Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Неасабовыя формы дзеясловаў англійскай мовы (English verbals) - гэта асобыя часціны англійскай мовы, якія ўтвараюцца ад дзеясловаў. Існуюць 3 віды такіх форм - інфінітыў (infinitive), герундый (gerund) і дзеепрыметнік (participle). Кожная з гэтых форм мае некалькі форм выражэння часу і стану.
Формы інфінітыва
| Форма | Актыўны стан | Пасіўны стан |
|---|---|---|
| Простая | do | be done |
| Працяглая | be doing | няма |
| Завершаная | have done | have been done |
| Завершана-працяглая | have been doing | няма |
Інфінітыў англійскай мовы не мае адпаведных беларускіх эквівалентаў за выключэннем простай формы (рабіць-зрабіць) і таму перакладаецца іншымі формамі дзеясловаў. Напрыклад: He can have been working for us for 5 months - Магчыма, ён працуе на нас ужо 5 месяцаў.
Выкарыстанне часціцы to з інфінітывамі
Звычайна інфінітыў ставіцца з часціцай to, калі выступае ў сказе ў ролі дзейніка (To read this book is very important - Важна прачытаць гэту кнігу), выказніка (My wish is to be with her — Мае жаданне - быць з ёй), азначэння (He is a man to trust — Ён чалавек, якому можна давяраць) ці з'яўляецца часткай уводнай фразы (To be quite frank, I don't want to go there - Шчыра кажучы, я не хачу туды ісці). Але калі інфінітыў выконвае ролю дапаўнення пасля некаторых дзеясловаў і фраз ён можа ставіцца без часціцы to. Па-англійску такая форма інфінітыва называецца голай (bare infinitive). Пасля большасці мадальных дзеясловаў усе формы інфінітыва ідуць без суправадження гэтай часціцы. Астатнія выпадкі выкарыстання інфінітыва без часціцы to можна ўмоўна падзяліць на групы:
- дзеясловы фізічнага ўспрымання свету: feel (адчуваць), see (бачыць), hear (чуць), watch (назіраць)
- дзеяслоў let (дазваляць) (у пасіўным стане замяняецца сінонімам allow, пасля якога з інфінітывам абавязкова ставіцца часціца to)
- дзеяслоў make (рабіць), але толькі ў актыўным стане
- выразы had better (лепей), would rather (бадай, мабыць) i would sooner (хутчэй за ўсе)
Пасля дзеяслова help (дапамагаць) часціца to з інфінітывам з'яўляецца факультатыўнай (г.зн. яе можна ці ставіць, ці не) (He helped me (to) finish my job - Ён дапамог мне скончыць работу)
Форма -ing
Герундый і дзеепрыметнік цяперашняга часу (Present Participle) аб'ядноўвае агульнасць форм. Паколькі яны ўсе ўтрымліваюць суфікс ing, для зручнасці і герундый, і дзеепрыметнік цяперашняга часу могуць называць формай -ing ці ing'авай формай.
| Форма | Актыўны стан | Пасіўны стан |
|---|---|---|
| Простая | doing | being done |
| Завершаная | having done | having been done |
У сказе герундый і дзеепрыметнік цяперашняга часу адрозніваюцца значэннем. У сказе Reading books is important слова reading з'яўляецца герундыем і перакладаецца на беларускую назоўнікам ці дзеясловам, паколькі герундыяльнай формы ў беларускай мове няма: "Чытаць кнігі важна" альбо "Чытанне кніг важна". А дзеепрыметнік цяперашняга часу перадаецца на беларускую дзепрыметнікам, дзеепрыслоўем ці даданым сказам. (Reading a book he was thinking of her - Чытаючы кнігу, ён працягваў думаць пра яе/Калі ён чытаў кнігу, ён усе яшчэ думаў пра яе.)
Дзеепрыметнік прошлага часу
Дзеепрыметнік прошлага часу (Past Participle) звычайна яшчэ мае назву 3-й формы няправільных дзеясловаў. Выкарыстоўваецца ў пасіўным (залежным) стане і завершанай форме дзеясловаў. Можа выступаць у ролі азначэння і перакладацца на беларускую прыметнікам: I never saw her so tired — Ніколі не бачыў яе такой стомленай.
Магчымыя камбінацыі і спалучэнні з інфінітывам, герундыем і дзеепрыметнікам
З неасабовымі формамі дзеясловаў іншыя часціны мовы могуць утвараць пэўныя спалучэнні. Ніжэй пералічаны найбольш распаўсюджаныя з іх.
Складанае дапаўненне
Складанае дапаўненне (Complex object) складаецца з камбінацыі інфінітыва ці дзеепрыметніка цяперашнягя часу і назоўніка ці займенніка, якія ставяцца пасля выказніка. У наступных прыкладах складанае дапаўненне вылучана курсівам.
- I saw him pass the ring to his daughter - Я бачыў, што ён перадаў пярсцёнак дачцэ.
- I saw him passing the ring to his daughter - Я бачыў, як ён перадае пярсцёнак дачцэ.
Складаны дзейнік
Складанае дзейнік (Complex subject) утвараецца пры спалучэнні інфінітыва, які стаіць пасля дзеяслова-выказніка ў пасіўным стане і дзеясловаў seem (здавацца), appear (аказацца), prove (аказацца), turn out (аказацца), happen (здарыцца) i chance (аказацца) і дзейніка, які выражаны назоўнікам і займеннікам. Складаны дзейнік у наступных прыкладах вылучаны курсівам.
- He is known to be a PR manager - Ён вядомы як піяр-менеджар.
- She happened to be a bad girl - Аказалася, што яна дрэнная дзяўчына.
Незалежны дзеепрыметнікавы абарот
Звычайна гэта канструцыя ў сказе аддзяляецца коскай і перакладаецца на беларускую мову даданым сказам. У прыкладах, якія прыведзены ніжэй, незалежны дзеепрыметнікавы абарот вылучаецца курсівам.
- The work done, the workers went home - Калі работа была скончана, рабочыя пайшлі дадому.
- Weather permitting, we'll go for a walk - Калі надвор'е будзе спрыяць, мы пойдзем гуляць.
Канструкцыі з герундыем
У сучаснай англійскай мове існуюць 2 канструкцыі з герундыем:
- спалучэнне назоўнік (займеннік)+герундый (My reading of the instruction helped save his life - Тое, што я прачытаў інструкцыю дапамагло выратаваць яму жыцце.)
- спалучэнне прыназоўнік+герундый (We are all alike in having the same problems - Мы ўсе падобны тым, што маем адны і тыя ж праблемы)
Як бачна на вышэй апісаных прыкладах, канструкцыі з герундыем перакладаюцца на беларускую даданым сказам. Магчыма таксама перакладаць такія канструкцыі назоўнікамі.
Зноскі
- KrylovaGordon 2008, p. 172, §165.
- Murphy 1995, p. 112.
- Слепович 2001, p. 112.
Літаратура
- Krylova, I.P.; Gordon, E.M. (2008). A Grammar of Present-day English. Practical Course (12th ed.). М.: КДУ.
- Murphy, Raymond (1995). English Grammar in Use (2nd ed.).
- Слепович, В. С. (2001). Курс перевода. Русский-английский. Мн.: НТООО ТетраСистемс.
Спасылкі
- Выкарыстанне неасабовых форм дзеяслова з дзеясловамі і выразамі
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Neasabovyya formy dzeyaslovay anglijskaj movy English verbals geta asobyya chasciny anglijskaj movy yakiya ytvarayucca ad dzeyaslovay Isnuyuc 3 vidy takih form infinityy infinitive gerundyj gerund i dzeeprymetnik participle Kozhnaya z getyh form mae nekalki form vyrazhennya chasu i stanu Formy infinityvaForma Aktyyny stan Pasiyny stanProstaya do be donePracyaglaya be doing nyamaZavershanaya have done have been doneZavershana pracyaglaya have been doing nyama Infinityy anglijskaj movy ne mae adpavednyh belaruskih ekvivalentay za vyklyuchennem prostaj formy rabic zrabic i tamu perakladaecca inshymi formami dzeyaslovay Napryklad He can have been working for us for 5 months Magchyma yon pracue na nas uzho 5 mesyacay Vykarystanne chascicy to z infinityvami Zvychajna infinityy stavicca z chascicaj to kali vystupae y skaze y roli dzejnika To read this book is very important Vazhna prachytac getu knigu vykaznika My wish is to be with her Mae zhadanne byc z yoj aznachennya He is a man to trust Yon chalavek yakomu mozhna davyarac ci z yaylyaecca chastkaj uvodnaj frazy To be quite frank I don t want to go there Shchyra kazhuchy ya ne hachu tudy isci Ale kali infinityy vykonvae rolyu dapaynennya paslya nekatoryh dzeyaslovay i fraz yon mozha stavicca bez chascicy to Pa anglijsku takaya forma infinityva nazyvaecca golaj bare infinitive Paslya bolshasci madalnyh dzeyaslovay use formy infinityva iduc bez supravadzhennya getaj chascicy Astatniya vypadki vykarystannya infinityva bez chascicy to mozhna ymoyna padzyalic na grupy dzeyaslovy fizichnaga ysprymannya svetu feel adchuvac see bachyc hear chuc watch nazirac dzeyasloy let dazvalyac u pasiynym stane zamyanyaecca sinonimam allow paslya yakoga z infinityvam abavyazkova stavicca chascica to dzeyasloy make rabic ale tolki y aktyynym stane vyrazy had better lepej would rather badaj mabyc i would sooner hutchej za yse Paslya dzeyaslova help dapamagac chascica to z infinityvam z yaylyaecca fakultatyynaj g zn yae mozhna ci stavic ci ne He helped me to finish my job Yon dapamog mne skonchyc rabotu Forma ingGerundyj i dzeeprymetnik cyaperashnyaga chasu Present Participle ab yadnoyvae agulnasc form Pakolki yany yse ytrymlivayuc sufiks ing dlya zruchnasci i gerundyj i dzeeprymetnik cyaperashnyaga chasu moguc nazyvac formaj ing ci ing avaj formaj Forma Aktyyny stan Pasiyny stanProstaya doing being doneZavershanaya having done having been done U skaze gerundyj i dzeeprymetnik cyaperashnyaga chasu adroznivayucca znachennem U skaze Reading books is important slova reading z yaylyaecca gerundyem i perakladaecca na belaruskuyu nazoynikam ci dzeyaslovam pakolki gerundyyalnaj formy y belaruskaj move nyama Chytac knigi vazhna albo Chytanne knig vazhna A dzeeprymetnik cyaperashnyaga chasu peradaecca na belaruskuyu dzeprymetnikam dzeeprysloyem ci dadanym skazam Reading a book he was thinking of her Chytayuchy knigu yon pracyagvay dumac pra yae Kali yon chytay knigu yon use yashche dumay pra yae Dzeeprymetnik proshlaga chasuDzeeprymetnik proshlaga chasu Past Participle zvychajna yashche mae nazvu 3 j formy nyapravilnyh dzeyaslovay Vykarystoyvaecca y pasiynym zalezhnym stane i zavershanaj forme dzeyaslovay Mozha vystupac u roli aznachennya i perakladacca na belaruskuyu prymetnikam I never saw her so tired Nikoli ne bachyy yae takoj stomlenaj Magchymyya kambinacyi i spaluchenni z infinityvam gerundyem i dzeeprymetnikamZ neasabovymi formami dzeyaslovay inshyya chasciny movy moguc utvarac peynyya spaluchenni Nizhej peralichany najbolsh raspaysyudzhanyya z ih Skladanae dapaynenne Skladanae dapaynenne Complex object skladaecca z kambinacyi infinityva ci dzeeprymetnika cyaperashnyagya chasu i nazoynika ci zajmennika yakiya stavyacca paslya vykaznika U nastupnyh prykladah skladanae dapaynenne vyluchana kursivam I saw him pass the ring to his daughter Ya bachyy shto yon peraday pyarscyonak dachce I saw him passing the ring to his daughter Ya bachyy yak yon peradae pyarscyonak dachce Skladany dzejnik Skladanae dzejnik Complex subject utvaraecca pry spaluchenni infinityva yaki staic paslya dzeyaslova vykaznika y pasiynym stane i dzeyaslovay seem zdavacca appear akazacca prove akazacca turn out akazacca happen zdarycca i chance akazacca i dzejnika yaki vyrazhany nazoynikam i zajmennikam Skladany dzejnik u nastupnyh prykladah vyluchany kursivam He is known to be a PR manager Yon vyadomy yak piyar menedzhar She happened to be a bad girl Akazalasya shto yana drennaya dzyaychyna Nezalezhny dzeeprymetnikavy abarot Zvychajna geta kanstrucyya y skaze addzyalyaecca koskaj i perakladaecca na belaruskuyu movu dadanym skazam U prykladah yakiya pryvedzeny nizhej nezalezhny dzeeprymetnikavy abarot vyluchaecca kursivam The work done the workers went home Kali rabota byla skonchana rabochyya pajshli dadomu Weather permitting we ll go for a walk Kali nadvor e budze spryyac my pojdzem gulyac Kanstrukcyi z gerundyem U suchasnaj anglijskaj move isnuyuc 2 kanstrukcyi z gerundyem spaluchenne nazoynik zajmennik gerundyj My reading of the instruction helped save his life Toe shto ya prachytay instrukcyyu dapamaglo vyratavac yamu zhycce spaluchenne prynazoynik gerundyj We are all alike in having the same problems My yse padobny tym shto maem adny i tyya zh prablemy Yak bachna na vyshej apisanyh prykladah kanstrukcyi z gerundyem perakladayucca na belaruskuyu dadanym skazam Magchyma taksama perakladac takiya kanstrukcyi nazoynikami ZnoskiKrylovaGordon 2008 p 172 165 Murphy 1995 p 112 Slepovich 2001 p 112 LitaraturaKrylova I P Gordon E M 2008 A Grammar of Present day English Practical Course 12th ed M KDU Murphy Raymond 1995 English Grammar in Use 2nd ed Slepovich V S 2001 Kurs perevoda Russkij anglijskij Mn NTOOO TetraSistems SpasylkiVykarystanne neasabovyh form dzeyaslova z dzeyaslovami i vyrazami