Пажар у Чаншы 1938 года (кіт. (трад.) 长沙大火), таксама вядомы як пажар Вэньсі (кіт. (трад.) 文大火), быў адным з найвялікшых пажараў, выкліканым чалавекам, у маштабах усяго горада ў кітайскай гісторыі. У адказ на развіццё сітуацыі нацыянальны ўрад прыняў палітыку выпаленай зямлі і сфармуляваў план па спаленні Чаншы; аднак да таго, як гэты план быў афіцыйна рэалізаваны, шэраг выпадковых фактараў вымусіў пажар выйсці з-пад кантролю, што ў канчатковым выніку выклікала гібель больш за 30 000 чалавек у Чаншы і разбурэнне 90 % горада, эканамічны ўрон склаў 1 мільярд юаняў. У выніку гэтага пажару Чанша стала адным з найбольш пацярпелых гарадоў падчас Другой сусветнай вайны, нароўні са Сталінградам, Хірасімай, Нагасакі, Токіао, Дрэздэнам і іншымі.
Пажар у Чаншы | |
---|---|
Месцазнаходжанне | |
Дата пачатку | 13 лістапада 1938 |
Дата заканчэння | 18 лістапада 1938 |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Перадгісторыя
25 кастрычніка 1938 года горад Ухань паў пад уладай Японскай імперыі. Неўзабаве пасля гэтага вялікая колькасць бежанцаў і параненых салдат, у дадатак да ўрадавых устаноў і заводаў, былі перамешчаныя ў Чаншу. Гэта выклікала дэмаграфічны бум у горадзе, і колькасць жыхароў падскочыла з 300 000 да больш чым 500 000. Хоць горад доўга рыхтаваўся да такога сцэнару, з-за абмежаваных транспартных магчымасцяў Чаншы ён усё яшчэ не мог змясціць такую колькасць тавараў і людзей.
8 лістапада імператарская японская армія ўвайшла ў паўночную Хунань. 11 лістапада Юэян паў. Неўзабаве кітайскія і японскія арміі сутыкнуліся ўздоўж ракі недалёка ад Чаншы. Абстаноўка ў горадзе станавілася ўсё больш напружанай.
Была атрыманая ілжывая інфармацыя, што японскія імператарскія войскі нападуць на Чаншу з усходу. Чан Кайшы зрабіў у Чаншы прамову пра тое, каб спаліць горад, калі ён калі-небудзь рызыкуе быць захопленым. З-за адсутнасці ўпэўненасці ва ўтрыманні горада Чан Кайшы прапанаваў спаліць горад дашчэнту, каб Японіі нічога не дасталася, нават калі яна вырашыць гвалтоўна ўвайсці ў яго. 10 лістапада (некаторыя кажуць, што 12-га) старшыня ўрада Хунані Чжан Чжычжун, перадаў ідэю Чана сваім падначаленым на нарадзе. Неадкладна была арганізавана група падпальшчыкаў. Каманда была разасланая ва ўсе куткі горада і атрымала загад зладзіць пажар, як толькі на даху будынка Цяньсінь на паўднёвым захадзе Чаншы будзе запалены сігнальны агонь.
Падзеі
Раніцай 13 лістапада каля павільёна Цяньсінь у горадзе адбыўся пажар. Дзін Сен з палка самаабароны і іншыя салдаты неадкладна падпалілі свае дамы. Салдаты падумалі, што гэта сігнал аб падпале і крычалі « агонь!». Усе пачалі падпальваць горад. У адно імгненне гарадскі агонь успыхнуў у небе, вецер дапамагаў агню распаўсюдзіцца. Чжан Чжычжун атрымаў данясенне ад ад’ютанта: «у горадзе шмат шуму і адбыўся пажар». Пажар працягваўся пяць дзён, знішчыўшы таксама некалькі 2500-гадовых гістарычных прадметаў даўніны. Жыхары горада з усіх сіл спрабавалі выратавацца, што прывяло да сур’ёзнай аварыі лодкі на рачным бродзе на рацэ Сян.
Страты
У выніку пажару загінула больш за 30 000 чалавек, згарэла больш за 56 000 дамоў у горадзе. Пажар абышоўся ў агульную эканамічную шкоду ў 1 мільярд даляраў, што склала 43 % ад агульнага аб’ёму вытворчасці горада. Урадавыя ўстановы, уключаючы правінцыйны ўрад, дэпартамент грамадзянскіх спраў, дэпартамент будаўніцтва, паліцэйскі ўчастак, камандаванне гарнізона, правінцыйныя і муніцыпальныя партыйныя штабы, дэпартамент бяспекі, мясцовы суд, вярхоўны суд, тэлеграф, тэлефоннае аддзяленне, паштовае аддзяленне, муніцыпальная гандлёвая палата, цэнтральнае інфармацыйнае агенцтва, большасць ці ўсе будынкі, такія як цэнтральная радыёстанцыя і розныя рэдакцыі газет у Чаншы; спаленыя ці большасць спаленых школ або навучальных устаноў — гэта правінцыйная бібліятэка Хунані і першы педагагічны інстытут Хунані, сярэдняя школа для дзяўчынак пік, першая сярэдняя школа горада Чаншы, зала народнага сходу і іншыя 31 школа; было разбурана больш за дзесяць банкаў, у тым ліку банк правінцыі Хунань, банк Цзянсу юймінь, банк Шанхая, Банк камунікацый і банк Кітая; было спалена больш за 40 заводаў. Сярод іх самай вялікай стратай стала тэкстыльная фабрыка № 1 у Хунань. Шкода гэтай фабрыцы ўключае ў сябе страты ў памеры 270 000 даляраў з-за спаленых цэхаў; 960 000 долараў — ад страты сыравіны; 600 000 долараў — ад страты машын. Як адзін з чатырох рысавых гарадоў, Чанша мела больш за 190 рысавых млыноў і збожжасховішчаў, з якіх ацалелі толькі 12 з паловай. Прамысловасць па вытворчасці шаўковых тканін страціла каля 2 мільёнаў юаняў, што складала каля 80 % актываў галіны. Былі знішчаны ўсе 40 прадпрыемстваў галіны. За выключэннем бальніцы Сян’я, усе бальніцы ў Чаншы былі спалены дашчэнту. Тэраса Дынгван, старажытнае месца ў Чаншы, таксама была цалкам спалена; усе будынкі ўнутры таксама былі разбураны (пазней адноўлены ў 1983 годзе).
Будучыя кітайскія лідары, такія як Чжоу Эньлай і Е Цзяньін , таксама прысутнічалі ў горадзе падчас пажару. Вуснае апісанне пажару было напісана Го Мажо , які таксама апынуўся ў Чаншы падчас пажару.
Наступствы
У кітайскай мове іерогліф «вэнь» у тэрміне «Пажар Вэньсі» адносіцца да кода тэлеграфнай абрэвіятуры дня месяца, у той час як «сі» (што азначае «ноч») адносіцца да часу пажару.
18 лістапада Чан Кайшы загадаў пакараць смерцю трох абвінавачаных па гэтай справе. Чжан Жыжун, старшыня ўрада Хунань, таксама пасля сышоў у адстаўку.
19 лістапада на разваліны Чаншы вярнуліся харчовыя рынкі. Да таго часу 3 чалавекі прадавалі мяса, а 2 — гародніну.
Званіца і бальніца Сян’я перажылі пажар.
Страх Чан Кайшы апынуўся памылковым. Горад адбіў тры асобныя атакі японцаў у 1939 , 1941 і 1942 гадах. Горад паў перад японцамі ў 1944 годзе, падчас чацвёртай бітвы пры Чаншы , хоць да таго часу горад ужо не меў стратэгічнага значэння.
У ліпені 2005 года ў Чаншы быў пабудаваны першы мемарыял, прысвечаны гэтай падзеі, — мемарыяльная сцяна на месцы старой лямпавай кампаніі. Мемарыяльная сцяна размешчана на беразе ракі Сян. У тым жа годзе быў таксама ўсталяваны велізарны звон паліцыі.
Страчаная гісторыя
Да пажару Чанша быў адным з нямногіх буйных гарадоў Кітая, які за 2000 гадоў не зрушыўся з месца. Пажар, аднак, знішчыў усе культурныя назапашванні, якія горад захаваў з перыяду Вёснаў і Восеняў .
У культуры
Пажар паказаны ў серыяле «Бітва за Чаншу » 2014 года.
Зноскі
- https://baike.baidu.com/item/文夕大火 . Архівавана з першакрыніцы 7 мая 2021. Праверана 26 ліпеня 2022.
- Richard B. Frank. Tower of skulls : a history of the Asia-Pacific war, July 1937-May 1942. — First edition. — New York, 2020. — 751 pages, 16 unnumbered pages of plates с. — ISBN 978-1-324-00210-9, 1-324-00210-7, 978-0-393-54136-6, 0-393-54136-3. Архівавана 20 лютага 2022 года.
- Jay Taylor. The generalissimo. — Belknap Press of Harvard University Press, 2009. — 746 с. — ISBN 978-0-674-03338-2.
- Suwo Zhang, 张素我. Hui yi fu qin Zhang Zhizhong. — Di 1 ban. — [Nanjing]: Jiangsu wen yi chu ban she, 2012. — 2, 6, 330 pages, 5 unnumbered pages of plates с. — ISBN 978-7-5399-4986-4, 7-5399-4986-4.
- 陈诚与张治中:长沙大火引起的一场误会_私家历史_澎湃新闻-The Paper . www.thepaper.cn. Архівавана з першакрыніцы 5 кастрычніка 2016. Праверана 6 мая 2021.
- CCTV-国家地理-长沙文夕大火(недаступная спасылка). web.archive.org (20 красавіка 2020). Архівавана з першакрыніцы 20 красавіка 2020. Праверана 6 мая 2021.
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Pazhar u Chanshy 1938 goda kit trad 长沙大火 taksama vyadomy yak pazhar Vensi kit trad 文大火 byy adnym z najvyalikshyh pazharay vyklikanym chalavekam u mashtabah usyago gorada y kitajskaj gistoryi U adkaz na razviccyo situacyi nacyyanalny yrad prynyay palityku vypalenaj zyamli i sfarmulyavay plan pa spalenni Chanshy adnak da tago yak gety plan byy aficyjna realizavany sherag vypadkovyh faktaray vymusiy pazhar vyjsci z pad kantrolyu shto y kanchatkovym vyniku vyklikala gibel bolsh za 30 000 chalavek u Chanshy i razburenne 90 gorada ekanamichny yron sklay 1 milyard yuanyay U vyniku getaga pazharu Chansha stala adnym z najbolsh pacyarpelyh garadoy padchas Drugoj susvetnaj vajny naroyni sa Stalingradam Hirasimaj Nagasaki Tokiao Drezdenam i inshymi 1 Pazhar u Chanshy MescaznahodzhanneChansha Data pachatku13 listapada 1938 Data zakanchennya18 listapada 1938 Medyyafajly na Vikishovishchy Zmest 1 Peradgistoryya 2 Padzei 3 Straty 4 Nastupstvy 5 Strachanaya gistoryya 6 U kultury 7 ZnoskiPeradgistoryyapravic25 kastrychnika 1938 goda gorad Uhan pay rusk bel pad uladaj Yaponskaj imperyi Neyzabave paslya getaga vyalikaya kolkasc bezhancay i paranenyh saldat u dadatak da yradavyh ustanoy i zavoday byli perameshchanyya y Chanshu Geta vyklikala demagrafichny bum u goradze i kolkasc zhyharoy padskochyla z 300 000 da bolsh chym 500 000 Hoc gorad doyga ryhtavaysya da takoga scenaru z za abmezhavanyh transpartnyh magchymascyay Chanshy yon usyo yashche ne mog zmyascic takuyu kolkasc tavaray i lyudzej 8 listapada imperatarskaya yaponskaya armiya yvajshla y paynochnuyu Hunan 11 listapada Yueyan pay Neyzabave kitajskiya i yaponskiya armii sutyknulisya yzdoyzh raki Sincyan nedalyoka ad Chanshy Abstanoyka y goradze stanavilasya ysyo bolsh napruzhanaj Byla atrymanaya ilzhyvaya infarmacyya shto yaponskiya imperatarskiya vojski napaduc na Chanshu z ushodu Chan Kajshy zrabiy u Chanshy pramovu pra toe kab spalic gorad kali yon kali nebudz ryzykue byc zahoplenym 2 Z za adsutnasci ypeynenasci va ytrymanni gorada Chan Kajshy prapanavay spalic gorad dashchentu kab Yaponii nichoga ne dastalasya navat kali yana vyrashyc gvaltoyna yvajsci y yago 3 10 listapada nekatoryya kazhuc shto 12 ga starshynya yrada Hunani Chzhan Chzhychzhun peraday ideyu Chana svaim padnachalenym na naradze Neadkladna byla arganizavana grupa padpalshchykay Kamanda byla razaslanaya va yse kutki gorada i atrymala zagad zladzic pazhar yak tolki na dahu budynka Cyansin na paydnyovym zahadze Chanshy budze zapaleny signalny agon PadzeipravicRanicaj 13 listapada kalya pavilyona Cyansin u goradze adbyysya pazhar Dzin Sen z palka samaabarony i inshyya saldaty neadkladna padpalili svae damy Saldaty padumali shto geta signal ab padpale i krychali agon Use pachali padpalvac gorad U adno imgnenne garadski agon uspyhnuy u nebe vecer dapamagay agnyu raspaysyudzicca Chzhan Chzhychzhun atrymay danyasenne ad ad yutanta u goradze shmat shumu i adbyysya pazhar 4 5 Pazhar pracyagvaysya pyac dzyon znishchyyshy taksama nekalki 2500 gadovyh gistarychnyh pradmetay dayniny Zhyhary gorada z usih sil sprabavali vyratavacca shto pryvyalo da sur yoznaj avaryi lodki na rachnym brodze na race Syan StratypravicU vyniku pazharu zaginula bolsh za 30 000 chalavek zgarela bolsh za 56 000 damoy u goradze Pazhar abyshoysya y agulnuyu ekanamichnuyu shkodu y 1 milyard dalyaray shto sklala 43 ad agulnaga ab yomu vytvorchasci gorada Uradavyya ystanovy uklyuchayuchy pravincyjny yrad departament gramadzyanskih spray departament budaynictva palicejski ychastak kamandavanne garnizona pravincyjnyya i municypalnyya partyjnyya shtaby departament byaspeki myascovy sud vyarhoyny sud telegraf telefonnae addzyalenne pashtovae addzyalenne municypalnaya gandlyovaya palata centralnae infarmacyjnae agenctva bolshasc ci yse budynki takiya yak centralnaya radyyostancyya i roznyya redakcyi gazet u Chanshy spalenyya ci bolshasc spalenyh shkol abo navuchalnyh ustanoy geta pravincyjnaya bibliyateka Hunani i pershy pedagagichny instytut Hunani syarednyaya shkola dlya dzyaychynak pik pershaya syarednyaya shkola gorada Chanshy zala narodnaga shodu i inshyya 31 shkola bylo razburana bolsh za dzesyac bankay u tym liku bank pravincyi Hunan bank Czyansu yujmin bank Shanhaya Bank kamunikacyj i bank Kitaya bylo spalena bolsh za 40 zavoday Syarod ih samaj vyalikaj strataj stala tekstylnaya fabryka 1 u Hunan Shkoda getaj fabrycy yklyuchae y syabe straty y pamery 270 000 dalyaray z za spalenyh cehay 960 000 dolaray ad straty syraviny 600 000 dolaray ad straty mashyn Yak adzin z chatyroh rysavyh garadoy Chansha mela bolsh za 190 rysavyh mlynoy i zbozhzhashovishchay z yakih acaleli tolki 12 z palovaj Pramyslovasc pa vytvorchasci shaykovyh tkanin stracila kalya 2 milyonay yuanyay shto skladala kalya 80 aktyvay galiny Byli znishchany yse 40 pradpryemstvay galiny Za vyklyuchennem balnicy Syan ya use balnicy y Chanshy byli spaleny dashchentu Terasa Dyngvan starazhytnae mesca y Chanshy taksama byla calkam spalena use budynki ynutry taksama byli razburany paznej adnoyleny y 1983 godze Buduchyya kitajskiya lidary takiya yak Chzhou Enlaj i E Czyanin rusk bel taksama prysutnichali y goradze padchas pazharu Vusnae apisanne pazharu bylo napisana Go Mazho rusk bel yaki taksama apynuysya y Chanshy padchas pazharu Nastupstvypravic nbsp Skulptura zvona palicyi U kitajskaj move ieroglif ven u termine Pazhar Vensi adnosicca da koda telegrafnaj abreviyatury dnya mesyaca u toj chas yak si shto aznachae noch adnosicca da chasu pazharu 18 listapada Chan Kajshy zagaday pakarac smercyu troh abvinavachanyh pa getaj sprave 6 Chzhan Zhyzhun starshynya yrada Hunan taksama paslya syshoy u adstayku 19 listapada na razvaliny Chanshy vyarnulisya harchovyya rynki Da tago chasu 3 chalaveki pradavali myasa a 2 garodninu Zvanica i balnica Syan ya perazhyli pazhar Strah Chan Kajshy apynuysya pamylkovym Gorad adbiy try asobnyya ataki yaponcay u 1939 rusk bel 1941 rusk bel i 1942 rusk bel gadah Gorad pay perad yaponcami y 1944 godze padchas chacvyortaj bitvy pry Chanshy rusk bel hoc da tago chasu gorad uzho ne mey strategichnaga znachennya U lipeni 2005 goda y Chanshy byy pabudavany pershy memaryyal prysvechany getaj padzei memaryyalnaya scyana na mescy staroj lyampavaj kampanii Memaryyalnaya scyana razmeshchana na beraze raki Syan U tym zha godze byy taksama ystalyavany velizarny zvon palicyi Strachanaya gistoryyapravicDa pazharu Chansha byy adnym z nyamnogih bujnyh garadoy Kitaya yaki za 2000 gadoy ne zrushyysya z mesca Pazhar adnak znishchyy use kulturnyya nazapashvanni yakiya gorad zahavay z peryyadu Vyosnay i Vosenyay rusk bel U kulturypravicPazhar pakazany y seryyale Bitva za Chanshu angl bel 2014 goda Znoski https baike baidu com item 文夕大火 nyavyzn Arhivavana z pershakrynicy 7 maya 2021 Praverana 26 lipenya 2022 Richard B Frank Tower of skulls a history of the Asia Pacific war July 1937 May 1942 First edition New York 2020 751 pages 16 unnumbered pages of plates s ISBN 978 1 324 00210 9 1 324 00210 7 978 0 393 54136 6 0 393 54136 3 Arhivavana 20 lyutaga 2022 goda Jay Taylor The generalissimo Belknap Press of Harvard University Press 2009 746 s ISBN 978 0 674 03338 2 Suwo Zhang 张素我 Hui yi fu qin Zhang Zhizhong Di 1 ban Nanjing Jiangsu wen yi chu ban she 2012 2 6 330 pages 5 unnumbered pages of plates s ISBN 978 7 5399 4986 4 7 5399 4986 4 陈诚与张治中 长沙大火引起的一场误会 私家历史 澎湃新闻 The Paper nyavyzn www thepaper cn Arhivavana z pershakrynicy 5 kastrychnika 2016 Praverana 6 maya 2021 CCTV 国家地理 长沙文夕大火 nyavyzn nedastupnaya spasylka web archive org 20 krasavika 2020 Arhivavana z pershakrynicy 20 krasavika 2020 Praverana 6 maya 2021 Uzyata z https be wikipedia org w index php title Pazhar u Chanshy 1938 amp oldid 4739727