У гэтай старонкі няма правераных версій хутчэй за ўсё яе якасць не ацэньвалася на адпаведнасць стандартам Ато л слова ін

У гэтай старонкі няма правераных версій, хутчэй за ўсё, яе якасць не ацэньвалася на адпаведнасць стандартам.

Ато́л — слова індаарыйскага паходжання, з мальдыўскай мовы. Пазначае каралавы востраў, які мае выгляд суцэльнага або разрыўнага кальца, якое атачае лагуну. Дакладней, атол уяўляе сабой на дне акіяна, увянчанае каралавай надбудовай, утваральнай рыф з групай , раз'яднаных пралівамі. Гэтыя пралівы злучаюць акіян з лагунай. Калі праліваў няма, то суша ўтворыць суцэльнае кольца, у гэтым выпадку вада ў лагуне можа быць меней салёнай, чым у акіяне. Узвышэнне на дне акіяна звычайна мае форму конуса, утворанага патухлым Вулканам.

**Этапы фарміравання**: 1.Вулканічны востраў 2.Кальцавы рыф 3.Бар'ерны рыф

Тыповы атол складаецца з трох частак: вонкавага схілу рыфа, рыфавай платформы і лагуны. Вышыня атола звычайна не перавышае 3-4 мэтраў над сярэднім . Атолы могуць мець разнастайныя канфігурацыі і памеры. Адзін з найбуйнейшых атолаў на Зямлі — Кваджалейн (атол Меншыкава) у архіпелагу Маршалавы астравы — дасягае 2336 км², з якіх 92 % прыходзіцца на лагуну, выцягнутую на 300 км. Сумарная плошча 92 астраўкоў гэтага атола — 14,5 км². Іншы буйны атол — (Рангірой) у архіпелагу Туамоту — займае 1639 км², а яго 241 астравок займае 43 км². Каралавыя рыфы такіх буйных атолаў апраўляюць узняцце на дну акіяна, якое з'яўляецца вулканічным плато, а не конусам асобнага вулкана. За выключэннем невялікіх атолаў, плошча рыфаў звычайна складае некалькі працэнтаў ад плошчы саміх атолаў, а на дзель сушы часта прыходзіцца толькі дзелі працэнтаў. У выпадку невялікага атола , на рыфы і сушу прыходзіцца 3 з 4 км² плошчы атола.

Атолы звычайна ўтвораюцца шляхам абрастання вулканічнага вострава каралавым рыфам, які фармуе кольцавы пояс. Часта гэта суправаджаецца апусканнем вулканічнай асновы пад ваду, калі такога апускання не адбываецца, то фармуецца з вулканічным востравам усярэдзіне лагун. Невялікае паніжэнне ўзроўня вады (або ўзняцце тэктанічнай асновы атола) прыводзіць да ператварэння каралавага рыфа ў атол. Наступнае ўзняцце сушы можа прывесці да фармавання паднятага атола. Калі ж атол апускаецца пад ваду, то фармуецца падводная банка (гэта значыць водмель), якая можа быць названая .

Самым старым у свеце і найбуйнейшым па плошчы сушы атолам з'яўляецца востраў Кірыцімаці ў групе астравоў Лайн.

Гл. таксама

Атол Белінсгаўзена

Літаратура

Игнатьев Г. М. Тропические острова Тихого океана. Москва, изд-во «Мысль», 1978, 270 c.
Scott G. A. J., Rotondo G. M."A model for the development of types of atolls and volcanic islands on the Pacific lithospheric plate". USA, Washington D. C.: Smithsonian Institution, 1983.
Fosberg G. «Story of an oceanic arcipelago». USA, Washington D. C.: Smithsonian Institution, 1994.
Rapaport Moshe. «Population pressure on cowl atolls: trends and approaching limits». USA, Washington D. C.: Smithsonian Institution, 1990.

У Сеціве

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Атол