Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Гене́тыка (ад стар.-грэч.: genesis — паходжанне) — навука, якая вывучае механізмы спадчыннасці і зменлівасці жывых арганізмаў. Цесна связана з малекулярнай біялогіяй, цыталогіяй, эвалюцыйным вучэннем, .
| Генетыка | |
|---|---|
| Дата заснавання / стварэння | 1900 |
 | |
| Заснавальнік | Грэгар Іаган Мендэль, Гуга дэ Фрыз, Carl Correns[d] і Erich von Tschermak[d] |
| Прадмет вывучэння | геном |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Ідэі і метады генетыкі выкарыстоўваюць для вырашэння праблем медыцыны, сельскай гаспадаркі, мікрабіялагічнай прамысловасці.
Класіфікацыя
У залежнасці ад аб'екта вывучэння адрозніваюць:
- генетыку мікраарганізмаў,
- генетыку раслін,
- генетыку жывёл,
- генетыку чалавека.
Ад узроўню даследаванняў:
- малекулярную генетыку,
- цытагенетыку,
- біяхімічную генетыку,
- папуляцыйную генетыку і інш.
Гісторыя
Асновы генетыкі закладзены аўстрыйскім натуралістам Г. Мендэлем, які адкрыў законы спадчыннасці (1865), і амерыканскай навуковай школай Т. Моргана, што абгрунтавала храмасомную тэорыю спадчыннасці (1910-я гг.).
Вялікае значэнне для развіцця генетыкі мелі працы амерыканскіх вучоных Г. Мёлера, , Дж. Бідла, Дж. Уотсана, англійскіх генетыкаў Дж. Холдэйна, Ф. Крыка, нямецкіх даследчыкаў Э. Баўра, С. Штубе, шведа Г. Нільсана-Эле.
У СССР у 1920—1930-я гады значны ўклад у генетыку зрабілі працы М. І. Вавілава, , , А. С. Сераброўскага, М. П. Дубініна і інш. З сярэдзіны 1930-х гадоў, асабліва пасля 1948 года, савецкай генетыкі былі навязаны погляды Т. Дз. Лысенкі (ён беспадстаўна называў сваё вучэнне мічурынскім); яна была аб'яўлена лжэнавукай, шальмаваліся вучоныя гэтых поглядаў, закрыліся буйныя генетычныя школы. За гэты час хуткае развіццё генетыкі за мяжой, асабліва малекулярнай генетыкі ў 2-й палове 20 ст., дазволіла раскрыць структуру генетычнага матэрыялу, пазнаць механізмы яго функцыянавання.
Генетычныя хваробы
- Сіндром Піта-Хопкінса
Гл. таксама
- Генетыка трусаў
- Трансгрэсія
Літаратура
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 5: Гальцы — Дагон / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 5. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 5).
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Gene tyka ad star grech genesis pahodzhanne navuka yakaya vyvuchae mehanizmy spadchynnasci i zmenlivasci zhyvyh arganizmay Cesna svyazana z malekulyarnaj biyalogiyaj cytalogiyaj evalyucyjnym vuchennem GenetykaData zasnavannya stvarennya1900ZasnavalnikGregar Iagan Mendel Guga de Fryz Carl Correns d i Erich von Tschermak d Pradmet vyvuchennyagenom Medyyafajly na VikishovishchyFragment DNK Idei i metady genetyki vykarystoyvayuc dlya vyrashennya prablem medycyny selskaj gaspadarki mikrabiyalagichnaj pramyslovasci KlasifikacyyaU zalezhnasci ad ab ekta vyvuchennya adroznivayuc genetyku mikraarganizmay genetyku raslin genetyku zhyvyol genetyku chalaveka Ad uzroynyu dasledavannyay malekulyarnuyu genetyku cytagenetyku biyahimichnuyu genetyku papulyacyjnuyu genetyku i insh GistoryyaAsnovy genetyki zakladzeny aystryjskim naturalistam G Mendelem yaki adkryy zakony spadchynnasci 1865 i amerykanskaj navukovaj shkolaj T Morgana shto abgruntavala hramasomnuyu teoryyu spadchynnasci 1910 ya gg Vyalikae znachenne dlya razviccya genetyki meli pracy amerykanskih vuchonyh G Myolera Dzh Bidla Dzh Uotsana anglijskih genetykay Dzh Holdejna F Kryka nyameckih dasledchykay E Bayra S Shtube shveda G Nilsana Ele U SSSR u 1920 1930 ya gady znachny yklad u genetyku zrabili pracy M I Vavilava A S Serabroyskaga M P Dubinina i insh Z syaredziny 1930 h gadoy asabliva paslya 1948 goda saveckaj genetyki byli navyazany poglyady T Dz Lysenki yon bespadstayna nazyvay svayo vuchenne michurynskim yana byla ab yaylena lzhenavukaj shalmavalisya vuchonyya getyh poglyaday zakrylisya bujnyya genetychnyya shkoly Za gety chas hutkae razviccyo genetyki za myazhoj asabliva malekulyarnaj genetyki y 2 j palove 20 st dazvolila raskryc strukturu genetychnaga materyyalu paznac mehanizmy yago funkcyyanavannya Genetychnyya hvarobySindrom Pita HopkinsaGl taksamaGenetyka trusay TransgresiyaLitaraturaBelaruskaya encyklapedyya U 18 t T 5 Galcy Dagon Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 1997 T 5 576 s 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0090 0 t 5