Свабодныя праграмы, Свабоднае праграмнае забеспячэнне (англ.: free software або libre software) — паводле азначэння Фонду свабоднага праграмнага забеспячэння, гэта праграмнае забеспячэнне, якое можна выкарыстоўваць, капіраваць, вывучаць, змяняць і распаўсюджваць без абмежаванняў.
Свабодныя праграмы | |
---|---|
Мастацкі кірунак | рух за свабодныя праграмы[d] |
Процілегла | прапрыетарнае праграмнае забеспячэнне[d] |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Цэнтральнае месца ў канцэпцыі свабодных праграм займае свабода зыходнага кода. Права вывучаць і змяняць камп’ютарную праграму прадугледжвае, што зыходны код будзе даступны карыстальнікам гэтай праграмы. Такім чынам, свабодныя праграмы маюць адкрыты зыходны код, у адрозненне ад прапрыетарных праграм, якія маюць закрыты зыходны код.
Звычайна свабодныя праграмы распаўсюджваюцца згодна з умовамі свабоднай ліцэнзіі, напрыклад ліцэнзій GPL ці MIT.
Тэрмін «свабоднае праграмнае забеспячэнне» цесна звязаны з імем Рычарда Столмана, які ў 1983 годзе ўзначаліў рух за свабоднае праграмнае забеспячэнне і запусціў праект GNU для стварэння свабодных праграм. Трэба адзначыць, што сам тэрмін выкарыстоўваўся значна раней, у тым ліку ў сувязі з выпускам BSD.
Тэрміналогія
Свабодныя праграмы трэба адрозніваць ад іншых відаў праграм, такіх як:
- прапрыетарныя праграмы (англ.: proprietary software), напрыклад Microsoft Office, Adobe Photoshop, Facebook. Карыстальнікі гэтых праграм не могуць вывучаць, змяняць ці распаўсюджваць іх зыходны код. Часцей за ўсё прапрыетарныя праграмы платныя — аднаразова ці па падпісцы — і вымагаюць згоды з карыстальніцкім пагадненнем
- бясплатныя праграмы (англ.: freeware або gratis) — від прапрыетарных праграм, якія не патрабуюць аплаты, аднак усё адно абароненыя ліцэнзіяй ад капіравання, вывучэння ці змены зыходнага кода. Напрыклад, Skype або (для некамерцыйнага выкарыстання).
- праграмы з адкрытым зыходным кодам (англ.: open source software) — у пераважнай большасці сітуацый гэты тэрмін разумеюць у тым жа сэнсе, што і свабодныя праграмы, аднак некаторыя арганізацыі прапануюць праграмы з доступам да прагляду зыходнага коду без права яго змянення ці далейшага распаўсюджвання. У англамоўнай культуры для такіх сітуацый выкарыстоўваюць тэрмін «праграмы з доступам да зыходнага коду» (англ.: source-available). Распрацоўшчыкі выкарыстоўваюць назву «свабодныя праграмы з адкрытым зыходным кодам» (англ.: free and open-source software, FOSS), каб падкрэсліць, што код праграмы ліцэнзаваны для выкарыстання, капіравання, змянення і распаўсюду без аніякіх абмежаванняў.
Гл. таксама
- GNU Free Documentation License
- (Linux Vacation / Eastern Europe)
Зноскі
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Svabodnyya pragramy Svabodnae pragramnae zabespyachenne angl free software abo libre software pavodle aznachennya Fondu svabodnaga pragramnaga zabespyachennya geta pragramnae zabespyachenne yakoe mozhna vykarystoyvac kapiravac vyvuchac zmyanyac i raspaysyudzhvac bez abmezhavannyay Svabodnyya pragramyMastacki kirunakruh za svabodnyya pragramy d Procileglaprapryetarnae pragramnae zabespyachenne d Medyyafajly na Vikishovishchy Centralnae mesca y kancepcyi svabodnyh pragram zajmae svaboda zyhodnaga koda Prava vyvuchac i zmyanyac kamp yutarnuyu pragramu pradugledzhvae shto zyhodny kod budze dastupny karystalnikam getaj pragramy Takim chynam svabodnyya pragramy mayuc adkryty zyhodny kod u adroznenne ad prapryetarnyh pragram yakiya mayuc zakryty zyhodny kod Zvychajna svabodnyya pragramy raspaysyudzhvayucca zgodna z umovami svabodnaj licenzii napryklad licenzij GPL ci MIT Termin svabodnae pragramnae zabespyachenne cesna zvyazany z imem Rycharda Stolmana yaki y 1983 godze yznachaliy ruh za svabodnae pragramnae zabespyachenne i zapusciy praekt GNU dlya stvarennya svabodnyh pragram Treba adznachyc shto sam termin vykarystoyvaysya znachna ranej u tym liku y suvyazi z vypuskam BSD TerminalogiyaSvabodnyya pragramy treba adroznivac ad inshyh viday pragram takih yak prapryetarnyya pragramy angl proprietary software napryklad Microsoft Office Adobe Photoshop Facebook Karystalniki getyh pragram ne moguc vyvuchac zmyanyac ci raspaysyudzhvac ih zyhodny kod Chascej za ysyo prapryetarnyya pragramy platnyya adnarazova ci pa padpiscy i vymagayuc zgody z karystalnickim pagadnennem byasplatnyya pragramy angl freeware abo gratis vid prapryetarnyh pragram yakiya ne patrabuyuc aplaty adnak usyo adno abaronenyya licenziyaj ad kapiravannya vyvuchennya ci zmeny zyhodnaga koda Napryklad Skype abo dlya nekamercyjnaga vykarystannya pragramy z adkrytym zyhodnym kodam angl open source software u peravazhnaj bolshasci situacyj gety termin razumeyuc u tym zha sense shto i svabodnyya pragramy adnak nekatoryya arganizacyi prapanuyuc pragramy z dostupam da praglyadu zyhodnaga kodu bez prava yago zmyanennya ci dalejshaga raspaysyudzhvannya U anglamoynaj kultury dlya takih situacyj vykarystoyvayuc termin pragramy z dostupam da zyhodnaga kodu angl source available Raspracoyshchyki vykarystoyvayuc nazvu svabodnyya pragramy z adkrytym zyhodnym kodam angl free and open source software FOSS kab padkreslic shto kod pragramy licenzavany dlya vykarystannya kapiravannya zmyanennya i raspaysyudu bez aniyakih abmezhavannyay Gl taksamaGNU Free Documentation License Linux Vacation Eastern EuropeZnoski