У гэтай старонкі няма правераных версій хутчэй за ўсё яе якасць не ацэньвалася на адпаведнасць стандартам Феод лац feudu

У гэтай старонкі няма правераных версій, хутчэй за ўсё, яе якасць не ацэньвалася на адпаведнасць стандартам.

Феод (лац.: feudum) — у сярэднявечнай Заходняй Еўропе землі (або фіксаваны даход), падараваныя ў спадчыннае валоданне сеньёрам свайму васалу, абавязанага за гэта несці ваенную, прыдворную службу (удзел у сеньёрыяльным судзе, у кіраванні сеньёра і інш.), уносіць плацяжы, усталяваныя звычаем.

Гісторыя

Феод ў Заходняй Еўропе ў перыяд Сярэднявечча насіў назву зямельнага надання, прадстаўленае сеньёрам свайму васалу ў спадчыннае валоданне пры ўмове выканання феадальных службаў: ваеннай, прыдворнай і г.д. Тая ж самая зямля, перададзеная васаламі на тых жа ўмовах сваім васалам, называлася «ар’ер-феод». Шэраг падпарадкаваных адзін аднаму носьбітаў уладальніцкіх правоў, на адну і тую ж зямельную адзінку, складаў своеасаблівую феадальную «лесвіцу», якая стала асновай тытулярнай сістэмы.

Супрацьлегласцю феода быў «аллод» — безумоўнае землеўладанне, не абцяжаранне феадальных павіннасцяў, якія складалі індывідуальна-сямейную ўласнасць з неабмежаваным правам распараджэння, адчужэння, спадчыны і інш. «Аладыяльнае» шляхецкае землеўладанне ў Польшчы стала дамінуючым ўжо ў канцы XIV ст. з кансалідацыяй шляхты ў замкнёнае прывілеяванае саслоўе, што ўпершыню зафіксавана ў «» 1374 года (польск.: Przywilej koszycki).

У Галіцыі і Заходнім Падоллі феоды прадастаўлены былі да 1504 г., прызнаныя безумоўнай уласнасцю шляхты на каранацыйнаму сойме Стэфана Баторыя ў 1576 г. Да гэтага часу аналагам заходнееўрапейскага феода з пэўнай доляй умоўнасці тут можна лічыць так званую выслугу — землеўладання, якое давалася баярыну ад вялікага князя пры ўмове выканання ваеннай службы і іншых павіннасцяў. Рудыменты умоўнага землеўладання заставаліся ў форме баярскіх ленов.

З развіццём таварна-грашовых адносін і падзеннем значэння феадальнага апалчэння рыцараў, абавязацельствы васалаў у адносінах да сеньёра трансфармаваліся: замест асабістай ваеннай службы трымальнік феода стаў выплачваць пэўную грашовую рэнту. Акрамя таго, паўсталі так званыя «грашовыя феоды», калі рыцарам прадстаўлялася не зямля, а грашовае ўтрыманне. Гэта прывяло да адміранне «панцырных ленов», гэта значыць зямельнага трымання за асабістую ваенную службу у сеньёра. Акрамя зямельнага валодання, у рэдкіх выпадках феод мог ўяўляць сабой якое-небудзь права. Напрыклад, на збор дарожнай, маставой, паромнай пошліны або права ўласнасці на маёмасць, якое патрапіла на зямлю феадала.

Гл. таксама

Бенефіцыі;
Чынш;
Чыншавік;
Лен;
Ландграф;
Маркграф;
Асада

Зноскі

Спасылкі

за ред. академіка АН УРСР О. С. Мельничука, «Словник іншомовних слів», м. Київ, 1985 р., с. 870;
Сярэднявечныя гістарычныя крыніцы Усходу і Захаду;
Іналджик Г., «Османська імперія: Класична доба (1300—1600)», м. Київ, «Критика», 1998 г.;
Kutrzeba S., «Historia ustroju Polski w zarysie», Lwów, 1914, T. 1, S. 24;
«Volumina legum», T. 2 , S. 164;
Храмцев Д. В., «Феодализм на Руси»
«Политическое устройство феодальных государств времён»
«Акты издаваемые Виленскою Археографическою Комиссиею для разбора Древних Актов», г. Вильна, 1865—1915 г., том I—XXXIX.