Залаты мяч

Гэта старонка — інфармацыйны спіс.

Залаты мяч (фр.: Ballon d’Or; часта згадваецца як узнагарода найлепшаму футбалісту года ў Еўропе) — штогадовая футбольная ўзнагарода. Яна прысуджаецца ў канцы кожнага года футбалісту, які, паводле галасавання спецыялістаў, гуляў лепш за ўсіх у мінулым годзе. Прэмія была створана галоўным рэдактарам журнала «» , які папрасіў сваіх калегаў прагаласаваць за найлепшага футбаліста года ў Еўропе ў 1956 годзе. Першым пераможцам стаў з «Блэкпула», які таксама стаў самым узроставым уладальнікам узнагароды, атрымаўшы яе ў 41 год.

Залаты мяч Луіша Фігу

Першапачаткова журналісты маглі галасаваць толькі за еўрапейскіх футбалістаў, якія выступалі ў еўрапейскіх клубах, а такія гульцы, як Дыега Марадона (які гуляў у еўрапейскіх клубах, але не быў еўрапейцам) і Пеле (які не быў еўрапейцам і не гуляў у еўрапейскіх клубах) не маглі атрымаць узнагароду. Змены ў правілах у 1995 годзе дазволілі прэтэндаваць на прэмію нееўрапейскім футбалістам, калі яны гулялі ў еўрапейскіх клубах, і ў тым жа годзе «Залаты мяч» атрымаў першы нееўрапейскі гулец Джордж Веа з Ліберыі, які выступаў за «Мілан». У выніку, з 1995 па 2009 гады найбольшую колькасць «Залатых мячоў» атрымалі бразільскія гульцы (5). З 2007 года любы футбаліст у свеце атрымліваў права прэтэндаваць на «Залаты мяч», а таксама павялічылась колькасць журналістаў, якія вызначалі пераможцу: з 52 еўрапейскіх журналістаў, якія галасавалі ў 2006 годзе, да 96 журналістаў з усяго свету, кожны з якіх абіраў пяцёрку найлепшых гульцоў.

Чатыры футбалісты атрымлівалі ўзнагароду па тры разы: Ёхан Кройф, Мішэль Плаціні, Марка ван Бастэн і Крыштыяну Раналду. Плаціні стаў адзіным гульцом, які атрымаў прэмію тры разы запар, выйграўшы «Залаты мяч» з 1983 па 1985 гады. У 1997 годзе Раналду стаў першым бразільцам, які атрымаў гэту ўзнагароду, пасля таго, як нееўрапейцы атрымалі такую магчымасць. Найбольшую колькасць узнагарод атрымалі нідэрландскія і нямецкія футбалісты — па 7 «Залатых мячоў». Гульцы з іспанскага клуба «Рэал», а таксама італьянскіх клубаў «Мілан» і «Ювентус» атрымалі па 8 узнагарод, што таксама з’яўляецца рэкордам. Ліянель Месі атрымаў апошні «Залаты мяч» у 2009 годзе, стаўшы першым і адзіным прадстаўніком Аргенціны, які выйграў гэту ўзнагароду. Дванаццаць разоў пераможцы «Залатога мяча» ў тым жа годзе атрымлівалі і ўзнагароду «».

Прэмія «Залаты мяч» была аб’яднаная з прэміяй ФІФА «» ў 2010 годзе, і з таго часу найлепшы футбаліст штогод атрымліваў узнагароду «». У 2011 годзе УЕФА заснавала прэмію «», і яна можа лічыцца пераемніцай старога «Залатога мяча» пасля таго, як ён быў ператвораны на «».

У верасні 2016 года ФІФА спыніла супрацоўніцтва з «France Football» па ўручэнні «Залатога мяча ФІФА», і «Залаты мяч» быў адноўлены пад эгідай «France Football». Цяперашнім уладальнікам узнагароды з’яўляецца іспанскі футбаліст англійскага клуба «Манчэстэр Сіці» Радрыга Эрнандэс, які атрымаў яе 28 кастрычніка 2024 года.

Пераможцы

Год	Першае месца	Клуб	Ачкі	Другое месца	Клуб	Ачкі	Трэцяе месца	Клуб	Ачкі
	Мэцьюз, Стэнлі	Блэкпул	47	Ды Стэфана, Альфрэда Альфрэда Ды Стэфана	Рэал Мадрыд	44	Капа, Раймон Раймон Капа	Рэал Мадрыд	33
	Ды Стэфана, Альфрэда Альфрэда Ды Стэфана	Рэал Мадрыд	72	Райт, Білі	Вулверхэмптан Уондэрэрс	19	Эдвардс, Дункан Капа, Раймон Раймон Капа	Манчэстэр Юнайтэд Рэал Мадрыд	16
	Капа, Раймон Раймон Капа	Рэал Мадрыд	71	Ран, Гельмут Гельмут Ран		40	Фантэн, Жуст Жуст Фантэн		23
	Ды Стэфана, Альфрэда Альфрэда Ды Стэфана	Рэал Мадрыд	80	Капа, Раймон Раймон Капа	Рэал Мадрыд	42	Чарлз, Джон	Ювентус	24
	Суарэс, Луіс Луіс Суарэс Мірамонтэс	Барселона	54	Пушкаш, Ферэнц Ферэнц Пушкаш	Рэал Мадрыд	37	Зеелер, Уве	Гамбург	33
	Сівары, Амар Амар Сівары	Ювентус	46	Суарэс, Луіс Луіс Суарэс Мірамонтэс	Інтэрнацыянале	40	Гэйнс, Джоні	Фулхэм	22
	Масапуст, Ёсеф Ёсеф Масапуст		65	Эўзеб’ю Эўзеб’ю	Бенфіка	53	Шнелінгер, Карл-Хайнц	Кёльн	33
	Яшын, Леў Леў Яшын	Дынама Масква	73	Рывера, Джані Джані Рывера	Мілан	53	Грыўз, Джымі Джымі Грыўз	Тотэнхэм Хотспур	33
	Лоу, Дэніс	Манчэстэр Юнайтэд	61	Суарэс, Луіс Луіс Суарэс Мірамонтэс	Інтэрнацыянале	43	Амансіа	Рэал Мадрыд	38
	Эўзеб’ю Эўзеб’ю	Бенфіка	67	Факеці, Джачынта	Інтэрнацыянале	59	Суарэс, Луіс Луіс Суарэс Мірамонтэс	Інтэрнацыянале	45
	Чарльтан, Бобі Бобі Чарльтан	Манчэстэр Юнайтэд	81	Эўзеб’ю Эўзеб’ю	Бенфіка	80	Бекенбаўэр, Франц Франц Бекенбаўэр	Баварыя Мюнхен	59
	Альберт, Фларыян	Ферэнцвараш	68	Чарльтан, Бобі Бобі Чарльтан	Манчэстэр Юнайтэд	40	Джонстан, Джымі	Сэлтык	39
	Бэст, Джордж	Манчэстэр Юнайтэд	61	Чарльтан, Бобі Бобі Чарльтан	Манчэстэр Юнайтэд	53	Джаіч, Драган	Црвена Звезда	46
	Рывера, Джані Джані Рывера	Мілан	83	Рыва, Луіджы	Кальяры	79	Мюлер, Герд Герд Мюлер	Баварыя Мюнхен	38
	Мюлер, Герд Герд Мюлер	Баварыя Мюнхен	77	Мур, Бобі Бобі Мур	Вест Хэм Юнайтэд	70	Рыва, Луіджы	Кальяры	65
	Кройф, Ёхан Ёхан Кройф	Аякс	116	Мацола, Сандра	Інтэрнацыянале	57	Бест, Джордж	Манчэстэр Юнайтэд	56
	Бекенбаўэр, Франц Франц Бекенбаўэр	Баварыя Мюнхен	81	Мюлер, Герд Герд Мюлер Нецэр, Гюнтэр Гюнтэр Нетцэр	Баварыя Мюнхен Барусія Мёнхенгладбах	79	—	—	—
	Кройф, Ёхан Ёхан Кройф	Барселона	96	Дзоф, Дзіна Дзіна Дзоф	Ювентус	47	Мюлер, Герд Герд Мюлер	Баварыя Мюнхен	44
	Кройф, Ёхан Ёхан Кройф	Барселона	116	Бекенбаўэр, Франц Франц Бекенбаўэр	Баварыя Мюнхен	105	Дэйна, Казімеж	Легія Варшава	35
	Блахін, Алег Алег Блахін	Дынама Кіеў	122	Бекенбаўэр, Франц Франц Бекенбаўэр	Баварыя Мюнхен	42	Кройф, Ёхан Ёхан Кройф	Барселона	27
	Бекенбаўэр, Франц Франц Бекенбаўэр	Баварыя Мюнхен	91	Рэнзенбрынк, Роб	Андэрлехт	75	Віктар, Іва		52
	Сімансен, Алан	Барусія Мёнхенгладбах	74	Кіган, Кевін Кевін Кіган	Гамбург	71	Плаціні, Мішэль Мішэль Плаціні	Нансі	70
	Кіган, Кевін Кевін Кіган	Гамбург	87	Кранкль, Ганс	Барселона	81	Рэнзенбрынк, Роб	Андэрлехт	50
	Кіган, Кевін Кевін Кіган	Гамбург	118	Руменігэ, Карл-Хайнц	Баварыя Мюнхен	52	Крол, Руд	Аякс	41
	Руменігэ, Карл-Хайнц	Баварыя Мюнхен	122	Шустэр, Бернд Бернд Шустэр	Барселона	34	Плаціні, Мішэль Мішэль Плаціні	Сент-Эцьен	33
	Руменігэ, Карл-Хайнц	Баварыя Мюнхен	106	Брайтнер, Паўль Паўль Брайтнер	Баварыя Мюнхен	64	Шустэр, Бернд Бернд Шустэр	Барселона	39
	Росі, Паала Паала Росі	Ювентус	115	Жырэс, Ален		64	Бонек, Збігнеў Збігнеў Бонек	Ювентус	53
	Плаціні, Мішэль Мішэль Плаціні	Ювентус	110	Далгліш, Кені	Ліверпул	26	Сімансен, Алан		25
	Плаціні, Мішэль Мішэль Плаціні	Ювентус	110	Цігана, Жан	Бардо	57	Эльк’ер-Ларсен, Прэбен	Верона	48
	Плаціні, Мішэль Мішэль Плаціні	Ювентус	127	Эльк’ер-Ларсен, Прэбен	Верона	71	Шустэр, Бернд Бернд Шустэр	Барселона	46
	Бяланаў, Ігар Ігар Бяланаў	Дынама Кіеў	84	Лінекер, Гары Гары Лінекер	Барселона	62	Бутрагенья, Эміліа	Рэал Мадрыд	59
	Гуліт, Руд Руд Гуліт	Мілан	106	Футры, Паўлу	Атлетыка Мадрыд	91	Бутрагенья, Эміліа	Рэал Мадрыд	61
	Бастэн, Марка ван Марка ван Бастэн	Мілан	129	Гуліт, Руд Руд Гуліт	Мілан	88	Райкард, Франк	Мілан	45
	Бастэн, Марка ван Марка ван Бастэн	Мілан	129	Барэзі, Франка	Мілан	80	Райкард, Франк	Мілан	43
	Матэус, Лотар Лотар Матэус	Інтэрнацыянале	137	Скілачы, Сальваторэ	Ювентус	84	Брэмэ, Андрэас Андрэас Брэмэ	Інтэрнацыянале	68
	Папен, Жан-П’ер	Марсель	141	Савічавіч, Дэян Панчаў, Дарка Матэус, Лотар Лотар Матэус	Црвена Звезда Црвена Звезда Інтэрнацыянале	42	—	—	—
	Бастэн, Марка ван Марка ван Бастэн	Мілан	98	Стоічкаў, Хрыста	Барселона	80	Бергкамп, Дэніс Дэніс Бергкамп	Аякс	53
	Баджа, Раберта Раберта Баджа	Ювентус	142	Бергкамп, Дэніс Дэніс Бергкамп	Інтэрнацыянале	83	Кантана, Эрык	Манчэстэр Юнайтэд	34
	Стоічкаў, Хрыста	Барселона	210	Баджа, Раберта Раберта Баджа	Ювентус	136	Мальдзіні, Паала	Мілан	109
	Веа, Джордж Джордж Веа	Мілан	144	Клінсман, Юрген Юрген Клінсман	Баварыя Мюнхен	108	Літманен, Яры	Аякс	67
	Замер, Маціяс	Барусія Дортмунд	144	Раналду Раналду	Барселона	143	Шырэр, Алан Алан Шырэр	Ньюкасл Юнайтэд	107
	Раналду Раналду	Інтэрнацыянале	222	Міятавіч, Прэдраг	Рэал Мадрыд	68	Зідан, Зінедзін Зінедзін Зідан	Ювентус	63
	Зідан, Зінедзін Зінедзін Зідан	Ювентус	244	Шукер, Давар Давар Шукер	Рэал Мадрыд	68	Раналду Раналду	Інтэрнацыянале	66
	Рывалду Рывалду	Барселона	219	Бекхэм, Дэвід Дэвід Бекхэм	Манчэстэр Юнайтэд	154	Шаўчэнка, Андрэй Андрэй Шаўчэнка	Мілан	64
	Фігу, Луіш Луіш Фігу	Рэал Мадрыд	197	Зідан, Зінедзін Зінедзін Зідан	Ювентус	181	Шаўчэнка, Андрэй Андрэй Шаўчэнка	Мілан	85
	Оўэн, Майкл Майкл Оўэн	Ліверпул	176	Рауль Рауль	Рэал Мадрыд	140	Кан, Олівер	Баварыя Мюнхен	114
	Раналду Раналду	Рэал Мадрыд	169	Карлус, Раберту Раберту Карлус	Рэал Мадрыд	145	Кан, Олівер	Баварыя Мюнхен	110
	Недвед, Павел	Ювентус	190	Анры, Цьеры Цьеры Анры	Арсенал	128	Мальдзіні, Паала	Мілан	123
	Шаўчэнка, Андрэй Андрэй Шаўчэнка	Мілан	175	Дэку Дэку	Барселона	139	Раналдынью Раналдынью	Барселона	133
	Раналдынью Раналдынью	Барселона	225	Лэмпард, Фрэнк Фрэнк Лэмпард	Чэлсі	148	Джэрард, Стывен Стывен Джэрард	Ліверпул	142
	Канавара, Фабіа Фабіа Канавара	Рэал Мадрыд	173	Буфон, Джанлуіджы Джанлуіджы Буфон	Ювентус	124	Анры, Цьеры Цьеры Анры	Арсенал	121
	Кака Кака	Мілан	444	Раналду, Крыштыяну Крыштыяну Раналду	Манчэстэр Юнайтэд	277	Месі, Ліянель Ліянель Месі	Барселона	255
	Раналду, Крыштыяну Крыштыяну Раналду	Манчэстэр Юнайтэд	446	Месі, Ліянель Ліянель Месі	Барселона	281	Торэс, Фернанда Фернанда Торэс	Ліверпул	179
	Месі, Ліянель Ліянель Месі	Барселона	473	Раналду, Крыштыяну Крыштыяну Раналду	Рэал Мадрыд	233	Хаві, Хаві	Барселона	170
2010—2015	Быў аб’яднаны з узнагародай «» ў «»
	Раналду, Крыштыяну Крыштыяну Раналду	Рэал Мадрыд	745	Месі, Ліянель Ліянель Месі	Барселона	316	Грызман, Антуан Антуан Грызман	Атлетыка Мадрыд	198
	Раналду, Крыштыяну Крыштыяну Раналду	Рэал Мадрыд	946	Месі, Ліянель Ліянель Месі	Барселона	670	Неймар Неймар	Пары Сен-Жэрмен	361
	Модрыч, Лука Лука Модрыч	Рэал Мадрыд	753	Раналду, Крыштыяну Крыштыяну Раналду	Ювентус	476	Грызман, Антуан Антуан Грызман	Атлетыка Мадрыд	414
	Месі, Ліянель Ліянель Месі	Барселона	686	Дэйк, Вірджыл ван	Ліверпул	679	Раналду, Крыштыяну Крыштыяну Раналду	Ювентус	476
2020	Адменены ў сувязі з пандэміяй COVID-19
	Месі, Ліянель Ліянель Месі	Пары Сен-Жэрмен	613	Левандоўскі, Роберт Роберт Левандоўскі	Баварыя Мюнхен	580	Жаржынью	Чэлсі	460
	Бензема, Карым Карым Бензема	Рэал Мадрыд	549	Манэ, Садзіё Садзіё Манэ	Ліверпул	193	Бройнэ, Кевін дэ Кевін дэ Бройнэ	Манчэстэр Сіці	175
	Месі, Ліянель Ліянель Месі		462	Холан, Эрлінг	Манчэстэр Сіці	357	Мбапэ, Кіліян Кіліян Мбапэ	Пары Сен-Жэрмен	270
	Эрнандэс, Радрыга Радрыга Эрнандэс	Манчэстэр Сіці		Жуніяр, Вінісіус	Рэал Мадрыд		Белінгем, Джуд Джуд Белінгем	Рэал Мадрыд

Статыстыка прызёраў

Альфрэда Ды Стэфана (1957, 1959)

Луіс Суарэс (1960)

Эўзеб’ю (1965)

Бобі Чарльтан (1966)

Ёхан Кройф (1971, 1973, 1974)

Франц Бекенбаўэр (1972, 1976)

Украінскія пераможцы Андрэй Шаўчэнка (2004), Алег Блахін (1975) і Ігар Бяланаў (1986) у 2012 годзе

№	Пераможца	1	2	3	Усяго
1	Месі, Ліянель Ліянель Месі	4	3	1	8
2	Раналду, Крыштыяну Крыштыяну Раналду	3	3	1	7
3	Плаціні, Мішэль Мішэль Плаціні	3	—	2	5
4	Бекенбаўэр, Франц Франц Бекенбаўэр	2	2	1	5
5	Кройф, Ёхан Ёхан Кройф	3	—	1	4
6	Раналду Раналду	2	1	1	4
7	Суарэс, Луіс Луіс Суарэс Мірамонтэс	1	2	1	4
8	Мюлер, Герд Герд Мюлер	1	1	2	4
9	Капа, Раймон Раймон Капа	1	1	2	4
10	Бастэн, Марка ван Марка ван Бастэн	3	—	—	3
11	Руменігэ, Карл-Хайнц	2	1	—	3
12	Кіган, Кевін Кевін Кіган	2	1	—	3
13	Ды Стэфана, Альфрэда Альфрэда Ды Стэфана	2	1	—	3
14	Чарльтан, Бобі Бобі Чарльтан	1	2	—	3
15	Эўзеб’ю, Эўзеб’ю	1	2	—	3
16	Зідан, Зінедзін Зінедзін Зідан	1	1	1	3
17	Шаўчэнка, Андрэй Андрэй Шаўчэнка	1	—	2	3
18	Шустэр, Бернд Бернд Шустэр	—	1	2	3
19	Стоічкаў, Хрыста	1	1	—	2
20	Баджа, Раберта Раберта Баджа	1	1	—	2
21	Матэус, Лотар Лотар Матэус	1	1	—	2
22	Гуліт, Руд Руд Гуліт	1	1	—	2
23	Рывера, Джані Джані Рывера	1	1	—	2
24	Раналдынью Раналдынью	1	—	1	2
25	Сімансен, Алан	1	—	1	2
26	Бест, Джордж	1	—	1	2
27	Анры, Цьеры Цьеры Анры	—	1	1	2
28	Бергкамп, Дэніс Дэніс Бергкамп	—	1	1	2
29	Эльк’ер-Ларсен, Прэбен