Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Вало́жынскі раён — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе Мінскай вобласці Беларусі.
| Валожынскі раён | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Краіна |  Беларусь | ||||
| Уваходзіць у | Мінская вобласць | ||||
| Адміністрацыйны цэнтр | Валожын | ||||
| Дата ўтварэння | 15 студзеня 1940, 6 студзеня 1965 | ||||
| Дата скасавання | 25 снежня 1962 | ||||
| Кіраўнік | Яўген Міхайлавіч Круковіч[d] | ||||
| Афіцыйныя мовы | Родная мова: беларуская 90,66 %, руская 8,1 % Размаўляюць дома: беларуская 80,51 %, руская 16,39 % | ||||
| Насельніцтва (2009) | 37 543 чал. (12-е месца) | ||||
| Шчыльнасць | 19,56 чал./км² (16-е месца) | ||||
| Нацыянальны склад | беларусы — 88,14 %, палякі — 7,41 %, рускія — 3,19 %, іншыя — 1,26 % | ||||
| Плошча | 1 916,78 (10-е месца) | ||||
| Вышыня над узроўнем мора • Найвышэйшы пункт | 334,6 м | ||||
 | |||||
| Паштовыя індэксы | 222357 | ||||
| Афіцыйны сайт | |||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||
Геаграфія
Знаходзіцца на захадзе Мінскай вобласці, мяжуе з Маладзечанскім, Мінскім, Дзяржынскім і Стаўбцоўскім раёнамі Мінскай вобласці, на захадзе і паўночным захадзе — з Іўеўскім, Ашмянскім і Смаргонскім раёнамі Гродзенскай вобласці.
Клімат умерана кантынентальны. Сярэдняя тэмпература студзеня складае −6,7 °C, ліпеня — +17,5 °C. Сярэднегадавая колькасць ападкаў — 659 мм. Вегетацыйны перыяд — 187 дзён.
Паверхня хвалістая. На ўсходзе раёна размяшчаецца Мінскае ўзвышша, на поўначы — адгор’і Ашмянскага ўзвышша, на паўднёвым захадзе — Нёманская нізіна. Пераважаюць вышыні 150—250 м, максімальная адзнака — 335 м (гара Маяк каля в. Шапавалы).
Гісторыя
Валожынскі раён утвораны 15 студзеня 1940 года ў складзе Баранавіцкай вобласці БССР. Цэнтр — горад Валожын. 12 кастрычніка 1940 года падзелены на 21 сельсавет: Адамоўскі, Брыльскі, Бурмацкі, Вішнеўскі, Войштавіцкі, Гародзькаўскі, Даўбенскі, Дорскі, Забрэжскі, Ігнатаўскі, Ластаянцаўскі, Лоскаўскі, Ляшчоўскі, Мінцаўскі, Пяршайскі, Румскі, Сакаўшчынскі, Стайкаўскі, Сугваздаўскі, Узбалацкі, Філіпіняцкі.
20 верасня 1944 года раён увайшоў у склад Маладзечанскай вобласці. 16 ліпеня 1954 года быў утвораны Багданаўскі сельсавет, скасаваны Адамоўскі, Бурмацкі, Войштавіцкі, Ігнатаўскі, Лоскаўскі, Ляшчоўскі, Мінцаўскі, Філіпіняцкі сельсаветы, Румскі сельсавет перайменаваны ў Белакорацкі. 26 ліпеня 1957 года скасаваны Ластаянцаўскі сельсавет. 23 чэрвеня 1958 года Стайкаўскі сельсавет перайменаваны ў Мінцінскі. З 20 студзеня 1960 года раён у складзе Мінскай вобласці, да раёна былі далучаны Гіравіцкі, Пятроўшчынскі, Ракаўскі і Яршэвіцкі сельсаветы Радашковіцкага раёна, Багданаўскі сельсавет перададзены ў склад Іўеўскага раёна Гродзенскай вобласці. 26 жніўня 1961 года быў скасаваны Гіравіцкі сельсавет. 17 красавіка 1962 года да раёна былі далучаны Зарачанскі, Пральніцкі сельсаветы, 24 населеныя пункты Волменскага сельсавета і гарадскі пасёлак Івянец скасаванага Івянецкага раёна. 5 мая 1962 года Мінцінскі сельсавет перайменаваны ў Валожынскі, Пральніцкі — у Падневіцкі, Брыльскі сельсавет скасаваны.
25 снежня 1962 года Валожынскі раён быў ліквідаваны, яго тэрыторыя далучана да Маладзечанскага раёна за выключэннем гарадскога пасёлка Івянец, Волменскага, Зарачанскага і Падневіцкага сельсаветаў, якія ўвайшлі ў склад Стаўбцоўскага раёна.
6 студзеня 1965 года раён быў адноўлены, уключаў Белакорацкі, Валожынскі, Вішнеўскі, Гародзькаўскі, Даўбенскі, Дорскі, Забрэжскі, Залескі, Пяршайскі, Ракаўскі, Сакаўшчынскі, Сугваздаўскі, Узбалацкі, Яршэвіцкі сельсаветы Маладзечанскага раёна, гарадскі пасёлак Івянец, Волменскі, Зарачанскі, Падневіцкі сельсаветы Стаўбцоўскага раёна, Багданаўскі сельсавет (за выключэннем 24 населеных пунктаў) Іўеўскага раёна Гродзенскай вобласці. 22 мая 1967 года ўтвораны Падбярэзскі сельсавет. 12 жніўня 1970 года Волменскі сельсавет перададзены Дзяржынскаму раёну. 16 жніўня 1973 года Даўбенскі сельсавет перайменаваны ў Бабровіцкі, 1 кастрычніка 1973 года Зарачанскі — у Івянецкі. 29 ліпеня 1976 года скасаваны Белакорацкі сельсавет. 5 сакавіка 1983 года Забрэжскі сельсавет перайменаваны ў Забрэзскі. 20 кастрычніка 1995 года горад Валожын і Валожынскі раён аб’яднаны ў адну адміністрацыйную адзінку. 27 студзеня 1997 года Падневіцкі сельсавет перайменаваны ў Пральніцкі. 30 кастрычніка 2009 года скасаваны Бабровіцкі, Забрэзскі, Падбярэзскі, Сугваздаўскі сельсаветы. 28 мая 2013 года скасаваны Багданаўскі, Залескі, Пральніцкі, Сакаўшчынскі, Узбалацкі і Яршэвіцкі сельсаветы.
Вядомыя асобы
- Павел Вент (1880, фальв. Крыніца — ?) — генерал-маёр БНР
- Зінаіда Геранімаўна Гасціловіч (нар. 1952) — беларуская паэтка, перакладчык, настаўніца, член Саюза пісьменнікаў Беларусі.
- Збігнеў Уладзіслававіч Іваноўскі (нар. 1948) — вучоны. Доктар палітычных навук, прафесар.
- Фердынанд Рушчыц
- Наталля Васілеўна Жызнеўская (нар. 1969) — беларуская паэтка, выканаўца песень, член Саюза пісьменнікаў Беларусі.
- Яўстафій Арлоўскі
- Аляксандр Аляксандравіч Лукашанец — беларускі мовазнавец
- Віктар Шніп
- Хведар Чэрня
- Валянціна Францаўна Гіруць-Русакевіч
- Ядвіга Канстанцінаўна Паплаўская
- Міхал Сапоцька
- Уладзімір Антонавіч Багіна
- Валянцін Уладзіміравіч Вялічка
- (1900—1993) — самадзейная паэтка.
- Міхаіл Фаміч Букштыновіч
- Уладзіслаў Максімілянавіч Страмінскі — беларускі і польскі мастак. Цяжка паранены ля мястэчка Пяршаі ў час Першай сусветнай вайны
- Францішак Кушаль (1895, в. Пяршаі — 1968) — беларускі вайсковы і палітычны дзеяч
- Яўгенія Чаплінская (1925 в. Маршалкі — 2019) — педагог, культурніцкая дзяячка
- Уладзіслаў Чарняўскі (1916—2001) — беларускі каталіцкі святар. Перакладчык Бібліі і Катэхізіса на беларускую мову.
Цікавыя мясціны
На тэрыторыі Валожынскага раёна знаходзяцца наступныя помнікі прыроды рэспубліканскага значэння:
- Валун «Васькаў камень»
- Валун «Мігматыт»
- Валун «Вялікі камень» кучкуноўскі
- Ледавіковы кангламерат «Ракаўскі»
Усе пералічаныя помнікі прыроды адносяцца да класу геалагічных.
Гл. таксама
- Рака Дворышча
- Рака Капусцінка
- Рака Клімок
Крыніцы
- Вынікі перапісу 2009 года
- «Дзяржаўны зямельны кадастр Рэспублікі Беларусь» Архівавана 4 сакавіка 2016. (па стане на 1 студзеня 2011 г.)
- Решение Минского областного Совета депутатов от 30 октября 2009 г. № 219 Об изменении административно-территориального устройства Минской области Архівавана 25 кастрычніка 2020.
- Решение Минского областного Совета депутатов от 28 мая 2013 г. № 234 Об изменении административно-территориального устройства районов Минской области Архівавана 31 сакавіка 2016.
- Сшыткі бабулі Ганны(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 10 сакавіка 2016. Праверана 14 мая 2013.
- Ганне Рубацкай — 100 год //«Рэгіянальная газета», 19 мая 2000 г., № 20 (265)
- Zenobia Karnicka.. The Life and Work — Chronology (англ.)(недаступная спасылка). Wladyslaw Strzeminski 1893 — 1952. Museum of Art in Lodz (8 кастрычніка 1993). Архівавана з першакрыніцы 16 кастрычніка 2013.
- https://www.svaboda.org/a/31456467.html
Літаратура
- Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987.
- Административно-территориальное устройство Республики Беларусь (1981—2010 гг.): справочник. — Минск: БелНИИДАД, 2012. — 172 с.
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Valo zhynski rayon administracyjna terytaryyalnaya adzinka y skladze Minskaj voblasci Belarusi Valozhynski rayonGerb ScyagKraina BelarusUvahodzic u Minskaya voblascAdministracyjny centr ValozhynData ytvarennya 15 studzenya 1940 6 studzenya 1965Data skasavannya 25 snezhnya 1962Kiraynik Yaygen Mihajlavich Krukovich d Aficyjnyya movy Rodnaya mova belaruskaya 90 66 ruskaya 8 1 Razmaylyayuc doma belaruskaya 80 51 ruskaya 16 39 Naselnictva 2009 37 543 chal 12 e mesca Shchylnasc 19 56 chal km 16 e mesca Nacyyanalny sklad belarusy 88 14 palyaki 7 41 ruskiya 3 19 inshyya 1 26 Ploshcha 1 916 78 10 e mesca Vyshynya nad uzroynem mora Najvyshejshy punkt 334 6 mPashtovyya indeksy 222357Aficyjny sajt Medyyafajly na VikishovishchyGeagrafiyaZnahodzicca na zahadze Minskaj voblasci myazhue z Maladzechanskim Minskim Dzyarzhynskim i Staybcoyskim rayonami Minskaj voblasci na zahadze i paynochnym zahadze z Iyeyskim Ashmyanskim i Smargonskim rayonami Grodzenskaj voblasci Klimat umerana kantynentalny Syarednyaya temperatura studzenya skladae 6 7 C lipenya 17 5 C Syarednegadavaya kolkasc apadkay 659 mm Vegetacyjny peryyad 187 dzyon Paverhnya hvalistaya Na yshodze rayona razmyashchaecca Minskae yzvyshsha na poynachy adgor i Ashmyanskaga yzvyshsha na paydnyovym zahadze Nyomanskaya nizina Peravazhayuc vyshyni 150 250 m maksimalnaya adznaka 335 m gara Mayak kalya v Shapavaly GistoryyaValozhynski rayon u skladze Baranavickaj voblasci 1940 Valozhynski rayon utvorany 15 studzenya 1940 goda y skladze Baranavickaj voblasci BSSR Centr gorad Valozhyn 12 kastrychnika 1940 goda padzeleny na 21 selsavet Adamoyski Brylski Burmacki Vishneyski Vojshtavicki Garodzkayski Daybenski Dorski Zabrezhski Ignatayski Lastayancayski Loskayski Lyashchoyski Mincayski Pyarshajski Rumski Sakayshchynski Stajkayski Sugvazdayski Uzbalacki Filipinyacki 20 verasnya 1944 goda rayon uvajshoy u sklad Maladzechanskaj voblasci 16 lipenya 1954 goda byy utvorany Bagdanayski selsavet skasavany Adamoyski Burmacki Vojshtavicki Ignatayski Loskayski Lyashchoyski Mincayski Filipinyacki selsavety Rumski selsavet perajmenavany y Belakoracki 26 lipenya 1957 goda skasavany Lastayancayski selsavet 23 chervenya 1958 goda Stajkayski selsavet perajmenavany y Mincinski Z 20 studzenya 1960 goda rayon u skladze Minskaj voblasci da rayona byli daluchany Giravicki Pyatroyshchynski Rakayski i Yarshevicki selsavety Radashkovickaga rayona Bagdanayski selsavet peradadzeny y sklad Iyeyskaga rayona Grodzenskaj voblasci 26 zhniynya 1961 goda byy skasavany Giravicki selsavet 17 krasavika 1962 goda da rayona byli daluchany Zarachanski Pralnicki selsavety 24 naselenyya punkty Volmenskaga selsaveta i garadski pasyolak Ivyanec skasavanaga Ivyaneckaga rayona 5 maya 1962 goda Mincinski selsavet perajmenavany y Valozhynski Pralnicki u Padnevicki Brylski selsavet skasavany 25 snezhnya 1962 goda Valozhynski rayon byy likvidavany yago terytoryya daluchana da Maladzechanskaga rayona za vyklyuchennem garadskoga pasyolka Ivyanec Volmenskaga Zarachanskaga i Padnevickaga selsavetay yakiya yvajshli y sklad Staybcoyskaga rayona 6 studzenya 1965 goda rayon byy adnoyleny uklyuchay Belakoracki Valozhynski Vishneyski Garodzkayski Daybenski Dorski Zabrezhski Zaleski Pyarshajski Rakayski Sakayshchynski Sugvazdayski Uzbalacki Yarshevicki selsavety Maladzechanskaga rayona garadski pasyolak Ivyanec Volmenski Zarachanski Padnevicki selsavety Staybcoyskaga rayona Bagdanayski selsavet za vyklyuchennem 24 naselenyh punktay Iyeyskaga rayona Grodzenskaj voblasci 22 maya 1967 goda ytvorany Padbyarezski selsavet 12 zhniynya 1970 goda Volmenski selsavet peradadzeny Dzyarzhynskamu rayonu 16 zhniynya 1973 goda Daybenski selsavet perajmenavany y Babrovicki 1 kastrychnika 1973 goda Zarachanski u Ivyanecki 29 lipenya 1976 goda skasavany Belakoracki selsavet 5 sakavika 1983 goda Zabrezhski selsavet perajmenavany y Zabrezski 20 kastrychnika 1995 goda gorad Valozhyn i Valozhynski rayon ab yadnany y adnu administracyjnuyu adzinku 27 studzenya 1997 goda Padnevicki selsavet perajmenavany y Pralnicki 30 kastrychnika 2009 goda skasavany Babrovicki Zabrezski Padbyarezski Sugvazdayski selsavety 28 maya 2013 goda skasavany Bagdanayski Zaleski Pralnicki Sakayshchynski Uzbalacki i Yarshevicki selsavety Vyadomyya asobyPavel Vent 1880 falv Krynica general mayor BNR Zinaida Geranimayna Gascilovich nar 1952 belaruskaya paetka perakladchyk nastaynica chlen Sayuza pismennikay Belarusi Zbigney Uladzislavavich Ivanoyski nar 1948 vuchony Doktar palitychnyh navuk prafesar Ferdynand Rushchyc Natallya Vasileyna Zhyzneyskaya nar 1969 belaruskaya paetka vykanayca pesen chlen Sayuza pismennikay Belarusi Yaystafij Arloyski Alyaksandr Alyaksandravich Lukashanec belaruski movaznavec Viktar Shnip Hvedar Chernya Valyancina Francayna Giruc Rusakevich Yadviga Kanstancinayna Paplayskaya Mihal Sapocka Uladzimir Antonavich Bagina Valyancin Uladzimiravich Vyalichka 1900 1993 samadzejnaya paetka Mihail Famich Bukshtynovich Uladzislay Maksimilyanavich Straminski belaruski i polski mastak Cyazhka paraneny lya myastechka Pyarshai y chas Pershaj susvetnaj vajny Francishak Kushal 1895 v Pyarshai 1968 belaruski vajskovy i palitychny dzeyach Yaygeniya Chaplinskaya 1925 v Marshalki 2019 pedagog kulturnickaya dzyayachka Uladzislay Charnyayski 1916 2001 belaruski katalicki svyatar Perakladchyk Biblii i Katehizisa na belaruskuyu movu Cikavyya myascinyVyaliki kamen prusagorski kalya v Vajgany Na terytoryi Valozhynskaga rayona znahodzyacca nastupnyya pomniki pryrody respublikanskaga znachennya Valun Vaskay kamen Valun Migmatyt Valun Vyaliki kamen kuchkunoyski Ledavikovy kanglamerat Rakayski Use peralichanyya pomniki pryrody adnosyacca da klasu gealagichnyh Gl taksamaRaka Dvoryshcha Raka Kapuscinka Raka KlimokKrynicyVyniki perapisu 2009 goda Dzyarzhayny zyamelny kadastr Respubliki Belarus Arhivavana 4 sakavika 2016 pa stane na 1 studzenya 2011 g Reshenie Minskogo oblastnogo Soveta deputatov ot 30 oktyabrya 2009 g 219 Ob izmenenii administrativno territorialnogo ustrojstva Minskoj oblasti Arhivavana 25 kastrychnika 2020 Reshenie Minskogo oblastnogo Soveta deputatov ot 28 maya 2013 g 234 Ob izmenenii administrativno territorialnogo ustrojstva rajonov Minskoj oblasti Arhivavana 31 sakavika 2016 Sshytki babuli Ganny nyavyzn nedastupnaya spasylka Arhivavana z pershakrynicy 10 sakavika 2016 Praverana 14 maya 2013 Ganne Rubackaj 100 god Regiyanalnaya gazeta 19 maya 2000 g 20 265 Zenobia Karnicka The Life and Work Chronology angl nedastupnaya spasylka Wladyslaw Strzeminski 1893 1952 Museum of Art in Lodz 8 kastrychnika 1993 Arhivavana z pershakrynicy 16 kastrychnika 2013 https www svaboda org a 31456467 htmlLitaraturaAdministrativno territorialnoe ustrojstvo BSSR spravochnik v 2 t Glavnoe arhivnoe upravlenie pri Sovete Ministrov BSSR Institut filosofii i prava Akademii nauk BSSR Minsk Belarus 1985 1987 Administrativno territorialnoe ustrojstvo Respubliki Belarus 1981 2010 gg spravochnik Minsk BelNIIDAD 2012 172 s