Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
- Гэта артыкул пра візантыйскага імператара. Гл. таксама Леў VI, Папа Рымскі
Леў VI Мудры, або Філосаф (грэч. Λέων ΣΤ' ο Σοφός, Leōn VI) (19 верасня 866 — 11 мая 912) — візантыйскі імператар (з 886 да 912) з Македонскай дынастыі. Сваю мянушку атрымаў за сачыненне трактатаў (у тым ліку пра ваенную справу «Тактыка Льва»), вершаў і прамоў, а таксама за завяршэнне распачатага яшчэ яго бацькам Васілём I Македанянінам збору законаў на грэчаскай мове, званых «», каментарыяў і дадаткаў да яго.
| Леў VI | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| грэч. Λέων ΣΤ' | |||||||
 Леў VI перад Хрыстом. Мазаіка ў саборы Св. Сафіі | |||||||
| |||||||
| Папярэднік | Васіль I | ||||||
| Пераемнік | Аляксандр | ||||||
| Нараджэнне | 19 верасня 866 | ||||||
| Смерць | 11 мая 912 (45 гадоў) | ||||||
| Месца пахавання |
| ||||||
| Род | Македонская дынастыя | ||||||
| Бацька | Васіль I Македанянін | ||||||
| Маці | Еўдакія Інгерына | ||||||
| Жонка | Феафана[d], Зоя Заўтца[d], Зоя Карбанапсіна[d] і Еўдакія Ваяна[d] | ||||||
| Дзеці | Канстанцін VII Парфірародны, Anna of Constantinople[d] і Basili[d] | ||||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||||
Біяграфія
Прыход да ўлады
Маці Льва VI, Еўдакія Інгерына, была палюбоўніцай імператара Міхаіла III і жонкай Васіля Македаняніна. Хто быў бацькам Льва не вядома — Васіль прызнаў яго сваім сынам, але адносіўся да яго стрымана і недабразычліва, падазраючы ў ім Міхаіла III. У ноч з 23 на 24 верасня 867 года Васіль Македанянін зрынуў Міхаіла III і захапіў прастол. У 879 годзе памёр Канстанцін, старэйшы сын Васіля I Македаняніна, і Леў стаў спадчыннікам прастола. Скарыстаўшыся падазронасцю ўзурпатара, прыдворны Сантаварын данёс на Льва, быццам той збіраецца забіць бацьку і носіць для гэтага нож за ботам. На паляванні Васіль I папрасіў кінжал, і Леў выняў з бота свой. загадаў пасадзіць спадчынніка пад варту і асляпіў бы яго, але саветнікі адгаварылі імператара ад гэтага.
29 жніўня 886 года Васіль I Македанянін загінуў на паляванні, сказаўшы на божай пасцелі, што паў ахвярай змовы.
Унутраная палітыка
Перш за ўсё Леў VI перапахаваў рэшткі імператара Міхаіла III у Канстанцінопалі, паколькі быў Міхаіла III ці жадаў такім славіцца. У пошуках палітычнай падтрымкі і імкнучыся падпарадкаваць царкву, ён зрынуў патрыярха і ўзвёў на патрыяршаства свайго 18-гадовага брата Стэфана. Паколькі Стэфан I памёр у 893 годзе, Леў VI замяніў яго стаўленікам роду Заутца , а пасля смерці апошняга ў 901 годзе — сваім саноўнікам .
Сярэдневяковы гісторык паведамляе пра армянафілію Льва VI.
Знешняя палітыка
Войны з балгарамі і арабамі
Леў VI не быў такім удачлівым у вайне як Васіль I Македанянін. Ён пачаў вайну з балгарскім царом Сімяонам I (894) і пацярпеў паражэнне. У 894 годзе Леў VI запрасіў мадзьяр напасці на балгараў з поўначы, але ў вырашальнай бітве пры Булгарафігу быў разбіты і яму прыйшлося аднавіць выплату штогадовай даніны Балгарыі.
У 902 годзе захапілі апошнюю апору імперыі ў Сіцыліі — . У 904 годзе , які перайшоў у іслам, з арабскімі піратамі разрабаваў Фесалонікі.
Вайна з Руссю
Паводле Аповесці мінулых гадоў, у 907 годзе аблажыў Канстанцінопаль і прыбіў свой шчыт на варотах Царграда, але візантыйскія хронікі, якія падрабязна апавядаюць пра паходы русі 860 і 941 гадоў, не згадваюць пра паход Алега, таму многія гісторыкі схільныя лічыць гэты паход легендай.
Леў VI заключыў з Алегам гандлёвы дагавор ад 2 верасня 911 года, які з’яўляецца першай згадкай пра Русь, як дзяржаву. У больш ранніх крыніцах гэта слова служыла толькі абазначэннем купцоў і воінаў з Поўначы.
Чатыры шлюбы Льва VI і спрэчкі з царквой з-за спадчынніка
У першы раз Лёваў VI ажаніўся пасля у 882 годзе з . Шлюб гэты быў абумоўлены толькі воляй Васіля I, аднак Льву VI прыйшлося пражыць з ёй да 895 ці 896 года, калі Феафана памёрла і была прылічана да ліку святых. Пасля яе смерці Леў VI ажаніўся ў 898 годзе з , якая памерла ў 899 годзе. Не маючы спадчыннікаў, імператар ажаніўся ў трэці раз з , але яна сканала пры родах у 901 годзе. Народжаны ёю сын, Васіль, таксама неўзабаве памёр.
Леў стаў жыць разам з (што значыць «Вуглявокая»), (4-ы) з якой быў немагчымы па ). Пасля гэта прывяло да адлучэння імператара ад Царквы.
У маі 905 года ў іх нарадзіўся сын Канстанцін Парфірародны, якога патрыярх Мікалай Містык пагадзіўся ахрысціць толькі 6 студзеня 906 года, а яшчэ праз некалькі месяцаў прыдворны святар Фама супраць волі патрыярха абвянчаў Льва VI і Зою. За гэта патрыярх забараніў Льву VI уваходзіць у царкву і таму прыйшлося прысутнічаць на службе ў мітаторыі — памяшканні на паўднёвым баку храма Св. Сафіі, дзе імператары адпачывалі пасля службы. Мікалай абяцаў зняць на Ражство, але так і не зрабіў гэта. Нарэшце, 1 лютага 907 года імператар доўга пераконваў патрыярха на банкеце прызнаць яго шлюб. Пераканаўшыся, што ўсё марна, ён саслаў яго і паставіў патрыярхам ігумена , які, нарэшце, прызнаў шлюб законным.
У 908 годзе Леў VI каранаваў трохгадовага Канстанціна як суімператара, каб умацаваць пазіцыі свайго юрыдычна незаконнанароджанага сына.
Паміраючы ў 912 годзе ад хваробы страўніка, Леў VI перадаў трон брату Аляксандру.
Сачыненні
Леў VI быў вучнем патрыярха Фоція і вядомы як царкоўны аратар і паэт. Ім напісаны 11 евангельскіх на тыднёвых ютранях, створаных на аснове перафразавання ранішніх евангельскіх чытанняў; стыхір на Лазараву суботу і шэраг іншых. Адным з самых выдатных яго твораў з’яўляецца стыхіра: «Прыйдзіце, людзі, Трыіпастаснаму Бажаству паклонімся…», якая выкладае ў кароткай форме галоўны змест трынітарнага дагмату.
Льву VI прыпісваюцца прароцкія вершы і некаторыя кароткія варажбітныя тэксты, так званыя «Аракулы Льва Мудрага» (Oracles of Leo the Wise; Oracula Leonis), які прадказвалі будучыню свету.
Зноскі
- (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
- . Часть // Всеобщая история Вардана Великого.. — М., 1861. — С. 110.:
Леў быў муж шчодры ў дарах і ніколькі не быў падобным на Грэка, які, як кажуць, ніколі не бывае шчодры, ды і на мове (грэчаскай) слова шчодры не існуе Ён быў сын армяніна і вельмі любіў Армян.
- Gregory, Timothy, E. A History of Byzantium. — Blackwell Publishing, 2005. — P. 226. — ISBN 0-631-23512-4.
- Les oracula Leonis
Літаратура
Сачыненні Льва:
- Краткое собрание Льва Миротворца, августейшего греческого кесаря, показующее дел воинских обучение. / Пер. . Амстердам, 1700.
- Лев VI Мудрый. Тактика Льва / Изд. подготовил д-р ист. наук, проф. (†); Отв. ред. . — СПб.: Алетейя, 2012. — 368 с. — (Византийская библиотека. Источники). — 1 000 экз. — ISBN 978-5-91419-747-3. (у пер.)
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Geta artykul pra vizantyjskaga imperatara Gl taksama Ley VI Papa Rymski Ley VI Mudry abo Filosaf grech Lewn ST o Sofos Leōn VI 19 verasnya 866 11 maya 912 vizantyjski imperatar z 886 da 912 z Makedonskaj dynastyi Svayu myanushku atrymay za sachynenne traktatay u tym liku pra vaennuyu spravu Taktyka Lva vershay i pramoy a taksama za zavyarshenne raspachataga yashche yago backam Vasilyom I Makedanyaninam zboru zakonay na grechaskaj move zvanyh kamentaryyay i dadatkay da yago Ley VIgrech Lewn ST Ley VI perad Hrystom Mazaika y sabory Sv SafiiVizantyjski imperatar886 912Papyarednik Vasil IPeraemnik AlyaksandrNaradzhenne 19 verasnya 866 Kanstancinopal VizantyyaSmerc 11 maya 912 45 gadoy Kanstancinopal VizantyyaMesca pahavannya Carkva Apostalay d Rod Makedonskaya dynastyyaBacka Vasil I MakedanyaninMaci Eydakiya IngerynaZhonka Feafana d Zoya Zaytca d Zoya Karbanapsina d i Eydakiya Vayana d Dzeci Kanstancin VII Parfirarodny Anna of Constantinople d i Basili d Medyyafajly na VikishovishchyBiyagrafiyaPryhod da ylady Maci Lva VI Eydakiya Ingeryna byla palyuboynicaj imperatara Mihaila III i zhonkaj Vasilya Makedanyanina Hto byy backam Lva ne vyadoma Vasil pryznay yago svaim synam ale adnosiysya da yago strymana i nedabrazychliva padazrayuchy y im Mihaila III U noch z 23 na 24 verasnya 867 goda Vasil Makedanyanin zrynuy Mihaila III i zahapiy prastol U 879 godze pamyor Kanstancin starejshy syn Vasilya I Makedanyanina i Ley stay spadchynnikam prastola Skarystayshysya padazronascyu yzurpatara prydvorny Santavaryn danyos na Lva byccam toj zbiraecca zabic backu i nosic dlya getaga nozh za botam Na palyavanni Vasil I paprasiy kinzhal i Ley vynyay z bota svoj zagaday pasadzic spadchynnika pad vartu i aslyapiy by yago ale savetniki adgavaryli imperatara ad getaga 29 zhniynya 886 goda Vasil I Makedanyanin zaginuy na palyavanni skazayshy na bozhaj pasceli shto pay ahvyaraj zmovy Unutranaya palityka Maneta Lva VI z vyyavaj imperataraLey padae Vasilyu kinzhal Miniyacyura z Aglyadu gistoryi Iaana Skilicy Persh za ysyo Ley VI perapahavay reshtki imperatara Mihaila III u Kanstancinopali pakolki byy Mihaila III ci zhaday takim slavicca U poshukah palitychnaj padtrymki i imknuchysya padparadkavac carkvu yon zrynuy patryyarha i yzvyoy na patryyarshastva svajgo 18 gadovaga brata Stefana Pakolki Stefan I pamyor u 893 godze Ley VI zamyaniy yago staylenikam rodu Zautca a paslya smerci aposhnyaga y 901 godze svaim sanoynikam Syarednevyakovy gistoryk pavedamlyae pra armyanafiliyu Lva VI Zneshnyaya palityka Vojny z balgarami i arabami Ley VI ne byy takim udachlivym u vajne yak Vasil I Makedanyanin Yon pachay vajnu z balgarskim carom Simyaonam I 894 i pacyarpey parazhenne U 894 godze Ley VI zaprasiy madzyar napasci na balgaray z poynachy ale y vyrashalnaj bitve pry Bulgarafigu byy razbity i yamu pryjshlosya adnavic vyplatu shtogadovaj daniny Balgaryi U 902 godze zahapili aposhnyuyu aporu imperyi y Sicylii U 904 godze yaki perajshoy u islam z arabskimi piratami razrabavay Fesaloniki Vajna z Russyu Asnoyny artykul Pavodle Apovesci minulyh gadoy u 907 godze ablazhyy Kanstancinopal i prybiy svoj shchyt na varotah Cargrada ale vizantyjskiya hroniki yakiya padrabyazna apavyadayuc pra pahody rusi 860 i 941 gadoy ne zgadvayuc pra pahod Alega tamu mnogiya gistoryki shilnyya lichyc gety pahod legendaj Ley VI zaklyuchyy z Alegam gandlyovy dagavor ad 2 verasnya 911 goda yaki z yaylyaecca pershaj zgadkaj pra Rus yak dzyarzhavu U bolsh rannih krynicah geta slova sluzhyla tolki abaznachennem kupcoy i voinay z Poynachy Chatyry shlyuby Lva VI i sprechki z carkvoj z za spadchynnika U pershy raz Lyovay VI azhaniysya paslya u 882 godze z Shlyub gety byy abumoyleny tolki volyaj Vasilya I adnak Lvu VI pryjshlosya prazhyc z yoj da 895 ci 896 goda kali Feafana pamyorla i byla prylichana da liku svyatyh Paslya yae smerci Ley VI azhaniysya y 898 godze z yakaya pamerla y 899 godze Ne mayuchy spadchynnikay imperatar azhaniysya y treci raz z ale yana skanala pry rodah u 901 godze Narodzhany yoyu syn Vasil taksama neyzabave pamyor Ley stay zhyc razam z shto znachyc Vuglyavokaya 4 y z yakoj byy nemagchymy pa Paslya geta pryvyalo da adluchennya imperatara ad Carkvy U mai 905 goda y ih naradziysya syn Kanstancin Parfirarodny yakoga patryyarh Mikalaj Mistyk pagadziysya ahryscic tolki 6 studzenya 906 goda a yashche praz nekalki mesyacay prydvorny svyatar Fama suprac voli patryyarha abvyanchay Lva VI i Zoyu Za geta patryyarh zabaraniy Lvu VI uvahodzic u carkvu i tamu pryjshlosya prysutnichac na sluzhbe y mitatoryi pamyashkanni na paydnyovym baku hrama Sv Safii dze imperatary adpachyvali paslya sluzhby Mikalaj abyacay znyac na Razhstvo ale tak i ne zrabiy geta Nareshce 1 lyutaga 907 goda imperatar doyga perakonvay patryyarha na bankece pryznac yago shlyub Perakanayshysya shto ysyo marna yon saslay yago i pastaviy patryyarham igumena yaki nareshce pryznay shlyub zakonnym U 908 godze Ley VI karanavay trohgadovaga Kanstancina yak suimperatara kab umacavac pazicyi svajgo yurydychna nezakonnanarodzhanaga syna Pamirayuchy y 912 godze ad hvaroby straynika Ley VI peraday tron bratu Alyaksandru SachynenniLey VI byy vuchnem patryyarha Fociya i vyadomy yak carkoyny aratar i paet Im napisany 11 evangelskih na tydnyovyh yutranyah stvoranyh na asnove perafrazavannya ranishnih evangelskih chytannyay styhir na Lazaravu subotu i sherag inshyh Adnym z samyh vydatnyh yago tvoray z yaylyaecca styhira Pryjdzice lyudzi Tryipastasnamu Bazhastvu paklonimsya yakaya vykladae y karotkaj forme galoyny zmest trynitarnaga dagmatu Lvu VI prypisvayucca prarockiya vershy i nekatoryya karotkiya varazhbitnyya teksty tak zvanyya Arakuly Lva Mudraga Oracles of Leo the Wise Oracula Leonis yaki pradkazvali buduchynyu svetu Znoski unspecified title Praverana 7 zhniynya 2020 Chast Vseobshaya istoriya Vardana Velikogo M 1861 S 110 Ley byy muzh shchodry y darah i nikolki ne byy padobnym na Greka yaki yak kazhuc nikoli ne byvae shchodry dy i na move grechaskaj slova shchodry ne isnue Yon byy syn armyanina i velmi lyubiy Armyan Gregory Timothy E A History of Byzantium Blackwell Publishing 2005 P 226 ISBN 0 631 23512 4 Les oracula LeonisLitaraturaSachynenni Lva Kratkoe sobranie Lva Mirotvorca avgustejshego grecheskogo kesarya pokazuyushee del voinskih obuchenie Per Amsterdam 1700 Lev VI Mudryj Taktika Lva Izd podgotovil d r ist nauk prof Otv red SPb Aletejya 2012 368 s Vizantijskaya biblioteka Istochniki 1 000 ekz ISBN 978 5 91419 747 3 u per