Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ахемені́ды — дынастыя цароў Старажытнай Персіі (558—330 да н.э.).
 | |
|---|---|
 | |
| Персідская імперыя — | |
| Да нашай эры | |
| Гільмендская культура (3200—2200 да н.э.) | |
| Прота-эламіты (3200—2700 да н.э.) | |
| Джырофт (3000—500 да н.э.) | |
| Элам (2700—539 да н.э.) | |
| (1000—700 да н.э.) | |
| Мідыя (728—550 да н.э.) | |
| Ахеменіды (648—330 да н.э.) | |
| Селеўкіды (330—150 да н.э.) | |
| Наша эра | |
| Аршакіды (250 да н.э. — 224 н.э.) | |
| Сасаніды (224—650) | |
| Арабскае заваяванне (637—651) | |
| Амеяды (661—750) | |
| Абасіды (750—1258) | |
| Тахірыды (821—873) | |
| (864—928) | |
| Сафарыды (861—1003) | |
| Саманіды (875—999) | |
| (928—1043) | |
| (934—1055) | |
| Газневіды (963—1187) | |
| Сельджукі (1037—1194) | |
| Гурыды (1149—1212) | |
| (1077—1231) | |
| (1256—1353) | |
| (1314—1393) | |
| (1337—1357) | |
| (1337—1381) | |
| (1370—1432) | |
| (1407—1468) | |
| (1378—1508) | |
| Сефевіды (1501—1722/1736) | |
| Хатакі (1722—1729) | |
| Афшарыды (1736—1802) | |
| Зенды (1750—1794) | |
| Каджары (1781—1925) | |
| (1925—1979) | |
| Ісламская рэвалюцыя ў Іране (1979) | |
| (з 1980) | |
Вядзе пачатак ад Ахемена, правадыра саюза персідскіх плямёнаў. Нашчадак Ахемена Кір II Вялікі, які кіраваў (558—530) у і Аншане (Паўночны Элам), заснаваў велізарную Персідскую імперыю, якая аб’яднала большасць краін Блізкага і Сярэдняга Усходу. У 330 да н.э. пад ударамі арміі Аляксандра Македонскага дзяржава Ахеменідаў спыніла існаванне.
Прадстаўнікі дынастыі
У беларускай гістарычнай традыцыі ахеменідских цароў прынята зваць грэчаскімі варыянтамі іх імёнаў. У спісе апроч гэтых агульнапрынятых элінізаваных формаў прыведзены арыгінальныя персідскія імёны.
- Ахемен(ес) (Хахаманіш, : 𐏃𐎧𐎠𐎶𐎴𐎡𐏁, Haxāmaniš) (? — 675 да н.э.)
- Тэісп(ес) (Чышпіш, : 𐎨𐎡𐏁𐎱𐎡𐏁, Jišpiš) (675—640 да н.э.)
- Кір I (Куруш, : 𐎤𐎢𐎽𐎢𐏁, Kuruš) (640—580 да н.э.)
- Камбіс I (Камбуджыя, : 𐎣𐎲𐎢𐎪𐎡𐎹, Kambūjiya) (580—559 да н.э.)
- Кір II Вялікі (Куруш, : 𐎤𐎢𐎽𐎢𐏁, Kuruš) (559—530 да н.э.), заснавальнік Персідскай імперыі, загінуў у баі з масагетамі
- Камбіс II (Камбуджыя, : 𐎣𐎲𐎢𐎪𐎡𐎹, Kambūjiya) (530—522 да н.э.), нібы скончыў жыццё самагубствам
- Смердыс (Бардыя, : 𐎲𐎼𐎮𐎡𐎹, Bardiyā) (сакавік — верасень 522 ды н.э.), прыхільнікамі Дарыя I выдаваўся за ўзурпатара-чараўніка Гаўмату
- Дарый I Вялікі, Гістасп(ід) (Дараявахуш, : 𐎭𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐏁, Dārayavahuš) (522—486 да н.э.)
- Ксеркс I (Хшаярша, : 𐎧𐏁𐎹𐎠𐎼𐏁𐎠, Xšayārša) (486—464 да н.э.)
- Артаксеркс I, Макрахейр (Артахшаса, : 𐎠𐎼𐎭𐎧𐎨𐏁𐎨, Artaxšaçrā) (464—424 да н.э.)
- (Хшаярша, : 𐎧𐏁𐎹𐎠𐎼𐏁𐎠, Xšayārša) (май — ліпень 424 да н.э.)
- (Секудыян) (Согдъяна, Sogdyāna), 6 месяцаў (423 да н.э.)
- , Нот (Дараявахуш Вахаўка, : 𐎭𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐏁, Dārayavahuš) (423—404 да н.э.)
- , Мнемон (Артахшаса Арсак, : 𐎠𐎼𐎭𐎧𐎨𐏁𐎨, Artaxšacā) (404—358 да н.э.)
- (Артахшаса Вахаўка, : 𐎠𐎼𐎭𐎧𐎨𐏁𐎨, Artaxšacā) (358—337 да н.э.)
- (Артахшаса, : 𐎠𐎼𐎭𐎧𐎨𐏁𐎨, Artaxšacā) (337—335 да н.э.)
- (Дараявахуш, : 𐎭𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐏁, Dārayavahuš) (335—330 да н.э.), забіты , якія заняў яго месца.
- (Артахшаса, : 𐎠𐎼𐎭𐎧𐎨𐏁𐎨, Artaxšacā) (330—329 да н.э.)
Гл. таксама
- Імперыя Ахеменідаў.
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ахеменіды
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Ahemeni dy dynastyya caroy Starazhytnaj Persii 558 330 da n e Persidskaya imperyya Da nashaj eryGilmendskaya kultura 3200 2200 da n e Prota elamity 3200 2700 da n e Dzhyroft 3000 500 da n e Elam 2700 539 da n e 1000 700 da n e Midyya 728 550 da n e Ahemenidy 648 330 da n e Seleykidy 330 150 da n e Nasha eraArshakidy 250 da n e 224 n e Sasanidy 224 650 Arabskae zavayavanne 637 651 Ameyady 661 750 Abasidy 750 1258 Tahirydy 821 873 864 928 Safarydy 861 1003 Samanidy 875 999 928 1043 934 1055 Gaznevidy 963 1187 Seldzhuki 1037 1194 Gurydy 1149 1212 1077 1231 1256 1353 1314 1393 1337 1357 1337 1381 1370 1432 1407 1468 1378 1508 Sefevidy 1501 1722 1736 Hataki 1722 1729 Afsharydy 1736 1802 Zendy 1750 1794 Kadzhary 1781 1925 1925 1979 Islamskaya revalyucyya y Irane 1979 z 1980 Ahemenidy Vyadze pachatak ad Ahemena pravadyra sayuza persidskih plyamyonay Nashchadak Ahemena Kir II Vyaliki yaki kiravay 558 530 u i Anshane Paynochny Elam zasnavay velizarnuyu Persidskuyu imperyyu yakaya ab yadnala bolshasc krain Blizkaga i Syarednyaga Ushodu U 330 da n e pad udarami armii Alyaksandra Makedonskaga dzyarzhava Ahemeniday spynila isnavanne Pradstayniki dynastyiU belaruskaj gistarychnaj tradycyi ahemenidskih caroy prynyata zvac grechaskimi varyyantami ih imyonay U spise aproch getyh agulnaprynyatyh elinizavanyh formay pryvedzeny aryginalnyya persidskiya imyony Ahemen es Hahamanish 𐏃𐎧𐎠𐎶𐎴𐎡𐏁 Haxamanis 675 da n e Teisp es Chyshpish 𐎨𐎡𐏁𐎱𐎡𐏁 Jispis 675 640 da n e Kir I Kurush 𐎤𐎢𐎽𐎢𐏁 Kurus 640 580 da n e Kambis I Kambudzhyya 𐎣𐎲𐎢𐎪𐎡𐎹 Kambujiya 580 559 da n e Kir II Vyaliki Kurush 𐎤𐎢𐎽𐎢𐏁 Kurus 559 530 da n e zasnavalnik Persidskaj imperyi zaginuy u bai z masagetami Kambis II Kambudzhyya 𐎣𐎲𐎢𐎪𐎡𐎹 Kambujiya 530 522 da n e niby skonchyy zhyccyo samagubstvam Smerdys Bardyya 𐎲𐎼𐎮𐎡𐎹 Bardiya sakavik verasen 522 dy n e pryhilnikami Daryya I vydavaysya za yzurpatara charaynika Gaymatu Daryj I Vyaliki Gistasp id Darayavahush 𐎭𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐏁 Darayavahus 522 486 da n e Kserks I Hshayarsha 𐎧𐏁𐎹𐎠𐎼𐏁𐎠 Xsayarsa 486 464 da n e Artakserks I Makrahejr Artahshasa 𐎠𐎼𐎭𐎧𐎨𐏁𐎨 Artaxsacra 464 424 da n e Hshayarsha 𐎧𐏁𐎹𐎠𐎼𐏁𐎠 Xsayarsa maj lipen 424 da n e Sekudyyan Sogdyana Sogdyana 6 mesyacay 423 da n e Not Darayavahush Vahayka 𐎭𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐏁 Darayavahus 423 404 da n e Mnemon Artahshasa Arsak 𐎠𐎼𐎭𐎧𐎨𐏁𐎨 Artaxsaca 404 358 da n e Artahshasa Vahayka 𐎠𐎼𐎭𐎧𐎨𐏁𐎨 Artaxsaca 358 337 da n e Artahshasa 𐎠𐎼𐎭𐎧𐎨𐏁𐎨 Artaxsaca 337 335 da n e Darayavahush 𐎭𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐏁 Darayavahus 335 330 da n e zabity yakiya zanyay yago mesca Artahshasa 𐎠𐎼𐎭𐎧𐎨𐏁𐎨 Artaxsaca 330 329 da n e Gl taksamaImperyya Ahemeniday SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Ahemenidy