Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Астравы Кука (па-маарыйску: Kūki 'Āirani, англ.: Cook Islands) — свабодна асацыяваная з Новай Зеландыяй дзяржава ў паўднёвай частцы Ціхага акіяна ў Палінезіі, знаходзіцца на астравах архіпелагу з такой жа назвай. Сталіца — горад Аваруа.
| |||||
 | |||||
| Гімн: | |||||
| Дата незалежнасці | 4 жніўня 1965 (свабодная асацыяцыя з Новай Зеландыяй) | ||||
| Афіцыйныя мовы | Англійская, | ||||
| Сталіца | Аваруа | ||||
| Найбуйнейшыя гарады | Аваруа | ||||
| Форма кіравання | Канстытуцыйная манархія | ||||
| Кароль | Карл III | ||||
| Плошча • Усяго | 210-я ў свеце 240 км² | ||||
| Насельніцтва • Ацэнка (2006) • Шчыльнасць | 19.569 чал. (213-я) 76 чал./км² (124-я) | ||||
| ВУП (ППЗ) • Разам (2005) • На душу насельніцтва | $183,2 млн $9.100 | ||||
| Валюта | Новазеландскі долар (NZD) Долар Астравоў Кука | ||||
| Інтэрнэт-дамен | .ck | ||||
| Код ISO (Alpha-2) | CK | ||||
| Код ISO (Alpha-3) | COK | ||||
| Код МАК | COK | ||||
| Тэлефонны код | +682 | ||||
| Часавыя паясы | -10 | ||||
Гісторыя
Астравы былі адкрытыя ў 1595 годзе іспанскім вандроўнікам Альвара Менданья дэ Нейра. Наступным еўрапейцам, які высадзіўся на астравах у 1773 годзе, быў Джэймс Кук, які назваў іх Hervey Islands. У 1824 годзе ўпершыню была выкарыстана назва «астравы Кука» на карце .
З 1888 года астравы былі пад брытанскім пратэктаратам пад назвай «Cook Islands Federation». У 1901 годзе астравы былі перададзеныя Новай Зеландыі, а ў 1903 годзе з іх была вылучана Ніуэ як асобная тэрыторыя. З 1965 года астравы маюць унутраную аўтаномію.
З пачатку 20 стагоддзя на чатыры астравы ў паўночнай частцы астравоў Кука (, , Пукапука і ) прэтэндавалі Злучаныя Штаты Амерыкі. У 1980 годзе была падпісаная дамова паміж ЗША і Новай Зеландыяй, згодна з якой ЗША адмаўляліся ад астравоў.
Палітыка
Астравы Кука з’яўляюцца парламенцкай манархіяй, якая знаходзіцца ў вольнай асацыяцыі з Новай Зеландыяй. Кіраўніком краіны з’яўляецца каралева Елізавета II, ад імя якой кіруе прадстаўнік каралевы . Заканадаўчая ўлада належыць парламенту, які складаецца з 24 дэпутатаў, што выбіраюцца на 5 гадовы тэрмін на ўсеагульных выбарах.
Урад астравоў мае поўную ўладу над унутранымі справамі і частковую над знешнімі. Новая Зеландыя адказвае за абарону астравоў Кука і часткова за знешнюю палітыку (павінна кансультавацца з урадам астравоў Кука). Астравы Кука маюць права да налады дыпламатычных стасункаў з іншымі краінамі і міжнароднымі арганізацыямі (яны з’яўляюцца ўдзельнікамі ЮНЕСКА і іншых рэгіянальных арганізацый, але не ўваходзяць у ААН і маюць дыпламатычныя стасункі з 18 краінамі).
Геаграфія
У склад астравоў Кука ўваходзяць 15 атолаў і астравоў, якія дзеляцца на дзве групы:
-
- Раратонга
-
- Пукапука
Плошча астравоў складае 236,7 км², а плошча эканамічных інтарэсаў астравоў складае 1 800 000 км². Насельніцтва налічвае каля 19 тыс. чалавек.
Клімат трапічны, сезон дажджоў цягнецца з лістапада да красавіка, сухі сезон з мая да кастрычніка. Сярэднегадавая колькасць ападкаў складае каля 2000 мм, з якіх 2/3 выпадае ў перыяд дажджоў. Астравы знаходзяцца ў зоне ўздзеяння .
Эканоміка
Эканоміка астравоў няразвітая. Асноўнымі галінамі эканомікі з’яўляюцца: сельская гаспадарка, турызм і фінансавы сектар. Сфера абслугоўвання — самы хуткаразвіваючыся сектар эканомікі. Турызм з’яўляецца асноўнай крыніцай атрымання іншаземнай валюты. Астравы Кука залежаць ад міжнароднай дапамогі, Новая Зеландыя з’яўляецца асноўным донарам.
З 6600 чалавек працаздольнага насельніцтва 52 % працаўладкаваныя ў сферы паслугаў, 29 % у сельскай гаспадарцы і 15 % у прамысловасці.
Дэмаграфія
Насельніцтва астравоў Кука складаецца з палінезійцаў, якія належаць да некалькіх этнічных групаў. Яны карыстаюцца некалькімі палінезійскімі мовамі і дыялектамі. У апошнія дзесяцігоддзі назіраецца паступовае аб’яднанне асобных групаў у адну нацыю маары астравоў Кука.
Па веравызнанні насельніцтва астравоў Кука дзеліцца наступным чынам: пратэстанты — 85 %, каталікі — 12 %, іншыя — 3 %.
Крыніцы
- https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/australasia
Літаратура
- Ку́ка астравы́ // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — С. 566—567. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8).
- Ку́ка острова́ // Большой словарь географических названий (руск.) / Гл. ред. . — Екатеринбург: У-Фактория, 2003. — С. 345. — 832 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-94799-148-9.
- Ку́ка острова́ // Военный энциклопедический словарь (руск.) / Пред. Гл. ред. комиссии С. Ф. Ахромеев. — 2-е изд.. — М.: Воениздат, 1986. — С. 381. — 863 с. — 150 000 экз.
- Ку́ка острова́ // Географический энциклопедический словарь: Географические названия (руск.) / Гл. ред. А. Ф. Трёшников; Ред. кол.: Э. Б. Алаев, П. М. Алампиев (зам. гл. ред.) и др. — 2-е изд., исправл. и дополн. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 264. — 592 с. — 210 000 экз. — ISBN 5-85270-057-6.
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Astravy Kuka pa maaryjsku Kuki Airani angl Cook Islands svabodna asacyyavanaya z Novaj Zelandyyaj dzyarzhava y paydnyovaj chastcy Cihaga akiyana y Palinezii znahodzicca na astravah arhipelagu z takoj zha nazvaj Stalica gorad Avarua Karaleystva Novaj Zelandyi Astravy Kuka Cook Islands Kuki Airani Scyag Astravoy Kuka Gerb Astravoy KukaGimn Data nezalezhnasci 4 zhniynya 1965 svabodnaya asacyyacyya z Novaj Zelandyyaj Aficyjnyya movy Anglijskaya Stalica AvaruaNajbujnejshyya garady AvaruaForma kiravannya Kanstytucyjnaya manarhiyaKarol Karl IIIPloshcha Usyago 210 ya y svece 240 km Naselnictva Acenka 2006 Shchylnasc 19 569 chal 213 ya 76 chal km 124 ya VUP PPZ Razam 2005 Na dushu naselnictva 183 2 mln 9 100Valyuta Novazelandski dolar NZD Dolar Astravoy KukaInternet damen ckKod ISO Alpha 2 CKKod ISO Alpha 3 COKKod MAK COKTelefonny kod 682Chasavyya payasy 10GistoryyaAstravy byli adkrytyya y 1595 godze ispanskim vandroynikam Alvara Mendanya de Nejra Nastupnym eyrapejcam yaki vysadziysya na astravah u 1773 godze byy Dzhejms Kuk yaki nazvay ih Hervey Islands U 1824 godze ypershynyu byla vykarystana nazva astravy Kuka na karce Z 1888 goda astravy byli pad brytanskim pratektaratam pad nazvaj Cook Islands Federation U 1901 godze astravy byli peradadzenyya Novaj Zelandyi a y 1903 godze z ih byla vyluchana Niue yak asobnaya terytoryya Z 1965 goda astravy mayuc unutranuyu aytanomiyu Z pachatku 20 stagoddzya na chatyry astravy y paynochnaj chastcy astravoy Kuka Pukapuka i pretendavali Zluchanyya Shtaty Ameryki U 1980 godze byla padpisanaya damova pamizh ZShA i Novaj Zelandyyaj zgodna z yakoj ZShA admaylyalisya ad astravoy PalitykaAstravy Kuka z yaylyayucca parlamenckaj manarhiyaj yakaya znahodzicca y volnaj asacyyacyi z Novaj Zelandyyaj Kiraynikom krainy z yaylyaecca karaleva Elizaveta II ad imya yakoj kirue pradstaynik karalevy Zakanadaychaya ylada nalezhyc parlamentu yaki skladaecca z 24 deputatay shto vybirayucca na 5 gadovy termin na yseagulnyh vybarah Urad astravoy mae poynuyu yladu nad unutranymi spravami i chastkovuyu nad zneshnimi Novaya Zelandyya adkazvae za abaronu astravoy Kuka i chastkova za zneshnyuyu palityku pavinna kansultavacca z uradam astravoy Kuka Astravy Kuka mayuc prava da nalady dyplamatychnyh stasunkay z inshymi krainami i mizhnarodnymi arganizacyyami yany z yaylyayucca ydzelnikami YuNESKA i inshyh regiyanalnyh arganizacyj ale ne yvahodzyac u AAN i mayuc dyplamatychnyya stasunki z 18 krainami GeagrafiyaU sklad astravoy Kuka yvahodzyac 15 atolay i astravoy yakiya dzelyacca na dzve grupy Raratonga Pukapuka Ploshcha astravoy skladae 236 7 km a ploshcha ekanamichnyh intaresay astravoy skladae 1 800 000 km Naselnictva nalichvae kalya 19 tys chalavek Klimat trapichny sezon dazhdzhoy cyagnecca z listapada da krasavika suhi sezon z maya da kastrychnika Syarednegadavaya kolkasc apadkay skladae kalya 2000 mm z yakih 2 3 vypadae y peryyad dazhdzhoy Astravy znahodzyacca y zone yzdzeyannya EkanomikaEkanomika astravoy nyarazvitaya Asnoynymi galinami ekanomiki z yaylyayucca selskaya gaspadarka turyzm i finansavy sektar Sfera abslugoyvannya samy hutkarazvivayuchysya sektar ekanomiki Turyzm z yaylyaecca asnoynaj krynicaj atrymannya inshazemnaj valyuty Astravy Kuka zalezhac ad mizhnarodnaj dapamogi Novaya Zelandyya z yaylyaecca asnoynym donaram Z 6600 chalavek pracazdolnaga naselnictva 52 pracayladkavanyya y sfery paslugay 29 u selskaj gaspadarcy i 15 u pramyslovasci DemagrafiyaNaselnictva astravoy Kuka skladaecca z palinezijcay yakiya nalezhac da nekalkih etnichnyh grupay Yany karystayucca nekalkimi palinezijskimi movami i dyyalektami U aposhniya dzesyacigoddzi naziraecca pastupovae ab yadnanne asobnyh grupay u adnu nacyyu maary astravoy Kuka Pa veravyznanni naselnictva astravoy Kuka dzelicca nastupnym chynam pratestanty 85 kataliki 12 inshyya 3 Krynicyhttps data iana org time zones tzdb 2021e australasiaLitaraturaKu ka astravy Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 8 Kanto Kuli Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 1999 T 8 S 566 567 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0144 3 t 8 Ku ka ostrova Bolshoj slovar geograficheskih nazvanij rusk Gl red Ekaterinburg U Faktoriya 2003 S 345 832 s 10 000 ekz ISBN 5 94799 148 9 Ku ka ostrova Voennyj enciklopedicheskij slovar rusk Pred Gl red komissii S F Ahromeev 2 e izd M Voenizdat 1986 S 381 863 s 150 000 ekz Ku ka ostrova Geograficheskij enciklopedicheskij slovar Geograficheskie nazvaniya rusk Gl red A F Tryoshnikov Red kol E B Alaev P M Alampiev zam gl red i dr 2 e izd ispravl i dopoln M Sovetskaya enciklopediya 1989 S 264 592 s 210 000 ekz ISBN 5 85270 057 6