Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Лізавета Пятроўна (руск.: Елизавета Петровна; 29 снежня 1709 — 5 студзеня 1762) — расійская імператрыца (1741—1762), дачка Пятра I і Марты Скаўронскай (будучай Кацярыны I).
| Елізавета I Пятроўна | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
 | |||||||
| |||||||
| Каранацыя | 25 красавіка (6 мая) 1742 | ||||||
| Папярэднік | Іван VI | ||||||
| Пераемнік | Пётр III | ||||||
| Нараджэнне | 29 снежня 1709
| ||||||
| Смерць | 5 студзеня 1762[…](52 гады) | ||||||
| Месца пахавання |
| ||||||
| Род | Раманавы | ||||||
| Бацька | Пётр I | ||||||
| Маці | Кацярына I | ||||||
| Муж | Alexey Razumovsky[d] і Charles Augustus of Holstein-Gottorp[d] | ||||||
| Веравызнанне | праваслаўе | ||||||
| Аўтограф |  | ||||||
| Манаграма |  | ||||||
| Узнагароды |
| ||||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||||
Да ўступлення на прастол
Пасля шлюбу бацькоў насіла тытул . З дзяцінства надзвычайна прыгожая, Лізавета праводзіла малалецтва і юнацкасць у балях і забаўках і не цікавілася дзяржаўнымі справамі. Завяшчанне Кацярыны I 1727 г. прадугледжвала правы Лізаветы і яе нашчадства на пасад пасля Пятра II і Ганны Пятроўны. У апошні год кіравання Пятра II, пасля звяржэння і ссылкі Меншыкавых, шэраг прыдворных разглядаў магчымасць шлюбу паміж цёткай і пляменнікам, якіх злучалі ў гэты час прыяцельскія адносіны. Пасля смерці Пятра II, заручанага з Кацярынай Далгарукавай, ад воспы ў студзені 1730 г. Лізавета, нягледзячы на завяшчанне Кацярыны I, фактычна не разглядалася як адна з прэтэндэнтак на прастол, які быў перададзены яе стрыечнай сястрэ Ганне Іаанаўне. У яе кіраванне (1730—1740) цэсарэўна Лізавета знаходзілася ў няміласці; незадаволеныя Ганнай Іаанаўнай і Бироном ускладалі на дачку Пятра Вялікага вялікія надзеі.
Карыстаючыся падзеннем аўтарытэту і ўплывы ўлады ў перыяд рэгенцтва Ганны Леапольдаўны, Лізавета Пятроўна пры падтрымцы гвардыі ажыццявіла 25 лістапада (6 снежня) 1741, падчас якога зрынула Івана VI і кіраўніцу-рэгентку Ганну Леапольдаўну.
Імператрыца
Асноўнымі прынцыпамі ўнутранай і знешняй палітыкі Лізавета абвясціла вяртанне да пятроўскіх ператварэнняў. Скасавала ўзніклыя пасля смерці бацькі дзяржаўныя інстытуты (Кабінет міністраў і інш.), аднавіла ролю Сената, калегій, Галоўнага магістрата. Адмяніла смяротную кару (1756). Ліквідавала ўнутрыдзяржаўныя мытні. У 1754 стварыла Улажэнную камісію для выпрацоўкі новага збору законаў. Камісія распрацавала праекты рэформ, накіраваных на секулярызацыю царкоўных земляў, заканадаўчае афармленне дваранскіх прывілеяў і т. п. У цэлым унутраная палітыка Лізаветы Пятроўны адрознівалася стабільнасцю і нацэленасцю на рост аўтарытэту і мошчы дзяржаўнай улады. Па цэлым шэрагу прыкмет можна сказаць, што курс Лізаветы Пятроўны быў першым крокам да палітыкі асвечанага абсалютызму, осуществлявшейся затым пры Кацярыне II.
Актыўнай была і знешняя палітыка Лізаветы. Падчас Расія атрымала значную частку Фінляндыі. Спрабуючы супрацьстаяць узрослай моцы Прусіі, Лізавета адмовілася ад традыцыйных адносін з Францыяй і склала антыпрускі саюз з Аўстрыяй. Расія пры Лізавеце паспяхова ўдзельнічала ў Сямігадовай вайне. Пасля ўзяцця Кенігсберга Лізавета выдала ўказ аб далучэнні Усходняй Прусіі да Расіі на правах яе правінцыі. Кульмінацыяй ваеннай славы Расіі пры Лізавеце стала ўзяцце Берліна ў 1760 годзе.
Імператрыца надавала вялікае значэнне развіццю рускай культуры, адукацыі, навукі. У 1755 па яе загаду быў адчынены першы ў краіне Маскоўскі ўніверсітэт. Была заснавана Акадэмія мастацтваў, створаны выбітныя помнікі культуры (царскасельскі і інш.). Аказвала падтрымку М. В. Ламаносаву і іншым прадстаўнікам рускай навукі і культуры. У апошні перыяд менш займалася пытаннямі дзяржаўнага кіравання, перадаручыўшы яго П. І. і І. І. Шувалавым, М. І. і Р. І. Варанцовым і інш. У 1744 заключыла таемны з , ад якога, па сведчаннях сучаснікаў, нарадзіла некалькіх дзяцей (пасля смерці Лізаветы Пятроўны з’явілася нямала самазванцаў, якія называлі сябе яе дзецьмі ад гэтага шлюбу. У іх ліку найбольш вядомай фігурай стала так званая князёўна Тараканова).
Перыяд царствавання Лізаветы — перыяд раскошы і празмернасцей. Пры двары стала праводзіліся балі-маскарады, якія моцна спусташалі казну, прычым часцяком дамы прыбіраліся ў мужчынскія гарнітуры, а мужчыны залазілі ў дамскія ўборы. Сама Лізавета Пятроўна задавала тон і была заканадаўцам мод. Гардэроб імператрыцы налічвае да 12 тысяч сукенак.
Афіцыйным спадчыннікам прастолу Лізавета неўзабаве пасля пачатку царствавання прызначыла свайго пляменніка (сына сястры Анны) — герцага Галштынскага Петера Ульрыха (Пятра Фёдаравіча).
Памерла Лізавета Пятроўна 25 снежня 1761 (5 студзеня 1762 па новым стылю).
Зноскі
- Elizabeth // Encyclopædia Britannica
- Elisabet — SLS.
- Catalog of the German National Library Праверана 24 красавіка 2024.
- Elisabeth Petrowna // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
- Elisabet I de Rússia // Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
- Елизавета Петровна // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
- Lundy D. R. The Peerage
- (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Лізавета Пятроўна
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
U getaj staronki nyama praveranyh versij hutchej za ysyo yae yakasc ne acenvalasya na adpavednasc standartam Lizaveta Pyatroyna rusk Elizaveta Petrovna 29 snezhnya 1709 5 studzenya 1762 rasijskaya imperatryca 1741 1762 dachka Pyatra I i Marty Skayronskaj buduchaj Kacyaryny I Elizaveta I PyatroynaImperatryca Userasijskaya25 listapada 6 snezhnya 1741 25 snezhnya 1761 5 studzenya 1762 Karanacyya 25 krasavika 6 maya 1742Papyarednik Ivan VIPeraemnik Pyotr IIINaradzhenne 29 snezhnya 1709 1709 12 29 Kalomenskae d Maskoyski pavet d Maskoyskaya gubernya Maskoyskaya dzyarzhava aboMaskva Maskoyskaya gubernya Maskoyskaya dzyarzhavaSmerc 5 studzenya 1762 1762 01 05 52 gady Sankt Pecyarburg Rasijskaya imperyyaMesca pahavannya Petrapaylayski saborRod RamanavyBacka Pyotr IMaci Kacyaryna IMuzh Alexey Razumovsky d i Charles Augustus of Holstein Gottorp d Veravyznanne pravaslayeAytografManagramaUznagarody Orden Svyatoga Andreya Pershazvanaga Orden Svyatoj Kacyaryny I stupeni Orden Belaga arla Orden Chornaga arla Medyyafajly na VikishovishchyDa ystuplennya na prastolPaslya shlyubu backoy nasila tytul Z dzyacinstva nadzvychajna prygozhaya Lizaveta pravodzila malalectva i yunackasc u balyah i zabaykah i ne cikavilasya dzyarzhaynymi spravami Zavyashchanne Kacyaryny I 1727 g pradugledzhvala pravy Lizavety i yae nashchadstva na pasad paslya Pyatra II i Ganny Pyatroyny U aposhni god kiravannya Pyatra II paslya zvyarzhennya i ssylki Menshykavyh sherag prydvornyh razglyaday magchymasc shlyubu pamizh cyotkaj i plyamennikam yakih zluchali y gety chas pryyacelskiya adnosiny Paslya smerci Pyatra II zaruchanaga z Kacyarynaj Dalgarukavaj ad vospy y studzeni 1730 g Lizaveta nyagledzyachy na zavyashchanne Kacyaryny I faktychna ne razglyadalasya yak adna z pretendentak na prastol yaki byy peradadzeny yae stryechnaj syastre Ganne Iaanayne U yae kiravanne 1730 1740 cesareyna Lizaveta znahodzilasya y nyamilasci nezadavolenyya Gannaj Iaanaynaj i Bironom uskladali na dachku Pyatra Vyalikaga vyalikiya nadzei Karystayuchysya padzennem aytarytetu i yplyvy ylady y peryyad regenctva Ganny Leapoldayny Lizaveta Pyatroyna pry padtrymcy gvardyi azhyccyavila 25 listapada 6 snezhnya 1741 padchas yakoga zrynula Ivana VI i kiraynicu regentku Gannu Leapoldaynu ImperatrycaAsnoynymi pryncypami ynutranaj i zneshnyaj palityki Lizaveta abvyascila vyartanne da pyatroyskih peratvarennyay Skasavala yzniklyya paslya smerci backi dzyarzhaynyya instytuty Kabinet ministray i insh adnavila rolyu Senata kalegij Galoynaga magistrata Admyanila smyarotnuyu karu 1756 Likvidavala ynutrydzyarzhaynyya mytni U 1754 stvaryla Ulazhennuyu kamisiyu dlya vypracoyki novaga zboru zakonay Kamisiya raspracavala praekty reform nakiravanyh na sekulyaryzacyyu carkoynyh zemlyay zakanadaychae afarmlenne dvaranskih pryvileyay i t p U celym unutranaya palityka Lizavety Pyatroyny adroznivalasya stabilnascyu i nacelenascyu na rost aytarytetu i moshchy dzyarzhaynaj ulady Pa celym sheragu prykmet mozhna skazac shto kurs Lizavety Pyatroyny byy pershym krokam da palityki asvechanaga absalyutyzmu osushestvlyavshejsya zatym pry Kacyaryne II Aktyynaj byla i zneshnyaya palityka Lizavety Padchas Rasiya atrymala znachnuyu chastku Finlyandyi Sprabuyuchy supracstayac uzroslaj mocy Prusii Lizaveta admovilasya ad tradycyjnyh adnosin z Francyyaj i sklala antypruski sayuz z Aystryyaj Rasiya pry Lizavece paspyahova ydzelnichala y Syamigadovaj vajne Paslya yzyaccya Kenigsberga Lizaveta vydala ykaz ab daluchenni Ushodnyaj Prusii da Rasii na pravah yae pravincyi Kulminacyyaj vaennaj slavy Rasii pry Lizavece stala yzyacce Berlina y 1760 godze Imperatryca nadavala vyalikae znachenne razviccyu ruskaj kultury adukacyi navuki U 1755 pa yae zagadu byy adchyneny pershy y kraine Maskoyski yniversitet Byla zasnavana Akademiya mastactvay stvorany vybitnyya pomniki kultury carskaselski i insh Akazvala padtrymku M V Lamanosavu i inshym pradstaynikam ruskaj navuki i kultury U aposhni peryyad mensh zajmalasya pytannyami dzyarzhaynaga kiravannya peradaruchyyshy yago P I i I I Shuvalavym M I i R I Varancovym i insh U 1744 zaklyuchyla taemny z ad yakoga pa svedchannyah suchasnikay naradzila nekalkih dzyacej paslya smerci Lizavety Pyatroyny z yavilasya nyamala samazvancay yakiya nazyvali syabe yae dzecmi ad getaga shlyubu U ih liku najbolsh vyadomaj figuraj stala tak zvanaya knyazyoyna Tarakanova Peryyad carstvavannya Lizavety peryyad raskoshy i prazmernascej Pry dvary stala pravodzilisya bali maskarady yakiya mocna spustashali kaznu prychym chascyakom damy prybiralisya y muzhchynskiya garnitury a muzhchyny zalazili y damskiya ybory Sama Lizaveta Pyatroyna zadavala ton i byla zakanadaycam mod Garderob imperatrycy nalichvae da 12 tysyach sukenak Aficyjnym spadchynnikam prastolu Lizaveta neyzabave paslya pachatku carstvavannya pryznachyla svajgo plyamennika syna syastry Anny gercaga Galshtynskaga Petera Ulryha Pyatra Fyodaravicha Pamerla Lizaveta Pyatroyna 25 snezhnya 1761 5 studzenya 1762 pa novym stylyu ZnoskiElizabeth Encyclopaedia Britannica lt a href https wikidata org wiki Track Q5375741 gt lt a gt Elisabet SLS lt a href https wikidata org wiki Track Q769544 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q10429758 gt lt a gt Catalog of the German National Library Praverana 24 krasavika 2024 lt a href https wikidata org wiki Track Q23833686 gt lt a gt Elisabeth Petrowna Brockhaus Enzyklopadie Praverana 9 kastrychnika 2017 lt a href https wikidata org wiki Track Q237227 gt lt a gt Elisabet I de Russia Gran Enciclopedia Catalana Grup Enciclopedia 1968 lt a href https wikidata org wiki Track Q18696256 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q2664168 gt lt a gt Elizaveta Petrovna Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t pod red A M Prohorova 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1969 Praverana 28 verasnya 2015 lt a href https wikidata org wiki Track Q5061737 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q17378135 gt lt a gt Lundy D R The Peerage lt a href https wikidata org wiki Track Q67129259 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q21401824 gt lt a gt unspecified title Praverana 7 zhniynya 2020 SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Lizaveta Pyatroyna