Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Дэ́льта (ад абрысу грэч. вялікай літары «дэльта» — Δ ) — нізіна, утвораная рачнымі наносамі ў вусці ракі, якая ўпадае ў плыткі ўчастак мора або возера. Прарэзана сеткай рукавоў і праток.
Дэльта ракі — амаль плоская нізіна ў нізоўях ракі, складзеная рачнымі наносамі, якія назапашваліся ў спакойных гідрадынамічных умовах. Калі перагружаная наносамі рака ўпадае ў возера або спакойны заліў, бухту ці абаронены ўчастак марскога ўзбярэжжа, хуткасць яе цячэння зніжаецца. Пры гэтым дробныя часцінкі адкладваюцца, утвараючы тонкі пласт на дне возера або бухты. На ўчастку, дзе актыўны струмень губляе сваю сілу, вялікая колькасць наносаў хутка назапашваецца на дне, фармуючы акумулятыўную тоўшчу з адносна стромкім схілам, звернутым у бок мора. Гэта перадавыя пласты, якія тыповыя для ўсіх дэльт. Паверхневыя пласты — гэта асадкі, адкладзеныя рукавамі ракі.
Падчас нарошчвання дэльта паступова прасоўваецца наперад. Пры гэтым абрысы і становішча берагавой лініі змяняюцца, і адбываецца частковае падпруджванне вусця ракі. У выніку яна дзеліцца на мноства рукавоў, якія ў целе дэльты пракладваюць уласныя рэчышчы. Дэльта, раздзеленая сеткай рукавоў, называецца часам «птушынай лапай» з-за яе абрысаў на карце.
Буйныя дэльты — гэта, як правіла, урадлівыя, увільготненыя, амаль плоскія тэрыторыі, якія ідэальна падыходзяць для сельскагаспадарчага выкарыстання пры ўмове забеспячэння рэгулявання сцёку і паводак. Вельмі часта гэта густанаселеныя рэгіёны.
Адной з найбуйных у свеце з'яўляецца дэльта Місісіпі працягласцю каля 320 км і плошчай 31 тыс. кв. км. Яна працягвае расці і прасоўваецца ў Мексіканскі заліў са хуткасцю каля 100 м за год. Плошча дэльты Ніла 26 тыс. кв. км. Рака Хуанхэ сфармавала дэльту, якая высунутая ў Жоўтае мора ў выглядзе Шаньдунскага паўвострава. У вусці рэк Ганг і Брахмапутра дэльта плошчай 130 тыс. кв. км высунутая ў Бенгальскі заліў.
Гл. таксама
- Эстуарый
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Дэльта (рака)- Леонтьев О. К. Дельта(недаступная спасылка) // Вялікая савецкая энцыклапедыя (руск.)
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
De lta ad abrysu grech vyalikaj litary delta D nizina utvoranaya rachnymi nanosami y vusci raki yakaya ypadae y plytki ychastak mora abo vozera Prarezana setkaj rukavoy i pratok Delta Nila Delta raki amal ploskaya nizina y nizoyyah raki skladzenaya rachnymi nanosami yakiya nazapashvalisya y spakojnyh gidradynamichnyh umovah Kali peragruzhanaya nanosami raka ypadae y vozera abo spakojny zaliy buhtu ci abaroneny ychastak marskoga yzbyarezhzha hutkasc yae cyachennya znizhaecca Pry getym drobnyya chascinki adkladvayucca utvarayuchy tonki plast na dne vozera abo buhty Na ychastku dze aktyyny strumen gublyae svayu silu vyalikaya kolkasc nanosay hutka nazapashvaecca na dne farmuyuchy akumulyatyynuyu toyshchu z adnosna stromkim shilam zvernutym u bok mora Geta peradavyya plasty yakiya typovyya dlya ysih delt Paverhnevyya plasty geta asadki adkladzenyya rukavami raki Padchas naroshchvannya delta pastupova prasoyvaecca naperad Pry getym abrysy i stanovishcha beragavoj linii zmyanyayucca i adbyvaecca chastkovae padprudzhvanne vuscya raki U vyniku yana dzelicca na mnostva rukavoy yakiya y cele delty prakladvayuc ulasnyya rechyshchy Delta razdzelenaya setkaj rukavoy nazyvaecca chasam ptushynaj lapaj z za yae abrysay na karce Bujnyya delty geta yak pravila uradlivyya uvilgotnenyya amal ploskiya terytoryi yakiya idealna padyhodzyac dlya selskagaspadarchaga vykarystannya pry ymove zabespyachennya regulyavannya scyoku i pavodak Velmi chasta geta gustanaselenyya regiyony Adnoj z najbujnyh u svece z yaylyaecca delta Misisipi pracyaglascyu kalya 320 km i ploshchaj 31 tys kv km Yana pracyagvae rasci i prasoyvaecca y Meksikanski zaliy sa hutkascyu kalya 100 m za god Ploshcha delty Nila 26 tys kv km Raka Huanhe sfarmavala deltu yakaya vysunutaya y Zhoytae mora y vyglyadze Shandunskaga payvostrava U vusci rek Gang i Brahmaputra delta ploshchaj 130 tys kv km vysunutaya y Bengalski zaliy Gl taksamaEstuaryjSpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Delta raka Leontev O K Delta nedastupnaya spasylka Vyalikaya saveckaya encyklapedyya rusk