Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Свярдлоўская вобласць (руск.: Свердло́вская о́бласть) — суб’ект Расійскай Федэрацыі, з’яўляецца другім па колькасці гарадоў у Расіі (пасля Маскоўскай вобласці). Уваходзіць у склад Уральскай федэральнай акругі. Адміністрацыйны цэнтр — горад Екацярынбург.
| Свярдлоўская вобласць | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Краіна | |||||
| Уваходзіць у |
| ||||
| Адміністрацыйны цэнтр |
| ||||
| Дата ўтварэння | 17 студзеня 1934 | ||||
| Кіраўнік | Яўген Уладзіміравіч Куйвашаў[d] | ||||
| Насельніцтва |
| ||||
| Плошча |
| ||||
 | |||||
| Часавы пояс | YEKT і Азія/Екацярынбург[d] | ||||
| Код ISO 3166-2 | RU-SVE | ||||
| Код аўтам. нумароў | 66, 96 і 196 | ||||
| Афіцыйны сайт (руск.) | |||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||
На захадзе вобласць мяжуе з Пермскім краем, на поўначы з Рэспублікай Комі, на паўночным усходзе з Ханты-Мансійскай аўтаномнай акругай, на ўсходзе з Цюменскай вобласцю, на паўднёвым усходзе з Курганскай, на поўдні з Чалябінскай вобласцю, а на паўднёвым захадзе з Башкартастанам.
У Расійскай імперыі тэрыторыя сучаснай вобласці ўваходзіла ў склад , , а затым Пермскай губерні. Гістарычна вобласці папярэднічала , якая існавала ў 1919—1923 гадах. Свярдлоўская вобласць была ўтворана ў складзе РСФСР 17 студзеня 1934 года пры падзеле , у цяперашніх межах вобласць існуе з 1938 года пасля вылучэння з яе складу Пермскай вобласці.
Насельніцтва 4399,7 тыс. чалавек (2007), з якіх у гарадах пражываюць 83 %. Нацыянальны склад: рускія 89,2 %, татары 3,7 %, украінцы 1,2 %.
Падзяляецца на 30 раёнаў. Найбуйнейшыя гарады: Екацярынбург, Ніжні Тагіл, Каменск-Уральскі, Першаўральск.
Геаграфія
Вобласць размешчана пераважна на ўсходніх схілах Сярэдняга і часткай Паўночнага Урала і на прылеглых тэрыторыях Заходне-Сібірскай раўніны (Заўралле); на паўднёвым захадзе заходзіць на заходнія схілы Сярэдняга Урала. Каля 1/4 плошчы вобласці занята горнымі хрыбтамі Урала. На Паўночным Урале найбольш высокія вяршыні вобласці — Канжакоўскі Камень (1569 м), Дзенежкін Камень (1492 м); Сярэдні Урал моцна згладжаны, больш узвышаюцца заходнія перадгор’і (сярэдняя вышыня 300—500 м); на ўсходзе размяшчаецца ўзгорыстая мерыдыянальная паласа Заўральскага пенеплену (сярэдняя вышыня 200—300 м). На паўднёвым захадзе невялікую плошчу займаюць уваліста-ўзгорыстае і слаба ўзгорыстае Перадуралле (сярэдняя вышыня 250—300 м), часткі Уфімскага плато і Сылвінскага кражу. Да 1/3 тэрыторыі Свярдлоўскай вобласуці на паўночным усходзе і ўсходзе складаюць плоскія ўчасткі Заходне-Сібірскай раўніны (сярэдняя вышыня 100—200 м і менш). Свярдлоўская вобласць — адна з самых багатых карыснымі выкапнямі частак Урала (жалезныя і медныя руды, вугаль, азбест, тальк, мармур, золата, плаціна, каштоўныя і вырабныя камяні). Клімат кантынентальны. Зіма халодная, працяглая. Сярэдняя тэмпература студзеня на раўнінах Заўралля ад −20 ° С на поўначы да −17 °C на паўднёвым усходзе і −15 °C на поўдні. Лета умерана цёплае; на паўднёвым усходзе — спякота. Сярэдняя тэмпература ліпеня 16 °C на поўначы і 19 °C на паўднёвым усходзе. Працягласць вегетацыйнага перыяду да 130 сут. Ападкаў на раўнінах Заўралля ад 500 на поўначы да 350—400 мм у год на паўднёвым усходзе, больш ападкаў на паўднёвым захадзе і ў гарах (да 500—600 мм і больш). Галоўныя рэкі — Таўда з Пелымам, Сосьвай і Лозьвай, Тура з Ніцай і Пышмой, Ісець (на ўсходзе), Чусавая і Уфа (на паўднвым захадзе). Большая частка Свярдлоўскай вобласці ляжыць у лясной зоне; на паўднёвым усходзе і месцамі на паўднёвым захадзе — лесастэп. У гарах (асабліва на поўначы) — вышынная пояснасць.
Падзолістыя глебы займаюць 36,7 % плошчы, падзоліста- і тарфяна-балотныя і забалочаныя глебы — 18,2 %, дзярнова-падзолістыя — 14,8 %, шэрыя лясныя і дзярнова-лугавыя — 12,9 %, чарназёмныя і лугава-чарназём (на паўднёвым усходзе і паўднёвым захадзе) — 11,3 %. Пакрыта лесам 61 % тэрыторыі, у тым ліку хваёвым — 2/3. Запасы драўніны ў лясах дзяржлесфонду 1,4 млрд м³ (з іх хвоі і елкі — 0,9 млрд м³). Значныя тарфяныя адклады з запасамі 3,6 млрд т паветрана-сухога торфу. Пераважае тыпова тайговая фаўна; з прамысловых — вавёркі, куніца, заяц-бяляк, лісіца, лось, рэакліматызаваны собаль; з птушак водзяцца глушэц, рабчык, белая курапатка, цецярук, качкі.
Вядомыя асобы
- Аляксандр Канстанцінавіч Шомін (1906—1944) — Герой Савецкага Саюза
Зноскі
- АКТМУ Праверана 13 сакавіка 2015.
- https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/europe
Спасылкі
 | Свярдлоўская вобласць на Вікісховішчы |
|---|
- Афіцыйны сайт
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Svyardloyskaya voblasc rusk Sverdlo vskaya o blast sub ekt Rasijskaj Federacyi z yaylyaecca drugim pa kolkasci garadoy u Rasii paslya Maskoyskaj voblasci Uvahodzic u sklad Uralskaj federalnaj akrugi Administracyjny centr gorad Ekacyarynburg Svyardloyskaya voblascGerb d ScyagKraina RasiyaUvahodzic u Rasiya 1991 Administracyjny centr EkacyarynburgData ytvarennya 17 studzenya 1934Kiraynik Yaygen Uladzimiravich Kujvashay d Naselnictva 4 239 311 chal 1 studzenya 2023 Ploshcha 194 307 km Chasavy poyas YEKT i Aziya Ekacyarynburg d Kod ISO 3166 2 RU SVEKod aytam numaroy 66 96 i 196Aficyjny sajt rusk Medyyafajly na Vikishovishchy Na zahadze voblasc myazhue z Permskim kraem na poynachy z Respublikaj Komi na paynochnym ushodze z Hanty Mansijskaj aytanomnaj akrugaj na yshodze z Cyumenskaj voblascyu na paydnyovym ushodze z Kurganskaj na poydni z Chalyabinskaj voblascyu a na paydnyovym zahadze z Bashkartastanam U Rasijskaj imperyi terytoryya suchasnaj voblasci yvahodzila y sklad a zatym Permskaj guberni Gistarychna voblasci papyarednichala yakaya isnavala y 1919 1923 gadah Svyardloyskaya voblasc byla ytvorana y skladze RSFSR 17 studzenya 1934 goda pry padzele u cyaperashnih mezhah voblasc isnue z 1938 goda paslya vyluchennya z yae skladu Permskaj voblasci Naselnictva 4399 7 tys chalavek 2007 z yakih u garadah prazhyvayuc 83 Nacyyanalny sklad ruskiya 89 2 tatary 3 7 ukraincy 1 2 Padzyalyaecca na 30 rayonay Najbujnejshyya garady Ekacyarynburg Nizhni Tagil Kamensk Uralski Pershayralsk GeagrafiyaVoblasc razmeshchana peravazhna na yshodnih shilah Syarednyaga i chastkaj Paynochnaga Urala i na pryleglyh terytoryyah Zahodne Sibirskaj rayniny Zayralle na paydnyovym zahadze zahodzic na zahodniya shily Syarednyaga Urala Kalya 1 4 ploshchy voblasci zanyata gornymi hrybtami Urala Na Paynochnym Urale najbolsh vysokiya vyarshyni voblasci Kanzhakoyski Kamen 1569 m Dzenezhkin Kamen 1492 m Syaredni Ural mocna zgladzhany bolsh uzvyshayucca zahodniya peradgor i syarednyaya vyshynya 300 500 m na yshodze razmyashchaecca yzgorystaya merydyyanalnaya palasa Zayralskaga peneplenu syarednyaya vyshynya 200 300 m Na paydnyovym zahadze nevyalikuyu ploshchu zajmayuc uvalista yzgorystae i slaba yzgorystae Peraduralle syarednyaya vyshynya 250 300 m chastki Ufimskaga plato i Sylvinskaga krazhu Da 1 3 terytoryi Svyardloyskaj voblasuci na paynochnym ushodze i yshodze skladayuc ploskiya ychastki Zahodne Sibirskaj rayniny syarednyaya vyshynya 100 200 m i mensh Svyardloyskaya voblasc adna z samyh bagatyh karysnymi vykapnyami chastak Urala zhaleznyya i mednyya rudy vugal azbest talk marmur zolata placina kashtoynyya i vyrabnyya kamyani Klimat kantynentalny Zima halodnaya pracyaglaya Syarednyaya temperatura studzenya na rayninah Zayrallya ad 20 S na poynachy da 17 C na paydnyovym ushodze i 15 C na poydni Leta umerana cyoplae na paydnyovym ushodze spyakota Syarednyaya temperatura lipenya 16 C na poynachy i 19 C na paydnyovym ushodze Pracyaglasc vegetacyjnaga peryyadu da 130 sut Apadkay na rayninah Zayrallya ad 500 na poynachy da 350 400 mm u god na paydnyovym ushodze bolsh apadkay na paydnyovym zahadze i y garah da 500 600 mm i bolsh Galoynyya reki Tayda z Pelymam Sosvaj i Lozvaj Tura z Nicaj i Pyshmoj Isec na yshodze Chusavaya i Ufa na paydnvym zahadze Bolshaya chastka Svyardloyskaj voblasci lyazhyc u lyasnoj zone na paydnyovym ushodze i mescami na paydnyovym zahadze lesastep U garah asabliva na poynachy vyshynnaya poyasnasc Padzolistyya gleby zajmayuc 36 7 ploshchy padzolista i tarfyana balotnyya i zabalochanyya gleby 18 2 dzyarnova padzolistyya 14 8 sheryya lyasnyya i dzyarnova lugavyya 12 9 charnazyomnyya i lugava charnazyom na paydnyovym ushodze i paydnyovym zahadze 11 3 Pakryta lesam 61 terytoryi u tym liku hvayovym 2 3 Zapasy drayniny y lyasah dzyarzhlesfondu 1 4 mlrd m z ih hvoi i elki 0 9 mlrd m Znachnyya tarfyanyya adklady z zapasami 3 6 mlrd t pavetrana suhoga torfu Peravazhae typova tajgovaya fayna z pramyslovyh vavyorki kunica zayac byalyak lisica los reaklimatyzavany sobal z ptushak vodzyacca glushec rabchyk belaya kurapatka cecyaruk kachki Vyadomyya asobyAlyaksandr Kanstancinavich Shomin 1906 1944 Geroj Saveckaga SayuzaZnoskiAKTMU Praverana 13 sakavika 2015 lt a href https wikidata org wiki Track Q4330203 gt lt a gt https data iana org time zones tzdb 2021e europeSpasylkiSvyardloyskaya voblasc na VikishovishchyAficyjny sajt