyynaj pamyaci i 2 peraklyuchalnyya PZP pa 16 Kb adna z ih z kirylichnym shryftam Peraklyuchenne rusifikavanaga PZP i aryginalnaga adbyvalasya nacisnutaj ci adpushchanaj knopkaj peraklyuchennya na tarcovaj paverhni knopka Sovmest Bajt dazvalyay pravodzic pashyrenne RAM da 128 KB na zneshnim kantrolery Ab yom pamyaci Bajta mozhna bylo pavyalichyc da 256 KB i navat da 1024 KB Taksama byla magchyma zamena ROM BASIC 48 na BASIC 128 Magchymasc raboty z pamyaccyu bolsh 64 KB 8 bitny pracesar ne mozha adrasavac linejnuyu pamyac bolsh 64 Kb yak pravila vyrashalisya shlyaham peraklyuchennya bankay pamyaci gl Adroznenni ad ZX Spectrum Da inshyh dadatkovyh magchymascyay akramya dadatkovaga PZP mozhna adnesci 3 kanalny tajmer u yakasci gukavoga sintezatara ubudavany dynamik Klaviyaturny dzhojscik yaki dubliravay klavishy zneshnyaga daluchalnaga dzhojscika Pashyranaya klaviyatura dadatkovyya klavishy y paraynanni z ZX Spectrum nagadvala klaviyaturu IBM PC mela nanesenuyu na klavishy kirylicu SECAM kodar dlya daluchennya da saveckih televizaray U Bajta byla dobraya kamplektacyya i dakumentacyya u kamplekce Bajta byli 2 shnury 2 kasety ci dyskety u zalezhnasci ad madyfikacyi Bajt ci Bajt 01 mnostva Dapamozhnikay pa ekspluatacyi dlya Bajt 01 dlya Bajt vyjshla kniga z apisannem pad nazvaj Znakomtes kompyuter Bajt Gety dapamozhnik zmyashchay akramya standartnaga apisannya poynae apisanne ybudavanaga Bejsika z prykladami vykarystannya u tym liku vykarystannya ybudavanaga sintezatara sapracesara KR580VI53 apisanne razmerkavannya pamyaci Bajta z detalyovym apisannem sistemnyh zmennyh apisanne sistemy kamand Z80 asembler Z80 Adroznenni madyfikacyi Bajt 01 ad Bajta Bajt 01 razlichany na rabotu z kantroleram zneshnih prylad zamest magnitafona y Bajta adpavedna u kamplekce KZP adaptar spaluchennya z KZP dyskety Ab yom AZP stay skladac 128 KB ale vykarystoyvac yago tak yak na 128 h ZX Spectrum nemagchyma u Bajt 01 inshy pryncyp arganizacyi pashyranaj pamyaci Dlya kiravannya pamyaccyu y Bajt 01 isnue registr kanfiguracyi aparatna zmeshchany y adaptary Bajt 01A Sumyashchalnasc U paraynanni z kamp yutaram Bajt plata y Bajt 01 perakampanavana Vydaleny PZP RT5 i RT7 yakiya adkazvali za rezhym sumyashchalnasci y Bajt Klaviyatura ne zmyanilasya Usyo AZP vykanana na KR565RU5 abedzve linejki Knopka Sovmest stala Otkl zvuka Pry yklyuchenni kamp yutar ne adrazu vyhodzic u Bejsik a sprabue zagruzic aperacyjnuyu sistemu z dyskety Kali patrebny Bejsik to padchas skidvannya treba trymac adnachasova nacisnutymi klavishy YVA Z chago vynikae shto ybudavany test pamyaci yaki byy u Bajt vykinuty z PZP Taksama z getaga vynikae shto Bajt 01 mozhna vykarystoyvac yak zvychajny Spektrum bez daluchennya KZP Dlya raboty y z yaviysya novy grafichny rezhym 512 192 Peraklyuchennem grafichnyh rezhymay zajmaecca port kiravannya ekranam Razdymy TV RGB dlya daluchennya RGB manitora MF dlya daluchennya kasetnaga magnitafona Sist dlya padklyuchennya vonkavyh interfejsay Standartna Bajt dazvalyay daluchac yak saveckuyu peryferyyu dlya Bajt tak i Spectrum peryferyyu KZP specyyalna raspracavany dlya Bajta i zmyashchae nekalki NGMD i NCMD pryntar napryklad MS6313 ci FX800 daluchalisya nepasredna da KZP ci Pitanie Dzhojstik dlya daluchennya zneshnyaga dzhojstyka Vonkavyya nosbity Typovaj pryladaj dlya zlichvannya i zapisu pragram byy bytavy kasetny magnitafon Nosbitam infarmacyi sluzhyla klasichnaya magnitafonnaya kaseta typu MK 60 yakaya dazvalyala zahoyvac da 500 KBajt infarmacyi Pracyaglasc zagruzki pragram syarednyaga ab yomu skladala y syarednim 2 3 hviliny Dlya raboty z NGMD i NCMD uzhyvalisya nastupnyya shtatnyya magchymasci KZP zavadskaya raspracoyka specyyalna dlya Bajt 01 Adpavedna vypuskalisya y bolsh poznih madyfikacyyah Byy padobny da suchasnaga Midi Tower korpusu z nekalkimi NGMD i NCMD i daluchaysya praz razdym Sist admyslovym adaptaram dlya spaluchennya madyfikacyi Bajt 01 z KZP Zneshne kambinacyya Bajt z KZP mela padabenstva hutchej z suchasnymi IBM PC chym sa Spectrum KZP dazvalyay daluchac NGMD NCMD paralelny i paslyadoyny party lakalnuyu setku Byy pryznachany dlya raboty y AS Peryferyya ZX Spectrum padklyuchalasya praz rodnyya vonkavyya interfejsy ZX Spectrum takiya yak gl peryferyya ZX Spectrum Peryferyya z dadzenymi interfejsami pracavala albo z dapamogaj standartnyh kamand albo pad kiravannem DOS padobnyh sistem napryklad Adnoj z prablem sumyashchalnasci Bajta bylo toe shto na place ystalyavany pragramny tajmer yago party kanfliktuyuc z partami Beta Disk Interface shto i stvarae prablemu daluchennya kantrolera Pershapachatkova supracoynikami zavoda byla raspracavana madyfikavanaya PZP specyyalna dlya getaga kantrolera yakaya byla nesumyashchalnaya sa mnogimi pragramami Tamu pragramist VfNG z New Group dapracavay getuyu prashyyku shto dazvolila vyrashyc nekatoryya ale ne yse prablemy Tym ne mensh klony Beta Disk Interface z TR DOS isnavali daluchalisya praz sistemny razdym Bajta i paspyahova vykarystoyvalisya ZnoskiZavod vytvorca kamp yutara Bajt i statystyka vypuskuSpasylki 1 rusk Kamp yutar Bajt 2 Arhivavana 20 chervenya 2008 pracazdolnyya vobrazy gulnyay i pragram 2 kasety u farmace TZX yakiya ishli y kamplekce z BAJT am