Спорт, спорта (англ.: sport, скарачэнне ад першапачатковага disport — «гульня», «забаўка») — арганізаваная па вызначаным дзейнасць людзей, якая складаецца ў супастаўленні іх фізічных і , а таксама падрыхтоўцы да гэтай дзейнасці і міжасобасныя , што ўзнікаюць у яе .
Звычайна спорт уяўляе сабой спецыфічны род фізічнай або інтэлектуальнай , якая здзяйсняецца з мэтай , а таксама паляпшэння здароўя, атрымання маральнага і матэрыяльнага задавальнення, імкнення да і славы, паляпшэнне .
Развіццё і змена спорту на працягу чалавечай гісторыі можа шмат расказаць як аб сацыяльных зменах у грамадстве наогул, так і аб сутнасці спорту ў прыватнасці.
Гісторыя
Шматлікія прыклады , адкрытыя на сённяшні дзень, утрымоўваюць выявы рытуальных цырыманіяльных сцэн. Нягледзячы на тое, што дзеянні, якія захаваны на гэтых выявах, нельга аднесці выключна да сучаснага паняцця аб спорце, усё жа можна зрабіць выснову, што ўжо тады існавалі заняткі і рытуалы, якія нагадваюць спартыўную дзейнасць. Прычым гэтыя выявы, змешчаныя ва Францыі, Афрыцы і Аўстраліі, былі зробленыя 30 000 гадоў назад.
Існуюць прадметы і будынкі, якія гавораць аб тым, што на тэрыторыі Кітая існавала дзейнасць, якая падыходзіць пад сучаснае азначэнне спорту, ужо за 4000 гадоў да нашай эры. Як відаць, гімнастыка была папулярным відам спорту ў старажытным Кітаі. Выявы і прадметы ў магільнях фараонаў таксама кажуць аб тым, што розныя віды спартыўнай актыўнасці былі развіты ўжо некалькі тысячагоддзяў назад, сярод іх можна адзначыць плаванне і рыбалку. На тэрыторыі Старажытнай Персіі ўзялі свой пачатак такія віды спорту як пола і змаганні конных рыцараў на дзідах.
У Старажытнай Грэцыі ўжо існавала вялікая разнастайнасць відаў спорту. Найбольшае развіццё атрымалі розныя віда барацьбы, бег, і . Судзячы па гэтым спісе, ваенная культура і ваеннае мастацтва мелі прамыя адносіны да спорту ў Старажытнай Грэцыі (і не толькі тамака). Тамака жа кожныя чатыры гады праводзіліся — у маленькай вёсцы на Пелапанесе пад назвай .
З часоў Старажытнай Грэцыі і па сённяшні дзень гісторыя спорту лёгка прасочваецца. З часам спорт станавіўся ўсё больш арганізаваным і рэгуляваным. З’яўляліся і фарміраваліся ўсе новыя віды і падвіды спорту, удакладнялася кіраўніцтва, спорт набываў традыцыі і прыхільнікаў.
Індустрыяльная рэвалюцыя і масавая вытворчасць прывялі да таго, што ў вялікай колькасці людзей стаў з’яўляцца вольны час, што прывяло да масавасці спорту — больш людзей жадала і магло зрабіць спорт часткай свайго жыцця, займаючыся спортам напроста або прысвячаючы свой назіранням за спартыўнымі змаганнямі. Гэтыя тэндэнцыі атрымалі яшчэ большае развіццё з з’яўленнем СМІ і глабальных камунікацый. Спорт стаў прафесійным, што яшчэ больш павялічыла яго папулярнасць.
Сумленная гульня
Спартыўныя паводзіны
Спартыўныя паводзіны з’яўляецца імкненнем да англ.: fair play, ветлівасці да таварышчаў па камандзе і праціўнікаў, добрых этычных паводзінаў і ласкавасць пры перамозе або паразе. Спартыўныя паводзіны з’яўляецца імкненнем да маральнага задавальнення ад удзелу ў спаборніцтвах, бо згодна са словамі заснавальніка сучаснага алімпійскага руху П’ера дэ Кубертэна, галоўным павінна быць не перамога, а ўдзел.
Зман
Асноўнымі прынцыпамі спорту з’яўляецца тое, што вынік не павінен быць прадвызначаным да пачатку спаборніцтваў і што ўсе ўдзельнікі спаборніцтваў павінны мець роўныя магчымасці да перамогі. Дзеля забеспячэння гэтых слупавых правілаў сумленнай гульні існуюць правілы, аднак удзельнікі могуць парушыць гэтыя правілы дзеля атрымання перавагі над супернікамі.
Адным з самых вядомых спосабаў несумленнай гульні ў спорце з’яўляецца гульня ў букмекерскіх канторах, калі спартсмены могуць свядома забяспечыць паводле дамоўленасці неабходны вынік дзеля атрымання пераможных грошаў у букмекераў. Акрамя таго, спартсмены ці спартыўныя функцыянеры могуць праз хабар арбітру ці суддзі забяспечыць неабходны зыход спартыўнага спаборніцтва.
Допінг
Канкурэнтны характар спорту прымушае некаторых удзельнікаў спрабаваць падвысіць сваю прадукцыйнасць за кошт выкарыстання забароненых лекаў, альбо з дапамогай іншых сродкаў, як павелічэнне аб’ёму крыві ў арганізме ці паскораны набор мышачнай масы цела праз штучныя сродкі. Усе віды спорту, прызнаныя Міжнародным алімпійскіх камітэтам абавязаныя рэалізаваць праграму тэставання на допінг, які рэалізуецца праз пошук прэпаратаў у арганізме са спісу забароненых.
Гвалт
Гвалт у спорце ўключае ў сабе перасячэнне лініі паміж справядлівай канкурэнцыяў і наўмысных агрэсіўных паводзінаў, якія накіраваныя на збіццё супернікаў або знішчэння маёмасці супернікаў. Беспарадкі або хуліганства на сёння застаюцца актуальнай не толькі як нацыянальная праблема, але і як міжнародная.
Гл. таксама
- Партал:Спорт
- Алімпійскія гульні
Зноскі
- Sportsmanship Архівавана 28 верасня 2007.. Merriam-Webster.
Спасылкі
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Спорт
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Sport sporta angl sport skarachenne ad pershapachatkovaga disport gulnya zabayka arganizavanaya pa vyznachanym dzejnasc lyudzej yakaya skladaecca y supastaylenni ih fizichnyh i a taksama padryhtoycy da getaj dzejnasci i mizhasobasnyya shto yznikayuc u yae Germes alimpijski bog zastupnik atletay Zvychajna sport uyaylyae saboj specyfichny rod fizichnaj abo intelektualnaj yakaya zdzyajsnyaecca z metaj a taksama palyapshennya zdaroyya atrymannya maralnaga i materyyalnaga zadavalnennya imknennya da i slavy palyapshenne Razviccyo i zmena sportu na pracyagu chalavechaj gistoryi mozha shmat raskazac yak ab sacyyalnyh zmenah u gramadstve naogul tak i ab sutnasci sportu y pryvatnasci GistoryyaShmatlikiya pryklady adkrytyya na syonnyashni dzen utrymoyvayuc vyyavy rytualnyh cyrymaniyalnyh scen Nyagledzyachy na toe shto dzeyanni yakiya zahavany na getyh vyyavah nelga adnesci vyklyuchna da suchasnaga panyaccya ab sporce usyo zha mozhna zrabic vysnovu shto yzho tady isnavali zanyatki i rytualy yakiya nagadvayuc spartyynuyu dzejnasc Prychym getyya vyyavy zmeshchanyya va Francyi Afrycy i Aystralii byli zroblenyya 30 000 gadoy nazad Isnuyuc pradmety i budynki yakiya gavorac ab tym shto na terytoryi Kitaya isnavala dzejnasc yakaya padyhodzic pad suchasnae aznachenne sportu uzho za 4000 gadoy da nashaj ery Yak vidac gimnastyka byla papulyarnym vidam sportu y starazhytnym Kitai Vyyavy i pradmety y magilnyah faraonay taksama kazhuc ab tym shto roznyya vidy spartyynaj aktyynasci byli razvity yzho nekalki tysyachagoddzyay nazad syarod ih mozhna adznachyc plavanne i rybalku Na terytoryi Starazhytnaj Persii yzyali svoj pachatak takiya vidy sportu yak pola i zmaganni konnyh rycaray na dzidah U Starazhytnaj Grecyi yzho isnavala vyalikaya raznastajnasc viday sportu Najbolshae razviccyo atrymali roznyya vida baracby beg i Sudzyachy pa getym spise vaennaya kultura i vaennae mastactva meli pramyya adnosiny da sportu y Starazhytnaj Grecyi i ne tolki tamaka Tamaka zha kozhnyya chatyry gady pravodzilisya u malenkaj vyoscy na Pelapanese pad nazvaj Z chasoy Starazhytnaj Grecyi i pa syonnyashni dzen gistoryya sportu lyogka prasochvaecca Z chasam sport stanaviysya ysyo bolsh arganizavanym i regulyavanym Z yaylyalisya i farmiravalisya yse novyya vidy i padvidy sportu udakladnyalasya kiraynictva sport nabyvay tradycyi i pryhilnikay Industryyalnaya revalyucyya i masavaya vytvorchasc pryvyali da tago shto y vyalikaj kolkasci lyudzej stay z yaylyacca volny chas shto pryvyalo da masavasci sportu bolsh lyudzej zhadala i maglo zrabic sport chastkaj svajgo zhyccya zajmayuchysya sportam naprosta abo prysvyachayuchy svoj nazirannyam za spartyynymi zmagannyami Getyya tendencyi atrymali yashche bolshae razviccyo z z yaylennem SMI i glabalnyh kamunikacyj Sport stay prafesijnym shto yashche bolsh pavyalichyla yago papulyarnasc Sumlennaya gulnyaSpartyynyya pavodziny Spartyynyya pavodziny z yaylyaecca imknennem da angl fair play vetlivasci da tavaryshchay pa kamandze i praciynikay dobryh etychnyh pavodzinay i laskavasc pry peramoze abo paraze Spartyynyya pavodziny z yaylyaecca imknennem da maralnaga zadavalnennya ad udzelu y spabornictvah bo zgodna sa slovami zasnavalnika suchasnaga alimpijskaga ruhu P era de Kubertena galoynym pavinna byc ne peramoga a ydzel Zman Asnoynymi pryncypami sportu z yaylyaecca toe shto vynik ne pavinen byc pradvyznachanym da pachatku spabornictvay i shto yse ydzelniki spabornictvay pavinny mec roynyya magchymasci da peramogi Dzelya zabespyachennya getyh slupavyh pravilay sumlennaj gulni isnuyuc pravily adnak udzelniki moguc parushyc getyya pravily dzelya atrymannya peravagi nad supernikami Adnym z samyh vyadomyh sposabay nesumlennaj gulni y sporce z yaylyaecca gulnya y bukmekerskih kantorah kali spartsmeny moguc svyadoma zabyaspechyc pavodle damoylenasci neabhodny vynik dzelya atrymannya peramozhnyh groshay u bukmekeray Akramya tago spartsmeny ci spartyynyya funkcyyanery moguc praz habar arbitru ci suddzi zabyaspechyc neabhodny zyhod spartyynaga spabornictva Doping Asnoyny artykul Doping Kankurentny haraktar sportu prymushae nekatoryh udzelnikay sprabavac padvysic svayu pradukcyjnasc za kosht vykarystannya zabaronenyh lekay albo z dapamogaj inshyh srodkay yak pavelichenne ab yomu kryvi y arganizme ci paskorany nabor myshachnaj masy cela praz shtuchnyya srodki Use vidy sportu pryznanyya Mizhnarodnym alimpijskih kamitetam abavyazanyya realizavac pragramu testavannya na doping yaki realizuecca praz poshuk preparatay u arganizme sa spisu zabaronenyh Gvalt Gvalt u sporce yklyuchae y sabe perasyachenne linii pamizh spravyadlivaj kankurencyyay i naymysnyh agresiynyh pavodzinay yakiya nakiravanyya na zbiccyo supernikay abo znishchennya mayomasci supernikay Besparadki abo huliganstva na syonnya zastayucca aktualnaj ne tolki yak nacyyanalnaya prablema ale i yak mizhnarodnaya Gl taksamaPartal Sport Alimpijskiya gulniZnoskiSportsmanship Arhivavana 28 verasnya 2007 Merriam Webster SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Sport