Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Пласты́ды (от стар.-грэч.: πλαστός — вылеплены) — арганоіды эўкарыятычных раслін і некаторых фотасінтэзавальных прасцейшых (напрыклад, эўглены зялёнай). Маюць у сваім складзе мноства копій кальцавой ДНК.
Для іх характэрна наяўнасць дзвюх мембран: вонкавай і ўнутранай. Унутраная мембрана значна большая за вонкавую. Яна выгінаецца і стварае складкі і выступы. Унутры пластыд знаходзіцца вадкасць, якая па саставе адрозніваецца ад цытаплазмы клеткі. На ўнутранай мембране большасці пластыд размяшчаюцца афарбаваныя арганічныя рэчывы — пігменты. Яны бываюць некалькіх колераў — чырвоныя, аранжавыя, жоўтыя і зялёныя. У залежнасці ад таго, якіх пігментаў больш, адрозніваюць дзве разнавіднасці афарбаваных пластыд. Па афарбоўцы і выкананай функцыі вылучаюць тры асноўных тыпы пластыд:
- Храмапласты — пластыды, афарбаваныя ў жоўты, чырвоны ці аранжавы колер. Афарбоўка храмапластаў звязана з назапашваннем у іх . Храмапласты вызначаюць афарбоўку восеньскага лісця, пялёсткаў кветак, карняплодаў, саспелых пладоў.
- Хларапласты — пластыды, якія нясуць фотасінтэзуючыя пігменты — хларафілы. Маюць зялёную афарбоўку ў вышэйшых раслін, харавых і зялёных водарасцей. Набор пігментаў, якія ўдзельнічаюць у фотасінтэзе (і, адпаведна, вызначаюць афарбоўку хларапласту) распазнаны ў прадстаўнікоў розных таксанамічных аддзелаў. Хларапласты маюць складаную ўнутраную структуру.
- Лейкапласты — неафарбаваныя пластыды, якія як правіла выконваюць функцыю назапашвання. У іх адкладаюцца ў запас арганічныя рэчывы, напр. лейкапластах клубняў бульбы накопліваецца крухмал. Лейкапласты вышэйшых раслін могуць ператварацца ў хларапласты ці храмапласты.
Пластыды розных тыпаў маюць агульнае паходжанне: усе яны развіваюцца з першасных пластыд утваральнай тканкі, якія маюць выгляд дробных (да 1 мкм) пузыркоў. Пластыды аднаго тыпу могуць ператварацца ў пластыды другога. Так, на святле ў першасных пластыдах фарміруецца ўнутраная мембранная сістэма, сінтэзуецца хларафіл, і яны ператвараюцца ў хларапласты. Лейкапласты могуць ператварацца ў хларапласты або храмапласты. Напрыклад, клеткі клубняў бульбы, якія ўтрымліваюць вялікую колькасць лейкапластаў, на святле набываюць зялёную афарбоўку. Пры старэнні лістоў, выспяванні пладоў у хларапластах разбураецца хларафіл і ўнутраная мембранная сістэма, і яны ператвараюцца ў храмапласты. Толькі храмапласты ніколі не ператвараюцца ў пластыды іншых тыпаў, паколькі з'яўляюцца канечным этапам развіцця пластыд.
Літаратура
- Біялогія: вучэб. дапам. для 7-га кл. агульнаадукац. устаноў з беларус. мовай навучання / В. М. Ціхаміраў [і інш.]; пад рэд. В. М. Ціхамірава; пер. з рус. мовы Г. І. Кулеш. — Мн.: Нар. асвета, 2010. — ISBN 978-985-03-1340-9
- Біялогія: падруч. для 10-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі з беларус. мовай навучання / пад рэд. М. Д. Лісава; пер. з рус. мовы В. К. Раманцэвіч. — 3-е выд. — Мн.: Нар. асвета, 2014. — ISBN 978-985-03-2169-5
- Bhattacharya, D., рэд. (1997). Origins of Algae and their Plastids. New York: Springer-Verlag/Wein. ISBN 3-211-83036-7.
Вікіпедыя, Вікі, кніга, кнігі, бібліятэка, артыкул, чытаць, спампоўваць, бясплатна, бясплатна спампаваць, mp3, відэа, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнак, музыка, песня, фільм, кніга, гульня, гульні, мабільны, тэлефон, Android, iOS, Apple, мабільны тэлефон, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, ПК, Інтэрнэт, кампутар
Plasty dy ot star grech plastos vylepleny arganoidy eykaryyatychnyh raslin i nekatoryh fotasintezavalnyh prascejshyh napryklad eygleny zyalyonaj Mayuc u svaim skladze mnostva kopij kalcavoj DNK Raslinnyya kletki listascyablovaga imhu z bachnymi hlaraplastami velmi pavyalichana Dlya ih harakterna nayaynasc dzvyuh membran vonkavaj i ynutranaj Unutranaya membrana znachna bolshaya za vonkavuyu Yana vyginaecca i stvarae skladki i vystupy Unutry plastyd znahodzicca vadkasc yakaya pa sastave adroznivaecca ad cytaplazmy kletki Na ynutranaj membrane bolshasci plastyd razmyashchayucca afarbavanyya arganichnyya rechyvy pigmenty Yany byvayuc nekalkih koleray chyrvonyya aranzhavyya zhoytyya i zyalyonyya U zalezhnasci ad tago yakih pigmentay bolsh adroznivayuc dzve raznavidnasci afarbavanyh plastyd Pa afarboycy i vykananaj funkcyi vyluchayuc try asnoynyh typy plastyd Hramaplasty plastydy afarbavanyya y zhoyty chyrvony ci aranzhavy koler Afarboyka hramaplastay zvyazana z nazapashvannem u ih Hramaplasty vyznachayuc afarboyku vosenskaga liscya pyalyostkay kvetak karnyaploday saspelyh pladoy Hlaraplasty plastydy yakiya nyasuc fotasintezuyuchyya pigmenty hlarafily Mayuc zyalyonuyu afarboyku y vyshejshyh raslin haravyh i zyalyonyh vodarascej Nabor pigmentay yakiya ydzelnichayuc u fotasinteze i adpavedna vyznachayuc afarboyku hlaraplastu raspaznany y pradstaynikoy roznyh taksanamichnyh addzelay Hlaraplasty mayuc skladanuyu ynutranuyu strukturu Lejkaplasty neafarbavanyya plastydy yakiya yak pravila vykonvayuc funkcyyu nazapashvannya U ih adkladayucca y zapas arganichnyya rechyvy napr lejkaplastah klubnyay bulby nakoplivaecca kruhmal Lejkaplasty vyshejshyh raslin moguc peratvaracca y hlaraplasty ci hramaplasty Plastydy roznyh typay mayuc agulnae pahodzhanne use yany razvivayucca z pershasnyh plastyd utvaralnaj tkanki yakiya mayuc vyglyad drobnyh da 1 mkm puzyrkoy Plastydy adnago typu moguc peratvaracca y plastydy drugoga Tak na svyatle y pershasnyh plastydah farmiruecca ynutranaya membrannaya sistema sintezuecca hlarafil i yany peratvarayucca y hlaraplasty Lejkaplasty moguc peratvaracca y hlaraplasty abo hramaplasty Napryklad kletki klubnyay bulby yakiya ytrymlivayuc vyalikuyu kolkasc lejkaplastay na svyatle nabyvayuc zyalyonuyu afarboyku Pry starenni listoy vyspyavanni pladoy u hlaraplastah razburaecca hlarafil i ynutranaya membrannaya sistema i yany peratvarayucca y hramaplasty Tolki hramaplasty nikoli ne peratvarayucca y plastydy inshyh typay pakolki z yaylyayucca kanechnym etapam razviccya plastyd LitaraturaBiyalogiya vucheb dapam dlya 7 ga kl agulnaadukac ustanoy z belarus movaj navuchannya V M Cihamiray i insh pad red V M Cihamirava per z rus movy G I Kulesh Mn Nar asveta 2010 ISBN 978 985 03 1340 9 Biyalogiya padruch dlya 10 ga kl ustanoy agul syared adukacyi z belarus movaj navuchannya pad red M D Lisava per z rus movy V K Ramancevich 3 e vyd Mn Nar asveta 2014 ISBN 978 985 03 2169 5 Bhattacharya D red 1997 Origins of Algae and their Plastids New York Springer Verlag Wein ISBN 3 211 83036 7