Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Лівонскі ордэн, ці Інфлянцкі ордэн (лац.: Fratres miliciae Christi de Livonia, ням.: Bruder der Ritterschaft Christi von Livland) — каталіцкая дзяржава і ваенная арганізацыя рыцараў ва Усходняй Прыбалтыцы на латышскіх і эстонскіх землях (Інфлянтах) у XIII — XVI стст.
| Лівонскі ордэн | |
|---|---|
 Шчыт рыцараў-мечаносцаў | |
| Гады існавання | 1237—1561 |
| Краіна | |
| Падпарадкаванне | Папа Рымскі, імператар Священной Свяшчэннай Рымскай Імперыі, магістр Тэўтонскага ордэна |
| Уваходзіць у | Тэўтонскі ордэн (1237–1435) Лівонская канфедэрацыя (1435–1561) |
| Тып | хрысціянскі ваенны ордэн |
| Колеры | Белы плашч з чырвоным крыжом і мячом |
Ваяваў з Літвой, Псковам, Ноўгарадам. Атрымаў шэраг сур'ёзных паражэнняў ад іх (на Чудскім возеры 1242, бітва пры Дурбе 1260 і інш.). У Лівонскай вайне разгромлены рускімі войскамі, пасля чаго ліквідаваны.
Гісторыя
Ордэн мечаносцаў
Створаны (як Ордэн мечаносцаў) у 1202 годзе ў вусці ракі Дзвіна біскупам Альбертам фон Буксгёўдэнам і цыстэрцыянскім абатам . Першапачаткова ордэн называўся Браты рыцарства Хрыстовага (лац.: Fratres militae Christi). Афіцыйнай яго мэтай была абвешчана абарона заснаванага ў Інфлянтах лацінскага касцёла і пашырэнне хрысціянства сярод ліваў, латгалаў і эстаў.
У 1205 годзе Папа Рымскі Інакенцій III зацвердзіў ордэн і надаў яму статут на ўзор ордэна храмоўнікаў (тампліераў). Паводле гэтага статута, члены ордэна падзяляліся на братоў-рыцараў, братоў-святароў і братоў-службовых. Браты-рыцары насілі белыя плашчы з выявай чырвонага мяча і крыжа над ім, меч над крыжам быў і на ордэнскай пячатцы (адсюль пашыраная ў сярэдневякоўі назва рыцараў — крыжакі).
Пасля паражэння Ордэна мечаносцаў у 1236 годзе ў Саўлескай бітве, 12 мая 1237 года Папа Рымскі Грыгорый IX далучыў ордэн да Тэўтонскага.
Лівонская вайна і заняпад ордэна
У 1421 годзе быў падпісаны гандлёвы дагавор Ноўгарада з Лівонскім ордэнам. Мір аказаўся нетрывалым, і ў 1444 годзе ўспыхнула вайна Лівоніі з Ноўгарадам і Псковам, якая доўжылася да 1448.
У 1492 годзе для барацьбы з Лівоніяй каля нямецкай крэпасці Нарвы быў заснаваны Івангорад.
У 1500 годзе быў складзена антымаскоўскі дагавор паміж ВКЛ і Лівонскім ордэнам. У час вайны 1501—1503 гг., у 1501 годзе ордэн быў разгромлены рускімі войскамі пры Гельмедзе (каля Дэрпта). Пасля перамогі Рэфармацыі магістар В. Плятэнберг не стаў далучацца да улады Рэчы Паспалітай і станаваіцца васалам польскага караля і вялікага князя літоўскага Жыгімонта Старога разам з Прусіяй у 1523 г. а абвесціў Лівонскую канфедэрацыю часткай Святой Рымскай імперыі.
Пасля Пазвольскай "вайны" 1557 г. - збора войска ВКЛ і правала мабілізацыі у Лівоніі - ордэн аддаўся пад пратэктарат ВКЛ. З 1557 годзе Іван IV узяў курс на абвастрэнне адносін з ордэнам — ён адмовіў лівонскім паслам у прыёме. Германскі імператар не стаў умешвацца. Сілы ордэна былі хутка разгромлены маскоўскімі войскамі большасць тэрыторыіі акупаваныя падчас Лівонскай вайны.
Апошні гросмайстар Готхард Кетлер, не бачачы сродкаў да захавання незалежнасці Ордэна, па Віленскім дагаворы далучыў усю Лівонію ў склад ВКЛ, а сам прыняў (1561) тытул свецкага князя - герцага і тым самым спыніў існаванне Ордэна.
Гл. таксама
- Ордэн мечаносцаў
- Інфлянцкае княства
Літаратура
- Лівонскі ордэн // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — С. 246. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).
- Інфлянцкі (Лівонскі) ордэн // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — С. 674. — 688 с. — ISBN 985-11-0314-4 (т. 1), ISBN 985-11-0315-2.
- Ліво́нскі о́рдэн, Інфляндскі ордэн // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 425. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
U getaj staronki nyama praveranyh versij hutchej za ysyo yae yakasc ne acenvalasya na adpavednasc standartam Livonski orden ci Inflyancki orden lac Fratres miliciae Christi de Livonia nyam Bruder der Ritterschaft Christi von Livland katalickaya dzyarzhava i vaennaya arganizacyya rycaray va Ushodnyaj Prybaltycy na latyshskih i estonskih zemlyah Inflyantah u XIII XVI stst Livonski ordenShchyt rycaray mechanoscayGady isnavannya 1237 1561Kraina LivoniyaPadparadkavanne Papa Rymski imperatar Svyashennoj Svyashchennaj Rymskaj Imperyi magistr Teytonskaga ordenaUvahodzic u Teytonski orden 1237 1435 Livonskaya kanfederacyya 1435 1561 Typ hrysciyanski vaenny ordenKolery Bely plashch z chyrvonym kryzhom i myachomTeytonec zleva i mechanosec sprava Vayavay z Litvoj Pskovam Noygaradam Atrymay sherag sur yoznyh parazhennyay ad ih na Chudskim vozery 1242 bitva pry Durbe 1260 i insh U Livonskaj vajne razgromleny ruskimi vojskami paslya chago likvidavany GistoryyaOrden mechanoscay Asnoyny artykul Orden mechanoscay Stvorany yak Orden mechanoscay u 1202 godze y vusci raki Dzvina biskupam Albertam fon Buksgyoydenam i cystercyyanskim abatam ru Pershapachatkova orden nazyvaysya Braty rycarstva Hrystovaga lac Fratres militae Christi Aficyjnaj yago metaj byla abveshchana abarona zasnavanaga y Inflyantah lacinskaga kascyola i pashyrenne hrysciyanstva syarod livay latgalay i estay U 1205 godze Papa Rymski Inakencij III zacverdziy orden i naday yamu statut na yzor ordena hramoynikay tamplieray Pavodle getaga statuta chleny ordena padzyalyalisya na bratoy rycaray bratoy svyataroy i bratoy sluzhbovyh Braty rycary nasili belyya plashchy z vyyavaj chyrvonaga myacha i kryzha nad im mech nad kryzham byy i na ordenskaj pyachatcy adsyul pashyranaya y syarednevyakoyi nazva rycaray kryzhaki Paslya parazhennya Ordena mechanoscay u 1236 godze y Sayleskaj bitve 12 maya 1237 goda Papa Rymski Grygoryj IX daluchyy orden da Teytonskaga Livonskaya vajna i zanyapad ordena Asnoyny artykul Livonskaya vajna U 1421 godze byy padpisany gandlyovy dagavor Noygarada z Livonskim ordenam Mir akazaysya netryvalym i y 1444 godze yspyhnula vajna Livonii z Noygaradam i Pskovam yakaya doyzhylasya da 1448 U 1492 godze dlya baracby z Livoniyaj kalya nyameckaj krepasci Narvy byy zasnavany Ivangorad U 1500 godze byy skladzena antymaskoyski dagavor pamizh VKL i Livonskim ordenam U chas vajny 1501 1503 gg u 1501 godze orden byy razgromleny ruskimi vojskami pry Gelmedze kalya Derpta Paslya peramogi Refarmacyi magistar V Plyatenberg ne stay daluchacca da ulady Rechy Paspalitaj i stanavaicca vasalam polskaga karalya i vyalikaga knyazya litoyskaga Zhygimonta Staroga razam z Prusiyaj u 1523 g a abvesciy Livonskuyu kanfederacyyu chastkaj Svyatoj Rymskaj imperyi Paslya Pazvolskaj vajny 1557 g zbora vojska VKL i pravala mabilizacyi u Livonii orden addaysya pad pratektarat VKL Z 1557 godze Ivan IV uzyay kurs na abvastrenne adnosin z ordenam yon admoviy livonskim paslam u pryyome Germanski imperatar ne stay umeshvacca Sily ordena byli hutka razgromleny maskoyskimi vojskami bolshasc terytoryii akupavanyya padchas Livonskaj vajny Aposhni grosmajstar Gothard Ketler ne bachachy srodkay da zahavannya nezalezhnasci Ordena pa Vilenskim dagavory daluchyy usyu Livoniyu y sklad VKL a sam prynyay 1561 tytul sveckaga knyazya gercaga i tym samym spyniy isnavanne Ordena Gl taksamaOrden mechanoscay Inflyanckae knyastvaLitaraturaLivonski orden Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 9 Kulibin Malaita Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 1999 T 9 S 246 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0155 9 t 9 Inflyancki Livonski orden Vyalikae knyastva Litoyskae Encyklapedyya U 3 t Redkal G P Pashkoy gal red i insh mast Z E Gerasimovich Mn Belaruskaya Encyklapedyya 2005 T 1 Abalenski Kadencyya S 674 688 s ISBN 985 11 0314 4 t 1 ISBN 985 11 0315 2 Livo nski o rden Inflyandski orden Belarus encyklapedychny davednik Redkal B I Sachanka gal red i insh Mast M V Drako A M Hilkevich Mn BelEn 1995 S 425 800 s 5 000 ekz ISBN 985 11 0026 9