Ахо ўны ста тус біялагічнага віду паказчык імавернасці таго што від захоўваецца цяпер і захаваецца ў бліжэйшай будучыні

Ахо́ўны ста́тус біялагічнага віду — паказчык імавернасці таго, што від захоўваецца цяпер і захаваецца ў бліжэйшай будучыні. Пры ацэнцы статусу ўлічваюцца многія чыннікі: не толькі лік наяўных асобін, але і агульны прырост ці спад велічыні папуляцыі з цягам часу, поспехі , вядомыя пагрозы і гэтак далей.

Ахоўны статус
Рызыка знікнення
Зніклыя
(EX) (EW)
Пад пагрозай
(CR) Пад пагрозай знікнення (EN) (VU)
Рызыка малая
(CD) (NT) Найменшая рызыка (LC)
Гл. таксама
Міжнародны саюз аховы прыроды Чырвоная кніга МСАП Чырвоная кніга РБ

Сусветныя сістэмы

Самым вядомым пералікам ахоўных статусаў з іхнімі рангамі (рэйтынгамі) з'яўляецца Чырвоная кніга Міжнароднага саюза аховы прыроды (МСАП). У ім выдзелены дзевяць катэгорый статусу, вызначаных на аснове як агульных вышэйпрыведзеных прынцыпаў, так і з улікам асаблівасцей кожнага віду:

(англ.: Extinct, EX)
(англ.: Extinct in the Wild, EW)
(англ.: Critically Endangered, CR)
Пад пагрозай знікнення (англ.: Endangered, EN)
(англ.: Vulnerable, VU)
(англ.: Conservation Dependent, CD)
(англ.: Near Threatened, NT)
У найменшай рызыцы (англ.: Least Concern, LC)
(англ.: Data Deficient, DD)
(англ.: Not Evaluated, NE)

Таксама пералічаны дакументальна пацверджаныя факты вымірання відаў пасля 1500 года, і відаў, якія зніклі ў дзікай прыродзе.

Мэта (CITES) у тым, каб міжнародны гандаль узорамі дзікіх жывёл і раслін не пагражаў іх існаванню. У гэтым дакуменце распрацавана свая сістэма класіфікацыі ахоўных статусаў.

Ахоўныя расліны

Ахоўныя расліны — віды раслін, адносна якіх мясцовымі, дзяржаўнымі ці міжнароднымі актамі, пагадненнямі і агавораны і дзейнічаюць спецыяльныя меры . Звычайна гэта рэдкія для пэўнага рэгіёна і тыя, што знікаюць, асабліва карысныя ці каштоўныя па пэўных якасцях віды дзікарослых раслін, якім пад уплывам негатыўных прыродных ці пагражае скарачэнне колькасці або знікненне з флоры. Асноўная частка іх занесена ў міжнародную, рэгіянальныя ці нацыянальныя Чырвоныя кнігі.

У Чырвонай кнізе Беларусі 180 відаў ахоўных раслін, у т.л. 156 сасудзістых (бяроза карлікавая, венерын чаравічак сапраўдны, кадзіла сармацкае, купальнік горны, цыбуля мядзведжая, гарлачык белы, піхта белая, , пярэсна еўрапейская, хвошч вялікі і інш), 15 мохападобных (андрэя скальная, , сфагнум мяккі, і інш.), 9 водарасцяў (гільдэнбрантыя рачная, , і інш.), 17 відаў грыбоў (пархавік вялізны, спарасіс кучаравы, труфля летняя і інш.) і 17 лішайнікаў (лабарыя ямістая і лёгачная, уснея квітучая і інш.).

Ахоўныя жывёлы

Ахоўныя жывёлы — віды жывёл, адносна якіх паводле мясцовых, дзяржаўных ці міжнародных , пагадненняў ці дзейнічаюць спецыяльныя меры . Звычайна гэта рэдкія для дадзенага рэгіёна, асабліва карысныя ці каштоўныя па пэўных якасцях віды дзікіх жывёл, якім пад уплывам негатыўных прыродных ці пагражае рэзкае скарачэнне колькасці або знікненне з фаўны. Асноўная частка іх занесена ў міжнародную, рэгіянальныя ці нацыянальныя Чырвоныя кнігі.

У Чырвонай кнізе Беларусі 182 віды ахоўных жывёл, у т.л. 14 млекакормячых (арэшнікавая соня, барсук, белавежскі зубр, буры мядзведзь, рысь і інш.), 75 птушак (аўдотка, беркут, змеяед, сапсан, пугач і інш.), 2 паўзуноў (балотная чарапаха, мядзянка), 1 земнаводных (чаротная рапуха), 5 рыб (сцерлядзь, , звычайны харыус, рыбец, вусач), 79 насякомых (апалон, , жук-алень, махаон, падалірый, , і інш.), 1 (жамчужніца звычайная), 5 ракападобных (бакаплаў Паласа, , мізіда рэліктавая, понтапарэя, шыракапальцы рак).

Літаратура

Ахоўныя жывёлы // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн., 1996. — 480 с.: іл. ISBN 985-11-0061-7 (т. 2), ISBN 985-11-0035-8
Ахоўныя расліны // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн., 1996. — 480 с.: іл. ISBN 985-11-0061-7 (т. 2), ISBN 985-11-0035-8