Поль Дзірак

Поль Адрыен Марыс Дыра́к (фр.: Paul Adrien Maurice Dirac; 8 жніўня 1902, Брысталь, Вялікабрытанія, памёр 20 кастрычніка 1984, Фларыда, ЗША) — брытанскі фізік-тэарэтык, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (1933 разам з Эрвінам Шродзінгерам), за адкрыццё новых аспектаў тэорыі атамаў і іх застасаванне.

Поль Адрыен Марыс Дзірак
Paul Adrien Maurice Dirac
Дата нараджэння	8 жніўня 1902(1902-08-08)^[…]
Месца нараджэння	Брысталь, Avon^[d], Паўднёва-Заходняя Англія^[d], Англія, Злучанае каралеўства Вялікабрытаніі і Ірландыі^[…]
Дата смерці	20 кастрычніка 1984(1984-10-20)^[…](82 гады)
Месца смерці	Талахасі, акруга Леан^[d], Фларыда, ЗША
Месца пахавання	Roselawn Cemetery^[d]
Грамадзянства	Вялікабрытанія
Бацька	Charles Dirac^[d]
Жонка	Margit Dirac^[d]
Род дзейнасці	матэматык, фізік-тэарэтык, прафесар, фізік, навуковец, навуковы работнік, выхавацель, настаўнік, інжынер
Навуковая сфера	тэарэтычная фізіка, матэматыка, квантавая механіка і КЭД
Месца працы	Універсітэт Фларыды Універсітэт штата Фларыда Кембрыджскі ўніверсітэт каледж Святога Джона^[d]
Навуковая ступень	доктар філасофіі
Альма-матар	Брыстальскі ўніверсітэт (1923) Кембрыджскі ўніверсітэт (1926) Cotham School^[d]
Навуковы кіраўнік	Ральф Фаўлер^[d]
Вядомыя вучні	Роберт Опенгеймер і Paul Weiss^[d]
Вядомы як	адзін з заснавальнікаў квантавай механікі і квантавай тэорыі поля
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Леапальдзіна Папская акадэмія навук Акадэмія навук СССР^[d] Нацыянальная акадэмія дэі Лінчэі Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Амерыканскае фізічнае таварыства Нацыянальная акадэмія навук ЗША Турынская акадэмія навук^[d] Indian Academy of Sciences^[d] Chinese Physical Society^[d] Ірландская каралеўская акадэмія^[d] Эдынбургскае каралеўскае таварыства Інстытут Францыі^[d] Sciences Academy of Lisbon^[d] Дацкая каралеўская акадэмія навук^[d] Французская акадэмія навук
Узнагароды	член Лонданскага каралеўскага таварыства^[d] (1930) Каралеўскі медаль^[d] (1939) медаль імя Макса Планка^[d] (1952) медаль Гельмгольца^[d] (1964) прэмія памяці Роберта Опенгеймера^[d] (1969) Бэйкераўская лекцыя^[d] (1941) межаль Бейкера Каралеўскага таварыства^[d] doctor honoris causa from the University of Paris^[d] (1946)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Жыццё і кар’ера

Поль Дырак нарадзіўся і рос у Бішапстане, раёне Брысталя. Яго бацька, Чарлз Дырак, быў эмігрантам з Сант-Морыца, Швейцарыя. Яго маці была з Корнуала, нарадзілася ў сям’і марака. У Поля быў старэйшы брат Фелікс (фр.: Félix), які скончыў жыццё самагубствам у 1925 годзе, а таксама была сястра Біятрыс (фр.: Béatrice). Яго маладыя гады ў сям’і былі не вельмі шчаслівыя, яго бацька адрозніваўся строгасцю і аўтарытарнай натурай. Першую адукацыю атрымаў у Бішапскай пачатковай школе (англ.: Bishop Road Primary School), потым працягнуў вучобу ў (англ.: Merchant Venturers' Technical College) дзе яго бацька працаваў настаўнікам французскай мовы. Гэтая школа была пры Брыстальскім універсітэце, у якім вельмі вялікае значэнне надавалі навуковым дысцыплінам.

Унёсак у навуку

Адзін з творцаў квантавай механікі і квантавай электрадынамікі. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (1933 разам з Эрвінам Шродзінгерам), за вялізны ўклад у развіццё квантавай механікі.

Зноскі

1. MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>
2. Kojevnikov A. P.A.M. Dirac // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
3. Дирак Поль Адриен Морис // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
4. P.A.M.Dirac Biography // біяграфія Праверана 22 ліпеня 2018.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27801"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36279"></a>
5. www.accademiadellescienze.it Праверана 1 снежня 2020.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107212659"></a>
6. Find a Grave — 1996.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>
7. LIBRIS — 2012. Праверана 24 жніўня 2018.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1798125"></a>
8. Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17565097"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5145336"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q34217"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595"></a>
9. Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>
10. https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsbm.1986.0006 — С. 160.
11. MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>
12. P.A.M.Dirac Biography // Biography: Historical & Celebrity Profiles Праверана 22 ліпеня 2018.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q28025983"></a>
13. https://www.leopoldina.org/mitglieder/mitgliederverzeichnis/mitglieder/member/Member/show/paul-dirac/
14. www.pas.va
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q106982426"></a>
15. NNDB — 2002.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513"></a>

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Поль Дзірак
• Paul Adrien Maurice Dirac: Genealogy (англ.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 19 жніўня 2011. Праверана 29 снежня 2009.
• Інфармацыя з сайта Нобелеўскага камітэта (англ.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 5 жніўня 2011. Праверана 29 снежня 2009.
• J.J. O'Connor, E.F. Robertson.. Dirac biography (англ.)(недаступная спасылка). MacTutor History of Mathematics archive. Архівавана з першакрыніцы 6 лістапада 2010. Праверана 29 снежня 2009.
• Профіль П. А. М. Дзірака на афіцыйным сайце РАН