Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Міхаіл Аляксандравіч Ельяшэвіч (21 жніўня 1908, Мюнхен — 4 студзеня 1996) — беларускі фізік. Акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (1956), доктар фізіка-матэматычных навук (1945), прафесар (1948). Заслужаны дзеяч навукі БССР (1978).
| Міхаіл Аляксандравіч Ельяшэвіч | |
|---|---|
| Дата нараджэння | 8 (21) жніўня 1908 ці 21 жніўня 1908 |
| Месца нараджэння |
|
| Дата смерці | 4 студзеня 1996 (87 гадоў) ці 1996 |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання |
|
| Грамадзянства | |
| Бацька | Аляксандр Барысавіч Ельяшэвіч[d] |
| Маці | Кацярына Міхайлаўна Філіпчанка[d] |
| Род дзейнасці | фізік |
| Навуковая сфера | оптыка |
| Месца працы |
|
| Навуковая ступень | доктар фізіка-матэматычных навук |
| Навуковае званне |
|
| Альма-матар |
|
| Навуковы кіраўнік | Alexander Nikolaievich Terenin[d], Yakov Frenkel[d] і Уладзімір Аляксандравіч Фок |
| Вядомыя вучні | Леанід Іванавіч Кісялеўскі |
| Прэміі |   |
| Узнагароды |     |
Біяграфія
Паходжанне
Нарадзіўся 21 жніўня 1908 года ў Мюнхене ў сям’і студэнтаў з Расійскай імперыі, якія навучаліся ў Германіі. Яго бацькам было ўсяго па дваццаць гадоў. Бацька — — быў сынам выхадца з Навагрудка, пасля вучобы ў Германіі стаў вядомым эканамістам, выкладаў у Ленінградзе, кіраваў кафедрай. Дзед па бацьку выхоўваўся ў традыцыйнай яўрэйскай сям’і, паехаў вучыцца ў Маскву, дзе скончыў , стаў ваенным урачом, даслужыўся ў Іркуцку да маёра (вышэйшы чын, даступны ў той час нехрысціянам), быў узнагароджаны ордэнамі Св. Ганны, Св. Уладзіміра, Св. Станіслава. З чатырох яго сыноў трое — , і Аляксандр — сталі прафесарамі.
Маці Кацярына Міхайлаўна Філіпчанка. Бабка па матчынай лініі мела ў дзявоцтве прозвішча Кісцякоўская і даводзілася стрыечанай пляменніцай паэту Андрэю Беламу (сапр. Барыс Бугаеў), сыну расійскага матэматыка і філосафа (1837—1903).
Стрыечным дзядзькам Міхаіла Ельяшэвіча быў (1882—1930), заснавальнік кафедры генетыкі Ленінградскага ўніверсітэта.
Меў сястру (1923—2013), якая стала мастацтвазнаўцам.
Вучоба і кар’ера
Скончыў Ленінградскі ўніверсітэт (1930). У 1930—1935 і 1954—1956 гг. працаваў і АН СССР, у 1935—1949 гг. ў (адначасова вёў педагагічную работу ў ВНУ Ленінграда). У 1946—1951 гг. загадчык кафедры , у 1952—1954 гг. прафесар . У 1956—1968 гг. загадчык лабараторыі Інстытута фізікі АН БССР (адначасова з 1957 г. прафесар Белдзяржуніверсітэта). У 1968—1977 гг. загадчык кафедры атамнай і малекулярнай фізікі Белдзяржуніверсітэта (адначасова загадчык лабараторыі нераўнаважных працэсаў Інстытута фізікі АН БССР). У 1977—1983 гг. прафесар Белдзяржуніверсітэта. З 1983 г. старшы навуковы супрацоўнік-кансультант НДІ прыкладных фізічных праблем Белдзяржуніверсітэта. З 1990 г. галоўны навуковы супрацоўнік Акадэмічнага навуковага комплексу «Інстытут цепла-і масаабмену імя А. В. Лыкава». З 1995 г. саветнік пры дырэкцыі . Дэпутат Вярхоўнага Савета БССР у 1967—1971 гг.
Памёр 4 студзеня 1996 года. Пахаваны на Усходніх могілках Мінска.
Навуковая дзейнасць
Работы па спектраскапіі, фізіцы плазмы, квантавай фізіцы, гісторыі навукі. Распрацаваў асновы тэорыі ваганняў і вагальных спектраў мнагаатамных малекул. Выканаў шэраг даследаванняў па атамнай спектраскапіі, спектраскапіі рэдказямельных злучэнняў і нізкатэмпературнай плазмы.
Узнагароды
- Ленінская прэмія (1966) за навуковыя працы ў галіне фізічных навук.
- 1949 і 1950 за выкананне навуковых даследаванняў і двухтомную манаграфію «Ваганні малекул» (разам з Б. І. Сцяпанавым і , 1949).
- Дзяржаўная прэмія Рэспублікі Беларусь у галіне навукі і тэхнікі (1992, у аўтарскім калектыве) за цыкл работ па фізіцы плазмадынамічных працэсаў пры лазерна-плазменным уздзеянні на металы і кампазіцыйныя матэрыялы.
- ордэн Леніна (1949),
- ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга (1968),
- ордэн «Знак Пашаны» (1956)
Сям’я
У лютым 1935 года лядовай дарожцы катка пазнаёміўся з 19-гадовай машыністкай завода «» Марый Георгіеўнай Еўграфавай. Яна была сіратой, на ўтрыманні ў яе былі дзве малодшыя сястры і брат. Нягледзячы на гэта ўжо ў маі таго ж года яны ажаніліся. У шлюбе нарадзілася дачка Наталля і сын Аляксей.
Сын стаў фізікам-тэарэтыкам, у 1990-я гады таксама ўзначальваў недзяржаўны Інстытут біялогіі і псіхалогіі чалавека ў Санкт-Пецярбургу.
Асноўныя працы
- Спектры редких земель. М.: Гостехиздат, 1953.
- Колебания молекул. 2 изд. М.: Наука, 1972 (в соавт.).
- Атомная и молекулярная спектроскопия. 2 изд. М.: Эдиториал УРСС, 2001
Зноскі
- Library of Congress Authorities — Library of Congress. Праверана 16 жніўня 2024.
- Академик М. А. Ельяшевич : Воспоминания учеников и современников, избранные статьи (К 100-летию со дня рождения) / редкол. : С. Я. Килин (гл. ред) [и др.. — Минск : Голиафы, 2008. — 206 с., илл. — 35. ISBN 978-985-6906-12-4]
Літаратура
- Ельяшэвіч Міхаіл Аляксандравіч // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 302. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
Спасылкі
- Міхаіл Аляксандравіч Ельяшэвіч у базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)
- Ельяшэвіч Міхаіл Аляксандравіч на сайце анлайн-энцыклапедыі «Беларусь у асобах і падзеях»
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Mihail Alyaksandravich Elyashevich 21 zhniynya 1908 Myunhen 4 studzenya 1996 belaruski fizik Akademik Nacyyanalnaj akademii navuk Belarusi 1956 doktar fizika matematychnyh navuk 1945 prafesar 1948 Zasluzhany dzeyach navuki BSSR 1978 Mihail Alyaksandravich ElyashevichData naradzhennya 8 21 zhniynya 1908 ci 21 zhniynya 1908 1908 08 21 Mesca naradzhennya Myunhen Verhnyaya Bavaryya Karaleystva Bavaryya Germanski rejhData smerci 4 studzenya 1996 1996 01 04 87 gadoy ci 1996Mesca smerci Minsk BelarusMesca pahavannya Ushodniya mogilkiGramadzyanstva SSSR BelarusBacka Alyaksandr Barysavich Elyashevich d Maci Kacyaryna Mihajlayna Filipchanka d Rod dzejnasci fizikNavukovaya sfera optykaMesca pracy Instytut himichnaj fiziki imya M M Syamyonava RANDzyarzhayny aptychny instytut d Sankt Pecyarburgski nacyyanalny dasledchy yniversitet infarmacyjnyh tehnalogij mehaniki i optykiRasijski dzyarzhayny pedagagichny yniversitet imya A I GercenaInstytut fiziki imya B I Scyapanava NAN BelarusiBDUInstytut cepla i masaabmenu imya A V LykavaNavukovaya stupen doktar fizika matematychnyh navukNavukovae zvanne prafesarakademik Akademii navuk Belaruskaj SSRAlma matar fizika matematychny fakultet Sankt Pecyarburgskaga yniversiteta d Navukovy kiraynik Alexander Nikolaievich Terenin d Yakov Frenkel d i Uladzimir Alyaksandravich FokVyadomyya vuchni Leanid Ivanavich KisyaleyskiPremiiUznagarodyU Vikipedyi yosc artykuly pra inshyh asob z prozvishcham Elyashevich BiyagrafiyaPahodzhanne Naradziysya 21 zhniynya 1908 goda y Myunhene y syam i studentay z Rasijskaj imperyi yakiya navuchalisya y Germanii Yago backam bylo ysyago pa dvaccac gadoy Backa ru byy synam vyhadca z Navagrudka paslya vuchoby y Germanii stay vyadomym ekanamistam vykladay u Leningradze kiravay kafedraj Dzed pa backu ru vyhoyvaysya y tradycyjnaj yayrejskaj syam i paehay vuchycca y Maskvu dze skonchyy stay vaennym urachom dasluzhyysya y Irkucku da mayora vyshejshy chyn dastupny y toj chas nehrysciyanam byy uznagarodzhany ordenami Sv Ganny Sv Uladzimira Sv Stanislava Z chatyroh yago synoy troe i Alyaksandr stali prafesarami Maci Kacyaryna Mihajlayna Filipchanka Babka pa matchynaj linii mela y dzyavoctve prozvishcha Kiscyakoyskaya i davodzilasya stryechanaj plyamennicaj paetu Andreyu Belamu sapr Barys Bugaey synu rasijskaga matematyka i filosafa 1837 1903 Stryechnym dzyadzkam Mihaila Elyashevicha byy ru 1882 1930 zasnavalnik kafedry genetyki Leningradskaga yniversiteta Mey syastru ru 1923 2013 yakaya stala mastactvaznaycam Vuchoba i kar era Skonchyy Leningradski yniversitet 1930 U 1930 1935 i 1954 1956 gg pracavay i AN SSSR u 1935 1949 gg y adnachasova vyoy pedagagichnuyu rabotu y VNU Leningrada U 1946 1951 gg zagadchyk kafedry u 1952 1954 gg prafesar U 1956 1968 gg zagadchyk labaratoryi Instytuta fiziki AN BSSR adnachasova z 1957 g prafesar Beldzyarzhuniversiteta U 1968 1977 gg zagadchyk kafedry atamnaj i malekulyarnaj fiziki Beldzyarzhuniversiteta adnachasova zagadchyk labaratoryi neraynavazhnyh pracesay Instytuta fiziki AN BSSR U 1977 1983 gg prafesar Beldzyarzhuniversiteta Z 1983 g starshy navukovy supracoynik kansultant NDI prykladnyh fizichnyh prablem Beldzyarzhuniversiteta Z 1990 g galoyny navukovy supracoynik Akademichnaga navukovaga kompleksu Instytut cepla i masaabmenu imya A V Lykava Z 1995 g savetnik pry dyrekcyi Deputat Vyarhoynaga Saveta BSSR u 1967 1971 gg Magila Elyashevicha na Ushodnih mogilkah Minska Pamyor 4 studzenya 1996 goda Pahavany na Ushodnih mogilkah Minska Navukovaya dzejnascRaboty pa spektraskapii fizicy plazmy kvantavaj fizicy gistoryi navuki Raspracavay asnovy teoryi vagannyay i vagalnyh spektray mnagaatamnyh malekul Vykanay sherag dasledavannyay pa atamnaj spektraskapii spektraskapii redkazyamelnyh zluchennyay i nizkatemperaturnaj plazmy UznagarodyLeninskaya premiya 1966 za navukovyya pracy y galine fizichnyh navuk 1949 i 1950 za vykananne navukovyh dasledavannyay i dvuhtomnuyu managrafiyu Vaganni malekul razam z B I Scyapanavym i 1949 Dzyarzhaynaya premiya Respubliki Belarus u galine navuki i tehniki 1992 u aytarskim kalektyve za cykl rabot pa fizicy plazmadynamichnyh pracesay pry lazerna plazmennym uzdzeyanni na metaly i kampazicyjnyya materyyaly orden Lenina 1949 orden Pracoynaga Chyrvonaga Scyaga 1968 orden Znak Pashany 1956 Syam yaU lyutym 1935 goda lyadovaj darozhcy katka paznayomiysya z 19 gadovaj mashynistkaj zavoda Maryj Georgieynaj Eygrafavaj Yana byla siratoj na ytrymanni y yae byli dzve malodshyya syastry i brat Nyagledzyachy na geta yzho y mai tago zh goda yany azhanilisya U shlyube naradzilasya dachka Natallya i syn Alyaksej Syn stay fizikam tearetykam u 1990 ya gady taksama yznachalvay nedzyarzhayny Instytut biyalogii i psihalogii chalaveka y Sankt Pecyarburgu Asnoynyya pracySpektry redkih zemel M Gostehizdat 1953 Kolebaniya molekul 2 izd M Nauka 1972 v soavt Atomnaya i molekulyarnaya spektroskopiya 2 izd M Editorial URSS 2001ZnoskiLibrary of Congress Authorities Library of Congress Praverana 16 zhniynya 2024 lt a href https wikidata org wiki Track Q13219454 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q131454 gt lt a gt Akademik M A Elyashevich Vospominaniya uchenikov i sovremennikov izbrannye stati K 100 letiyu so dnya rozhdeniya redkol S Ya Kilin gl red i dr Minsk Goliafy 2008 206 s ill 35 ISBN 978 985 6906 12 4 LitaraturaElyashevich Mihail Alyaksandravich Belarus encyklapedychny davednik Redkal B I Sachanka gal red i insh Mast M V Drako A M Hilkevich Mn BelEn 1995 S 302 800 s 5 000 ekz ISBN 985 11 0026 9 SpasylkiMihail Alyaksandravich Elyashevich u baze danyh Istoriya belorusskoj nauki v licah Centralnaj navukovaj bibliyateki imya Yakuba Kolasa NAN Belarusi rusk Elyashevich Mihail Alyaksandravich na sajce anlajn encyklapedyi Belarus u asobah i padzeyah