Рэйн (ням.: Rhein [райн], фр.: Rhin [рэн], нідэрл.: Rijn [рэйн]) — буйная рака ў Заходняй Еўропе. Працякае па тэрыторыі Швейцарыі, Ліхтэнштэйна, Аўстрыі, Германіі, Францыі, Нідэрландаў.
Рэйн | |
---|---|
ням. Rhein, фр. Rhin, нідэрл. Rijn | |
Характарыстыка | |
Даўжыня | 1233 км |
Басейн | 185 000 км² |
Расход вады | 2 200 м³/с |
Вадацёк | |
Выток | Альпы |
• Вышыня | 2412 м |
• Каардынаты | 46°37′57″ пн. ш. 8°40′29″ у. д.HGЯO |
Вусце | Паўночнае мора |
• Вышыня | 0 м |
• Каардынаты | 51°58′51″ пн. ш. 4°05′35″ у. д.HGЯO |
Размяшчэнне | |
Водная сістэма | Паўночнае мора |
Краіны | |
вусце | |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Даўжыня — 1233 км, плошча басейна — 185 тыс. км².
Бярэ пачатак у Альпах, працякае праз Бодэнскае возера, перасякае адгор’і Юры і Шварцвальда, пасля чаго цячэ па Верхнярэйнскай нізіне. У сярэднім цячэнні прарываецца праз Рэйнскія Сланцавыя горы. Ніжняя плынь — у межах Сярэднееўрапейскай раўніны, дзе рэчышча ў шматлікіх месцах агароджанае дамбамі. Упадае ў Паўночнае мора, утвараючы складаную дэльту.
Асноўныя прытокі: Некар, Лан, Майн, Рур (правыя); Аарэ, Мозель (левыя). У левы рукаў дэльты ўпадае рака Маас.
У вярхоўях — вяснова-летняй паводцы, у сярэднім і ніжнім цячэнні шматводная на працягу ўсяго года. Сярэдні выдатак — 2500 м³/с, гадавы сцёк каля 79 км³.
Рака суднаходная на 952 км, да горада Базель і па Бодэнскім возеры. Агульная даўжыня водных шляхоў у басейне Рэйна каля 3000 км.
Літаральна назва ракі перакладаецца як «Плынь» (з кельцкай).
Паходжанне назвы
Назву ракі рэканструююць як прагерманскае *Rīnaz. Да яго ўзыходзяць нямецкая, нідэрландская і англійская назвы ракі. Праз франкскае пасярэдніцтва былі запазычаны французская і іспанская назвы Рэйна. Назва ракі на індаеўрапейскім этапе рэканструюецца як *Reynos, ад кораня *rey- «цякчы, бегчы», адкуль англ.: run, river, руск.: рака, рой, рынуцца, лунаць. Кельцкая/гальская назва ракі паходзяць з той жа індаеўрапейскай крыніцы, што і германскаея. Гідронім часта параўноўваюць з іншымі рачнымі назвамі, тыпу ракі Рэно ў Італіі (гідронім гальскага паходжання). Лацінскае Rhēnus і старажытнагрэчаскае Ρήνος (Rhēnos) запазычаны з кельцкай формы, бо адлюстроўваюць наяўнасць тыпова кельцкага пераходу -ei- → -ē-.
Геаграфія
Бярэ пачатак у Альпах, працякае праз Бодэнскае возера, перасякае адгор’і Юра і Шварцвальда, пасля чаго цячэ па Верхнярэйнскай нізіны. У сярэднім цячэнні прарываецца праз Рэйнскія Сланцавыя горы. Ніжняя плынь — у межах Сярэднееўрапейскай раўніны, дзе рэчышча ў многіх месцах загароджана дамбамі. Пускаецца ў Паўночнае мора, утвараючы складаную дэльту.
Агульная характарыстыка
Прытокі: Некар, Майн, Вупер, , , Рур, (правыя); , Мозель (левыя). У левае рукаво дэльты пускаецца рака Маас.
У вярхоўях — вяснова-летняе паводка, у сярэдняй і ніжнім цячэнні шматводная цягам усяго года. Сярэдні выдатак каля 2500 м³/с, гадавы сцёк каля 79 км³.
У верхнім цячэнні Рэйна, у швейцарскім кантоне Шафгаўзен, каля мястэчка , знаходзіцца Рэйнскі вадаспад. Убору з больш высокім, але менш паўнаводным вадаспадам у Ісландыі, Рэйнскі вадаспад з’яўляецца самым вялікім вадаспадам у Еўропе. Вышыня Рэйнскага вадаспада — 23 м, шырыня — 150 м.
Рэйн злучаны каналамі з Ронай, Марнай, Везерам, Эльбай.
Гарады на Рэйне: Арнем (Нідэрланды), Дзюсельдорф, Кёльн, Бон, Майнц, Мангейм, Вормс, (Германія), Страсбург (Францыя), Базель (Швейцарыя).
Вытокі Рэйна
Уласна Рэйн пачынаецца ў месцы зліцця двух яго галоўных вытокаў — Пярэдняга Рэйна і
ля мястэчка (кантон Граўбюндэн, камуна ). Вышэй гэтага месца знаходзіцца разгалінаваная сістэма вытокаў Рэйна. Вадазборны басейн вытокаў Рэйна распасціраецца ад горнага масіву на захадзе праз даліну, размешчаную на поўдзень у кантоне Тычына і ў Італіі, да на ўсходзе.Возера блізка
у горнай вобласці Гатард традыцыйна лічыцца пачатковай кропкай Пярэдняга Рэйна і Рэйна ў цэлым. Задні Рэйн бярэ свае вытокі ў высакагорнай даліне у падножжа . Аднак вытокі яго галоўнага рэчышча, што ўбірае ў сябе найбольш шматводныя прытокі, знаходзяцца ў іншым месцы, а менавіта на ўсходзе вадазбору Задняга Рэйна ў даліне ракі . Самы доўгі прыток, , цягнецца з самага поўдня басейна Пярэдняга Рэйна з кантона Тычына.Задні Рэйн
Задні Рэйн (ням.: Hinterrhein) цячэ спачатку ў паўночна-ўсходнім кірунку, потым на поўнач. Працякае па трох далінах у кантоне Граўбюндэн — Рэйнвальду, і - . Паміж далінамі знаходзяцца цясніны і . Крыніцы, якія жывяць Задні Рэйн, знаходзяцца ў альпійскім горным масіве (на схілах Райнвальдхорна, , ).
З поўдня пускаецца плаціннага возера . З усходу ў ў Задні Рэйн пускаецца раўназначная яму рака , прыходная ад аднайменнага . Альбула атрымвае сваю ваду перадусім з , у сваю чаргу які жывіцца ад крынічных рэк; найбольш значныя — Дышмабах і рака (Гельгія), якая спускаецца з .
, вадазбор якога знаходзіцца часткова на італьянскай тэрыторыі ў раёнеПярэдні Рэйн
(ням.: Vorderrhein) узнікае з крыніц у верхняй частцы даліны і цячэ ў паўночна-ўсходнім кірунку. Асноўнай яго крыніцай з’яўляецца рака , якая ўпадае ў возера Тома (2345 м над узроўнем мора), а потым выцякае з яго. Рэйн да Тума звычайна лічыцца таксама і асноўным вытокам усяго Рэйна ўвогуле.
У Пярэдні Рэйн упадаюць даўжэйшыя рэкі, так і рэкі супастаўнай з ім даўжыні — Рэйн да Медаль,
і . Даліна у кантоне Тычына, з якой адводзіць ваду Рэйн да Медэль, перасякае з поўдня геамарфалагічны . Амаль усе прытокі Пярэдняга Рэйна ў вадазборным басейне падпружаны і выкарыстоўваюцца ў гідраэнергетыцы. У сваім ніжнім цячэнні Пярэдні Рэйн працякае па цясніне праз .Альпійскі Рэйн
У Рэйхенау Пярэдні Рэйн і яднаюцца ў Альпійскі Рэйн (ням.: Alpenrhein). На працягу ўсяго толькі 86 кіламетраў ён зніжаецца з 599 да 396 м над узроўнем мора. Рэйн заўважна выгінаецца ў Кура, сталіцы Граўбюндэна. — адзначаная , шырока якая раскінулася альпійская даліна з абрывістымі сценамі. У толькі ўзвышша вышынёй у некалькі метраў замінае Рэйну выцякаць праз адкрытую рэкі , праз азёры і Цюрыхзее ўбок . Ніжэй па плыні заходні бераг Рэйна — швейцарскі, а ўсходні — ліхтэнштэйнскі, потым аўстрыйскі.
З-за высокага ўтрымання завісяў вада Альпійскага Рэйна мае светлае адценне; адкладаючыся ў Бодэнскім возеры, гэтыя завісі ўжо даволі моцна адсунулі воды возера, што спачатку далёка ўдаваліся ў Альпы. , распачатае напачатку XX стагоддзя, складалася з будавання каналаў, якія выраўноўваюць яго рэчышча ў і . Гэта рэгуляванне было скіравана на прадухіленне затапленняў і моцнай седыментацыі ў заходняй частцы дэльты пры ўпадзенні Рэйна ў Бодэнскае возера. Пры гэтым давялося пусціць у паралельны канал у кірунку да возера. Адсечанае пры рэгуляванні старое рэчышча Рэйна (« ») працякала спачатку ў забагненай мясцовасці, аднак пазнай было прыбрана ў канал ніжэй і адкрыта для .
У год Рэйн нясе да 3 млн м³ асадкавых парод у Бодэнскае возера. «Урастаючая» ў Бодэнскае возера тапонім Esel). У вобласці ўтокі ўвесь час даводзіцца працаваць , каб прадухіляць седыментацыю, злучаную ў тым ліку з шырокімі меліярацыйнымі працамі вышэй па цячэнні Рэйна.
на пляцоўцы паміж Старым Рэйнам на захадзе і ніжнім які выраўноўвае каналам на ўсходзе, уключаючы аўстрыйскія камуны , і Фусбах — аддадзена галоўным чынам пад . Пры ўпадзенні ў Бодэнскае возера прыродны Рэйн няма калі падзяляўся на два галоўных рукава. З-за паўстала шмат невялікіх выспачак ( Isel, ср.Бодэнскае возера
Кароткі, даўжынёй усяго чатыры кіламетры ням.: Seerhein) злучае паміж сабой два складнікі Бодэнскага возера — (ням.: Obersee) і размешчанае на 30 см ніжэй адносна роўня мора (ням.: Untersee). У Верхнім возеры малочная, халодная і таму цяжэйшая вада Альпійскага Рэйна ўтварае спачатку кампактную плынь на паверхні шэра-зялёнай вады возера, але амаль адразу « » на яго дно. Гэта плынь ізноў выходзіць на паверхню на іншым, паўночным боку вострава і стаіць, часта выразна бачнае, уздоўж нямецкага берага прыкладна да . Невялікая частка гэтай плыні адлучаецца перад востравам ў кірунку . Асноўная плынь праз так званую « » (бухта ўсходней Канстанца і заходней Кройцлінгена) выцякае з Верхняга возера па фарватары Рэйна.
(Да Верхняга возера прылягаюць Швейцарыя на поўдні, Аўстрыя на паўднёвым усходзе, а таксама Германія: Баварыя на паўночным усходзе і Бадэн-Вюртэмберг на паўночным захадзе.
ўсталяваны ўздоўж усяго Рэйна пачынальна з таго месца, дзе над Азёрным Рэйнам, што выцякае з Верхняга возера, перакінуты .
Азёрны Рэйн паўстаў у апошнія тысячагоддзі ў выніку выкліканага эрозіяй зніжэнні роўня вады ў возеры прыкладна на 10 метраў, з-за чаго паўстаў таксама . Раней Верхняе і Ніжняе азёры, як гэта вынікае з іх агульнай назвы «Бодэнскае возера», уяўлялі сабою адзіны вадаём.
Як і ў Верхнім, у Ніжнім возеры можна прасачыць плынь Рэйна, бо і тут яно толькі крыху змешваецца з вадой самага возера. Паўночныя часткі Ніжняга возера (
і ) амаль не закранаюцца гэтай плынню. Паўднёвую частку возера, праз якую цячэ Рэйн, часам завуць «Рэйнскім возерам». нясе ў Ніжняе возера вялікі аб’ём вады з басейна Дуная.Азёрны Рэйн і Ніжняе возера ўтвараюць натуральную мяжу паміж Швейцарыяй і Германіяй; выняткі — цэнтральная частка Канстанца, ляжалая паўднёвей Азёрнага Рэйна і цэнтр швейцарскага горада Штайн на паўночным беразе Рэйна паблізу ад таго месца, дзе Высокі Рэйн выцякае з Ніжняга возера.
Высокі Рэйн
Ад Штайна-на-Рэйне ля заходняга берага Ніжняга возера пачынаецца Высокі Рэйн (ням.: Hochrhein). У процілегласць Альпійскаму Рэйну і Верхняму Рэйну ён цячэ галоўным чынам з усходу на захад і зніжаецца пры гэтым з 395 да 252 метраў .
Высокі Рэйн з’яўляецца натуральнай мяжой паміж Швейцарыяй на поўдні і Германіяй на поўначы на большасці пляцовак да (у швейцарскіх абласцях Штайна-на-Рэйне, Шафгаўзена і цюрыхскім
) і на ўсім сваім працягу ад Эглізау да Базеля.Каля Шафхаузена знаходзіцца Рэйнскі вадаспад. Пры сярэднім выдатку вады ў 373 м³/с (у летні час — каля 700 м³/с) ён з’яўляецца другім найбуйным вадаспадам Еўропы пасля ісландскага па паказчыку энергіі падання вады. Аблічча Высокага Рэйна вызначаецца размешчанымі на ім шматлікімі . На нешматлікіх захаваных прыродных пляцоўках, і ўсё ж, яшчэ існуе трохі , на нямецкім званых Laufen. Каля Базеля Рэйн прымае левы прыток — , ля ў з поўдня ў Рэйн пускаецца . Арэ карацей Рэйна, але нясе заўважна больш вады (560 м³/с супраць 439 м³/с у Рэйна)
Верхні Рэйн
У цэнтры Базеля, першага буйнага горада па цячэнні ракі, знаходзіцца «ням.: Mittlere Brucke). Ад гэтага месца рака пад назвай Верхні Рэйн (ням.: Oberrhein) цячэ на поўнач па Верхнярэйнскай нізіны (даўжынёй прыкладна 400 км і шырынёй да 40 км); пры гэтым рака зніжаецца з адзнакі 252 м над узроўнем мора да 76 м. Найважныя прытокі на гэтым адрэзку — (пускаецца злева ля Страсбурга), Некар (пускаецца справа ў Мангейма) і Майн (пускаецца справа насупраць Майнца). У Майнца Рэйн пакідае Верхнярэйнскую нізіну і цячэ далей па . Пляцоўка ракі, размешчаная вышэй Майнца ў вобласці , дасягае шырыні ў 900 метраў, і вядомы таксама як «Астроўнай Рэйн» (ням.: Inselrhein) з-за шматлікіх размешчаных тут астравоў (ням.: Rheinauen).
» (крутая лукавіна) — тут сканчаецца Высокі Рэйн. Афіцыйна мяжой паміж Высокім і Верхнім Рэйнам з’яўляецца (Паўднёвая частка Верхняга Рэйна ўтварае дзяржаўную граніцу паміж Францыяй (Эльзасам) і Германіяй (Бадэн-Вюртэмбергам). Па паўночнай частцы праходзіць мяжа паміж федэральнымі землямі — Рэйнланд-Пфальцам на захадзе і Бадэн-Вюртэмбергам на поўначы і на ўсходзе. Гістарычным кур’ёзам з’яўляецца тое, што з 1945 года Гесену прыналежаць так званыя «правабярэжныя раёны Майнца».
Даліна Верхняга Рэйна ў часы Антычнасці і Сярэднявечча была значнай часткай культурнага ландшафту Еўропы. Сёння Верхні Рэйн — месца месцавання важных прадпрыемстваў прамысловасці і сферы паслуг, з буйнымі цэнтрамі ў Базелі, Страсбургу і Мангейме-. На берагах Верхняга Рэйна размешчана адна з агульнаеўрапейскіх сталіц — Страсбург, рэзідэнцыя Еўрапарламента.
Ландшафт Верхняга Рэйна быў моцна зменены ўзроўню грунтавых вод, з-за чаго перасохлі бакавыя пратокі і скарацілася плошча і . З французскага боку для забеспячэння суднаходства быў пабудаваны , у які адышла значная частка рэйнскай вады. У многіх месцах уладкаваны якія рэгулююць вадасховішчы, прыкладам, велізарны Bassin de compensation de у Эльзасе.
ў XIX стагоддзі. Выпрастанне ракі прывяло да павелічэння хуткасці плыні і істотнаму зніжэннюСярэдні Рэйн
Ля Бінгена сканчаецца Майнцкі басейн, у ням.: Mittelrhein), далей ён цячэ праз Рэйнскія Сланцавыя горы і пакідае іх на вышыні 50 м . Да левага берага Рэйна тут прылягаюць адгор’і і , а да правага — Таўнуса і Вестэрвальда. Характэрная вузкая форма рачной даліны ( ) была сфарміравана глыбіннай эрозіяй з плынню геалагічнага часу.
на вышыні 77,4 м над узроўнем мора пачынаецца Сярэдні Рэйн (Найбуйнымі прытокамі Сярэдняга Рэйна з’яўляюцца Лан і Мозель, якія ўпадаюць ля Кобленца адпаведна справа і злева. Амаль на ўсім сваім працягу Сярэдні Рэйн працякае па тэрыторыі зямлі Рэйнланд-Пфальц.
Вінаробства і турызм — вядучыя выгляды эканамічнай дзейнасці на Сярэднім Рэйне. ням.: Kulturlandschaft Oberes Mittelrheintal) паміж і Кобленцам уключана ў спіс культурнай спадчыны ЮНЕСКА. У Рэйн агінае знакамітую скалу , пад якой ён дасягае глыбіні ў 25 метраў. Сярэдні Рэйн, з яго знакамітымі архітэктурнымі помнікамі, пакрытымі вінаграднікамі схіламі, што прыбрукаваліся на берагах мястэчкамі і замкамі, што ўздымаюцца на ўзгорках, паказвае сабой квінтэсэнцыю « ».
(Ніжні Рэйн
Сярэдні Рэйн пераходзіць у Ніжні (ням.: Niederrhein) у Боне, у тым месцы, дзе пры ўпадзенні пачынаецца Паўночна-Германская нізіна. Ніжні Рэйн цячэ паміж адзнакамі 50 і 12 метраў н. у. м. Найважныя яго прытокі — Рур і . Як і Верхні, Ніжні Рэйн забраны ў сталае рэчышча падчас праведзеных гідратэхнічных прац. Аднак бо на Ніжнім Рэйне якія агароджваюць дамбы расстаўлены шырэй, у паводку ён разліваецца больш прасторна, чым Верхні Рэйн.
Ніжні Рэйн цаліком ляжыць на тэрыторыі Паўночнага Рэйна-Вестфаліі. Яго берагі па большай частцы густа населены і індустрыялізаваны, асабліва ў агламерацыях Кёльна, Дзюсельдорфа і Рурскай вобласці. Такім чынам, Ніжні Рэйн працякае па самай вялікай канурбацыі Германіі — . Найбуйным еўрапейскім унутраным портам з’яўляецца у Дуйсбургу.
Даліна Рэйна ніжэй Дуйсбурга носіць па перавазе аграрны характар. У 30 кіламетрах ніжэй па плыні ў ад Рэйна адгаліноўваецца . Гэты суднаходны канал, што ідзе з захаду на ўсход паралельна плыні ракі Ліпс, з’яўляецца адной з найважных транспартных артэрый. Паміж Эмерыхам і над рачным струменем шырынёй больш 400 метраў нацягнуць у Германіі. Ля Крэфельда) Рэйн перасякае так званая , ізаглоса, якая падзяляе рэгіёны шырання і дыялектаў.
(раёнДэльта
Ніжні ўчастак цячэння ракі Рэйн праходзіць па плоскай нізіне, часткова размешчанай ніжэй узроўню мора. Перад упадзеннем у мора Рэйн распадаецца на рукавы і ўтварае дэльту, у межах якой цячэ ў сваіх наносах вышэй за навакольную мясцовасць. У адзін з рукавоў у межах дэльты ўпадае рака Маас.
У раёне рэйнскай дэльты праведзены вялікія гідратэхнічныя работы. Пяць з шасці рукавоў перагароджаны плацінамі, якія блакуюць паступленне марскіх вод у рэчышча. У рукавах Рэйна створаны вадасховішчы, прызначаныя для ачысткі забруджаных рачных вод, якія затым спускаюцца цераз плаціны ў мора або выкарыстоўваюцца для водазабеспячэння. У выніку рэалізацыі «Плана Дэльта» істотна знізілася пагроза паводак і затаплення зямель, размешчаны ніжэй узроўню мора.
Экалогія
1 лістапада 1986 года на Рэйне адбылася адна з самых буйных у Еўропе экалагічных катастроф. Пажар на хімічным заводзе фірмы «Сандос» (Sandoz) у швейцарскім Базелі прывёў да скіду ў раку 30 тон пестыцыдаў, ртуці і іншых сельскагаспадарчых хімікатаў. Рэйн набыў чырвоны колер, людзям у раёне ракі было забаронена выходзіць з хаты, у некаторых гарадах ФРГ былі зачынены вадаправоды, замест якіх выкарыстоўвалася прывазная вада ў цыстэрнах. На працягу 10 дзён забруджвання дасягнулі Паўночнага мора. У выніку па некаторых адзнаках загінула паўмільёна рыб, некаторыя віды цалкам зніклі.
Пасля бурнай рэакцыі грамадскасці ўжо ў 1987 годзе была прынятая «Праграма дзеянняў — Рэйн», разлічаная да 2000 года. Па-іншаму яна звалася «Ласось 2000», бо была нацэлена на вяртанне да гэтага тэрміна гэтай адчувальнай да забруджванняў рыбы ў раку. У выніку актыўных дзеянняў улад колькасць выбрасываемых у раку нітратаў і фосфару паменшылася на 50 %, а памяншэнне некаторых іншых забруджванняў было ў межах ад 80 да 100 %. Ласось вярнуўся ў раку на 3 гады раней, у 1997 годзе. Зараз Праграма Рэйн-2020 нацэленая на то, каб зрабіць раку досыць чыстай для плавання.
Гл. таксама
- Рэйнская дэмілітарызаваная зона
Зноскі
- «Рейн стал короче на 90 километров» — (29.03.2010)
- Rhine(недаступная спасылка). Online Etymology Dictionary. Douglas Harper (1 лістапада 2001). Архівавана з першакрыніцы 17 кастрычніка 2012. Праверана 10 February 2009.
- Johannes Hoops, Reallexikon der germanischen Altertumskunde, Volume 24
- Rheinfall (ням.)(недаступная спасылка). — Афіцыйны сайт Рэйнскага вадаспаду. Архівавана з першакрыніцы 31 жніўня 2011. Праверана 2 сакавіка 2010.
- interaktiver Atlas der Schweiz Архівавана 4 мая 2011. — Bundesamt für Landestopografie
- Hydrologischer Atlas der Schweiz 2002, Tafel 5.4 Natürliche Abflüsse 1961—1980 (Ausschnitt Архівавана 7 ліпеня 2011.)
- Landeskarte der Schweiz, Blatt 1232 Oberalppass, 1:25 000, Bundesamt für Landestopographie, Ausgabe 2005
- Geschiebeführung
Літаратура
- Лоўчая Л. В. Рэйн // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 564. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).
- Геаграфічны энцыклапедычны слоўнік. — М., 1986.
Спасылкі
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Рэйн
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
U panyaccya yosc i inshyya znachenni gl Rejn znachenni Rejn nyam Rhein rajn fr Rhin ren niderl Rijn rejn bujnaya raka y Zahodnyaj Eyrope Pracyakae pa terytoryi Shvejcaryi Lihtenshtejna Aystryi Germanii Francyi Niderlanday Rejnnyam Rhein fr Rhin niderl RijnZvuzhenne rachnoj daliny y syarednim cyachenni RejnaHaraktarystykaDayzhynya 1233 kmBasejn 185 000 km Rashod vady 2 200 m sVadacyokVytok Alpy Vyshynya 2412 m Kaardynaty 46 37 57 pn sh 8 40 29 u d H G Ya OVusce Paynochnae mora Vyshynya 0 m Kaardynaty 51 58 51 pn sh 4 05 35 u d H G Ya ORazmyashchenneVodnaya sistema Paynochnae moraKrainy Shvejcaryya Lihtenshtejn Aystryya Germaniya Francyya Niderlandyvusce Medyyafajly na Vikishovishchy Dayzhynya 1233 km ploshcha basejna 185 tys km Byare pachatak u Alpah pracyakae praz Bodenskae vozera perasyakae adgor i Yury i Shvarcvalda paslya chago cyache pa Verhnyarejnskaj nizine U syarednim cyachenni praryvaecca praz Rejnskiya Slancavyya gory Nizhnyaya plyn u mezhah Syaredneeyrapejskaj rayniny dze rechyshcha y shmatlikih mescah agarodzhanae dambami Upadae y Paynochnae mora utvarayuchy skladanuyu deltu Asnoynyya prytoki Nekar Lan Majn Rur pravyya Aare Mozel levyya U levy rukay delty ypadae raka Maas U vyarhoyyah vyasnova letnyaj pavodcy u syarednim i nizhnim cyachenni shmatvodnaya na pracyagu ysyago goda Syaredni vydatak 2500 m s gadavy scyok kalya 79 km Raka sudnahodnaya na 952 km da gorada Bazel i pa Bodenskim vozery Agulnaya dayzhynya vodnyh shlyahoy u basejne Rejna kalya 3000 km Litaralna nazva raki perakladaecca yak Plyn z kelckaj Pahodzhanne nazvyNazvu raki rekanstruyuyuc yak pragermanskae Rinaz Da yago yzyhodzyac nyameckaya niderlandskaya i anglijskaya nazvy raki Praz frankskae pasyarednictva byli zapazychany francuzskaya i ispanskaya nazvy Rejna Nazva raki na indaeyrapejskim etape rekanstruyuecca yak Reynos ad koranya rey cyakchy begchy adkul angl run river rusk raka roj rynucca lunac Kelckaya galskaya nazva raki pahodzyac z toj zha indaeyrapejskaj krynicy shto i germanskaeya Gidronim chasta paraynoyvayuc z inshymi rachnymi nazvami typu raki Reno y Italii gidronim galskaga pahodzhannya Lacinskae Rhenus i starazhytnagrechaskae Rhnos Rhenos zapazychany z kelckaj formy bo adlyustroyvayuc nayaynasc typova kelckaga perahodu ei e GeagrafiyaKarta Rejna Byare pachatak u Alpah pracyakae praz Bodenskae vozera perasyakae adgor i Yura i Shvarcvalda paslya chago cyache pa Verhnyarejnskaj niziny U syarednim cyachenni praryvaecca praz Rejnskiya Slancavyya gory Nizhnyaya plyn u mezhah Syaredneeyrapejskaj rayniny dze rechyshcha y mnogih mescah zagarodzhana dambami Puskaecca y Paynochnae mora utvarayuchy skladanuyu deltu Agulnaya haraktarystyka Prytoki Nekar Majn Vuper Rur pravyya Mozel levyya U levae rukavo delty puskaecca raka Maas U vyarhoyyah vyasnova letnyae pavodka u syarednyaj i nizhnim cyachenni shmatvodnaya cyagam usyago goda Syaredni vydatak kalya 2500 m s gadavy scyok kalya 79 km U verhnim cyachenni Rejna u shvejcarskim kantone Shafgayzen kalya myastechka znahodzicca Rejnski vadaspad Uboru z bolsh vysokim ale mensh paynavodnym vadaspadam u Islandyi Rejnski vadaspad z yaylyaecca samym vyalikim vadaspadam u Eyrope Vyshynya Rejnskaga vadaspada 23 m shyrynya 150 m Rejn zluchany kanalami z Ronaj Marnaj Vezeram Elbaj Garady na Rejne Arnem Niderlandy Dzyuseldorf Kyoln Bon Majnc Mangejm Vorms Germaniya Strasburg Francyya Bazel Shvejcaryya Vytoki Rejna Zliccyo Pyarednyaga i Zadnyaga Rejna y Rajhenau Ulasna Rejn pachynaecca y mescy zliccya dvuh yago galoynyh vytokay Pyarednyaga Rejna i de lya myastechka de kanton Graybyunden kamuna Vyshej getaga mesca znahodzicca razgalinavanaya sistema vytokay Rejna Vadazborny basejn vytokay Rejna raspasciraecca ad gornaga masivu de na zahadze praz dalinu razmeshchanuyu na poydzen u kantone Tychyna i y Italii da de na yshodze Vozera blizka de u gornaj voblasci Gatard tradycyjna lichycca pachatkovaj kropkaj Pyarednyaga Rejna i Rejna y celym Zadni Rejn byare svae vytoki y vysakagornaj daline de u padnozhzha Adnak vytoki yago galoynaga rechyshcha shto ybirae y syabe najbolsh shmatvodnyya prytoki znahodzyacca y inshym mescy a menavita na yshodze vadazboru Zadnyaga Rejna y daline raki de Samy doygi prytok de cyagnecca z samaga poydnya basejna Pyarednyaga Rejna z kantona Tychyna Zadni Rejn Asnoyny artykul Zadni Rejn nyam Hinterrhein cyache spachatku y paynochna yshodnim kirunku potym na poynach Pracyakae pa troh dalinah u kantone Graybyunden Rejnvaldu de i de de Pamizh dalinami znahodzyacca cyasniny de i de Krynicy yakiya zhyvyac Zadni Rejn znahodzyacca y alpijskim gornym masive de na shilah Rajnvaldhorna it de Z poydnya puskaecca de vadazbor yakoga znahodzicca chastkova na italyanskaj terytoryi y rayone placinnaga vozera de Z ushodu y y Zadni Rejn puskaecca raynaznachnaya yamu raka de pryhodnaya ad adnajmennaga de Albula atrymvae svayu vadu peradusim z u svayu chargu yaki zhyvicca ad krynichnyh rek najbolsh znachnyya Dyshmabah i raka de Gelgiya yakaya spuskaecca z Pyaredni Rejn Asnoyny artykul Vozera Toma y daline Pyarednyaga Rejna nyam Vorderrhein uznikae z krynic u verhnyaj chastcy daliny de i cyache y paynochna yshodnim kirunku Asnoynaj yago krynicaj z yaylyaecca raka de yakaya ypadae y vozera Toma 2345 m nad uzroynem mora a potym vycyakae z yago Rejn da Tuma zvychajna lichycca taksama i asnoynym vytokam usyago Rejna yvogule U Pyaredni Rejn upadayuc dayzhejshyya reki tak i reki supastaynaj z im dayzhyni Rejn da Medal de i de Dalina de u kantone Tychyna z yakoj advodzic vadu Rejn da Medel perasyakae z poydnya geamarfalagichny de Amal use prytoki Pyarednyaga Rejna y vadazbornym basejne padpruzhany i vykarystoyvayucca y gidraenergetycy U svaim nizhnim cyachenni Pyaredni Rejn pracyakae pa cyasnine de praz de Alpijski Rejn Asnoyny artykul Vytoki Rejna Alpijski Rejn i Bodenskae vozera U Rejhenau Pyaredni Rejn i yadnayucca y Alpijski Rejn nyam Alpenrhein Na pracyagu ysyago tolki 86 kilametray yon znizhaecca z 599 da 396 m nad uzroynem mora Rejn zayvazhna vyginaecca y Kura stalicy Graybyundena de adznachanaya shyroka yakaya raskinulasya alpijskaya dalina z abryvistymi scenami U tolki yzvyshsha vyshynyoj u nekalki metray zaminae Rejnu vycyakac praz adkrytuyu de reki de praz azyory i Cyuryhzee ybok Nizhej pa plyni zahodni berag Rejna shvejcarski a yshodni lihtenshtejnski potym aystryjski Z za vysokaga ytrymannya zavisyay vada Alpijskaga Rejna mae svetlae adcenne adkladayuchysya y Bodenskim vozery getyya zavisi yzho davoli mocna adsunuli vody vozera shto spachatku dalyoka ydavalisya y Alpy de raspachatae napachatku XX stagoddzya skladalasya z budavannya kanalay yakiya vyraynoyvayuc yago rechyshcha y i Geta regulyavanne bylo skiravana na praduhilenne zataplennyay i mocnaj sedymentacyi y zahodnyaj chastcy delty pry ypadzenni Rejna y Bodenskae vozera Pry getym davyalosya puscic de u paralelny kanal u kirunku da vozera Adsechanae pry regulyavanni staroe rechyshcha Rejna de pracyakala spachatku y zabagnenaj myascovasci adnak paznaj bylo prybrana y kanal nizhej i adkryta dlya U god Rejn nyase da 3 mln m asadkavyh parod u Bodenskae vozera Urastayuchaya y Bodenskae vozera de na plyacoycy pamizh Starym Rejnam na zahadze i nizhnim yaki vyraynoyvae kanalam na yshodze uklyuchayuchy aystryjskiya kamuny i Fusbah addadzena galoynym chynam pad Pry ypadzenni y Bodenskae vozera pryrodny Rejn nyama kali padzyalyaysya na dva galoynyh rukava Z za paystala shmat nevyalikih vyspachak Isel sr taponim Esel U voblasci ytoki yves chas davodzicca pracavac kab praduhilyac sedymentacyyu zluchanuyu y tym liku z shyrokimi meliyaracyjnymi pracami vyshej pa cyachenni Rejna Bodenskae vozera Asnoyny artykul Bodenskae vozera de source source source source Raka Rejn 2008 Karotki dayzhynyoj usyago chatyry kilametry de nyam Seerhein zluchae pamizh saboj dva skladniki Bodenskaga vozera de nyam Obersee i razmeshchanae na 30 sm nizhej adnosna roynya mora de nyam Untersee U Verhnim vozery malochnaya halodnaya i tamu cyazhejshaya vada Alpijskaga Rejna ytvarae spachatku kampaktnuyu plyn na paverhni shera zyalyonaj vady vozera ale amal adrazu de na yago dno Geta plyn iznoy vyhodzic na paverhnyu na inshym paynochnym boku vostrava i staic chasta vyrazna bachnae uzdoyzh nyameckaga beraga prykladna da Nevyalikaya chastka getaj plyni adluchaecca perad vostravam y kirunku de Asnoynaya plyn praz tak zvanuyu en buhta yshodnej Kanstanca i zahodnej Krojclingena vycyakae z Verhnyaga vozera pa farvatary Rejna Da Verhnyaga vozera prylyagayuc Shvejcaryya na poydni Aystryya na paydnyovym ushodze a taksama Germaniya Bavaryya na paynochnym ushodze i Baden Vyurtemberg na paynochnym zahadze ystalyavany yzdoyzh usyago Rejna pachynalna z tago mesca dze nad Azyornym Rejnam shto vycyakae z Verhnyaga vozera perakinuty Azyorny Rejn paystay u aposhniya tysyachagoddzi y vyniku vyklikanaga eroziyaj znizhenni roynya vady y vozery prykladna na 10 metray z za chago paystay taksama Ranej Verhnyae i Nizhnyae azyory yak geta vynikae z ih agulnaj nazvy Bodenskae vozera uyaylyali saboyu adziny vadayom Yak i y Verhnim u Nizhnim vozery mozhna prasachyc plyn Rejna bo i tut yano tolki kryhu zmeshvaecca z vadoj samaga vozera Paynochnyya chastki Nizhnyaga vozera de i de amal ne zakranayucca getaj plynnyu Paydnyovuyu chastku vozera praz yakuyu cyache Rejn chasam zavuc Rejnskim vozeram de nyase y Nizhnyae vozera vyaliki ab yom vady z basejna Dunaya Azyorny Rejn i Nizhnyae vozera ytvarayuc naturalnuyu myazhu pamizh Shvejcaryyaj i Germaniyaj vynyatki centralnaya chastka Kanstanca lyazhalaya paydnyovej Azyornaga Rejna i centr shvejcarskaga gorada Shtajn na paynochnym beraze Rejna pablizu ad tago mesca dze Vysoki Rejn vycyakae z Nizhnyaga vozera Vysoki Rejn Asnoyny artykul Rejnski vadaspad lya Shafgayzena Ad Shtajna na Rejne lya zahodnyaga beraga Nizhnyaga vozera pachynaecca Vysoki Rejn nyam Hochrhein U procileglasc Alpijskamu Rejnu i Verhnyamu Rejnu yon cyache galoynym chynam z ushodu na zahad i znizhaecca pry getym z 395 da 252 metray Vysoki Rejn z yaylyaecca naturalnaj myazhoj pamizh Shvejcaryyaj na poydni i Germaniyaj na poynachy na bolshasci plyacovak da u shvejcarskih ablascyah Shtajna na Rejne Shafgayzena i cyuryhskim de i na ysim svaim pracyagu ad Eglizau da Bazelya Kalya Shafhauzena znahodzicca Rejnski vadaspad Pry syarednim vydatku vady y 373 m s u letni chas kalya 700 m s yon z yaylyaecca drugim najbujnym vadaspadam Eyropy paslya islandskaga pa pakazchyku energii padannya vady Ablichcha Vysokaga Rejna vyznachaecca razmeshchanymi na im shmatlikimi Na neshmatlikih zahavanyh pryrodnyh plyacoykah i ysyo zh yashche isnue trohi na nyameckim zvanyh Laufen Kalya Bazelya Rejn prymae levy prytok lya y z poydnya y Rejn puskaecca Are karacej Rejna ale nyase zayvazhna bolsh vady 560 m s suprac 439 m s u Rejna Verhni Rejn Asnoyny artykul Verhni Rejn ad Majnca ybok Bingena U centry Bazelya pershaga bujnaga gorada pa cyachenni raki znahodzicca de krutaya lukavina tut skanchaecca Vysoki Rejn Aficyjna myazhoj pamizh Vysokim i Verhnim Rejnam z yaylyaecca nyam Mittlere Brucke Ad getaga mesca raka pad nazvaj Verhni Rejn nyam Oberrhein cyache na poynach pa Verhnyarejnskaj niziny dayzhynyoj prykladna 400 km i shyrynyoj da 40 km pry getym raka znizhaecca z adznaki 252 m nad uzroynem mora da 76 m Najvazhnyya prytoki na getym adrezku puskaecca zleva lya Strasburga Nekar puskaecca sprava y Mangejma i Majn puskaecca sprava nasuprac Majnca U Majnca Rejn pakidae Verhnyarejnskuyu nizinu i cyache dalej pa de Plyacoyka raki razmeshchanaya vyshej Majnca y voblasci dasyagae shyryni y 900 metray i vyadomy taksama yak Astroynaj Rejn nyam Inselrhein z za shmatlikih razmeshchanyh tut astravoy nyam Rheinauen Paydnyovaya chastka Verhnyaga Rejna ytvarae dzyarzhaynuyu granicu pamizh Francyyaj Elzasam i Germaniyaj Baden Vyurtembergam Pa paynochnaj chastcy prahodzic myazha pamizh federalnymi zemlyami Rejnland Pfalcam na zahadze i Baden Vyurtembergam na poynachy i na yshodze Gistarychnym kur yozam z yaylyaecca toe shto z 1945 goda Gesenu prynalezhac tak zvanyya pravabyarezhnyya rayony Majnca Dalina Verhnyaga Rejna y chasy Antychnasci i Syarednyavechcha byla znachnaj chastkaj kulturnaga landshaftu Eyropy Syonnya Verhni Rejn mesca mescavannya vazhnyh pradpryemstvay pramyslovasci i sfery paslug z bujnymi centrami y Bazeli Strasburgu i Mangejme Na beragah Verhnyaga Rejna razmeshchana adna z agulnaeyrapejskih stalic Strasburg rezidencyya Eyraparlamenta Landshaft Verhnyaga Rejna byy mocna zmeneny de y XIX stagoddzi Vyprastanne raki pryvyalo da pavelichennya hutkasci plyni i istotnamu znizhennyu yzroynyu gruntavyh vod z za chago perasohli bakavyya pratoki i skaracilasya ploshcha i Z francuzskaga boku dlya zabespyachennya sudnahodstva byy pabudavany u yaki adyshla znachnaya chastka rejnskaj vady U mnogih mescah uladkavany yakiya regulyuyuc vadashovishchy prykladam velizarny Bassin de compensation de fr u Elzase Syaredni Rejn Asnoyny artykul Lya Bingena skanchaecca Majncki basejn u de na vyshyni 77 4 m nad uzroynem mora pachynaecca Syaredni Rejn nyam Mittelrhein dalej yon cyache praz Rejnskiya Slancavyya gory i pakidae ih na vyshyni 50 m Da levaga beraga Rejna tut prylyagayuc adgor i i a da pravaga Taynusa i Vestervalda Harakternaya vuzkaya forma rachnoj daliny de byla sfarmiravana glybinnaj eroziyaj z plynnyu gealagichnaga chasu Najbujnymi prytokami Syarednyaga Rejna z yaylyayucca Lan i Mozel yakiya ypadayuc lya Koblenca adpavedna sprava i zleva Amal na ysim svaim pracyagu Syaredni Rejn pracyakae pa terytoryi zyamli Rejnland Pfalc Zliccyo Rejna i Mozelya y nyameckim goradze Koblenc Backa Rejn i maci Mozel Vinarobstva i turyzm vyaduchyya vyglyady ekanamichnaj dzejnasci na Syarednim Rejne de nyam Kulturlandschaft Oberes Mittelrheintal pamizh i Koblencam uklyuchana y spis kulturnaj spadchyny YuNESKA U Rejn aginae znakamituyu skalu pad yakoj yon dasyagae glybini y 25 metray Syaredni Rejn z yago znakamitymi arhitekturnymi pomnikami pakrytymi vinagradnikami shilami shto prybrukavalisya na beragah myastechkami i zamkami shto yzdymayucca na yzgorkah pakazvae saboj kvintesencyyu de Nizhni Rejn Asnoyny artykul Syaredni Rejn perahodzic u Nizhni nyam Niederrhein u Bone u tym mescy dze pry ypadzenni pachynaecca Paynochna Germanskaya nizina Nizhni Rejn cyache pamizh adznakami 50 i 12 metray n u m Najvazhnyya yago prytoki Rur i Yak i Verhni Nizhni Rejn zabrany y stalae rechyshcha padchas pravedzenyh gidratehnichnyh prac Adnak bo na Nizhnim Rejne yakiya agarodzhvayuc damby rasstayleny shyrej u pavodku yon razlivaecca bolsh prastorna chym Verhni Rejn Nizhni Rejn calikom lyazhyc na terytoryi Paynochnaga Rejna Vestfalii Yago beragi pa bolshaj chastcy gusta naseleny i industryyalizavany asabliva y aglameracyyah Kyolna Dzyuseldorfa i Rurskaj voblasci Takim chynam Nizhni Rejn pracyakae pa samaj vyalikaj kanurbacyi Germanii Najbujnym eyrapejskim unutranym portam z yaylyaecca de u Dujsburgu Dalina Rejna nizhej Dujsburga nosic pa peravaze agrarny haraktar U 30 kilametrah nizhej pa plyni y ad Rejna adgalinoyvaecca Gety sudnahodny kanal shto idze z zahadu na yshod paralelna plyni raki Lips z yaylyaecca adnoj z najvazhnyh transpartnyh arteryj Pamizh Emeryham i nad rachnym strumenem shyrynyoj bolsh 400 metray nacyagnuc u Germanii Lya de rayon Krefelda Rejn perasyakae tak zvanaya izaglosa yakaya padzyalyae regiyony shyrannya i dyyalektay Delta Nizhni ychastak cyachennya raki Rejn prahodzic pa ploskaj nizine chastkova razmeshchanaj nizhej uzroynyu mora Perad upadzennem u mora Rejn raspadaecca na rukavy i ytvarae deltu u mezhah yakoj cyache y svaih nanosah vyshej za navakolnuyu myascovasc U adzin z rukavoy u mezhah delty ypadae raka Maas Damba U rayone rejnskaj delty pravedzeny vyalikiya gidratehnichnyya raboty Pyac z shasci rukavoy peragarodzhany placinami yakiya blakuyuc pastuplenne marskih vod u rechyshcha U rukavah Rejna stvorany vadashovishchy pryznachanyya dlya achystki zabrudzhanyh rachnyh vod yakiya zatym spuskayucca ceraz placiny y mora abo vykarystoyvayucca dlya vodazabespyachennya U vyniku realizacyi Plana Delta istotna znizilasya pagroza pavodak i zataplennya zyamel razmeshchany nizhej uzroynyu mora Ekalogiya1 listapada 1986 goda na Rejne adbylasya adna z samyh bujnyh u Eyrope ekalagichnyh katastrof Pazhar na himichnym zavodze firmy Sandos Sandoz u shvejcarskim Bazeli pryvyoy da skidu y raku 30 ton pestycyday rtuci i inshyh selskagaspadarchyh himikatay Rejn nabyy chyrvony koler lyudzyam u rayone raki bylo zabaronena vyhodzic z haty u nekatoryh garadah FRG byli zachyneny vadapravody zamest yakih vykarystoyvalasya pryvaznaya vada y cysternah Na pracyagu 10 dzyon zabrudzhvannya dasyagnuli Paynochnaga mora U vyniku pa nekatoryh adznakah zaginula paymilyona ryb nekatoryya vidy calkam znikli Paslya burnaj reakcyi gramadskasci yzho y 1987 godze byla prynyataya Pragrama dzeyannyay Rejn razlichanaya da 2000 goda Pa inshamu yana zvalasya Lasos 2000 bo byla nacelena na vyartanne da getaga termina getaj adchuvalnaj da zabrudzhvannyay ryby y raku U vyniku aktyynyh dzeyannyay ulad kolkasc vybrasyvaemyh u raku nitratay i fosfaru pamenshylasya na 50 a pamyanshenne nekatoryh inshyh zabrudzhvannyay bylo y mezhah ad 80 da 100 Lasos vyarnuysya y raku na 3 gady ranej u 1997 godze Zaraz Pragrama Rejn 2020 nacelenaya na to kab zrabic raku dosyc chystaj dlya plavannya Gl taksamaRejnskaya demilitaryzavanaya zonaZnoski Rejn stal koroche na 90 kilometrov 29 03 2010 Rhine nyavyzn nedastupnaya spasylka Online Etymology Dictionary Douglas Harper 1 listapada 2001 Arhivavana z pershakrynicy 17 kastrychnika 2012 Praverana 10 February 2009 Johannes Hoops Reallexikon der germanischen Altertumskunde Volume 24 Rheinfall nyam nedastupnaya spasylka Aficyjny sajt Rejnskaga vadaspadu Arhivavana z pershakrynicy 31 zhniynya 2011 Praverana 2 sakavika 2010 interaktiver Atlas der Schweiz Arhivavana 4 maya 2011 Bundesamt fur Landestopografie Hydrologischer Atlas der Schweiz 2002 Tafel 5 4 Naturliche Abflusse 1961 1980 Ausschnitt Arhivavana 7 lipenya 2011 Landeskarte der Schweiz Blatt 1232 Oberalppass 1 25 000 Bundesamt fur Landestopographie Ausgabe 2005 GeschiebefuhrungLitaraturaLoychaya L V Rejn Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 13 Pramile Relaksin Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 2001 T 13 S 564 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0216 4 t 13 Geagrafichny encyklapedychny sloynik M 1986 SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Rejn