Сыстэ́ма вершасклада́ння — тып рытмічнай арганізацыі вершаванай мовы, які абумоўлены фанетычнымі асаблівасцямі нацыянальнай мовы, пануючымі ў паэзіі традыцыямі вершаскладання і залежыць ад сукупнасці структурных адзінак верша, іх будовы, функцый і ўзаемасувязі ў вершаваных радках.
Тыпы сістэм вершаскладання
Наяўнасць у старажытнагрэчаскай мове доўгіх і кароткіх складоў прывяла да ўзнікнення антычнай (метрычнай) сістэмы вершаскладання. У мовах з пастаянным (строга вызначаным) націскам пануе сілабічнае вершаскладанне. Мовы з рухомым націскам карыстаюцца танічнай і сілаба-танічнай сістэмамі вершаскладання. Усе сістэмы вершаскладання так ці інакш звязаныя паміж сабой, узаемна ўплываюць (ці ўплывалі) адна на другую. Напрыклад, антычная сістэма вершаскладання аказала ўплыў на развіццё сілабічнага і сілаба-танічнага верша ў еўрапейскай і ўсёй сусветнай паэзіі, народнае вершаскладанне — на станаўленне сілаба-тонікі ва ўсходнеславянскай паэзіі, з'явілася асновай літаратурнага танічнага верша і г. д. Кожная сістэма вершаскладання май свай вершаваыя віды і формы. У прыватнасці, відамі танічнага верша з'яўляюцца акцэнтна-складовы і акцэнтны, або чыста танічны, верш, дольнік, тактавік. У сілаба-тоніцы суіснуюць вольны верш, вершы з цэзураванымі нарашчэннямі і ўсячэннямі і г. д. У адзін і той жа час у нацыянальнай паэзіі і нават у творчасці аднаго паэта можа ўжывацца некалькі сістэм вершаскладання. Так, у творчасці Ф. Багушэвіча сустракаюцца сілабічныя, сілаба-танічныя і танічныя вершы. М. Танк доўгі час пісаў ледзь не выключна сілаба-танічным і танічным вершам, а ў апошнія гады аддаў перавагу свабоднаму вершу. Р. Барадулін таксама спазнаў метра-рытмічную эвалюцыю.
Літаратура
- Рагойша В. П. Паэтычны слоўнік. — 3-е выд., дапрац. і дапоўн.. — Мінск: Беларуская навука, 2004. — 576 с. — 2 000 экз. — ISBN 985-08-0598-6.
- Рагойша В. П. Тэорыя літаратуры ў тэрмінах. — Мінск: Беларуская энцыклапедыя, 2001. — 384 с. — 1 000 экз. — ISBN 985-11-0197-4.
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Syste ma vershasklada nnya typ rytmichnaj arganizacyi vershavanaj movy yaki abumoyleny fanetychnymi asablivascyami nacyyanalnaj movy panuyuchymi y paezii tradycyyami vershaskladannya i zalezhyc ad sukupnasci strukturnyh adzinak versha ih budovy funkcyj i yzaemasuvyazi y vershavanyh radkah Typy sistem vershaskladannyaNayaynasc u starazhytnagrechaskaj move doygih i karotkih skladoy pryvyala da yzniknennya antychnaj metrychnaj sistemy vershaskladannya U movah z pastayannym stroga vyznachanym naciskam panue silabichnae vershaskladanne Movy z ruhomym naciskam karystayucca tanichnaj i silaba tanichnaj sistemami vershaskladannya Use sistemy vershaskladannya tak ci inaksh zvyazanyya pamizh saboj uzaemna yplyvayuc ci yplyvali adna na druguyu Napryklad antychnaya sistema vershaskladannya akazala yplyy na razviccyo silabichnaga i silaba tanichnaga versha y eyrapejskaj i ysyoj susvetnaj paezii narodnae vershaskladanne na stanaylenne silaba toniki va yshodneslavyanskaj paezii z yavilasya asnovaj litaraturnaga tanichnaga versha i g d Kozhnaya sistema vershaskladannya maj svaj vershavayya vidy i formy U pryvatnasci vidami tanichnaga versha z yaylyayucca akcentna skladovy i akcentny abo chysta tanichny versh dolnik taktavik U silaba tonicy suisnuyuc volny versh vershy z cezuravanymi narashchennyami i ysyachennyami i g d U adzin i toj zha chas u nacyyanalnaj paezii i navat u tvorchasci adnago paeta mozha yzhyvacca nekalki sistem vershaskladannya Tak u tvorchasci F Bagushevicha sustrakayucca silabichnyya silaba tanichnyya i tanichnyya vershy M Tank doygi chas pisay ledz ne vyklyuchna silaba tanichnym i tanichnym versham a y aposhniya gady adday peravagu svabodnamu vershu R Baradulin taksama spaznay metra rytmichnuyu evalyucyyu LitaraturaRagojsha V P Paetychny sloynik 3 e vyd daprac i dapoyn Minsk Belaruskaya navuka 2004 576 s 2 000 ekz ISBN 985 08 0598 6 Ragojsha V P Teoryya litaratury y terminah Minsk Belaruskaya encyklapedyya 2001 384 s 1 000 ekz ISBN 985 11 0197 4